VAN
EN A V
VOOR 1
HAAR
rONTOEK
De kleuterschool
,Niet uitsluitend
vrije
expressie'
zaterdagnummer
balni
Mejuffrouw M. J. de Jonge:
KLEUTERS
KLEINE MODE VAN DIOR
Elders op deze pagina aandacht voor
de kleuters Als die jonge mensjes de
vier zijn gepasseerd, mogen ze naar
school, waar ze mogen speten, waar ze
later wat gaan leren Aanstaande kleu
ters heben dal ook nodig Zegt het actie
comité kinderspeelzaal Vlissingen. En
dus proberen ze mensen warm te maken
voor hun projekl De huisvrouwenver
enigingen werden ingeschakeld. In Sou
burg werd een eerste korte enquête ge
houden Een onderzoekje dal geen grote
waarde heeft, omdat er een veel te
kleine groep vrouwen voor werd be
naderd. maar toch interessant omdat
.zomaar wat vrouwen' een oordeel
gaven
Uit die enquête kwam naar voren dat
de voorstanders (het grootste gedeelte,
dat wel) er niet veel geld voor over
zouden hebben. De meeslen gaven de
voorkeur aan een speelzaal in de mor
genuren én wat hei comité zelf heel
verrassend vond veel moeders gaven
voorkeur te kennen voor een vijfdaagse
speelzaal.
Ook opmerkelijk was dat de jongste
medewerksters als reden voor hun en
thousiasme voor de kinderspeelzaal op
gaven dat de moeder dan wat vrije tijd
heeft. De middengroep dacht aan moe
der en kind en de oudsten stelden on
middellijk spontaan het belang van het
kindomgang met anderen, ruimte en
veiligheid, voorop.
Vier fotorolletjes verschieten de
Fransen per hoofd en per jaar, weet
.Elle' te melden. Vorig jaar zijn in
Frankrijk een miljoen fototoestellen
verkocht Zeventig procent daarvan ligt
in de prijsklasse beneden de honderd-
twintig gulden. Veel jongeren tussen
tien en vierentwintig jaar bezitten een
eigen fototoestel, waarvan de aankoop
vaak vóór de aanschaf van een radiootje
gaat. De Fransen houden het nog vaak
op zwart-unt films, hoewel de verkoop
van kleurenfilms in stijgende lijn is.
9 ,Op naar Portugal', kan men alle
jonggehuwden toeroepen. In dat land
kunnen, zo vertelt Hotel Revue', jonge
echtelieden zich met een fotokopie van
hun huwelijksakte bij een reisbureau
vervoegen. Ze krijgen dan een speciale
huwelijkspas en. een lijst met adressen
van hotels en pensions die korting aan
bruidsparen geven. Ruim honderd Por
tugese hotels en pensions doen mee aan
deze .korting voor de wittebroods
weken.'
Goud geeft in deze sombere dagen
kleur aan de avondkleding van bekende
Parijse modehuizen: lange getailleerde
avondnesten met ingeweven goudkleu
rige ruiten, afgezet met goudkleurige
biezen, overhemdjurken van mousseline,
geborduurd met bloemen van goud
draad. korte cocktailjurken met schou
derbandjes en met broekrok of franje-
zoom. gebreid uit goudkleurige Inrex-
garens. Voor de avond ook alle moge
lijke accessoires in goudkleur: lange
kettingen, schakelceintuurs met kwas
ten. gouddoorweven avondsjaals en
goudleren sandaaltjes.
Filmster Jane Fonda, getrouwd met
regisseur Roger Vadim en sinds kort
moeder van hun beider dochtertje, heeft
aan ,Nova' verteld dat ze het leuk zou
vinden om een baby te hebben van elke
man voor wie ze liefde en respekt voelt
Ze kent wel een paar mannen (vrienden
van Vadim) die voor het experiment in
aanmerking zouden komen, maar vindt
het een bezwaar dnt een zwangerschap
zo lang duurt. ,Als een zwangerschap
een paar maanden duurde, zou het iets
anders zijn, maar ik geloof niet dat ik
negen maanden kan besteden aan iets
dat niet van Vadim is". Over haar man
zegt ze dat hij, in tegenstelling tot zijn
image, een zeer begrijpend man is die
bovendien gemakkelijk in de omgang
is, de kunst verstaat om een vrouw tot
bloei te brengen en ,heel bijzondere kin
deren' heeft. Die kindertjes zijn ont
sproten aan Vadim's vorige huwelijken
met de actrices Annette Stroyberg en
Catherine Deneuve Van de derde me
vrouw Vadim zegt Nova dat ze anders
is dan haar voorgangsters. Ze is geen
.uitvinding' van Vadim, is nooit zijn
protigee geweest, werd op eigen kracht
een ster en is bovendien .een mooie
vrouw met een eigen inventaris aan in
telligentie en geestelijk evenwicht'.
In .Marie Claire' enkele resultaten
van een enquête (de zoveelste naar de
rijvaardigheid van de vrouw. Eén van
de conclusies is dat in Frankrijk de
vrouw achter het stuur minder ver
keersongelukken veroorzaakt dan de
chaufferende Fransman. Bij een groot
Frans taxibedrijf waar tien procent van
de chauffeurs vrouwen zijn, heeft men
hetzelfde geconstateerd de vrouwelijke
taxichauffeurs maken minder brokken
dan hun mannelijke collega's, maar als
zij eens een ongeluk hebben, is het vaak
ernstiger Dat wordt geweten aan het
feit dat vrouwelijke taxichauffeurs zich
gemakkelijker door hun klanten laten
opjagen tot sneller rijden, terwijl zj)
noo niet beschikken over de jarenlange
ervaring van hun mannelijke collega's
en de verkeersgevaren van een stad
minder goed kennen.
ADVERTENTIE
uw handen vragen erom
desinfecterende crème-zeep
voor-de HALVE PRIJS, bij
grote tube SANBM.M
k. handcrème
23 november '68
Als de peuter kleuter geworden is, mag hij naar school. Naar de kleuter
school. We waren één morgen op .Kleuterhoek' in Vlissingen. Juffrouw
M. Anker hield een klassegesprek met de oudste kinderen naar aan
leiding van een opmerking over de vogeltrek.
Het thema is hoe kan het anders de herfst.
ten de muur hangen tekeningen, aan de lamp spinnen die de kinderen eerder
hadden gewrocht. Een meiske mag naar het bord, zoekt het woordje .mist' op
fret is buiten erg nevelig) en mag dan de mist tekenen op het bord. Dat is
reedijk. Eerst probeert ze het woordje ,mist' na te schrijven, maar dat is niet
de bedoeling. Met een beetje hulp van de juffrouw pakt ze dan een krijtje en
ireakt met de lange kant .miststrepen'.
De mist hoort bij de herfst, de vogeltrek ook. Tony weet dat de vogels naar
Amerika vliegen en dat vertelt hij vijf. zes keer. Een ander noemt Afrika, de
derde Spanje. Als de juffrouw vraagt welke vogels dan naar het zuiden trekken
roemt een slimmerik (al is het dan niet juist) het winterkoninkje.
J' En van de vogels gaat het naar de spinnen en spinnewebben. Een meneertje
vertelt dat er in het schoolraam ook een spinneweb zit; jammer genoeg is er
geen spinnetje te bekennen.
En verder, vallen de blaadjes van de bomen, en er zijn eikels en kastanjes en
paddestoelen Ze hebben de vorige dag eikels, mos, kastanjes en denneappels
ree naar school gebracht en daarom wordt er nu gezongen: ,Zie |e de kastanjes
ten de bomen, zie je de eikels op het mos'.
Vol overgave en hartveroverend vals zingen ze met juffie mee.
Het ie een mooi lied.
Ze zingen er nog één: .Nu dorren de blaadjes ook In onze tuin', lemend merkt
op ,We hebben geeneens een tuin', maar het was niet hard genoeg, alleen de
buurman grinnikt een beetje
PADDESTOELEN
Op het bord zijn tekeningen van paddestoelen geprikt. Ronnie loopt met de
Juffrouw mee om te vertellen welke soorten het zijn. Een ander glipt ook van
stoeltje, maar één vragende blik doet hem alweer terugschuiven
Een ander weet te vertellen dat er ook paddestoelen zijn die je op kan eten.
De buurvrouw antwoordt, een beetje In de war met de apen die ze pas in de
dierentuin heeft gezien: sjlmpansons.
Na het klassegesprek de juffrouw moet wel bestand zijn tegen de gekste op
merkingen worden de kinderen aan het werk gezet.
Drie van hen mogen op grote vellen tekenpapier een heel koud land, Nederland
en een heel warm land tekenen. Ook dat valt niet mee. Het koude land kenden
ze van Bamze de Beer, Nederland werd met een fikse regenbui ook herkenbaar
gemaakt, maar het warme land leverde meer moeilijkheden op Met een zonnetje,
later een iets grotere zon en op aanraden van de luffrouw een gróte zon werd
dat probleem ook nog opgelost.
Een ander groepje werd aan het knippen gezet de vogels van de vogeltrek. De
juffrouw wijst erop dat éen kind wat verder is. vergeleken bij de anderen: hij
knipt zijn vogel al uit één stuk en niet: apart lijfje, kop, snavel en vleugels
Vijf kleuters zijn aan het vingerverven geslagen. Voor het zover was gingen ze
voorzichtig op de tenen, met een vinger op de getuite lippen en een hand op de
rug de klas uit om hun schorten te halen. Ijverige moeders maakten van over
hemden jasschorten die zo goed voldoen dat de jassen al lekker bekladderd,
maar de kleren nog helemaal schoon zijn.
Als er weer een paar weglopen om hun schorten te halen zegt de juffrouw voor
alle zekerheid nog maar eens: .op de tenen hé' en dat doen ze dan ook met
toewijding. .Dat ze er op een andere manier nog lawaai bijmaken, nou ia. daar
zijn het kleuters voor
Als er gewerkt wordt is het vrij rustig in de klas. De kinderen mogen bes! een
beetje praten, maar ze proberen niet door elkaar heen te schreeuwen. De juf
frouw heeft het nog het drukste. Ze moet overal bijzijn, want de kwekeling is
.geen echte luffrouw' in de ogen van de kinderen, en ze vinden dat ze dat maar
moeten laten merken ook.
En de kinderen eisen de aandacht op- .Juf hoe moet dat kouwe land nou?'
.Juffie, Ik teken in Nederland huizen, want hier wonen mensen'. .Juf, ik wil geel
en hij neemt het steeds'. .Juffie, kom eens bij mij kijken'. .Juf, kom eens helpen'
.Juffrouw. Ik weet niet wat Ik nou moet doen'.
En Juffie komt en gaat en komt weer terug.
ZWART
In de andere klas zitten de jongste kinderen. Hun werk is beduidend anders
dan van de bijna zesjarigen. Ze experimenteren met kleur en vorm.
Malen strepen, maken kringen, maken alleen maar kleur.
Aan de ene tafel zit een groep die het met drie kleuren moet doen: rood, geel
en blauw. Aan de tweede tafel zijn vier kleuren voorradig. Een van de kinderen
zit voor het eerst aan tafel nummero twee: hij is opgewonden met hoogrode
wangen op die vierde kleur aangevallen- zwart De hele tekening wordt één
donkere, zwarte massa Hij vindt het prachtig. De juffrouw trouwens ook. Nu is
het alleen nog maar te hopen dat zijn moeder het ook door heeft en hem niet
op de vingers tikt voor dit duistere gekladder.
Na afloop van het verfuurtje is het liga- of melktijd.
In de .tweede' klas zegt de juffrouw: .Boekjes naar het hoofd van de tafel' Ze
weten wat dat betekent, en dus gaan er gehoorzaam enkele boekjes naar het
hoofd van de tafel, maar als het wat te lang duurt nemen ze nog maar even
een ander boekje. Enfin, op wonderbaarlijke wijze weet juffie het toch voor
elkaar te krijgen: ze zitten éven recht, ze luisteren even en op de tenen halen
ze de meegebrachte appel, liga, melk en wat dies meer zij. Elke dag opnieuw
zegt de juffrouw dat er niet gepraat mag worden voor iedereen alles op heeft.
En dan wordt er een liedje gezongen: .smakelijk eten. smakelijk eten, hap hap
hap. hap hap hap. t Is lekker om te eten, 't is lekker om te eten. hap hap hap.
hap hap hap.'
En dan is het zover. Maar ze kunnen best praten met een mondvol. .Kijk maar'
zegt zo'n jong mens van vijf en spert z'n mond wijdopen. Uit ontzag of schaamte
tegenover de Juffrouw klapt hij hem ook gauw weer dicht. Een klein klikspaantje
komt juffie vertellen dat Anneke te vlug drinkt, een ander roept naar de andere
kant van het lokaal dat ze lang klaar is De kleuters zeggen spontaan wat hun
voor de mond komt, en de juffrouw vindt het eens niet zo erg. daar is het een
kleuterschool voor. Voordat ze allemaal jassen en schoenen aantrekken om even
buiten te spelen wordt de klas opgeruimd door twee kinderen van de .opruim-
dienst'. ze schuifelen met stoffer en blik door het lokaal en knijpen alle propjes
zorgvuldig In één knuistje.
ONTWIKKELMATERIAAL
De kinderen spelen niet alleen, al spelend léren ze ook iets,
Op de kleuterschool wordt geprobeerd om hen woorden globaal aan te leren.
Deze dag gebeurde dat met het woordje .mist'. Kleuterleidsters zijn wat ont-
wikkelmaferiaal betreft aangewezen vaak op zelfgemaakt materiaal. Zo heeft
juffrouw Anker in haar kast verschillende soorten lapjes stof. de kinderen moeten
proberen de soorten bij elkaar te zoeken, katoen bij katoen, wol bij wol. zijde
bij zijde enzovoort. Het is een oefening in het waarnemen van verschillende
vormen. Zo gaat het ook met de kleine lettertjes die gesorteerd moeten worden.
De knopendoos is een heerlijk bezit. De juffrouw kan er allerlei spelletjes mee
verzinnen, rekenspelletjes, sorteerspelletjes. Ze kan er mee werken om de
kinderen hoeveelheids- en hoegrootheidsbegrippen aan te leren.
De kinderen zelf doen zonder het te beseffen ook wat aan het trainen van hun
onderscheidingsvermogen. Meegebrachte kaarten van dieren, bloemen, schepen.
prinsessen en prinsen worden In het dierenboek, het bloemenboek enzovoort
geplakt.
.En verder', aldus mejuffrouw M. Anker, is het de taak van de kleuterleidster om
direkt te reageren op spontane opmerkingen van het kindl
MIDDELBURG. Nog één maandje en dan zet mejuffrouw M. J. de
Jonge een punt achter haar Zeeuwse periode. Ze gaat naar Nijmegen en
daar gaat ze hetzelfde doen als hier: ze blijft inspectrice voor het kleuter
onderwijs.
Op de valreep kon ze nog haar oordeel geven over het kleuteronderwijs.
De taak van ieder die hierbij is be
trokken formuleert ze als volgt: ,We
moeten trachten het kleuteronderwijs
op een hoger peil te brengen. Mijn
aandeel daarin is schoolbezoeken af
leggen, de leidster waar nodig helpen
bij haar taak, bij eventuele moeilijk
heden bemiddelen, een stem in l et
kapittel hebben als het om de bouw
van een nieuwe kleuterschool gaat,
besprekingen voeren met de archi-
lekten, de schoolbesturen, de ge
meentebesturen, contacten met de op
leidingsscholen voor leidsters onder
houden en aanwezig zijn bij de exa
mens van die scholen.'
Over die examens zegt zij: ,De
eisen zijn misschien wel zwaar,
maar dat moet ook. Zeker voor een
hoofdleidster Vroeger was er voor
hen ook een praktisch examen, nu
is er alleen een theoretisch exa
men met drie vakken: pedagogiek,
methodiek en Nederlands.
Dat laatste vind ik erg belangrijk.
Een hoofdleidster moet met alle
mensen om kunnen gaan, je moet
naar buiten treden.'
Spelen of leren?
Er is in do loop der jaren veel ver
andert in het Kleuteronderwijs. Van
Fröbel kreeg men het klassikale
systeem: de kinderen kregen tege
lijkertijd dezelfde bezigheden: mat|es
vlechten, eerst met de bouwdozen
spelen, dan weer met mozaïek. Mejuf
frouw De Jonge.- ,Maar die kinderen
werden toch ook begrippen bijge
bracht: waf is hoog, laag, voor, ach
ter, opzij enzovoort.
Later zei men naar aanleiding van de
kinderpsychologie: die kinderen zijn
daar nog lang niet aan toe, als ze op
de lagere school komen, zijn ze hef
alweer vergeten, we moeten de kin
deren vrij laten.
Het toverwoord expressie was ge
boren.
,Ja, toen was alles vrije expressie wat
de klok sloeg. Alles wat uit het kind
kwam was goed, er werd persé niets
,geleerd'. Die expressie heeft een hoge
vlucht genomen, totdat eigenlijk bleek
dat de kleuter toch nog iets anders
nodig heeft. Daarom komt men in het
kleuteronderwijs nu terug van de ge
dachte dat niets anders dan uitsluitend
en alleen die vrije expressie de ware
methode is. Men moet ook niet ver
geten dat het kind van nu veel meer
ziet en weet dan vroeger, door radio
en vooral door tv.
Daarom geloof ik dat we het ver
standelijke niet helemaal moeten
vergeten. We kunnen het de kinde
ren die er aan toe zijn, spelend
leren. Montessori heeft heel goed
gezien dat een kleuter individueel
enaderd moet worden. Dat ge
beurt op een kleuterschool ook'zo
veel mogelijk. Als dat niet gebeurt,
komt dat omdat een leidster ge
handicapt is door een te grote
groep kinderen.
Te grote klassen?
De klassen zijn te groot
,Vaak wel. In een plaats heb je dertig
handtekeningen nodig van ouders mei
kinderen tussen de vier en viif en half
jaar. In bepaalde gevallen kan daar
ontheffing van worden verleend en
dan zijn er twintig handtekeningen
nodig. Maar dan blijft ook een ge
middelde per jaar van twintig leer
lingen nodig. Dat wil nog wel eens
mislukken. Zo moest in Ellewoutsdijk
een prachtige school worden gesloten
bij gebrek aan leerlingen. In Katten-
dijke en Geersdijk precies hetzelfde.
In Geersdijk gaat men nog door, ook
met kinderen beneden de vier jaar Er
staat nog een gediplomeerd kleuter
leidster, maar de school krijgt geen
subsidie meer, dat is erg jammer.
In één klas mogen veertig leerlingen
zitten. Tot 47 moei er een wachtlijst
worden gemaakt, als men boven een
jaarlijks gemiddelde van 47 komt, mag
er een tweede leidster worden aange
steld. Vaak schommelt dat er om, voor
de grote vakantie heeft men vijftig
leerlingen, er na veel minder en dan
haalt men het gemiddelde niet
Daarom blijft er vaak één klas.
Met veertig leerlingen, rijkelijk veel
We streven er dan ook naar die getal
len te verlagen
Gehuwde leidsters
Er zijn schoolbesturen die bedingen
dat een leidster als ze trouwt, plaats
maakt voor een ongehuwde leidster
Mejuffrouw de Jonge: ,Dat vind ik
juisf. Het is geen wettelijk voorschrift,
maar ik vind, zeker nu we iets te veel
kleuterleidsters hebben, dat die jonge
meisjes hun kans ook moeten hebben.
Als een gehuwde leidster in wil vallen
bij ziekte en dergelijke, ben ik alleen
maar blij. Maar als het om een vaste
betrekking gaat, vind ik dat je de
jongeren ook een kans moet geven,
zij moeten ook aan de slag kunnen.'
Juffie, m'n veter is los
Juffie bukt zicli en strikt de veter weer vast.
.Juffie, Peter gooit met zand'. De kleine klikspaan
en Peter krijgen een dreigende blik of een waar
schuwing
.Jufjie, ik krijg misschien wel een hondje'. Juffie
zegt dat dat toch wel erg fijn is.
Vier turven hoog zijn ze. onze kleine kleuters, als
ze voor het eerst naar school gaan.
De kleuterschool
Een school waar ze langzaam maar zeker moeten
leren naar een ander te luisteren, met andere kin
deren samen te werken en waar ze spelend al waf
mogen leren
De juffrouw is heilig Kom niet aan de juffrouw
want juffie is lief
.Een heel enkele keer wordt ze weieens een beetje
boos. maar toch niet zo vaak als mama', en dat is
dan opgetekend uit de kleutermond.
De eerste vier jaar van een mensenleven is mama
de beschermvrouw. Zjj is hel middelpunt in het
leven van zo'n mensenkind, zij geeft een kusje op
De grappige tekening koml uit Parijs. De ontwerpen zijn van jawel Mare Bohan
van hel huis Dior. lip maakt ook haute couture voor kinderen. De kleuren zijn fel, om
dat kinderen daar van houden. Verder heeft Bohan rekening gehouden met de beweeglijk
heid van een kind: het moet kunnen hollen springen kopje-duikelen, ravotten in zijn
jurkjes en pakjes
een kapotgevallen knie, zij droogt tranen, zij weet
alles en ze is er gewoon.
Dan komt de kleuterschool.
Mama heeft haar spruit de school al eens aan de
buitenkant laten zien, ze heeft gezegd dal hel er zo
fijn is. dat hij er mag spelen en tekenen en verven
en knippen en plakken. En daarom is de school
iets om naar uit te zien Als het dan zover is. be
staat er alleen maar een beetje onwennigheid:
vreemde juffrouw, vreemde kinderen, vreemde om
geving. vreemd speelgoed.
Een week later is dat over. De juffrouw krijgt een
.koosnaampje': ze wordt .juffie'. Dan heeft ze een
plaats in het leven van de kleuter ingenomen Hij
vertelt juffie wat hij fijn vindt en wat hij vervelend
vindt Hij vertelt wat hij gegeten heeft, hij vertelt
wie er thuis jarig is, hij vertelt wat zijn pappie doet
als hij dat tenminste al weet en hij vertelt
honderdenéén dingen waar zyn moeder geen idee
van heeft.
Dat is de gemiddelde kleuter De één is een flapuit
die juffrouw ook op de hoogte stelt dat papa en
mama ruzie hebben gemaakt, de ander is een bin-
nenvettertje die niet eens vertelt dat hij een klein
broertje heeft gekregen Maar allemaal zijn ze een
beetje verknocht aan de juffrouw, aan hün juffromv
KEUKENS
SHOWROOM
VAN OPPEN-KAAN
BURCHTSTRAAT 48
OOST- EN WEST-SOUBURG'
