Veel tijd vergende sanering in Arnemuiden financieel knelpunt Afname overnachtingen door toeristen niet zorgelijk Uitwaaien in de winterse polder PLANO'S en VLEUGELS Qui: LIKDOORNS Burgemeester Hack: Pleiten voor verfijningsregeling' Normaal Krabbendijke gaat huizen bouwen ADVIES VOOR BISDOM BREDA: PAROCHIES VAN 175 NAAR 34 Totemoverdracht welpenhorde Ledenvergadering woningbouwver. Inwonertal stijgt sterk Overpeinzingen van een polderbewoner wratten PHILDAR BREIW0L ONZE HANDWERKEN weg„ DE GAPER' VAN DE VELDE UW DRUKKER 10 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 31 JANUARI 1969 DOUCEURTJE VAN F 5.000,-LATEN LIGGEN ARNEMUIDEN Het sanerings plan van Arnemuiden is niet alleen ingrijpend, het vergt niet alleen veel tijd, het kost de gemeente ook een hoop geld. ,Het plan is zo in grijpend, dat de kosten eigenlijk te hoog zijn voor de gemeente, het is »en financiële nekslag' zei burge meester A. Hack woensdagavond tot zijn raadsleden in zijn nieuw jaarsrede. Voorzieningen in overi ge sectoren komen er door in de knel', voegde de burgemeester er aan toe. Met nadruk pleitte hij dan >ok voor een zogenaamde verfij- jingsregeling voor deze sanering, ïoals die ook voor monumentale restauratieobjecten geldt. De heer Hack herinnerde er aan, dat Jraktisch in elke raadsvergadering in 968 het saneringsplan aan de orde ge weest is. Hrj wees er op. dat de IOC eigendommen, die gesaneerd moeten worden, in een grotere gemeente vrij snel tegen de grond zouden Liggen maar dat het in Arnemuiden om 12 procent van de totale woningvoorraad gaat. .Gezien dit percentage behoeft het geen nader betoog, dat dit plan een jaren lang durende uitvoering vergt', aldus burgemeester Hack. Automatisch brengt dit mee. dat door het slopen van panden open ruimten in de zeer gesloten bebouwing in de kom zijn ontstaan. Grotendeels worden die dit jaar wel weer volgebouwd, maar er zijn .gaten', waar herbouw met mo gelijk is, onder andere de Westdijk- straat. Herbouw is daar niet mogelijk, omdat de nieuw te bouwen panden geprojec teerd zijn aan een nieuw aan te leggen deel van de Westdijkstraat, welke nieu we straat zal worden aangelegd aan de voet van het dijktalud. Venvacht mag worden, dat de herbouw van drie zakenpanden aan deze nieuwe straat In dit jaar gerealiseerd zal worden, maar anderzijds zullen de thans nog Open ruimten aan de Westdijkstraat nog enige tijd gehandhaafd moeten blijven, omdat de gemeente er nog niet in ge slaagd is daar alle panden aan te ko pen, deels omdat er nog geen vervang bare woonruimte aanwezig is. De bur gemeester hoopte, dat de bevolking be grip zal hebben voor het feit, dat deze weinig fraaie aanblik nog enige tijd gehandhaafd moet blijven. De burgemeester ging ook nog even in op de begrotingszitting. 1969, toen onder" meer ten aanzien van de minder gunstige financiële-positie van de ge meente verkondigd "werd, dat bijvoor beeld de voor rekening van Arnemui den blijvende kosten voor de jacbtha- venaanleg een te grote last zou zijn. .Persoonlijk bestrijd ik deze mening ten stelligste', aldus de lieer Hack. .Immers, de aanleg van een jacht haven in een Veerse-Meergemeente als de onze, en voorts de bouw van een instruetiezwembad, scholenbouw, voorzieningen voor sport enz. zijn normale investeringen, die in soort gelijke gemeenten eveneens gedaan worden'. De burgemeester vervolgde: .Niettegen staande de 80 procent investeringsbij drage van het rijk groeien evenwel de voor rekening van onze gemeente blij vende kosten voor het saneringsplan KRABBENDIJKE Waarschijnlijk nog dit jaar zullen in Krabbendijke 12 nieuwe woningwetwoningen worden gebouwd. De beslissing voor deze bouw werd woensdagavond ('oor de gemeente raad van Krabbendijke genomen. De huur zal volgens de voorlopige bereken ingen f 116,95 bedragen. Raadslid A. J. Riedijk (vrije lijst) be twijfelde. of die huur zo zou blijven. Hij bracht in herinnering, dat de huren voor de bejaardenwoningen 75 procent hoger bleken te zijn dan de aanvanke lijke berekeningen. Hij sprak de els uit, dat de werkelijke huur van de woning wetwoningen niet meer dan tien pro woningen gebouwd worden of niet', vroeg burgemeester L. Cnossen hem. Dat wilde de heer Riedijk wel, de an dere raadsleden trouwens ook. De raad keurde ook een voorstel goed om 30 premiewoningen te laten bouwen door de christelijke woningstichting Zuid- en Noord-Beveland. De kans be staat bij deze huizen, dat ze nog niet dit jaar worden gebouwd, vertelde de burgemeester naar aanleiding van een vraag van de heer J. Geense (PvdA). Er is nog geen bouwvolume, maar zo dra dat er wel is. wordt er gebouwd. Bij de rondvraag wees de heer Riedijk er op, dat er in Krabbendijke behoefte bestaat aan een openbare telefooncel. Hij vroeg verder onder meer. of de ha ven niet eens moet worden uitgebag gerd. .Dat baggeren kost een hoop gpld', aldus de burgemeester. Hij vertelde, dat die haven nog maar tien jaar voor de boeg heeft. .We kunnen beter nuch ter zijn en nadenken voor we grote in vesteringen doen'. Alg. vergadering vereniging voor beter rundvee MIDDELBURG De vereniging ter verbetering van het rundvee in Zeeland houdt donderdag 6 februari de algeme ne vergadering in .Het Nederlands Kof- fiehuis^ in Middelburg. Ir W. L. Harm- sen, rijksveeteeltconsulent, spreekt öaD over .Nieuwe mogelijkheden van de KI voor de veeverbetering'. boven onze draagkracht. Er is praktisch geen gemeente van gelijke grootte aan te wijzen, die met dezelfde moeilijkhe den kampt in het kader van het sane ringsplan'. Daarom pleitte de heer Hack voor een verfijningsregeling, die voor de restauratie van monumenten geldt naast bijdragen van rijk en provin cie. De burgemeester hoopte, dat de dig zjvare saneringslasten. Dat nu begonnen is met de aanleg de jachthaven vond de burgemeester met het oog op de langdurige en moei lijke voorbereiding een belangrijk suc ces. Verwacht wordt, dat de haven om streeks 1 juli aanstaande voltooid zal zijn, ,een verheugende omstandigheid, waardoor we effectief onze plaats inne men in de groep van recreatiegemeen ten aan het Veerse Meer' zei de bur- meester. Als belangrijke gebeurtenissen uit het afgelopen jaar noemde hij: de opening van het dienstencentrum ,Te Mortiere,' de opening van de tweede chr, kleuter school, de inschrijving van de 3000ste inwoner, alsmede het begin van de bouw van het nieuwe kantoor voor de coöp. raiffeisenbank. Wat de nabije toekomst betreft: bin nenkort zal worden begonnen met de bouw van 24 bejaardenwoningen en 18 woningwetwoningen. Stellig wordt dit jaar ook een begin gemaakt met de bouw van het instruotiezwembad. Voor de vissers had de burgemeester nog een advies met betrekking tot de investeringen voor zwaardere motoren, die de visserij op grotere afstand vergt. ,De financieringen er voor gebeuren on der voorwaarden, die uiteindelijk voor de belanghebbenden veel te zwaar zijn. Alvorens definitieve bindingen aan te gaan moet men zich goed laten voor lichten', aldus de heer Hack aan slot van zijn rede. Het ziet er naar uit, dat de kwalijk riekende geur, die het Singelwater, waarin de riooizuivering uitmondt, ver spreidt in de toekomst tot het verle den zal behoren. In verband met de toekomstige aanleg van een perslei ding voor geheel Walcheren is het waterschap er mee akkoord gegaan, dat de zuivering nu rechtstreeks op het polderwater kan uitmonden. Om dit mogelijk te maken trok de raad een krediet van 3000 uit. Voor het ge reedmaken van de vuilstortplaats aan de steiger, die de oude bij de Singel ver vangen heeft, werd een krediet van 7000 bestemd. Tegen het einde van de vergadering kon de raad f 5000 winnen', maar deed dat niet, overigens in het. belang van kopers van in 1968 bouwrijp ge maakte grond. De gemeente kon name lijk 5000 oude omzetbelasting terug krijgen, maar dan zouden de kopers van de grond 12 procent btw moeten betalen bovenop de koopprijs. Dat zou die kopers dan tezamen f 45.000 kos ten op een totale grondvoorraad van 375.000. De raad liet die 5000 toen maar schieten. Gemeentewerkman J. J. v. d. Ketterij werd in vaste dienst aangesteld na een jaar op proef te hebhen gewerkt. Voorts werd in de rondvraag nog meegedeeld, dat in het nieuw te bouwen postkan toor een telefooncel komt, die dag en nacht .geopend' zal zijn. een vergaande concentratie van de priesters uit een team in de steden. Voor het platteland wordt belangrijk gevonden dat de betrokken priesters wo nen in het dorp, waarvan zij de ziel zorg krijgen toegewezen, Ontwerp-reorganisatierapport KASK1 Met parochieteams gespecialiseerde zielzorgers VLISSINGEN Het katholiek sociaal kerkelijk instituut, Kaski, heeft voor het bisdom Breda een ontwerp-rapport gemaakt voor een reorganisatie van liet bisdom. Daarbij wordt voorgesteld de 175 parochies terug te brengen tot 37. Het Kaski stelt voor teams van ge specialiseerde priesters in te stellen, die in veel grotere gebieden dan thans werkzaam zullen zijn. Het Kaski suggereert verder het aan tal dekenaten met de helft te vermin deren. Het instituut vindt zelfs dat de 75.OÖ0 rooms-katholieken in Zeeland wel in één dekenaat kunnen worden ondergebracht, zoals er thans nog vier zijn. Het totaal aantal dekenaten Zee- land-Brabant zou moeten worden terug gebracht tot de helft, dus zes- of zeven. Wat betreft-de herindeling had het Kas ki twee voorstellen: óf drie dekenaten met dekens als manager en organisator van een groep hoog-gespecialiseerde krachten, óf zeven dekenaten totaal, de helft van thans, die rondom de grotere >laatsen met veel r-k inwoners moe ien worden gesitueerd. Zoals ook el ders in ons land krijgt in d:t zielzorg plan de deken een duidelijke functie als organisator, manager en teamleider. Het bisdom Breda schijnt meer gepor teerd te zijn voor het tweede plan. Het rapport overigens zal binnenkort ter discussie worden gesteld in het gehele bisdom. Het is bepaald niet de bedoe ling, dat de leiding van het bisdom het rapport slechts intern zal bekijken dan eventueel zai gebruiken. De eventueel nieuw te vormen 34 pa rochie-eenheden zouden in het alge meen tien tot twintigduizend zielen per parochie omvatten. Een nieuwe paro chie zou vijf tot zeven kerkrayons kun nen omvatten. De kerkrayons zijn in het algemeen de huidige parochies. Wat Zeeland betreft, beveelt het Ka3ki aan van de kanaalzone in Zeeuwsch-Vlaan- deren één parochie te maken, evenals van Walcheren. Totaal zouden er vier parochies in Zeeuwsch-Vlaanderen kun nen komen, waarop deken Segers van Terneuzen deze week al attendeerde tij dens een bijeenkomst in Hoek. De parochieteams zouden vijf tot tien gespecialiseerde priesters kunnen om vatten. In verschillende dekenaten wordt al naar dergelijke teams toegewerkt, zoals in het dekenaat Middelburg wat betreft de Zak van Zuid-Beveland an nex Goes en ln het dekenaat Hulst. Het Kaski heeft een voorkeur voor MIDDELBURG Een dezer dagen nam akela mejuffrouw E. vai Peijl te Middelburg afscheid vi ifpen van de Berdenis val groep. Zij droeg de totum, boel van de welpenhorde, over aan haar zuster mejuffrouw S van der Peijl. Dit gebeurde in spelvorm, waaraan alle wel pen medewerkten. _lij deze gelegenheid kreeg de gehele leiding van enkele ouders 2 grote ta'ar- tëti, Een persoonlijk geschenk' Was er voor "beide" akela's, als' waardering voor hun goede zorgen, en voornamelijk tijdens het zomerkamp. De ADC voor welpen mevrouw W. Roose-Koolwijk uit Vlissingen had voor de scheidende akela, zowel voor de nieuwe akela een bloemenattentie, en namens de groep bood de voorzitter de heer C de per en ets aan. oubaas N van Aart- ,ankte mejuffrouw E van der Peij' voor de prettige samenwerking. De nieuwe akela sloot na een dankwoord van haar zuster, deze speciale- bijeen komst DSP.VAN DER SCHAAF IN DEN HAAGOVERLEDEN DEN HAAG Op de leeftijd van 58 jaar ls na een langdurige ziekte in Den Haag overleden ds P. van der Schaaf, die van 1951 tot 1956 predikant is ge weest bij de gereformeerde kerk in Vlissingen. Ds Van der Schaaf werd in 1911 geboren te Beetzumermolen. Hij werd in 1941 predikant te Oldemarkt en in 1946 te Epe. In 1948 werd hij legerpredikant in Indonesië. In 1956 verliet hij Vlissingen om predikant te worden te Perth in West-Austr&lië. Van daar ging hij enkele jaren later naar Nieuw-Zeelan'd, Daar was hij onder andere preases van de generale synode. Zijn gezondheidstoestand dwong hem vorig jaar met emeritaat te gaan. Hij kwam toen naar Nederland om de ge reformeerd-oecumenische synode te Lunteren bij te wonen. Kort na zijn aankomst werd hij in het VU-ziekenhuis in Amsterdam opgenomen. Enquête sociaal- culturele centra is de bedoeling, dat door. middel van deze enquête inzicht te verkrijgen in het gébruik van gebouwen en ruimten waarin actieve vrije-tijdsbesteding kan plaatsvinden. Velen achten het door de toegenomen hoeveelheid vrije tijd en de nog te verwachten arbeidstijdver korting van belang dat er voldoende ruimte beschikbaar is voor een als- zin vol beleefde vrije-tijdsbesteding. Het CBS hoopt te met deze enquête onder meer te bereiken, dat zowel overheid als maatschappelijk organisatieleven aanknopingspunten zullen vinden voor nader beraad over de behoeften waarin de aanwezige accommodaties al of niet kunnen voorzien. Het provinciaal op- bouworgaan stichting Zeeland zal ten dienste van het provinciaal en ge meentelijk beraad de beschikking krij gen over een aantal kerngegevens per gemeente. Bovendien zullen een groot Rode Kruis op twaalfde plaats voor lektuurinzameling SOUBURG De afdeling Souburg, Rit- them en Nieuw- en Sint-Joosland van het Nederlanse Rofe Kruis behaalde over 1968 de 12e plaats op de landelijke lijst van de inzameling lecfcuurkastjes. Er werd in totaal 6210 kg. tijdschrif ten en 786 exemplaren boeken aan het hoofdbestuur afgedragen. In 1968 kwam men op de 13 e en in 1967 op de 11e plaats. De afdeling heeft te vens 600 boeken uitgegeven aan diver se instellingen in de naaste omgeving, wat dus met bij de landelijke telling is gerekend. Er is nog steeds een groot gebrek aan goede lektuur. MIDDELBURG Een grote achter stand in de afwikkeling van de admi nistratieve beslommeringen is er de oor zaak van geweest dat de algemene woningbouwvereniging te Middelburg pas na twee jaren weer een ledenver gadering kon beleggen. Aan het begin van de avond uitte een van de leden zijn verontwaardiging over onder andere de kwaliteit en de onder houdswerkzaamheden die er aan de Maycrete woningen in 't Zanddorp wor den verricht. Het bestuur kon daarop antwoorden dat het gemeentebestuur had medegedeeld dat deze woningen nog slechts als noodwoningen fungeer den en men het plan had om deze op korte termijn, en wel binnen vijf jaar, op te ruimen. Er waren nog enkele belangrijke punten aan de orde zoals de goedkeuring van het nieuwe huishoudelijke reglement dat nu geheel aan de in deze tijd nood zakelijke bepalingen is aangepast en de verkiezing van een nieuw bestuur. Het bestuur trad in zijn geheel af. De heren W. C. L. de Ruijtei, A. Mondeel en J. BreeJ wei-den als bestuurslid her kozen terwijl de heren J. Mol, T. F. C. Verduin, H. Gillissen en J. A. Meijs werden gekozen om het bestuur voltal lig te maken. Ook werden er commissarissen gekozen. De door het bestuur voorgedragen en goedgekeurden zijn: de heren W. Don, A. van Aalst en M. A. L. Hubregtse. Tijdens de rondvraag kwamen er enkele klachten over lekkages, slechte afwer kingen en dergelijke binnen. Een mevrouw wonende in de Corbault- straat in plan zuid deed haar relaas over het ver-zoek van een opzichter die langs kwam om te informeren naar eventuele klachten. Deze man zou blijkbaar de lfjsrt die deze mevrouw had opgesteld zo hebben gebagatelliseerd dat er van de ongeveer 25 klachten bijna geen meer overgebleven. Het bestuur reageer de zeer fel en mem beloofde deze me vrouw dat men er direct werk van zou maken, omdat dit niet aan woningbouwvereniging lag maar aar. de opzichter van de aannemingsmaat- sohappij. Ondanks de fout in de convo catie die de leden hadden thuisgestuurd gekregen was er een. In vergelijking met vroeger, overweldigende belang stelling voor de vergadering die in hotel Suisse te Middelburg gehouden werd. BURGEMEESTER H. KOEVOETS VAN VALKENISSE KOUDEKERKE Burgemeester H. Koevoets van Valkenisse ziet de recreatieve toekomst van zijn ge meente niet somber in. Het aantal ten zich nu ook zullen uitstrekken tot Biggekerke. Een combinatie van aanne mers zal daar een vijftal woningen bouwen ln de populaire prijsklasse. Op stapel staat eveneens de bouw van tien bejaardenwoningen. Dank zij een gezon- nvernflchtiriP-pn map dan wclta- de fi"anciële positie van de gemeente overnacntingen mag aan wens- hoeft ei. niet meer bezuimgd te wor- inwonertal van 4081 tot. 4253. Wij be horen relatief gezien in provinciaal ver band tot de sterkst ln Inwonertal ge-, stegen gemeenten', zo meldde de heer Koevoets niet zonder trots. Hij Examens Te Utrecht slaagde W. Warrens uit St- Jansteen voor het diploma vakbe kwaamheid landbouw- en mechanisatie- bedrijf. Bij de examens van de .Ensald' mode vakschool slaagden te Breda voor mo diste: mej. C. Clajouw te Gaplnge en voor kostumlère de dames: R. Beekman te Vrouwenpolder en S. Remijn te Se- rooskerke. tueel is dat naar zijn mening toch stellig niet onrustbarend. ,Met een aantal van ver over de 700.000 in 1968 nemen we nog altijd een eer volle plaats in tussen de groten in het land', zo zei hij woensdag in zijn nieuwjaarsrede. Wel waar schuwde hij voor het eindeloos op trekken van de prijzen voor de ver schillende logiesvormen. De burgemeester wees erop dat een be langrijk deel van het gemeentelijk be leid is afgestemd op het stimuleren van de bouwactiviteit binnen de gemeente. Resultaten zijn er al: De totale bouw som steeg in 'n Jaar tljds met 650.000 Een groot deel van de bouwsom werd geïnvesteerd in nieuwe woningen in de gemeente. Als gevolg daarvan steeg het bebouwde kommen wordt successievelijk ingehaald. De burgemeester deelde mee dat er thans een onderzoek gaande is of een vergoeding van vervoerskosten van de schoolkinderen naar een zwem bad in de omgeving is te verkiezen bo ven de bouw van een eigen zwembad je. Het aantal aansluitingen op het aard- gasiiet is in Zoutelande reeds gestegen tot ver boven de tweehonderd. ,Wij steigeren. En-over de uitbreiding van het ge meentehuis zei de heer Koevoets. .Wij steigeren van ongeduld om de ze uitbreiding in gebruik te kunnen nemen'. Over de kustriolerlng kon de burgemeester nog geen concrete me dedelingen doen. Wethouder Vos be antwoordde de toespraak van raadsvoorzitter. ,Wij bewonderen ijver en werklust', zo zei hij onder meer. De behandeling van het voorstel om een gemeentelijke bijdrage van 102.000 te verlenen voor de aanleg van een cen trale persleiding voor de afvoer van W'alehers rioolwater naar de West er- schelde ontlokte een bezorgde uitlatim van het ch-raadslid W. Janse die ziel. afvroeg wat de toenemende vervuiling van de Westerschelde voor nadelige In vloed zou kunnen hebben op de recreatie. De burgemeester stelde hem gerust met de mededeling dat het lozfngspunt m de Westerschelde. dus dan telt dat niet .Vervuiling van de stranden zit er niet in', dacht hi i. .Dat kleine beetje van ons op Walcheren doet er weinig aan toe', vond het raadslid P Flipse (gb). Op het ogenblik loost half België op de Westerschelde dus dan telt dat niet meer'. De raad vei-zette zich tegen de' afsluiting van een Lerremtje tussen de bejaardenwoningen in hei plan noord oost ln Zoutelande. B er w meenden daarmee de auto's buiten het binnen plaatsje te moeten houden. Op voor stel van de heer Janse werd besloten om er een parkeerverbod in te stellen. Er werd machtiging verleend tot het besteden van 3500 aan het verbete ren van de verlichting aan Langedam, Langstraat en Westkapelseweg te Zou telande. Een bedrag benut, om do knntinebarak in Bigge kerke op te knappen. ,Dan krijgen we daar eindelijk een fatsoenlijke yergadergelegenheid' zo stelde het. raadslid P. Schout Gzn (ch) tevre den vast. Voorts werd een bedrag van 160.000 uitgetrokken voor het plaatsen van nieuwe uurwerkinstallaties ln de torens te Biggekerke en Koudekerke. In Kou- dekerke zal er nog een nieuwe luidap- paratuur bijkomen. Levensduur zaden kan zeer lang zijn goeren leven toch heel anders dan gewone mensen, consta teerde een enthousiaste bezoek ster enige jaren geleden tijdens een zomerdag. En zij verschoot pas enigszins toen wij in de lach schoten. Maakt het nu verschil vroegen we ons af of we op een winderige, geheel bewolkte don kere winterdag door de polder dwalen of over het natte asfalt of liever de trottoirtegels. In het laatste geval zijn er onderweg nog etalages te bezichtigen, doch dan blijft er van wandelen niet te veel over. Bovendien komt om alle straathoeken de nijdige wind ons aanvallen, wan neer zij ons niet plaagt als val wind over de daken der gebou wen. Neen, ik wandel liever ook op zo'n dag in de weliswaar door de kleur van de geploegde ak kers even donker als het asfalt getinte polder, die er met een grote verlatenheid en eentonig heid bijligt. Hier is ruimte, hier is goede lucht, hier kun je uit waaien op een andere manier dan in een stadsstraat met zijn autopark. Het doet me net zo veel als dei mensen die zich op een strandwandeling laten door waaien. Eigenlijk was ik op weg gegaan om 1 de duizend ganzen le zien. die mijn vrouw heeft zien wegvliegen of de 27 zwanen, waarvan 4 jonge die mijn zoon zag neerstrijken in het karreveld, maar' 't geluk zit niet mee. Ik zag niets, hoorde slechts in de verre verte het ganzengerucht.. Doch er is nog wel wat meer te zien onderweg dan een enkele kraai of meeuw. Het is de tijd van boom- gaardrooien. Hier is een stuk ver dwenen binnen de windsingel. dat kennelijk opnieuw ingeplant zal worden, ginder is een stuk gerooid en geploegd en het,ziet er naar. uit dat de bestemming gewijzigd, 'gaat worden, bouwland of grasland: T>at was vroeger géén eenvoudige zaai;, want zo'n oude boomgaard zat wel iswaar vol oude kracht, maar dat was niet alleen kracht in het goe de, maar ook in het kwade, dus in het onkruid. Dit is boomgaard meer dan 20 jaar oud en zo'n per ceel is net een vei-zamelzhk voor on kruidzaden. ,'t Oor strakjes opge licht van de vuulte', zelden d' oude mensen. Dat was zoals gezegd vroe ger geen eenvoudige zaak. Tegen woordig kan men er tenminste te gen spuiten. Methusalem Nu krijgt een boer als consument ook legio drukwerk. Drukwerk van allerlei soort leveranciers, betref fende kunstmest, machines, bestrij dingsmiddelen, zaaizaad en ga maar door. Toevallig kreeg ik dezer dagen doende een reclame-tijdschrift, waarin ik een zeer interessant ar tikel over de ouderdom of liever de overlevingskracht van zaden aantrof. Op gezette tijden bereikt ons het sprookje van de duizenden jaren oude tarwekorrels die in gra ven van Farao's gevonden zouden zijn en die dan nog zouden kiemefi. Meestal wordt er spelt, welke in het Aziatische Middellandse-zeegebied nog inheems is, geleverd en de goe gemeente kijkt verbaasd naar de baardige tarwe die daar uit groeit. Dientengevolge wordt in beter inge lichte agrarische kring altijd met de nodige scepsis gereageerd op ver halen over zeer oud zaad dat nog kiem- en groeikrachtig zou zijn, hoewel men weet dat met name som mige onkruïdzaden ontzettend taai zijn en na vele tientallen jaar .zwij gend' in de aarde gelegen te heb ben nog kunnen ontkiemen. Soms zelfs zo dat ze ln grote ge tale de boer kunnen komen plagen. Terwijl er in deze contreien geen mosterd ooit meer geteeld wordt, is bekend dat deze mosterd een lang jarige plaag pleegt op te leveren, eenmaal geteeld. En de slechtste naam heeft de wilde haver. Wie een perceel heeft, besmet met wilde ha ver. kan ervaren dat hij na 10. zelfs na 20 jaren gemeend te heb ben vrij van dit beruchte onkruid te zijn, er een nieuwe uitbarsting plaats vindt in een bepaald jaar dij een bepaalde teelt. Tlx herinner mij het verhaal van een buitenpol- dertje in 't Hollandse, dat sinds heugenis in gras gelegen had en dat m de oorlog onder de scheurplicht viel. Niet het eerste maar het twee de gewas verging van de wilde ha ver. Er heeft zich nu een niéuwe ont wikkeling voorgedaan. In de zomer van 1955 werd de eerste steen - - een Grundstein' zeggen de Duit sers van het in de oorlog ver nielde Neurenberger Theater ontslo ten. Daarin bevonden Zich toage- •smolten glazen buizen, die de za den van verschillende akkerbouwge wassen bevatten. Uit het stadsar chief bleek dat deze zaden O'j de eerste steenlegging op 30 april 1832 ingesloten waren. Het betrof 8 gla zen bulzen met tarwe, spelt, rogg gerst, haver, erwten, linzen en gierst- zaden, wat klopte. Een specialist (dr Simon);-van het Beierse kweekstaLi on W^lhenstépjian.kwam ..op de ogenschijnlijk absurde gedachte, zouden deze zaden nog klemkrach- tig zijn. Proeven met. tarwe, spelt en linzen mislukten. Maar tegen alle' verwachtingen in slaagden de kiem- proeven niet gerst en haver. Van i5 gerstekorrels kiemden er 15 Conferentieavond vrije evangelische gemeente Goes GOES In het gebouw van de vrije evangelische gemeente te Goes is de eerste van drie bijzondere samenkoms ten gehouden. De samenkomsten zijn be doeld om te spreken over .Christen zijn in onze tijd'. De eerste spreker was ds Jac. Verboom uit Dordrecht. Hij toonde zich veront rust door het feit, dat in het christelijk Nederland velen God vergeten zijn of niet meer in Hem geloven. Er worden volgens ds Verboom vele theoriën over God gemaakt. Paulus heeft echter g«- schreven: ,Wie een ander evangelie brengt, die zij vervloekt.' Na hem sprak ds A. J. Buurman uit Bussum over .Heeft geloven nog wel zin in deze tijd?'. De predikant kwam tot de conclusie, dat het inderdaad nog zin heeft. .Wie volhardt tot het einde, die zal zalig worden', sprak hij. Ds G van Bruggen, de consulent uit Wemeldinge, had de leiding over de eerste avond. Het zangkoor van de Vrije Evangelische Ge meente uit Wemeldinge verleende mede werking. (20 procent) en van 82 haverkor rels 8 (10 procent). Nog nooit te voren was van graanzaden een zo lange levensduur waargenomen. Hoe viel dit te verklaren? Zaden zijn eigenlijk levende plantendelen in ruste. De levensduur loopt heel erg uiteen. Van de zaden van wilg en populier is bekend dat ze maar en kele weken, soms maar enkele da gen in leven blijven. Graanzaden kunnen, mits goed opgeslagen, nog na jaren kiemen, waarbij de soor ten met kafnaalden (dus haver en gerst) sterker schijnen te zijn dan naakte zaden (tarwe en rogge). Het sterkst zijn zaden van vlinderbloe migen en vele onkruiden. Men weet van een levensduur van 80 jaren en meer van klavers en brem; van 50 jaar bijvoorbeeld van zuring en teu nisbloem. De verklaring voor het geval Neurenberg moet wel in de eerste plaats gezocht worden in het zeer la.ge vochtgehalte van de za den, met andere woorden het zeer droge bewaren. Dit vochtgehalte be droeg slechts 7 tot 8 procent, ter wijl zaaizaad van granen zelden la ger dan 14 procent vocht bevat. Een voorbeeld kan dit verschijnsel verduidelijken. Van zaad van "rode klaver met 3 procent vocht kiem de na 8 jaren nog 95 procent; van "t zelfde zaad met 10 procent vocht echter slechts 18 procent. Ook werkt bewaren bij lage tempe- turen gunstig. De eerste steen van de schouwburg lag anderhalve me ter onder de oppervlakte en daa" heerste dus een gelijkmatige lage temperatuur, tenslotte lagen de za den van de lucht afgesloten in glazen buizen. Weliswaar ademen zaden normaal, maar in zeer geringe ma te. Het merkwaardige is nu, dat za den bij zuurstofgebrek niet steven, maar alhoewel schijndood geraken. Hét leven staat stil. zonder snel uit te blussen. Dit verklaart ook dat onkruidzaden die tientallen ja ren diep ui de aarae, vrijwel zonder zuurstof, geieaen moeten hebben, b.jvoórbeeld na diepploegen ontkie men. Het verklaart het optreden van die onkruiden na scheuren van wei land en ook tri het rooich van bos. Tenslotte is nog interessant dat dr Simon het opbrengstvermogen van de rassen u:t 1x32 vergeleek met de huidige rassen Zowel bij gerst als t bij haver ,az het huidige niveau 40 procent hóger. Omdat de nieuwe rassen ook e<m hogere stikstofgif: verdragen kwam daar nog'e->*s 10 procent overheen. Het geplo'gde boomgaardpvrceel in onze polder zó' de volgende jaren beslist de bijzondere aandacht hou den van Polderman. fUumjuuiMuiimuiuucr Donderdag 6 februari 1969 hopen onze gelief- l de ouders en groot- ouders, A. BOER en C. BOER- KEERSEMAKER hun 40-jarig huwelijk te gedenken. Hun dankbare kin deren, behuwd- en kleinkinderen. Gelegenheid tot felicite- i ren van 17.30 tot 18.30 uur in 't Anker, Bone- dfjkestraat. Vlissingen. Korenstraat 4. Wegens sterfgeval GESLOTEN zaterdag 1 febr. Drogisterij LUCIEER, Breskens Drogisterij v, d. SANDE. Vlissingen Benzinepomp v. d. SANDE. Breskens ummimnnnrm Op 1 februari hopen on ze geliefde ouders en grootouders L. P. SOMMEIJER en E. JACOBS hun 40-jarig huwelijk te gedenken. Hun dankbare kinde ren en kleinkinderen. Receptie van 16.00- 18.00 uur in restaurant Delta, Vlissingen, Grote Markt 6 - GOES - Telefoon «015 GROOTS in aparte bruidstoiletten Grote sortering moderne I gebruikte instrumenten in diverse houtsoorten.Ook in huur1 i met recht van koop.Vraag vrijblijvend prijsliist.Lcvcring en onderhoud door het gehele land. lispel Pianohandel Anno 1865 Lïjnbüun 63 Rorterdar I Lange Gitistraat 15-M Telefoon 01180-39U5 een begrip een verrassing Phil dar Goes. Lange Kerkstraat 12, tel. 8154 Phildar Vlissingen: St-Jaeobsstra.at 6, te) 3680 Voor de veile blijken van be langstelling en het medele ven tjjdens de ziekte en na het overladen van onze ge liefde man, vader en groot vader JAN WATRAVE Uit aller naam, J. J. Walrave-Dansen. Rilland-Bath, januari 1969. Valckenisseweg 10. De gevoelens van medele ven, betoond na het overlij den van onze lieve man. va der, behuwdvader en opa HENDRIK US TIERNEGO hebben ons zeer getroffen. Wij betuigen hiervoor onze welgemeende dank. Uit aller naam. C. J. Tiernego-Verhulst. SerooSkerke, januari 1969. Mr.iiw, snelwerkend middel dat zonder pijn, zonder moeite wratten verwildert. Krabben of pén toren aan wratten is vaak oorzaak van bloeden, infectie, méér wratten. Wees verstandig: behandel wratten met •FORMULE W'« een nieuwe combinatie van beproefde stoffen met voortreffelijke werking. 'FORMULE W' dringt diep in de wrat. ver nietigt de cellen, doet de wrat 'wegsmelten' zondor bijtende pijn. branden of snijden. 'FORMULE W' ls kleurloos,- werktpUnloosen verwijdert lelijke, onsma kelijke watten snel, hy- glBnisoh en radicaal, f3.40 "Handelsmerk^ HEDENMIDDAG 3.00 UUR VERS RUND- EN SCHAPEVLEES ABATTOIR, Sdsweg, Middelburg. verwijderd met WONDEROLIE Weg met onhandige likdoorn- ringen en gevaarlijke scheer mesjes. Een nieuw vloeibaar middel, NOXACORN, neemt do pijn weg in 60 seconden. Eollplekkon en eksterogen verschrompelen met wortel en al. Bevat gezuiverde won derolie, Jodium en het pijn stillende benzocaïne. Een fles je NOXACORN Antiseptisch Likdoornmiddel van fl.85 bespaart U veel ellende. Cosmetics DA. DROGISTERIJ Voorstod 7 A - Goes

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1969 | | pagina 10