Uitgaven voor Sint-Nicolaas
zijn niet overal gestegen
Nikkelen gulden zonder kop
sloop langs vele controles
OLGA
Stijging in Zeeland 10-15 procent
NEDERLAND
KOCHT IN
In de kou
GEMIDDELDE
PRIJSSTIJGING
IN '68: 3,7 PCT
Verrassend geschenk? m
uw horloger
Waarde nog
niet bekend
WOENSDAG
4 DECEMBER 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
(ADVERTENTIE)
«i KÖ0TVDK
pEN HAAG (GPD) Wordt er dit jaar voor sinterklaas meer geld uit-
gegeven dan voorgaande jaren? Een eerste indruk is- ja. Hoewel veel
l^nXen weigeren te zeggen, of er door het publiek meer of minder geld
U opgenomen dan vorig jaar en andere dat gewoon niet kunnen omdat al
gemeen verschijnsel het nieuwe verschijnsel van de betaalcheques en
de salarisrekeningen het beeld vertroebelt, zijn er toch aanwijsbare punten
van fihsere ontsparingen dan vorig jaar, soms wel tot 20 procent. Een voor
meld: de spaarbank voor de stad Amsterdam heeft dit jaar voor het
eerst in tien jaar over november geen maandoverschot gehad en geen
ronder: er is daar nu ruim vijf miljoen gulden méér teruggevraagd dan
rorig jaar. In Haarlem bedraagt bij de veel kleinere Nutsspaarbank de ont-
ipsring nog altijd twee ton meer dan in 1967. Het zijn vooral de spaarbanken
(In de hiergenoemde steden, maar ook in Amersfoort en Alkmaar, in Zee
luid, hier en daar in Twenthe) die zeggen: daar zit de in aantocht zijnde
btw tussen het publiek is dit jaar gespitst op de wat duurdere huis-
houdelpe gebruiksvoorwerpen (waaronder ook meubels) die na 1
januari duurder zullen worden-
Dat beaamt de winkelstand niet
overal. Een landelijke steekproef
leert, dat Den Haag, Rotterdam, Gro
ningen en Zuid-Limburg van een
vooruitlopen op de btw-prijsverho-
ging niets merken (Den Haag: ,dat
realiseert het publiek zich niet"),
maar dat daarentegen de Invloed
duidelijk wordt gevoeld in Am-
iterdam, Zwolle, Amersfoort, Hil
versum en Haarlem; in de Noord-
iollandse provinciehoofdstad lopen de
winkeliers zelfs vaak tegen de vraag
i: meneer, wordt dat na 1 januari
duurder
Veel textiel
Wat er onder die bt w-dreiging dan
vooral extra wordt gekocht -."zeer veel
textiel (pullovers, suede vesten, trui
en, maar praktisch geen bont). Wit
goed springt er met name in het
centrum en het oosten van het land
sterk uit, maar handschoenen en tas
sen doen het eveneens uitstekend.
.Praktische geschenken' zeggen met
overtuiging de middenstanders en
grootwinkelbedrijven in Haarlem,
Utrecht, Amsterdam (maar dan wel:
met een .verguld randje'), Zwolle
(vooral: wat luxueuzere textiel),
Arnhem, Hilversum, Groningen (ge
reedschappen, elektrische apparaten)
Een duidelijke tendens naar luxe Is
gesignaleerd In Den Haag, Alk
maar en op Walcheren. Randver
schijnsel: Terneuzen signaleerde tot
dusver een hoogst opmerkelijke ani
mo voor vazen, waarvan de -ver
koop zelfs met 30 procent hoven die
in vorig jaar was gesprongen.
_r is vraag naar goedkopere snuis
terijen: Arnhem, Zuid-Limburg, Wal
cheren (inkoper gevatte glazen spie
gels), Groningen (aardewerk, hout,
glas, sier-kurketrekkertjes), Hilver
sum (kunstnijverheidsprodukten),
maar ook naar kostbaar kwalitatief
goed materiaal. Den Haag (,men
vraagt niet of 'n grammofoonplaat
9 of 19 kost') spant daarbij wel de
kroon: hier worden dan ook min
der huishoudelijke en hobby-artike
len gekocht dan anders en dan el
ders. Haarlem noteert een grote ani
mo voor duurdere cassettes tafel
zilver en porseleinen serviezen, Rot
terdam signaleert onomwonden: ,er
wordt hier meer op kwaliteit gelet
dan op prijs en dat is dan een
typisch Rotterdamse instelling, heel
anders dan die van Amsterdam.'
Waarop Amsterdam: ,We willen hier
geen prullen, maar goede waar met
blijvende waarde maar dat neemt
niet weg dat de rage van de ge
weldig dure luxe cadeaus er toch
duidelijk uit Is'. -
Verschuivingen
Veranderingen in de smaak: in Over
ijssel noteerde men mèt de opkomst
van de kunstijsbaan een sterk ver-
Srote vraag naar schaatsen. Opmer-
elijk hier: het transistorradiootje
In de af-, de kleurentelevisie in de
opgang. Twenthe: weinig pocketboe
ken, méér boeken van tussen de tien
en twintig gulden. Gelderland noteer
de een daling in tv en een verschui
ving naar betere textiel.
In Het Gooi heeft men verbaasd ge
staan over de animo naar brood
roosters, Hema-Hilversum raakte de
zer dagen voorts door zijn hele voor
raad roestvrij stalen pedaalemmers
heen. Klacht itn Den Haag waar moe
ten we eigenlijk heen met al die
chocoladeletters
(maar in de .Maasstad niet opzien
barend en de banken melden hier,
dat er in feite meer wordt gespaard
dan vorig jaar). In Den Haag, waar
do betaalscheque velen zien er een
statussymbool in') opgang maakt.
In Haarlem: hier liggen de beste
dingen per gekocht artikel In het
algemeen hoger dan vorig jaar. In
Twenthe, In Zeeland (een stijging
van tussen 10 en 15 procent) en in
Gelderland.
Zn iniger
Maar nauwelijks hoger dan vorig
jaar blijken de bestedingen te lig-
Sfc-1
gen in noordelijk Noord-Holland en
Groningen (,wel een stijging ten op
zichte van vorig jaar, maar te wei
nig om van een echte meevaller te
spreken'). Zuiniger dan vorig jaar
zo is tot dusver de indruk
Sint-Nicolaas geworden in Utrecht
en Westelijk-OverijsBei. Kritischer in
Zuid-Limburg: .Men kocht hier vroe
ger veel gemakkelijker dan tegen
woordig' zei ons de bedrijfsleider
van een groot Heerlens warenhuis,
maar men houdt het er hier op, dat
de verkoop voor de kerstdagen nog
veel kan goedmaken,
SLnt-Nicolaas la nog altijd in de eer
ste plaats de goedheilig man voor de
kinderen. Speelgoed is derhalve
als altijd met massa's ,in'. Voor
keuren? Minlracebanen zijn duide
lijk favoriet geweest in Twenthe en
Rotterdam en de Eurohaven voegt
daar onmiddellijk poppekasten en
elektrische treinen aan toe. Het hlp-
werk met felle kleuren heeft in
wenthe veel liefhebbers getrokken,
maar ook wel in Groningen. In Rot
terdam zijn hei
goedafdelingen ge
*--*teuli
ingen.
terdam zijn het bulten kijf de speel
goedafdelingen geweest die de
meeste belangstelling van het pu
bliek hebben getrokken. In Den Haag
signaleert deze steekproef een ten
dens naar een sterker accent op
kerstmis als eadeaufeest, hetgeen
betekent dat de vijfde december
toch meer en meer datum aan het
worden is voor kindergeschenken.
Tenslotte: in welke prijscategorieën
vallen de meeste aanschaffingen
Het antwoord is minder verdeeld dan
men zou denken: praktisch overal
ligt de hoofdmoot van de gekochte
artikelen In de prijsklasse tot 25
gulden, met in Noord-Holland, Den
Haag en Rotterdam een tendens naar
de klasse boven de 25. Een voor
zichtige conclusie aan 't slot van de
ze toch wel voorzichtig genomen
steekproef: koopt men eenmaal In
het wat duurdere genre, dan lig
gen de bedragen die men voor één
artikel heeft besteed aJ snel eerder
boven de 100 dan eronder.
KRUPP-BIOGRAFIE VAN
MANCHESTER IN WEST-
DUITSLAND VERBODEN
MÜNCHEN (DRA, AFP, AP)
rechtbank in München deelt de bezwa
ren van Arndt von Bolilen und Hallbach,1
erfgenaam van het Krupp-fortuin, die
hnar verzocht het pas verschenen boek
.twaalf geearaties Krupp' van de
Amerikaan William Manchester te ver
bieden. Het boek mag in zijn huidige
vorm niet worden verkocht.
De eiser had aanstoot genomen aan een
passage in het 900 bladzijden tellende
boek. waarin kranteberichten over de
door hem gegeven feesten worden aan
gehaald.
Ham Manchester niet als een serieus
document mag worden beschouwd, maar
veeleer als een poging tot polemiek te
gen de bondsrepubliek Duitsland, in de
vorm van een historische roman. Een
woordvoerder van Kindier Verlag, Mün
chen, de uitgever van het boek, heeft
aangekondigd dat zij direct in beroep
zullen gaan tegen het vonnis.
Robert Taylor
weer geopereerd
De filmster Robert Taylor (57) lijdt
aan een kwaadaardig gezwel in zijn
rechterlong. Zijn echtgenote, de ac
trice Ursela Thiess heeft gezegd dat
de doktoren het kankergezwel had
den gevonden; nadat zij op 8 oktober
het grootste gedeelte van zijn long
hadden verwijderd. De vorige week
is Tavlor weer verscheidene dagen
in het ziekenhuis opgenomen ge
weest.
Zuster IJsenbrant te
Amsterdam overleden
Op 78-jarige leeftijd is in Amsterdam
overleden zuster Aaltje IJsenbrant.
Zuster Aaltje Is van 1927-50 wijkzuster
van het Groene Kruis in Breskens ge
weest
GEZONDHEID OP
DE HELLING
Naar aanleiding van het artikel
.Fluoridering gaat door.' in de krant
van 15 november jl willen wij graag
een en ander naar voren brengen.
Wanneer wij de uitlatingen van de
heer Lamberts nader beschouwen,
dan komt het ons voor. dat hij denkt
met een stel kleine kinderen te ma
ken te hebben, die men maar kan
dekreteren zo men wil. We zijn echt
geen zuigelingen meer en de luiers
zijn we ontgroeid. Mogen we alstu
blieft nog zelf beslissen of we wel
of niet een bepaald geneesmiddel
willen innemen of niet Het artikel
.Fluor' is vrij in de handel en leder
is vrij het te gebruiken. Het spijt
ons te moeten opmerken, dat door
de fluoridering van het drinkwater
er sprake is van een dwan°qnethode,
die men ten koste van veel toekom
stig leed persé wil doorvoeren. Dit
staat gelijk met de methodes, die m
de concentratiekampen werden toe
gepast. Daar werd men ook ver
plicht tot het innemen van bepaalde
middelen en de gevolgen daarvan
werken nu nog door. Het is te ho
pen dat velen door deze opmerking
wakker geschud worden. Dit Is dan
ook de reden, waarom wij ons per
soonlijk zullen blijven verzetten te
gen de fluoridering. Aan degenen,
die nu nog voorstanders zijn, geven
wij de raad: ,Kijk, indien u ze zelf
bezit uw kinderen of anders die van
anderen eens diep in de ogen. Wenst
u hen dit leed op te leggen in de
vorm van misvormingen etc, door
stilzwijgend in te stemmen met van
hogerhand opgelegde verplichtin
gen? Onze jongeren wensen op hun
beurt gezonde kinderen en daartoe
hebben ze ook het recht. Op ons
rust de verantwoording voor hen de
goede weg in te slaan Zwijgen we
toch niet langer, maar laten we
steeds luider ons neen horen, te
gen deze dwangmaatregelen Langs
deze weg willen wij allen danken,
die ons via de stichting waakzaam
heid van het drinkwater waarschu
wen tegen de fluoridering, door het
zenden van documentatiemateriaal.
Tot rnijn verbazing las ik ook in de
uitlatine van de lieer L-imberts de
uitdrukking .quasi-wetenschappe-
lijk.' Ook het woord .ondeskundi-
gen' wordt zo graag gehanteerd.
Mijn vraag s deze I; softenon ook
een uitvinding van deze .quasl-
wetenschappelijk - ondeskundigen? -
Merkwaardig is het, dat er zich di
verse artsen, mondartsen, tandart
sen en zelfs hoogleraren onder de
tegenstanders van fluoridering be
vinden. Mogelijk vindt de heer
I<ambert.H do-.- h-r^n ,'!"a-
sl-wetenschappelijk ondeskundi
gen?' Zij zijn zich de verantwoorde-
U4lr-ViAiK ir,-c hol Vodpri^ndse volk
fijkheld jegens het Ne
meer en dieper bewust, dan dege
nen, die dwars lezen sik- waarschu
wingen uit de gehele wereld in, dit
plan wensen door te zetten. Wij wen
sen niet als proefkonijn gebruikt te
worden door een wetenschap, die
als doel behoort te hebben, het lij
den van de mensen op te heffen en
niet te vergroten, zoals al meer
heeft plaatsgevonden. Onderzoekt
alles en behoudt het goede
A. M de Kort-Stornebrlnk
W. S. M. de Kort
Albert Joachimkade 5a
Goes
ADVERTENTIE
en/of het
bestede
bedrag
aan een
matras
Dit zün de winnaars van het aankoopbedrag ln de afgelopen week:
Af. van Leeuwen, Fabristraat 60, Schiedam. P. Tromp, Oosteinderweg 313,
Aalsmeer. H. Bouwhuis, Tulpstraat 19, Winterswijk. Mevr. J. Roelofs, Fazant-
straat 3, Oss. Mej. C. van Zwol, Creutzberglaan 28, Beverwijk.
Vraag uw beddenvakman nadere inlichtingen.
Naar aanleiding van het artikel in
de PZC van 28 nov jl: .Noodkreet ln
raad 's-Heer-Arendskerke' de vol
gende opmerkingen: le De techni
sche dienst van deze gemeente te
kende een nota van 3000 voor ak
koord zonder zich overtuigd te heb
ben hoe de verwarmingszaken er ln
mijn huls voor stonden. 2e Inderdaad
koos ik zelf dit verwarmingssys-
teem, maar noodgedwongen Het
door de gemeente aanbevolen sys
teem werd mij door deskundigen af
geraden. 3e Bij de installatie van de
verwarming is geen ambtenaar van
de technische dienst aanwezig ge
weest alle ondergetekende stuk
ken ten spijt. 4e Wat de kosten be
treft: de huurverhoging werd bere
kend over ƒ6000 (door de raad
vastgesteld) en niet over 5000 zo
als Burgemeester Vermet stelt. Het
was prettig te lezen dat de burge
meester heeft gesteld, dat de aard-
gasaansluïting bij ondergetekende
nog niet officieel is geweigerd. De
hoogste aansluitkosten voor de wo
ningwetwoningen in de gemeente
's-Heer-Arendskerke komen op 120.
De aansluiting van de ambtswoning
van het schoolhoofd zou op 4000
komen, zo wordt gesteld. Een hoogst
merkwaardige zaak!
A. Verbeek
Slotstraat 2
's-Heer-Arendskerke
(ADVERTENTIE)
Geef met St-Nicolaas
tuingereedschap
M. H.
Langevielesingel 34-38
Middelburg - Telefoon 01180-5253*
Dekker
Minister De Block
DEN HAAG (ANP) Minister
mr L. de Block van economische
zaken acht de verwachting ge
rechtvaardigd dat de gemiddelde
prijsstijging in 1968 ten opzichte
van 1967: 3,7 procent zal bedra
gen.
De minister heeft dit meegedeeld aan de
tweede kamer, ln aansluiting op de al
eerder gedane mededelingen in de ver
gaderingen van de vaste commissie
economische zaken op 31 oktober jl.
Met betrekking tot de prijsstijging in de
periode januari tot en met augustus 1968
ten opzichte van de overeenkomstige pe-|
riode van 1967 heeft de minister in de
kamer een stijging van 2,9 procent ge
noemd. Dit percentage was berekend
met behulp van de oude reeks van het
nriisindexcijfer van het levensonderhoud
r hetCentraal Bureau voor de Sta
tlstiek tijdelijk is voortgezet, zolang c
nieuwe reeks nog slechts beschikbai
del
was vanaf maart 1968. Inmiddels is de
nieuwe reeks teruggerekend tot januari
1965. Op basis van de nieuwe prijsindex
van de gezinsconsumptie blijkt de stij
ging in de maanden januari tot en met
augustus 1968 ten opzichte van dezelfde
periode in 1967 uit te komen op 3,7 pro
cent. Voor de periode januari tot en met
oktober is de stijging eveneens 3,7 pro
cent, zodat de eerdergenoemde verwach
ting van 3,7 prijsstijging over 1968 alles
zins gerechtvaardigd is.
Uit een bijgevoegd overzicht van de mi
nister blijkt, dat in de sectoren voeding
en woning de prijsstijging in de beschou
wende periode in 1968 ten opzichte van
rszins sterker v
1967 enigszi
ten opzichte van 1966.
de sterkere stijging in de gr
is voornamelijk veroorzaal
post huren.
dan in 1967
(ADVERTENTIE)
heeft de 'nieuwste modellen horloges en
klokken. En de grootste keuze. Dèt Is nu
Juist het voerdeel van de speciaalzaak.
MERKWAARDIG EN ZELDZAAM MUNTSTUK
HILVERSUM (GPD) ,Je
denkt meteen: dat is zeld
zaam', zegt de heer J. Theu-
ling uit Loosdreeht. Op zijn
hand laat hij een merkwaar
dig muntstuk balanceren.
Een nieuwe, nikkelen gulden,
zo te zien. Maar een gewoon
blank plaatje, als je hem om
keert. Een gulden waar alleen
de muntzijde op gedrukt
staat.
,Ik heb nog nooit van zoiets
geks gehoord. Maar ik heb
ook geen flauw idee wat het
waard kan zijn. Ik breng hem
maar op de veiling. Dan weet
ik tenminste waar we ons
druk over hebben gemaakt'.
De zoon van de heer Theuling, Re-
né, die als kelner in de Rietschans
werkt, heeft de .eenzijdige' gul
den daar van 'n bezoeker ontvan
gen. Bij het aftellen ontdekte hij
het schoonheidsfoutje. De munt
zijde is normaal bedrukt, het rand
schrift staat er ook op, maar de
kop, aan de andere kant ontbreekt
Wel staat eraan die kant een pa
relrandje in.
Een munten- en postzegelverko
per uit Hilversum, werd geraad
pleegd. Die- adviseerde om de
munt op de veiling te brengen,
zelf wist hij ook geen waarde.
Binnenkort volgt de heer Theu
ling dat advies op bij de Amster
damse Jac. Schulman NV. Intus
sen wordt er druk gegist naar de
grond van zeldzaamheid.
In de kale. fantasieloze kantine
van de kazerne-achtige Rijksmunt
te Utrecht, vertelt de heer Van
der Vorst, chef-produktie: ,Wat
heet zeldzaam? Hier worden ze
ven miljoen munten per week ge
maakt. Uiteraard is er een zeer
zware controle op alles wat de
deur uitgaat. Maar een mens is
geen onfeilbare machine'.
.Onfeilbare controlemachines zijn
er trouwens voor dit werk niet
eens te krijgen. En laat die man
nou één keer op de miljoen een
foutje, maken. Dat is toch niet
veel. maar dan zitten we altijd
nog met 365 mismaakte munten
oer jaar .op de markt'. .Boven
dien schijnt een munt bij uitstek
3e inspiratiebron voor grappen
makers. We hebben hier munten
die uit drie delen bestaan, of van
goud lijken. Ieder die ze in han-
len kreeg, dacht een fortuin ge
troffen te hebben'. Hoe is het
mogelijk dat deze munt, die geen
papje is. toch maar één kant on
bedrukt is? .Er zijn diverse moge
lijkheden. Maar ééntje lijkt er
het waarschijnlijkste. Daar moet
u de produktiegang voor kennen.
Met een weids gebaar gooit hij
een zware deur open. Een grote,
halfduistere hal, gevuld met 'n
geweldig kabaal. Geen beweging,
geen mens te zien. Dit is de smel-
terij, die bijna niet meer wordt
gebruikt, sinds de nikkelen gul
den zijn intrede deed. Het lawaai
komt van een gr~'■*'- J'~
prestaties levert.
Drukker is het ln de pletterij,
waar de staven nikkel en brons
tot meterslange platen worden
uitgewalst. Als die op de juiste
dikte zijn. worden daaruit plaat
jes gestanst, op de maat van de
gewenste munt. Op zogenaamde
leesbanden worden die r
gecontroleerd op vorm en bescl
di gingen.
Het .kwaad' wordt er uitgenomen.
De goedgekeurde plaatjes brons
en nikkel worden gestuikt, dat wil
zeggen dat zij een opstaand rand
je Krijgen, waarna weer een .over
look' plaatsvindt. De guldens en
rijksdaalders krijgen dan nog
hun randschrift. De levendigste
afdeling echter is de muntzaal,
waar ae geldstukken hun gezicht
krijgen. In twee rijen staan daar
de grote persen die de beeltenis
van koningin Juliana in het nik
kel persen met een druk van hon
dera ton. De controle op materi
aal en gewjcht is tot het uiterste
opgevoerd. Met een bijna antie
ke waag en zware gewichten
wordt de lading in de muntzaal
bij aankomst en vertrek tot op
een halve gram nauwkeurig ge
wogen. Een mobiele weegploeg
volgt trouwens de emmers mate
riaal door het hele bedrijf. Als de
centen, stuivers, dubbeltjes,
kwartjes, guldens en rijksdaal
ders met een snelheid van 120
stuks per minuut voor zilver- en
250 stuks per minuut voor brons-
geld de stempels hebben verlaten,
komen ze op de wastafel. Daar
worden ze op dikte en schoonheid
gecontroleerd. Een trilmachine
haalt daarna nog eventueel ach
tergebleven .petten' uit de serie.
Petten zijn munten die aan één
kant uitgezakt zijn. Nóg heeft
het geld zijn laatste controle niet
gehad. Tot aan de expeditie (per
pantserwagen of gewoon per
vrachtrijder) wordt ieder dubbel
tje. iedere cent tienmaal omge
draaid. Op het oog is het dus
bijna onmogelijk dat .zeldzame'
exemplaren de veiligheidshekken
van het oudere gebouw, dat uit
1910 dateert, passeren. Toch is
de gulden van de heer Theuling
ln Loosdreeht kunnen belanden.
Hoe?
Van der Vorst: ,die nikkelplaat-
boven- en onderkant worden de
stempels met ,kop' en .munt' er
ingeperst. Maar als, wat ik ver
moed, een druppeltje olie aan het
bovenste stempel heeft gehangen,
blijft die olie als een Kussentje
tussen stempel en munt geperst
zitten. Alleen de rand (die hoger
ligt) krijgt nog een flauwe in
druk. Vandaar dat parelrandje. De
waarde
.Die is afhankelijk van de interes
se die een eventuele verzamelaar
ervoor heeft. Maar erg hoog zal
het mijns inziens niet zijn. Mis
schien een gulden of vijftig. Wij
geven er uiteraard niets voor. Nou
ja, als hij hem opzendt, kan hij
een andere gulden van ons krij
gen'. Gefotografeerd voor de spie
gel geeft onze fotograaf op ver
nuftige wijze de beide kanten
van de gulden weer. Vóóraan de
onbedrukte zijde van het geld
stuk.
