,GEEN ZEEHAVEN BIJ MOERDIJK EN
GEEN KANAAL IN HOEKSCHE WAARD'
Vuurwerk zette
groothandel in
lichterlaaie
ProjectZeestad' (Zeebrugge): haven
in zee voor 225.000 tons tankers
Regering verzekert interpellant Nypels:
Shell zuivert afvalwater
vóór lozing in Wester schelde
Nota over ontwikkeling van
geheel zuidwest-Nederland
Brand
bij
Mobil
De agressieve
en de
defensieve lijn
DV
GEEN AFWIJKING MEER ZONDER
RAADPLEGING PARLEMENT
Vandaag
in de
krant...
Sigaret
Spel
Nixon-team
Grond
NKV
AAN BOORD
VAN TANKER
Firma had 250 kg teveel gekocht
TWEE MENSEN
GEWOND
GENTSE STUDIEGROEP ,ZEEWERKEN' LANCEERT:
EN DIEPE GEUL
TOT BAALHOEK
Superschepen
Handicaps
jlle jaargang - no. 294
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Vrijdag 13 december 1968
Acht regio's
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VL1SSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN HOor rfldio/ll)
CV hnlnili
trMt 38-60, I
I. tal. 2346. td
I. d.n Soar a W. M fitfer. Hootdr..
I. 7853, »4v. 5212). Oo.Ibun
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering heeft gisteren de tweede kamer verzekerd dat geen kanaal zal worden ge
graven door de Hoeksche Waard en dat geen grote zeehaven zal worden aangelegd in het gebied van
de Moerdijk. Met deze conditie is Shell-Chemie bij haar besluit om een petro-chemisch bedrijf in dat
gebied te vestigen accoord gegaan. De regering heeft de Westerschelde gereserveerd voor de ont
wikkeling van een nieuw zeehavenbekken.
Dat hebben de ministers Bakker (verkeer en waterstaat), Schut (ruimtelijke ordening) en De Block
(economische zaken) meegedeeld tijdens een interpellatie over de vestiging van Shell-Chemie door de
heer Nypels (D'66). Volgens minister Schut is een wijziging in het ruimtelijk beleid voor Zuid-West-
Nederland niet in overweging. Het industrieterrein aan de Moerdijk ligt ingeklemd tussen drie dorps
kernen en enige wegtracés, hetgeen op zichzelf al een zekere afgrenzing vormt. De ruilverkaveling op
Voorne-Putten en in het westelijk deel van de Hoeksche Waard gaan gewoon door.
MINISTER SCHUT
Minister Schut zei dat tussen de
woonbebouwing van Klundert en
de Shell-vestiging een strook van
1150 meter wordt aangehouden,
waarvan 650 meter groenstrook.
De rest wordt ingenomen door
kantoren, garages, opslagplaatsen
en een afvoerleiding naar de Wes-iginnen, zolang de gewenste groen-
terschelde. Zevenbergen en Klun- zone hier is uitgezet,
dert hebben een wijziging van het j staatssecretaris Kruisinga v oiksge-
bestemmingsplan in voorbereiding.!zondheid) deelde mee dat met Shell-
i i c i i i i Chemie een overeenkomst is gesloten ter
De minister beloofde de heer Ny- Voorkom,ng BIU, wltsr. lu(?hl. c„ bo_
pels, dat Shell-Chemie niet met de demverontreiniging. De regeling zal ook
v -iii. gelden voor andere vestigingen, die in
uitvoering van het project zal be-!- -- 6
DRS WESTERHOUT VRAAGT REGERING:
(Van onze parlementaire redactie)
HAAG De regeringsfracties, maar ook de democraat Nypels,
bleken gisteravond bijzonder ingenomen met de mededelingen van
de regering over Shell-Chemie. AR-woordvoerder Schakel diende een
motie in, waarin die tevredenheid tot uitdrukking wordt gebracht. De
regering wordt daarin gevraagd om het beleid van industrievestiging
In gebieden met grote werkloosheid met kracht voort te zetten. De
motie kreeg de steun van de andere regeringsfracties (CHU, KVP,
WD) en van SGP en GPV.
Minister De Block zei de motie met ple-
ner te hebben gelezen en zich er niet
legen te zullen verzetten.
Ook de socialist drs Th. Westerhout
Imam met een motie Hj] critiseerde
moral de geheimzinnigheid die om het
iroject heeft gehangen en die volgens
lem totaal overbodig was geweest. Ook
betoogde hij dat vestiging van Shell-
Oiemie in Moerdijk indruist tegen de
ralmtelijke ordening die voor het gebied
tm gedacht.
In zijn motie vroeg hij daarom:
Dat de regering voortaan niet meer
IN MIDDELBURG zijn sigaretten
te koop voor tachtig cent de twin
tig pagina t).
DE STATENLEDEN moeten meer
tegenspel leveren in hun vergade
ringen, vindt AR-radtcaal drs Bei-
nema (pagina 2).
RICHARD NIXON, de gekozen
Sresident der Verenigde Staten
eeft gisteren z(Jn nieuwe kabinet
aan Amerika en de wereld voor
gesteld (pag. 3).
EEN DEEL van de grond in de
Serlippenspolder te Temeuzen
deugt niet voor bouw van wonin
gen. Waarschijnlijk zal eerst op
gespoten grona moeten worden af
gegraven (pagina 4).
HET NKV wil op de uitslag van
een enquête onder de leden een
nieuw program van krachtenbun
deling baseren. (pag. 13).
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1, 3, 9,13,15
en 17
Zeeuws nieuwspag. 2, 4, 5, 9
en 11
Sportpag. 6 en 7
Radio-tv: pag. 19
Financieel nieuws: pag. 21
afwijkt van de voorgenomen ruimtelijke
structuur, zonder vooraf het parlement
te hebben geraadpleegd;
2. Een nota over de verdere ontwikke
ling van het hele gebied ten zuiden van
de Nieuwe Waterweg.
Minister Schut ontraadde deze voorstel
len met klem. Hjj wees erop dat er geen
sprake van is dat afgeweken zou z(Jn
de ruimtelijke plannen. Verder is
volgens hem onmogelijk om binnen
afzienbare tijd een verantwoorde nota te
maken over een gebied waar zoveel aan
het verandoren Is en waarover nog vele
diepgaande studies gemaakt moeten
worden. Wel gaf hij toe dat de nieuwe
visie op de havenontwikkeling In zuid
westelijk Nederland nodig zou zijn.
Dinsdag wordt over de moties gestemd.
het Moerdijkse gebied worden verwacht.
Shell-Chemie heeft zich bereid ver
klaard mee te werken aan een geregelde
controle op de milieu-hygiën.-. Boven
dien zullen In 1973, wanneer het eerste
deel van het bedrijf in werking komt,
de wetten op de lucht- en waterveront
reiniging, die thans nog bjj het parle
ment in behandeling, van kracht zijn.
Afvoer Westerschelde
De staatssecretaris zei dat de afval-
gassen van het bedrijf over een groot
gebied zullen worden gespreid door
de bouw van hoge schoorstenen, ter
wijl het bedrijf voor zijn afvalwater
zal worden aangesloten op het ooste
lijk deel van de persleiding naar de
Westerschelde. Om de Westerschelde
niet te vergiftigen zal volgens mi
nister Bakker het afvalwater zoveel
mogelijk in eigen bedrijf worden ge
zuiverd.
Minister Bakker liet weten dat op geen
enkele wijze wordt gedacht aan een ka
naal door de Hoeksche Waard. Dat zou
planologisch en waterstaatkundig een
ingewikkelde zaak worden en honderden
miljoenen gaan kosten vanwege de in
te bouwen zee- en blnnensluizen en de
aan te brengen stormvloedkeringen. Om
het Spui te gebruiken zou in feite een
geheel nieuw, ook nog te ondertunnelen,
kanaal moeten worden geconstrueerd.
Ook een zeehaven aan de Moerdijk zou
volgens de minister vergaande conse
quenties hebben: alleen al uit water
loopkundige en waterhuishoudkundige
overwegingen kan het Harlngvlietbek-
ken niet opengebroken worden. Verdle-
ping van de Dordtse Kil tot 7 Va meter
Uitgebroken. Omwonenden hoor*» daarentegen zal geen merkbare gevol-
IJMUIDEN (GPD) Donderdag
avond laat is op de tanker .Diana',
die ligt op het terrein van Mobil
Oil te Amsterdam, een felle brand
den enkele ontploffingen, terwijl
daarna een reusachtige brand
werd waargenomen.
Tegen 12 uur had de Amsterdamse;
brandweer alle
kon worden gi
havengebied gedirigeerd. Om half een
vernamen wij van de brandweer dat de
raffinaderij zelf geen direct gevaar meer
liep. De politie had de toegangen tot de
(Zie slot pag. 3 kol. 7)
gen krijgen voor het waterloopkundige
regime in het noordelijke Deltagebied.
De verdieping stond trouwens toch al op
het programma en gaat nu hooguit vijf
h tien miljoen meer kosten. Beslissin
gen tot verdere verdieping van de Kil
tot 8% meter zulcn pas na 1970 worden
genomen als enige ervaring met de
vaarroute is opgedaan. Verder dan 8(4
meter zal in geen geval worden gegaan.
Zie slot pag. 3 kol. 2)
GRONINGEN (GPD) Met een enorme knal ontploften donder
dagmorgen omstreeks half negen in het magazijn van de groothan
del Kuipers en Jonkman in de A-Kerkstraat te Groningen pakken
vuurwerk. In een mum van tijd brandde het gebouw als een fakkel
en sloegen de vlammen uit het dak. Tegen tien uur had de Groninger
brandweer het vuur onder de knie en kon een voorzichtige balans
worden opgemaakt.
\e antirevolutionaire wereld
in beroering geraakt
i'F'VOy. doordat bekend m geworden,
dat de voorzitters van de KVP,
ARP en CHU hebben voorge
le ri steld samen te werken bij de
gemeenteraads- en statenver
kiezingen in 1970. Met name de radika-
len in de ARP zijn kwaad omdat ze in
deze voorzittersbrief een poging zien om
de partijhervorming in een bepaalde
richting te drijven nog vóórdat daarover
klaarheid la ontstaan binnen de eigen
kring. Zoals men weet voelen de AR-
radikalen niet zonder meer voor een
hechte samenwerking van de drie con
fessionele partijen, zij hebben het oog
óók gevestigd op de Partij Politieke Ra-
dikalen - de afgescheiden KVP-ers van
Aarden - en zij wensen vooral waarbor
gen inzake de gezamenlijke koers bij een
eventueel samenwerkingsverband: die
koers moet progressief zijn, vinden zij.
Tegen die achtergrond gezien en gelet
ook op eerder binnen de AR gemaakte
j afspraken is de verontwaardiging van
de radikalen in deze partij wel begrijpe-
lijk. Weliswaar kwam gisteravond mr
Biesheuvel via de tv verklaren, dat de
politieke betekenis van de bewuste brief
niet moet worden overschat (.het gaat
nog slechts om een concept, er is in de
situat e niets veranderd'), toch is wel
I duidelijk dat er bepaalde krachten aan
i 'net werk zijn die aansturen op een spoe
dige en nauwe samenwerking tussen de
dr.e confessionele partijen. Als het niet
aan de top lukt. dan moet het maar van
onderop beginnen bij de lokale en pro
vinciale afdelingen, zo zal men hier of
daar hebben gedacht. Men kan zich,in
dit verband afvragen of de AR-voorzit-
ter zich niet op sleeptouw heeft laten
nemen door zijn collega's.
De groothandel In galanterieën, huis
houdelijke en hengelsportartikelen
brandde geheel uit. Ook de zolder van
de firma Mulder aan het A-Kerkhof
werd door het vuur vernield. Deze was
echter tevoren reeds ontruimd. Het the
atergebouwtje van de Grunniger Sproak
dat tegen de groothandel aan staat, Is
aan de buitenkant verschroeid maar de
brandweer slaagde erin het vuur in te
sluiten.
Twee mensen die op het ogenblik van
de ontploffing in het magazijn waren
liepen brandwonden op. De kluis met
500 kilo vuurwerk is niet ontploft. Door
nat houden slaagde de brandweer erin
dit te voorkomen. De tientallen dozen
buiten de kluis sprongen echter onder
oorverdovend lawaai uit elkaar. De gil
lende keukenmeiden en ander vuurwerk
vlogen de brandweermannen letterlijk
om de oren.
Woensdagmiddag had de officier
igeven het 1
de bezwa
ren, die terecht kunnen worden ge
opperd binnen de AR-kring tegen de
hier toegepaste overrompelingstactiek -
bezwaren vooral tegen de procedure dus
- lijkt ons opnieuw de vraag gewettigd
of een nauwer samengaan van de CHU,
ARP en KVP niet eigenlijk een logische
zaak is. Ons lijkt dit samengaan niet zon
der meer verwerpelijk, althans als men
er van uitgaat dat ondanks alle indruk
wekkende betogen er binnen deze groe
peringen niet zo heel erg veel is ver
anderd. Zeker, men heeft het voortdu
rend over partijveraieuwing, maar dat
l(jkt in vele gevallen meer op een ver
nieuwing van het organisatorische ver
band te duiden dan op die van de men
taliteit. Eerlijk gezegd geloven we niet
zo heel erg in een mentaliteltsvernieu-
wing bij de grote achterban van CH
en AR. O jawel, er zijn groepen Jon
geren - vooral binnen de AR - die met
vuur en overtuiging pleiten voor een
christelijke radikaliteit, maar het la twij
felachtig of men bij
de plaatselijke kies
verenigingen nu wel
zo staat te dringen
om de oude Adam in
'uipers en Jonk- te 'everen. Die achter-
in"beslag* te*nemen' De groot-ban ziet namelijk veel, dat hem veront-
handel had namelijk 250 kilo vuur-i rust. een toeneming van de onkerke-
werk te veel ingeslagen. De politiej lijkheid, een theologie die nogal makke-
was van plan om het vandaag weg. Lijk omspringt met vroeger onloochen-
te halen. Dat is dus niet meer nodig.
Terwijl brandweerlieden bezig waren In
allerijl slangen uit te rollen en de eer
ste waterstralen op de snel groter
wordende vuurhaard te richten werden
de twee gewonden, de heer T. L. Jonk
man. medefirmant van de groothandel,
en de heer A. D. Nijdam, magazijnbe
diende, door een verpleger voorlopig
verbonden in een antiekwinkel tegen
over het magazijn.
De heer Jonkman was er het ergste aan
bare zekerheden, een nieuw gezagsbe-
grip dat met het traditionele weinig
meer van doen heeft, om een paar din
gen te noemen. Temidden van deze ver
schijnselen heeft niet ieder AR-Iid (om
van de CHU-leden maar te zwijgen) de
onbedwingbare neiging om radikaal te
doen. Integendeel, de situatie van de
achterban doet denken aan de eerste re
gels van .Jan van Glymes', eens door
Anton van Duinkerken gedicht: .Zij zei-
toe Met brandwonden aan hoofd, armen, den tot Jan van Glymes de Vierde: Het
borst, rug en benen vertelde hij zijn nieuwe evangelie is zuiver, 't Kan zijn -
verhaal. ,Ik weet niet hoe het gekomen sprak van Glymes - maar 't oud dat ik
ia. We waren met de pakken v uurwerk ken Is zo schoon, dat ik ervan huiver".
bezig toen er opeens iets ontplofte. We
wilden direct naar bulten rennen, maar
Iemand sloeg ln paniek de deur achter
zich dicht, zodat we er met z'n twee-
en niet uit konden komen. We hebben
toen de deur opengetrapt'
(Van een onzer redacteuern)
GENT De .Studiegroep Zeewerken', een in Gent gevestigd par
ticulier initiatieforgaan, heeft gisteren het project .Zeestad' naar
buiten gebracht. Een ambitieus plan, dat pretendeert een totale,
nationale oplossing te zjjn van de gehele Belgische havenproblema-
tiek. De promotors leggen met dit opzienbarende project de. vol
gende ideeën op tafel:
vóór de kust van Zeebrugge een
,ui'-vormige haven in zee, via
een oliegeul (21 m. diep) be
reikbaar voor zeeschepen tot
225.000 ton; compleet met ha
venterreinen, een soort recrea-
tiestad en een uitgestrekt nieuw
strand langs een zoute binnen
zee krijgt het project een opper
vlakte van 7000 ha, ongeveer
zo groot als de stad Mechelen.
1 een geul graven van deze .zee
stad' door het Scheldeëstuarium
en de Westerschelde tot aan
Baalhoek (ruim 17 meter diep),
die het mogelijk maakt Antwer
pen en Gent (Terneuzen) be
reikbaar worden voor schepen
tot 125.000 ton.
Het project zal een investering: ver
gen van 21 miljard Belgische francs
1470 miljoen) en zou in tien Jaar
geheel moeten worden uitgevoerd.
Wil België z\jn liavenproblematiek
nog op tjfd en grondig oplossen dan
/.al volgens de Studiegroep Zeewer
ken binnen een Jaar een beslissing
over het project moeten vallen.
De promotors van het project, de aan
nemingsbedrijven Ir L. de Meyer en
de NV Sogetra en de Bank van Pa
rtis en de Nederlanden, willen deze
Zeestad' bouwen en zij gaan erva-
uit, dat de uitvoering niet ten laste
behoeft te komen van de Belgische
schatkist. Na tal van berekeningen
en bestudering van alternatieven zijn
zti tot de conclusie gekomen dat het
project zichzelf betaalt: tegenover
de investeringen staan supplementaire
inkomsten cn opbrengsten uit haven
gelden, zodat de kosten-baten balans
óver de bouwperiode van tien jaar
al in evenwicht is.
Het ontwerp van het project .Zee
stad' is afkomstig van het Bredase
ingenieursbureau ir L. Lievense de
man, die enkele jaren geleden ln hei
nieuws kwam met het Ingenieuze
brug-tunnelplan voor de Westerschel
de.
Enkele maanden geleden al is het
project .Zeestad' ingediend bij de Bel
gische regering. Naar gisteren op de
persconferentie in Gent werd meege
deeld heeft de commissie-Verschave
die de Balgische havenprojecten ui
onderzoek heeft, nu ook dit project
ln studie.
Uitgangspunt voor hel project .Zee
stad' bij Zeebrugge is geweest, dat
België op de kortst mogelijke ter
mijn moet kunnen beschikken over
een aanloophaven voor supersche
pen De Westerschelde. waaraan
België's grootste havenstad Antwer
pen ilgt. is slechts bereikbaar voor
schepen tot (veilige marge) 60.000
ton. De initiatiefnemers van .Zee
stad' zijn na bijna drie jaar van voor
bereiding tot de conclusie gekomen,
dat alle tot nog toe gelanceerde op
lossingen voor de havenproblemen
ln België deelplarmen waren.
Met .Zeestad' menen zjj een idee met
maximaal rendement te brengen: het
project komt tegemoet aan de belan
gen van de havens Antwerpen, Gent,
Zeebrugge, aan de Westerschelde en
het mondingsgebied daarvan ln de
Noordzee. ,JNu doet zich de gelegen
heid voor, tegen relatief geringe kos
ten, een zeehaven van wereldklasse
te scheppen, die superschepen tot
225.000 ton gedurende twee periodes
van zes uur per etmaal kan ontvan
gen', aldus de heer De Mejjer in een
toelichting op het project.
En hij somde de voordelen nog eens
allemaal op:
het project vergt geen onteige
ningen. het wordt uitgevoerd
binnen de Belgische territoriale
wateren:
het betekent een landwinst van
7000 hectares- 900 ha haven-
dokken, 2000 ha havenareaal.
1700 ha recreatiemeer en 2400
ha recreatieve bestemming.
het project brengt een strand-
verlenging van 12 km mee. 20
Tr van de huidige kustlengte:
het nieuwe strand komt te lig
gen aan een zoute binnenzee,
ongeveer recht voor de kust
van Knokke. dae regelmatig
ververst zal worden; die bin
nenzee heeft een oppervlakte
van 1800 ha en de afstand tus
sen oud en nieuw strand is on
geveer 3.5 kilometer:
het oomplex biedt een defini
tieve bescherming van »n aan
zienlijk gedeelte van de Belgi
sche kust tegen olieverontrei
niging en tegen ontzandlng.
Prof dr M. Anselin. hoogleraar aan
de rijksuniversiteit van Gent stelde,
(Zie slot pag. 4 kol. 2)
Als er dan zo nodig vernieuwd moet wor
den, zal een grote groep van deze achter
ban nog het meeste voelen voor een sa
mengaan van de drie traditioneel-confes-
sionele partijen, een soort .sluiten van de
rijen'.
densen ln de confessionele groepe
ringen van politiek Nederland: de ver
nieuwing, die ln feite een defensief ka
rakter draagt, met daarnaast de agres
sieve vernieuwing, die radikaliseren wlL
Bij de KVP heeft dat al geleid tot de
scheiding der geesten, tot het vertrek
van de groep-Aarden. De AR-radikalen
zijn echter zéér gehecht aan het oude
partijverband, zij voelen zich broeders
van hetzelfde huis en weten zich mede
verantwoordelijk voor de achterban.
Daarom willen zij de partij niet ver
laten. maar vooral proberen dit pand
der vaderen opnieuw te bezielen.
Dit verantwoordelijkheidsgevoel bepaalt
voor een groot deel ook hun veront
waardiging over de recente brief: zij
wensen hun partij niet in een richting ge
manoeuvreerd te zien. die hen zou nopen
elders een onderdak te zoeken. Het is
allemaal begrijpelijk en te verklaren,
maar eerlijk gezegd hebben we geen
grote verwachtingen van de mogelijk
heid om de AR grondig te radikaliseren.
Vandaar onze vraag: is het niet gewoon
praktisch om inderdaad te pogen de
traditionele confessionele groeperingen
ln één verband bijeen te brengen? Dat
zou vermoedelijk betekenen, dat radika
len binnen de AR zich genoopt zouden
voelen hun partij te verlaten, zoals de
groep-Aarden al heeft gedaan. Maar
misschien zou dan toch langzamerhand
die veelgevraagde duidelijkheid ont
staan: enerzijds een aantal groepen die
zich met het etiket progressief willen
sieren, anderzfjds een aantal andere
groepen die een meer behoudende lijn
willen volgen. De toekomst zal leren hoe
de ontwikkeling in werkelijkheid zijn
zal. Zaterdag komt het centraal comité
van de AR-partl1 biieen Een confronta
tie tusen de agressieve en de defensieve
vernieuwers
