PERFECTE LANDING VAN
APOLLO-8
Prins Carel Hugo wil terug
naar post aan Spaanse grens
Permanent internaat ,De Sterre' voor
zwakzinnigen in Zeeuwse h-Vlaanderen
Landen op de maan
kwestie van tijd
Proef
met
kernbom
ASTRONAUTEN IN UITSTEKENDE CONDITIE
RUSSEN BLEVEN
OP DE HOOGTE
VIA HOT LINE
Vandaag
in cS©
krant...
Kamerheer
Gladheid
Woningbouw
Kliniek
VERBANNEN CARLISTENVOORMAN OP SCHIPHOL
PRINS XAVIER
IN PARIJS
GEARRIVEERD
Aankomst Xavier
GESPREK D '66
EN PPR
Achtste in China
VLUCHT
AP0LL0-9
28 FEBRUARI
De verwezen
lijking van
een droom
Hongkong-epidemie
pas half januari
in Nederland
IN DE DRIEHOEK HUEST-ST JANSTEEN-CLINGE
221e jaargang - no. 305
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE.VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
ltbu^.PUI 2S95. T.rn.uien, Nl.i
90 toni meer Giro ÏS9100. PZC.
Zaterdag 28 december '68
LEIDEN (GPD) Met de nauwkeurigheid waarmee de gehele vlucht
is verlopen is gistermiddag om 16.50 uur Nederlandse tijd de Apollo-
capsule met de ruimtevaarders Borman, Lovell en Anders na een
kerstbezoek aan de maan in de Stille Oceaan geland ten zuiden van
Hawaii': minder dan vijf kilometer van het bergingsschip Yorktown
en nog geen minuut eerder dan in het tevoren opgestelde vluehtpro-
gramma stond aangegeven. De ruimtevaarders verkeerden in uitste
kende conditie toen ze met behulp van een helikopter op het dek van
de Yorktown werden afgezet. Ze hadden er toen een ruimtevlucht van
zes etmalen over ongeveer 867.000 kilometer opzitten, waarin vrijwel
alle ruimterecords werden gebroken en waarmee een unieke spring
plank werd gelegd voor het nog grotere avontuur van een maanlan
ding in de lente of zomer van het komende jaar.
AAN BOORD YORKTOWN
Drie astronauten terug op de aar
de. Vlnr: Frank Borman, James
Lovell en William Anders nemen
het applaus van de bemanning
van het, vliegdekschip Yorktown in
ontvangst na hun terugkeer pc
helikopter vanaf de plaats in de
Stille Oceaan waar ei] veilig land
den met de Apollo-8.
De kritieke landingsoperatie begon
der goede voortekenen. De gehele vlucht
naar en tien maal om de maan was
vrijwel feilloos verlopen. Op de thuis
reis bleken drie voorgenomen koerscor
recties niet nodig te zjjn, omdat de
snelheid en baan niet minder dan één
op vijftigduizend afweken van de idea
le. De ruimtevaarders konden derhalve
geheel uitgerust en vol vertrouwen de
laatste horde van hun vlucht ner
Die laatste horde begon met het
stoten van de service-module even voor
het binnenkomen van de dampkring.
Ivorte tijd later werd de capsule in de
juiste stand voor de terugkeer in de
dampkring gebracht en werd zy even
afgeremd door kleine boordraketten.
WASHINGTON (AP) Presi
dent Johnson heeft vrijdag ont
huld dat het Witte Huis de Russi
sche regering via de hot line' op
de hoogte heeft gehouden van het
verloop van de maanvlucht van de
Apollo-8.
In een boodschap aan de astro
nauten zei Johnson: de Sowjets
waren zeer bezorgd over het wel-
zijn van jullie en hebben veel be
langstelling getoond.
De president verklaarde ln zijn
boodschap dat de astronauten de
wereld in een nieuw tijdperk heb-
en zenden jullie de gelukwensen
van al jullie landgenoten en van
al de vredelievende volkeren van
de aarde'.
Johnson prees wijlen de president
John Kennedy, die het Apollo-pro-
gramma heeft opgezet en ver
klaarde dat hij zelf als voorzit
ter van de senaatscommissie voor
ruimtevaart zelf ook altijd
voorstander was geweest van dit
programma.
IR M. A. GEUZE is tot kamerheer
in buitengewone dienst benoemd.
(pag. 2).
SNEEUWVAL EN GLADHEID
waren er de oorzaak van dat een
drietal auto's in sloten langs rijks
weg 58 belandde. (pag. 2).
MINISTER SCHUT heeft vrydag
nieuwe woningbouwregelingen be
kendgemaakt, waaronder een ho
gere subsidie voor huurwoningen.
(Pag. 2)
HET ONTSLAG van prof. Plate
als chef van de verloskundige kli
niek van hot academisch zieken
huis te Utrecht heeft problemen
opgeroepen Zijn medewerkers
weigeren met zijn opvolger samen
te werken. (Pag. 7)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3 en 7.
Zeeuws nieuws: pag. 2, 4, 5
en 9.
Radio en tv: pag. 15.
Sport: pag. 6 en 14.
Financieel nieuws: pag. 17.
Pag. 11: De .roaring twenties':
Lindberg vliegt over de Atlanti
sche Oceaan.
Pag. 12: Friese vrouw hoofdbe
stuurslid CHU; Jules Verne sloeg
de plank niet ver mis; Stemmen
uit de kerken.
Pag. 13: Pagina voor de vrouw:
Amsterdamse haalt hippe spullen
uit het Midden-Oosten en Wina
Born stippelt een culinair avon
tuur uit.
Pag. 14: Dammen, bridgen, scha
ken, puzzel, prijsplaat.
Met een snelheid van 39.589 kilometei
per uur stortte de capsule zich in de'
aardatmosfeer. Daarby liep de tempe
ratuur van het hitteschild op tot ruim
(Zie slot pag2 kol. 6)
AMSTERDAM (GPD) Met het
lijnvliegtuig uit Parijs zyn gister
avond prinses Irene en haar man,
prins Carel Hugo om tien minuten
over tien op Schiphol aangekomen.
De prins en de prinses zullen van
daag in Utrecht de doop van de
jongste zoon van prinses Beatrix,
prins Johan Friso bijwonen. Zij
zullen enige dagen in Nederland
blijven.
Begin volgend jaar vertrekt prins Carel
tact met de carlistische beweging in
Spanje kan onderhouden. Prinses Irene
zal naar Madrid gaan om er persoonlij
ke zaken af te wikkelen. Volgens prins
Carel Hugo is het niet de bedoeling dat
de prinses, hoewel zij nog steeds in
Spanje wordt getolereerd, een politieke
rol zal gaan spelen.
Een groot aantal verslaggevers was te-
naar het vliegveld gekomen
omdat de prins en de prinses geen en
kele verklaring wilden afleggen. Eerder
op de dag had prins Carel Hugo vanuit
zijn ouderlijke woning in Parijs in een
telefoongesprek gezegd dat hij volkomen
onkundig was van de motieven van de
Aankomst prinses Irene
Carel Hugo op Schiphol.
Onbekenden stalen
ton aan juwelen
ARNHEM (GPD) Onbekenden hel
ben zieli donderdagnacht meester g< |i
maakt van juwelen en sieraden ti
waarde van 100.000 gulden uit de winkel
van de firma B. Carmiggelt en zonen
in Arnhem.
De daders kwamen aan de achterzijde
van de zaak binnen na het verbreken
van twee rolluiken. De eigenaar van de
juwelenzaak, die boven de "winkel slaapt,
heeft van de inbraak niets bemerkt. De
firma is verzekerd. Van de daders ont
breekt elk spoor.
Spaanse regering om ook zijn vader, zijn
moeder en twee van zijn zusters uit het
land te zetten.
Gistermiddag waren Carel Hugo
Irene op 't Parijse vliegveld Orly om
er de verbannen dynastie van het
Spaanse carlisme op te wachten. Bij
zijn aankomst verklaarde Xavier, de
78-jarige vader van prins Carel Hu-
go, dat de Spaanse regering gewei
gerd had een toelichting op zijn uit
wijzing te geven. Hij zei dat hij altijd
getracht heeft de Spaanse wetten en
het gezag te eerbiedigen, maar dat
het regimp van generaal Franco de
democratische grondbeginselen met
voeten had getreden.
Zie slot pag. 2 kol. 7)
UTRECHT (ANP) Het hoofdbestuur
van D' 6G heeft als uitvoering van zijn
Leidse resoluties in Utrecht een gesprek
gehad met een delegatie van de PPR.
Bovendien voelden beide partijbesturen
als vernieuwende krachten in de Neder
landse politiek de behoefte een gesprek
met elkaar te hebben, zo werd na afloop
medegedeeld.
In het bijzonder is gesproken over de
menwerking op plaatselijk niveau. Men
is eenstemmig tot de conclusie gekomen
dat plaatselijk de gesprekken over par
tijvernieuwing gevoerd moeten worden
met gelijkgezinden, ongacht of zij poli
tiek gebonden zijn of niet en iedereen die
een niet dogmatische vooruitstrevende
politiek nastreeft zal hiertoe uitgnodigd
worden, aldus de mededeling.
WASHINGTON (AFP, RTR, AP)
Communistisch China heeft
vrijdagochtend om half negen een
kernproef genomen in de atmos
feer boven het gebied van Lop Nor
in de provincie Sinkiang. De proef
werd door de Amerikaanse com
missie voor atoomenergie bekend
gemaakt. Het was de achtste Chi
nese proef die door de commissie
werd waargenomen. China heeft
geen bijzonderheden bekendge
maakt.
In Amerikaanse kringen wacht men nog
HOUSTON (AFP) De direc
teur van het Apolloprogramma,
generaal Sam Philipps, heeft vrij
dag bekendgemaakt dat op 28 fe
bruari van Kaap Kennedy het vol
gende bemande ruimteschip, de
.Apollo-9', zal worden gelanceerd.
De vlucht zal verscheidene dagen
duren en is bedoeld om voor de
eerste maal het maanlandings-
vaartuïg, de Lunar Module', te
beproeven. Dit kan twee personen
bevatten. De Apollo-9 zal worden
bemand - James Me Divitt,
David Sc :i Russel Schwickart.
Twee van .«en zullen zich met de
Lunar Module van het .moeder
schip' losmaken, door de ruimte
reizen en weer naar de Apollo-9
terugkeren. De voorbereidingen
voor de lancering van de Apollo's
10 en 11 gaan normaal door, maar
een datum voor deze twee lance
ringen naar de maan is nog niet
vastgesteld. Philipps zei vol ver
trouwen te zijn dat de Amerika
nen voor het jaar 1970 voet op
de maan zullen zetten.
j^Antlijn
DEN HAAG (GPD) .Ondanks inci
dentele meldingen van (mogelijke) ge
vallen van Hongkong-griep uit het ge
hele land, kan nog niet worden gespro
ken van een epidemie. De werkelijke
epidemie wordt pas half januari ver
wacht'.
Dit zegt dr N. Masurel, hoofd van de
ïnfluenzacentra van de WHO en van het
Leids Academisch Ziekenhuis. In het
virologisch laboratorium van dr Masu
rel heeft men nog steeds niet vastge
steld of de Hagenaar van wie men ver
moedde dat hij de Hongkong-gnep had,
inderdaad aan deze influenza-sooit lijdt.
Wel verklaarde dr Masurel, dat de groep
patiënten in een Hiiversumse verpleeg
inrichting, bij wie vorige week de Hong
kong-griep was geconstateerd, weer ge
nezen is. .Immers, de incubinatietijd is
maar een paar dagen', zo zei hij
Inmiddels komen uit het gehel land,
meldingen van .sporadische gevallen',
zo genoemd omdat zij geen epidemisch'
karakter hebben.
BEGIN BOUW
HOPELIJK
IN 1969
SLUISKIL Na in april 1965
de eerste 12 patiëntjes te heb
ben opgenomen in het Prefab
noodpaviljoen achter het zie
kenhuis ,St. Elisabeth' te Sluis
kil hoopt het bestuur van de
stichting ,De Sterre' nu in 1969
te kunnen beginnen met de
bouw van een definitief inter
naat voor zwakzinnige kinde
ren. Dit internaat komt evenwel
niet op de plaats waar de naam
aan is ontleend, namelijk het
buurtschap De Sterre nabij
Zuiddorpe, maar in de driehoek
Hulst-St. Jansteen-Clinge.
Een preciese situering kan nog
niet worden gegeven. Voor het
internaat denkt men een opper
vlakte van minstens 30 ha nodig
te hebben. Er is toestemming
gekregen van het ministerie
voor de bouw van een internaat
voor 150 200 patiënten, met
mogelijkheid tot uitbreiding.
Voor de toekomst verwacht men het
internaat te moeten kunnen inrich
ten voor 400 tot 500 patiënten. Dit
houdit mede verband met het feit dat
men de kinderen niet na het berei
ken van een bepaalde leeftijd wil af
stoten, maar tot het eind van hun
leven in het internaat wil handha
ven. Van het aantal zwakzinnige kin
deren momenteel in Zeeuwsch-Vlaan
deren durft men geen schatting te
geven.
Op 7 december 1962 vond de offi
ciële oprichting plaats van de stich
ting ,I^e Sterreop Instigatie van
de congregatie van de zusters van
het Heilig Hart te Sluiskil. De stich
ting kwam min of meer voort uit
het feit dat de- dienst volksgezond
heid heel wat gevallen tegenkwam
die in Zeeuwsch-Vlaanderen niet wa
ren te plaatsen of in ieder geval bui
ten Zeeuwsch-Vlaanderen in een in
ternaat zouden moeten worden on
dergebracht. Daar de band met de
familie voor deze zwakzinnige kin
deren toch nog van groot belang
is, was een internaat in Zeeuwch-
Vlaanderen wel aan te bevelen, op
dat de ouders geen grote reizen zou
den behoeven te ondernemen om hun
kind te bezoeken en er daardoor ook
gemakkelijker toe zouden komen. Een
aantal verpleegsters uit het zieken
huis te Sluiskil voelde er wel wat
voor om in een dergelijk internaat
gaan werken en zo kwam in april
i het eerste paviljoen op het ter-
i van het ziekenhuis gereed. Het
ziekenhuis speelt voorlopig voor de,
overigens onafhankelijke," stichting
,De Sterre' nog een vrij grote rol,
want men betrekt het eten van St-
Elisabeth, de was wordt door het zie
kenhuis gedaan, terwijl ook de ad
ministratieve afdeling zich voor .De
Sterre' heeft ingezet. In hetzelfde
jaar dat het internaat begon te draai
en met één paviljoen (maximum 25
patiënten), startte men met de bouw
van een tweede paviljoen en tenslot
te kwam er ook nog een derde bij
In afwachting van het definitieve in
ternaat hoopt men nu ook nog toe
stemming te krijgen voor een vier
de paviljoen, zodat men straks in de
nieuwe omgeving met rond de 100
patiënten van start kan gaan.
De drie tijdelijke paviljoens in Sluis
kil hebben tot nu toe prachtig dienst
kunnen doen om allerlei nieuwe idee-
en met betrekking tot de zwakzin
nigenzorg uit te proberen. De zwak
zinnigenzorg bevindt zich na nu ;k
nog sterk in een stadium vr.Af
wikkeling. Tot voor kort kon .cuer
een, hetzij uit financieel, hetzij uit
charitatief oogpunt, een internaat
voor zwakzinnigen beginnen, zonder
dat daar wettelijke beperkingen aan
verbonden waren. Momenteel interes
seert men zich van wetenschappelij
ke zijde evenwel steeds- meer voó-
de zwakzinnigenzorg. De moeilijk
heid is vaak ook dat bijna elk kind
aparte aanpassingsmogelijkheden
moet hebben lang niet alle kinderen
kunnen bijvoorbeeld van dezelfde
soort box gebruik maken). Men moet
er zorg voor dragen dat de kinde
ren zich nergens aan kunnen beze
ren (of zichzelf kapo'Krabben of
stukbijten) Welke wandbekleding is
het meest geschikt? Zij moet dege
lijk zijn en ook afwasbaar, zodat de
kinderen er op kujmen tekenen Wat
is de meest geschikte verwarming?
Vloerverwarming, gewone verwar
ming, plafondverwarming? Uitprobe
ren en nog eens uitproberen is de
enige mogelijkheid om daar achter
te komen. Ook het meubilair vorm',
een probleem. Stoelen die a's on
verwoestbaar te boek stonden, wer
den in het internaat binnen enkele
weken totaal verkreukeld. Veel van
de kinderen behoeven nagenoeg con
stante begeleiding. Zo moet men voor
zover mogelijk trachten de kinderen
actief te notulen door middel van on
der meer handenarbeid, meehelpen
in de huishouding speltherapie, en
zovoorts. (Het oetreft hier geen ar-
beidstherapie, want de in het inter
naat verblijvende kinderen zu :cn
waarschijnlijk nooit m het arbeids
proces kunrua worden opgenomen).
De persoonlijke aandacht die aan elk
kind wordt besteed, bi.jkt ook uit de
kleding. Welke vorm van in'ernaits-
kleding dan ook is in .De Stvra*
taboe. E1k kind kriigt de kled ag
die het beste bij hem' oi haai- past.
Momenteel heeft men ;n ,De Sterre'
gemiddeld één verpleegster op 2,5
kind. In oermanenre, nieuwe in
ternfiat hoopt men te komen tot één
personeelslid (dus niet alleen ver-
neels'edeh op 75 patiëntjes. De leef
tijden van de patiënten liggen tus
sen de nul en ongeveer 4ö jaar.
In het permanente internaat zal het
aantal personeelsleden wel eens kun
nen oplopen tot ongeveer 200.
De architectuur van het nieuwe in
ternaat is in handen van het archi
tectenbureau Swinkels en Salemans
te Maastricht, welk bureau ook het
nieuwe internaat ,St-Maartenswoude"
te Drachten heeft ontworpen.
Ideaal volgens ir A. H. J. Swinkels
is een oppervlakte van 39 m2 per
patiënt Het nieuwe internaat wordt
gebouwd volgens een stratenplan met
langs de straten paviljoens. Het
(Zie slot pag. 2 kol. 2)
Aan de wereld hebben zich de
afgelopen dagen voorge
daan als de verwerkelij
king van een haast onmogelijk
geachte fantasie, als de verwe
zenlijking van een droom: de
Amerikanen hebben drie man
nen in een ruimtevaartuig rond de maan
laten cirkelen, waarna deze drie veilig
en wel op de aarde terugkeerden. Zij
stapten zelfs zo opgewekt uit een heli
kopter, dat het er op leek alsof z(J
slechts een paar dagen waren wezen
vissen. In feite echter hadden zij en
met hen de velen die op de grond bij
dit project waren betrokken een
grandioze prestatie verricht: zij hadden
een vermetele stap voorwaarts gedaan
in de ruimte van het heelal. En toch. bij
het kennisnemen van deze feiten kan
men een lichte twijfel niet onderdrukken.
Geen twijfel aan de grootsheid van deze
prestatie, evenmin ook twijfel als het
er om gaat respect uit te spreken voor
deze ruimtereis Nee, onze aarzeling
komt uitsluitend voort uit de vraag of
deze grandioze technologische vorderin
gen en deze sublieme prestaties niet te
vens ook een stuk onmacht van de mens
onderstrepen. Hij kan weliswaar de
maan nu tot op een honderd kilometer
benaderen, maar nog altijd ziet hij geen
kans orde op de eigen planeet te schep
pen.
Zeker, we weten het: we vergelijken
hier onvergelijkbare grootheden. De
specialisatie, nodig voor een ruimte
reis, kan orn maar één voorbeeld te
noemen niet worden gebruikt om de
strijd tussen Nigeria en Biafra tot een
goed einde te brengen. Evenmin zijn
ruimtevaarders opgeleid om nog een
ander voorbeeld de spanning te doen
afnemen tussen de rassen. Bovendien
kan men stellen, dat deze ruimtevaart
werk voor velen betekent, met name in
de industrie, voorts dat allerlei resulta
ten van het ruimteonderzoek dienstbaar
zijn te maken aan la
ten we zeggen de
voedselsituatie van
deze wereld, enfin er
is een lange reeks ar
gumenten goede
argumenten op te sommen, waaruit
het grote belang van de ruimtevaart
blijkt. Desondanks blijven we er bij: de
ze op zichzelf zo grandioze tocht naar
de maan accentueert hoe dan ook de
eenzijdigheid van het menselijk denken
en handelen: de ruimte kan wel worden
veroverd, maar de kinderen van Biafra
kunnen niet worden gered.
De maanreis van de afgelopen dagen
betekent inderdaad de verwezenlij
king van een droom. Maar het was
niet de droom van Martin Luther King,
die in een visioen zwart en blank ln
vrede naast elkaar zag leven in zijn land.
De Amerikaanse maatschappij is niet zo
gesteld op deze vorm van dromerij, zij
gelooft veel meer in de ideologie van de
harde pioniers, de mannen en vrouwen
die uittrokken om onontgonnen gebied
te veroveren. De maanreis past in deze
gedachtengang. Er komt bij, dat de na
tionale trots nu een flinke duw vooruit
heeft gekregen en dat was echt wel no
dig na alle trieste gebeurtenissen van
het afgelopen jaar in het Amerikaanse
binnenland. Bovendien is nu gebleken,
dat de Verenigde Staten niet bij Rusland
achterlopen in de ruimterace. Allemaal
pluspunten, naar het oordeel van de
Amerikanen. Deze maanreis zal dan ook
wel naar het inzicht van velen hunner
de verwezenlijking van een betere droom
betekenen dan die van maatschappijver
nieuwers vaak .onruststokers' zo
als King er één was. Maar het blijft
niettemin een feit, dat het onder de re
gering van Johnson wél mogelijk bleek
,om een maanreis uit te voeren, maar
niet om de in uitzicht gestelde .Great
Society" de grootse maatschappij zon-
jder armoede te verwezenlijken. Dat
nu is de basis van onze twijfel
De aarzelingen, die we hier hebben
genoteerd, laten echter men zal
dat hebben begrepen onverlet
het grote en diepe respect voor deze
unieke prestatie van de reis naar de
maan. Respect ook voor de vanzelf
sprekendheid, waarmee de Amerika
nen dit alles aan de wereld hebben
getoond, zonder terughouding, zonder
geheimzinnigheid. Ook dit kenmerk van
de Amerikaanse maatschappij moet
worden gememoreerd: de openheid, die
het mogelijk maakte dat de wereld
ademloos toekeek bij verrichtingen
waartoe geen mens tevoren in staat was
geweest: de maan benaderen tot op
slechts korte afstand. Het was de ver
wezenlijking van een droom en wij allen
keken gespannen en gefascineerd toe.
Zo gefascineerd dat we bijna zouden
vergeten dat er méér dromen op ver
wezenlijking wachten.
Hartewensfestival
Haarlem geopend
HA AR' ',.Vi (GPD) .Ik vind het juist
plezierig, dat ik in Haarlem ben omdat
deze stad door de. eeuwen heen een gro
te belangstelling heeft getoond voor de
cultuur. Niet in het minst getuigt het
Haarlems gemeentebestuur daarvan, en
ik moet zeggen dat ik voor de vragen
van de gemeente om geld begrip heb.
Meer begrip overigens dan geld', aldus
de minister voor cultuur, recreatie en
maal schappelijk werk, mej. M. Klompé,
vrijdag op de openingsavond van het
derde Hartewensfestival in het Haarlems
concertgebouw voor vele genodigden,
onder wie de commissaris van de konin
gin in de provincie Noord-Holland nir
Kranenburg en Haarlems burgemeester
Cremers.
Minister Klompé vervolgde haar toe
spraak met de oprechte uiting van haar
bewondering voor het festival cn wel
om twee redenen. In de eerste plaats
vond zij het treffend hoe serieuze en
lichte muziek tijdens dit gebeuren wor
den gecombineerd en in de tweede
plaats dat de inhoud van het programma
door de deelnemers zelf gekozen wordt.