PRETTIG KERSTFEEST - FROHE WEIHNACHT JOYEUX NOËL - MERRY CHRISTMAS BONNE ANNEE GELUKKIG NIEUWJAAR - BUON NATAL GOTT NYTT AR - GLUCKLICHES NEUES JAHR De vervlakking is begonnen, toen men afstapte van de steendruk en overging naar gewone druk', aldus de Vlissingse drukker G. Krijger. Het gesprek gaat over de enorme hoeveelheden kerstkaarten, die de posterijen zoveel extra werk bezorgen. Kerstkaarten versturen Is een mode geworden. Een mode, die steeds omvang rijke vormen gaat aannemen. De aanmaning van de PTT om kerstkaarten vooral toch voor 16 de cember op de post te doen, Is hiervan een duidelijke illustratie. Het staat vast, dat dit te danken 13 aan invloeden vanuit Engeland en Amerika. Het is dan ook tekenend, dat de ver koop van knijpertjes, waarmee men de kerst kaarten aan een touwtje goed zichtbaar in de kamer kan hangen vooral de laatste paar jaar op gang Is gekomen. In met name landen als Engeland en de Verenigde Staten Is het al tien tallen Jaren een vaste gewoonte, dat men alle ontvangen kerstkaarten goed zichtbaar voor de visite op de schoorsteen uitstalt. Dan kan de visite goed zien hoe populair de gastvrouw wel Ie. In Nederland Is de geschiedenis van de kerstkaart nog vrij kort. Pas na de tweede wereldoorlog is de kerstkaartenindustrie hier goed van de grond gekomen. Voor die tijd v/ensten Nederlanders elkaar slechts zelden prettige kerstdagen. Het accent van de goede wensen lag hier volledig op nieuwjaar. Over die tijd sprak de heer Krijger met enige weemoed. Het was de tijd, dat grote groepen Nederlanders visitekaartjes lieten drukken. De drukkers vervaardigden deze kaartjes met be hulp van een steen waarin met vaak ware meesterkunst de namen werden gegraveerd: ,Dan kreeg Je pas mooie kaartjes. Omdat de drukker zelf de letters ontwierp waren er veel meer mogelljkhe 'en om een mooi kaartje te maken dan tegenwoordig. Nu moet men gebruik maken van bestaande letters op blokken en dat staat veel minder variatie toe. Er zijn nog wel mensen, die steendrukkaartjes moeten hebben, maar dat aantal wordt toch steeds kleiner. Het Is voor deze tijd trouwens veel te duur. Van wege de kosten kun je beter een modern maar minder mooi gedrukt kaartje nemen". FOOITJES BEHOEFTE voorzichtiger gaat worden met het versturen van dure kerstgeschenken. Misschien hebben ze ook in Duitsland iets gemerkt van een in zinking in de conjunctuur Het is wel duide lijk, dat als je moet bezuinigen de prijs van kerstgeschenken bovenaan het lijstje staat. Uit eindelijk bereik Je met die kerstgeschenken maar een beperkt publiek'. EENVOUDIG De AMZ zélf heeft twee weken voor kerstmis 1250 kerstkaarten en evenzovele balpennen naar de klanten gestuurd. De kerstkaarten van de AMZ zijn zeer eenvoudig gehouden: ze heb ben de vorm van een prentbriefkaart. De af beelding op deze kaart heeft weinig of niets uitstaande met het kerstfeest: slechts weinig mensen zullen In een kerststemming raken als ze een fotomontage onder ogen krijgen met een afbeelding van de Oosterscheldebrug met op de voorgrond een gedeelte van een autobus van de AMZ. Op een strookje heeft de AMZ zijn klanten .prettige feestdagen en voorspoedig 1969 gewenst'. Op de achterzijde van de kaar ten staat uitvoerig aangegeven, wat de aktivi- teiten van de AMZ zijn. De heer Schipper pre tendeert met deze kaarten ook niet meer dan deze autobusonderneming onder de aandacht van de mensen te brengen: ,We laten weer eens merken, dat we er zijn. Toch zit er wel meer achter. Wij zijn als touringcarbedrijf niet representatief. Dat komt omdat de relatie met onze klanten anders is als bij de meeste andere bedrijven. Tussen onze klanten en ons bestaat duidelijk een geheel andere sfeer dan alleen maar een zakelijke. Tenslotte is het zo, dat de mensen ons kennen door hun vakantie. Ik vind, dat bij ons het zakelijke duidelijk vermengd is met het ideële. Waarom zouden we anders kerstkaarten versturen. Tenslotte komt die kaart van ons, die toch weinig opvallend Is, tussen de grote hoop terecht. Als we het alleen uit zakelijke overwegingen zouden doen, konden we beter alleen maar in het voorjaar als nie mand anders kaarten stuurt van ons laten horen. In die tijd maken de mensen hun va kantieplannen en dan sturen we ook een ande re kaart, waarmee meer de aandacht voor touringcarreizen wordt gevraagd'. Hoe ging dat voor de oorlog? Over het al gemeen woonden de meeste relaties In dezelf de plaats en dan kreeg de jongste bediende de kaartjes die voorzien waren van de letters GN In handen om ze aan de deuren af te geven. Die Jongste bediende was er altijd goed: het hoorde immers tot de vaste gewoonten, dat zo'n Jongen een fooitje in handen werd gedrukt. Aan het verzenden van kerstkaarten werd in die dagen nog helemaal niet gedacht. Het kerst feest werd toen in brede kring trouwens nog op een geheel andere wijze gevierd dan nu het geval is. Een groot deel van de Nederlanders bepaalde zich tijdens r' e dagen tot het zingen rond de kerstboom, het voorlezen van kerst verhalen en uiteraard was toen ook het aantal mensen, dat zeker op kerstdag naar de kerk ging veel groter dan tegenwoordig. Tijdens de kerstdagen werd er wel een stuk boterletter gegeten en ook een stukje tulband werd niet versmaad, maar men was toch nog lang niet toe aan de kerstdiners, waarmee de restaurants de afgelopen weken zo druk hebben geadver teerd. Ook dachten de Nederlanders er in die dagen niet over om de kerstdagen te benutten om een pakjesavond te houden. De pakjes wa ren voor Sint Nicolaas-avond en de kaartjes voor nieuwjaar. Het kerstfeest had nog niet de franje, die er tegenwoordig ete9ds meer aan wordt gegeven. De boekhandelaren kunnen er van mee praten. Tenslotte Is de kerstkaartenmanie economisch een zeer belangrijke franje van het kerstfeest geworden. Het is nog wel niet zo erg als in Amerika, waar per hoofd van de bevolking zo'n dertig gulden aan kerstkaarten wordt besteed, maar een omzet van honderdmiljoen kerstkaar ten voor een landje met twaalfmiljoen inwoners gaat er toch ook al een beetje op lijkenl Die twaalf miljoen Nederlanders hebben kennelijk behoefte aan honderd miljoen kerstkaarten PRESENTATIE De directeur van de Vlissingse WV, de heer W. Huibregtse, verstuurt slechts op bescheiden schaal kerstkaarten: ,Nu zou ik wel net als allerlei zaken honderden kerstkaarten kunnen gaan sturen, maar dat heeft toch allemaal niets te betekenen. Ik zoek een aantal adressen uit van mensen, die ik persoonlijk vrij goed ken en daar gaan kerstkaarten naar toe'. De heer Hui bregtse is een van de mensen, die overtuigd Is van de stelling, dat het verzenden van kerst kaarten bitter weinig te maken heeft met het kerstfeest als zodanig. De belangrijkste drijf veer bij de firma's, die kerstkaarten versturen, is presentatie: vrij vertaald zou dan de term .prettige kerstdagen' betekenen ,denk aan mij'. Die goede wensen betreffen dus vooral de af zender en als zodanig zijn ze geheel in tegen spraak met de kerstgedachte, die niets te ma ken heeft met eigen belang. In vele gevallen aldus deze redenering zorgen de massa's commerciële kerstkaarten voor een uitholling van die kerstgedachte. De heer Huibregtse onderschrijft dit: .Natuurlijk, ik kan toch moei lijk al die mensen, die van mij een kerstkaart ontvangen, werkelijk een echt goed kerstfeest toewensen. Zo beschouwd meen ik er natuurlijk niets van. Ik verstuur kerstkaarten, omdat ik er niet onderuit kan Het hoort nu eenmaal zo, je moet wel. omdat de anderen het ook doen'. VEELTALIG Twintig Jaar geleden bestond die behoefte nog helemaal niet. De verschillende ondernemingen, die betrokken zijn bij de produktie of de ver koop van kerstkaarten hebben dan ook niets nagelaten om die behoefte bn het publiek te kweken, toen bleek hoe groot de omzetten in landen als Engeland en Amerika waren. Als ergeloos bezoeker van een boekhandel kun je moeilijk om de grote stand met kerstkaarten heen. Bovendien krijgt ook de gewone particu lier steeds vaker van de meest uiteenlopende firma's kerstkaarten met kleine geschenken toe gestuurd. En als dan ook eigeh kennissen of familieleden kerstkaarten gaan verzenden, kun Je er niet meer omheen: het bescheiden nieuw jaarskaartje, dat in kleine aantallen de deur uitging wordt vervangen door kerstkaarten in elle soorten en maten. Want keu9 Is er genoeg. Dat geldt zowel voor de particulieren als voor de zaken, die vaak exclusieve kaarten laten drukken. Het is opmerkelijk dat de meest uit eenlopende zaken en instellingen kerstkaarten versturen. Een paar voorbeelden- machine fabrieken, hotels, autobusmaatschappijen, aan nemingsbedrijven, banken, gemeentebesturen en kulkenopfokbedrijven. De meeste zaken laten hun kerstwensen vergezeld gaan van een relatiegeschenk, zoals agenda's en balpennen Zo erg als In Duitsland, waar een ware wedijver ontstond Is het in Nederland nooit geworden Toch heeft ook de heer J. M. Schipper van de Autobusmaatschappij Zeeland in Goes verschil lende keren kalkoenen als relatiegeschenk ge kregen: ,lk heb echter da Indruk, dat men wat De heer G. P. Aalbrecht werkzaam bij een Middelburgse drukkerij weet alles van de eisen, die men aan kerstkaarten stelt: ,lk heb vooral te maken met bedrijven, die zo mogelijk een exclusieve kerstkaart wilen hebben. Ken merkend is wel, dat er veel vraag Is naar kaar ten met wensen in alle talen. Daar geef je je bedrijf natuurlijk een wat internationaal tintje mee. Tenminste dat hoopt men op die manier te bereiken. Dat internationale zit niet alleen in de veeltallne wensen, maar ook in de afbeeldingen. Wintersporttaferelen en in het algemeen berg landschappen zijn erg in trek. Maar ondanks die speciale vragen, er blijven een aantal steeds terugkerende wensen. Het gros van de kerst kaarten heeft dan ook overeenkomstige ken merken, Het moet liefst een winters karakter hebben, wat wordt bereikt met besneeuwde daken en bomen en verder komt op vrijwel iedere kerstkaart het aspect Jicht' naar voren Daar zijn al de meest uiteenlopende manieren voor bedacht. Een brandende kaars tegen een sterrenhemel doet het altijd wel goed en dan ook natuurlijk een besneeuwd kerkje met ver lichte ramen. Maar men maakt toch ook wel gebruik van een doodgewone ouderwetse pe troleumlamp om op de kerstkaart het asped licht naar voren te laten komen'. Er zijn wel bedrijven, die speciale wensen heb ben om hun branche te benadrukken- .Hotels vragen veel naar kaarten, waarop wild i9 af gebeeld. Bijvoorbeeld een paar reeën In een besneeuwd bos. Ook allerlei soorten hoenders in dezelfde omgeving worden vaak door hotels gebruikt'. VIGNETJE GEVOLGEN TE VEEL KRITIEK y'i rnJ'/arjnn. lamij'uar kaart gekozen met op de voorzijde een afdruk van een foto. die de neadresseerde een kijkje op een besneeuwde kerk van Veere toont. Aan de binnenzijde staat een bescb-!den vignet van de firma en voorts wordt in vier talen .prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar gewenst'. De heer Den Herder had tot voor kort niets te maken met lastige en ingewikkelde tradities. Nog slechts twintig jaar geleden ging met ge leend geld een loonspuitbedrijf van start. En dat liep allemaal voorspoedig. Reeds na een jaar kon die ene tractor worden vervangen door een betere apparatuur en allengs groeide het bedrijf van de gebroeders Den Herder. De grote ommekeer kwam in 1959, toen de heer Den Herder patent kreeg op een door hem ont worpen aardappelpoedermachine: een reuzen- injectienaald, waarmee men ingekuilde aard appelen gemakkelijk kan bereiken. Toen ont stond op kleine schaal de fabrikage. In 1966 werd de werkplaats weer uitgebreid, omdat de heer Den Herder patent had gekregen op een slomaaier. Er staat in Serooskerke nu een land- bouwmachinefabrlek, waar dertig mensen de kost verdienen. De uitvindingen van de heer Den Herder bleken internationaal zo interessant, dat ze op vrij grote schaal konden worden ge ëxporteerd. Het loonspuitbedrijf is inmiddels aan de kant geschoven en het bedrijf heeft zich volledig geconcentreerd op de handel in be strijdingsmiddelen en op de handel in en de fabrikage van landbouwmachines. Mede dankzij de vestigingen in Clay-Souilly in Frankrijk en in Holbeach in Engeland vinden deze machines hun weg in Europa. De heer Den Herder schaamt zich niet voor de zakelijke overwegingen, die tot het verzenden van kerstkaarten leiden. Toch vindt hij. dat er wel iéts meer aan te pas komt dan alleen maar presentatie- ,We versturen honderden kaarten naar vrijwel alle Europese landen en ook naar Noord-Afrika. We hebben ook adressen in Oost-Duitsland en in Joegoslavië. Nu is het bij ons zo, dat we de meeste klanten goed ken- ken. En je weet nooit, wat voor gevolgen zo'n kaart nog eens heeft. Toevallig heb ik weieens zoiets meegemaakt. Toen lag er een klant van me In het ziekenhuis hier in Middelburg en die heb ik tóen een attentie gestuurd. Je zou zeg gen: dat hoort gewoon tot de goede manieren ten opzichte van een zakenrelatie. Maar later hoorde ik van z'n vrouw, dat die man het bij zonder op prijs had gesteld Die attentie van ons stelde op zichzelf natuurlijk niet zoveel voor, maar op dét moment hielp het die man uit de put. Gewoon omdat hem duidelijk werd, dat er nog mensen waren, die om hem dachten. Zo zie je maar, je weet nooit waar zo'n kaart nog eens goed voor is'. De heer Den Herder is geboren en getogen op het Walcherse platteland. Het zal dan ook geen verwondering wekken, dat hij zich tot voor enkele jaren beperkte tot nieuwjaarswensen: ,Dat was de gewoonte, maar door de vele Inter nationale contacten ben ik er toe gebracht om ook het kerstfeest in m'n wensen te betrekken'. De kaarten, die bij de machinefabriek Gebr Den Herder urt Serooskerke In honderdtallen de deur uitgaan, hebben qua afbeelding niets met landbouwmachines of met bestrijdings middelen (een andere tak van het bedrijf) te maken. De heer J. den Herder heeft een vouw- Over de foto op zijn kerstkaarten heeft de heer Den Herder nog een filosofietje: ,Ja, ik heb een foto van Veere gekozen, in de eerste plaats omdat ons bedrijf in de gemeente Veere is ge vestigd en omdat Veere bekend Is in heel Europa. Ik heb met opzet een foto van Veere gekozen om iets moois uit eigen omgeving te laten zien. Als je de radio en televisie moest geloven zou er in Nederland helemaal niets van deugen. Overal hebben ze maar afbrekende kritiek op en het is maar zelden, dat je eens een woord van waarderinn hoort. Ik geloof, dat dat voor Nederland niet goed is. Bovendien is het helemaal niet zo. Natuurlijk zijn er dingen, die niet deugen. Maar ik vind, dat er eens wat meer aandacht moest zijn voor de mooie en de goede dingen in Nederland. Ik heb het voor recht, dat ik in praktisch alle Europese landen kom en als je daar je ogen de kost geeft, moet je wel tot de conclusie komen, dat al die kritiek zwaar overdreven is. In Nederland is het in vergelijking met de meeste andere landen een ideale toestand. En om iets van dat mooie, waar we toch zo veel van hebben te laten zien, heb ik die foto gekozen' Het is wel heel wat anders dan de molentjes en koetjes, die het begin van de Nederlandse kerstkaart markeerden. Boekhandelaar Jelle Theunis uit Vlisslngen: ,Daar zijn we mee be gonnen, bijzonder romantische landschapjes, die niets uitstaande hadden met het kerstfeest In een tweede fase is men overgestapt op de Engels/Amerikaanse kaarten. Van die uitvouw bare met glitter en schelle kleuren. Dan heb ben we natuurlijk de prentjes van Anton Pieck gehad en afbeeldingen van landschappen van oude Hollandse meesters Steeds weer zie ie een verschuiving in het publiek, dat een be paald type kaart koopt. Dit jaar zijn de Skandi- navische kaarten het neusje van de zalm- ƒ2,25 per stuk. Die worden dan gekocht door wat je misschien de upper ten zou kunnen noemen En gegarandeerd, volgend jaar koopt de mid denklasse die kaarten Op die manier schuift een bepaald type kaart steeds verder op en worden ook de uitvoeringen goedkoper. Wast volgend jaar zal de groep die dit jaar de Skan- dinavische kaarten met bedrukt linnen koopt naar iets anders uitzien, ledereen streeft ten slotte naar een zekere exclusiviteit. De chef kan moeilijk dezelfde kaarten gaan versturen als de bediende, daar komt het wel zo'n beetje op neer'. Het streven naar exclusiviteit blijft bestaan Maar die exclusiviteit wordt nu door de groot industrie bepaalt en niet meer door mannen als de heer Krijger, die voor de oorlog zijn vak manschap toonde In het graveren van naam kaartjes.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1968 | | pagina 18