Uniek scheepvaartarchief in kelder
HENRIËTTE ROLAND HOLST-PRIJS
VOOR .STILLE WERKER' B. A. SIJES
vraag uw winkelier
van HOFNAR
100% tabak
Volledige documentatie
Een eeuw
Nederlandse
zeevaart
rafgiftfïmrsirsr
hinrm- en
KERKNIEUWS
ROLEX
heetman
Gomoelka roept
communisten
op tot eenheid
Musici boycotten
platenbedrijven
Werken aan oorlogshistorie
Onderscheiding
voor studie over
arbeidsinzet
ca I Initio
WOENSDAG 13 NOVEMBER 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
(ADVERTENTIE)
i
10 stuks f.2r
(Van onze correspondent)
HEEMSKERK (GPD) Het
bericht, dat de vorige week zon
dag voor de Spaanse westkust
het motortankschip .Spyros Le-
mos' is vergaan, was voor de
heer C. van Lieshout in Heems
kerk aanleiding om in zijn
gcheepvaartdocumentatie-verza-
meling te duiken. Het resultaat
van zijn zoeken was een uitvoe
rige .doopceel' van het schip,
compleet met foto. Hieruit bleek
onder meer, dat de gezonken
tanker de voormalige ,Pen-
drecht' van de Rotterdamse re
derij Ph. van Ommeren was, die
in 1965 aan de Griekse rederij
Marcosta werd verkocht.
Dat alles was te vinden in de kel
derkast van de heer Van Lieshout.
In die uitpuilende bergplaats heeft
hij de geschiedenis van ruim een
eeuw vaderlandse zeevaart verza
meld. Vrijwel alle schepen die sinds
1855 onder Nederlandse vlag de we
reldzeeën hebben bevaren, hebben
een plaatsje gekregen in dit ar
chief. Want in dat jaar kwam ln
Nederland het stoomtijdperk pas
rop gang.
verzameling van de heer Van
Lieshout mag dan ook zonder meer
uniek genoemd worden. Nergens in
den lande bestaat een zo volledige
voorraad documentatie. Dat is ove
rigens wel begrijpelijk, want met
name uit de eerste jaren van de
stoomvaart is weinig bewaard geble
ven. Het heeft de heer Van Lieshout
dar, ook heel wat tijd en moeite
gekost om het één en ander van
die Jaren te achterhalen.
,Het Is een enorme klus geweest',
aldus de enthousiaste verzamelaar.
,Ik heb alle oude Llo.vds registers
doorgeworsteld, maar die gaan maar
terug tot 1875. Voor die oudste pe
riode heb ik her en der bij ver-
tanielaars aangeklopt on op die
manier heb ik nog aardig wat bij
elkaar kunnen krijgen, maar com
pleet is het natuurlijk niet'.
Alkmaar Packet
Merkwaardig genoeg heeft de heer
Van Lieshout zelf nooit gevaren.
Zijn liefde voor schepen bloeide op
toen hij op 5-jarige leeftijd bij
zijn tante in Velsen-Noord ging lo
geren, die vlak bij de aanlegstei
ger van de Alkmaar Packetlijnboot
woonde. ,Ik vond het fascinerend om
naar die schepen op het Noordzee
kanaal te kijken. Later nam mijn
vader me af en toe mee naar de
sluizen van IJmuiden en daar was ik
gewoon niet weg te branden. Toen
ik eenmaal een beetje ouder was
ging ik zelf vaak op een oude fiets
zonder banden want het was ar
moe in die jaren naar de sluizen.
En daar ben ik eigenlijk aan mijn
hobby begonnen. Ik begon de namen
van de schepen te noteren, die aan-
en afvoeren en ik hield bij hoelang
de schepen wegbleven. Zo groeide
mijn hobby steeds verder uit.
archief van koopvaardijschepen ook
de coasters, maar daar is hij en
kele jaren geleden mee gestopt.
I ,Dat werd me toch te bewerkelijk.
In het begin van de jaren zestig
voeren er zo'n achthonderd coasters
onder Nederlandse vlag en dat is
haast niet bij te houden. Die dingen
verdwijnen zomaar zonder dat je er
iets van hoort. Soms gaat een ka
pitein voor zichzelf beginnen, een
andere keer worden de zeewaar
digheidspapieren ingetrokken, maar
dat wordt bijna nooit bekend. Ik
beperk me nu tot schepen boven 500
bruto registerton en tot de zee-
BETING
Fotograferen
De foto's uit zijn archief heeft de
heer Van Lieshout grotendeels zelf
gemaakt. Regelmatig maakt hij op
namen bij de sluizen of van schepen
in het Noordzeekanaal. Ook fotogra
feert hij wel schepen in de buiten
haven van Hoogovens. De afdeling
railvervoer van Hoogovens, waar hij
het archief beheert, ligt tenslotte
maar op een steenworp afstand van
de haven. Daarnaast verzamelt hij
de laatste tijd ook foto's van scheep
vaartrederijen, die van hun schepen
meestal fraaie foto's bezitten.
,Soms vragen de mensen wel e
wat zie je nou toch in die schepen.
Dat zijn toch alleen maar dooie
stukken staal'.
,Maar voor mij leven ze. Ik houd
bij wijze van spreken hun hele le
vensloop bij. Dan zie je ze niet als
dood staal. Wat anders is het met
die enorme tankers, die ze nu in
de vaart brengen. Dat zijn zulke
kolossen, dat vind ik niet leuk
meer. Het aardigste vind ik altijd
nog de gewone vrachtvaarders. Die
leven pas echt'.
ADVERTENTIE
Later begon ik alle Lloyds registers
door te nemen en nu nog houd ik
iedere dag Lloyds List bij, waarin
alles vermeld wordt over alle zee
schepen'.
Duitsers
De heer Van Lieshout besteedt
vele uren aan zijn hobby: het
bijhouden van zijn omvangrijke
documentatieverzameling van
Nederlandse zeeschepen.
In de tweede wereldoorlog is de
heer Van Lieshout een groot gedeel
te van zijn verzameling kwijtgeraakt.
De Duitsers vonden zijn scheepsar-
chief bij een huiszoeking en waar
schijnlijk konden zij al deze gege
vens van schepen goed gebruiken als
documentatie voor hun U-bootka
piteins, die overal druk bezig wa
ren om koopvaardijschepen naar
de kelder te helpen. .Het is onvoor
stelbaar hoeveel schepen er in de
oorlog verloren zijn gegaan', zegt de
heer Van Lieshout, die na de oorlog
weer grotendeels opnieuw moest
beginnen aan de opbouw van zijn
archief. Tot voor kort bevatte zijn
TEGELTAPIJT
Los te Leggen
De dood op de weg
UTRECHT (ANP) De achtjarige
Arien Joh. Koudijs uit Woudenberg is
maandagavond voor de ouderlijke wo
ning aan de Stationsweg in Woudenberg
door een passerende auto gegrepen en
op slag gedood. Het jongetje rende op
eens zonder uit te kijken de straat
over.
Hij werd na de botsing met de auto
35 meter weggeslingerd.
IJSLAND DEVALUEERT
REYKJAVIK (RTR) De centrale
bank van IJsland heeft maandag be
kend gemaakt dat de IJslandse kroon
is gedevalueerd met 85,2 procent. De
koers bedraagt nu 88 kronen per Ame
rikaanse dollar.
Volgens de centrale bank van IJsland
is de maatregel noodzakelijk geworden
wegens een vermindering van ae uitvoer
met 45 procent sedert 1966.
Schildersoveral
ontplofte'
NIJMEGEN (GPD) In een wo
ning aan de Van der Duyn van
Maasdam straat in Nijmegen is
maandagmiddag grote schade
ontstaan toen een schildersover
al tijdens een wasbeurt .ont
plofte'.
De echtgenote van de schilder had
het kledingsstuk in de wasmachi
ne gestopt en het wasapparaat
daarna ingesteld. Enkele ogenblik
ken later volgde een explosie die
zo hevig was. dat een muur in de
woning scheurde, een ruit aan
scherven ging en schade ontstond
in het interieur. De brand die op
de ontploffing volgde, moest door
de brandweer worden geblust.
Vermoed wordt, dat de overal
doordrenkt ls geweest van tinner,
dat wordt gebruikt voor het ver
dunnen van verf. De restanten van
de overal zijn door de brandweer
meegenomen voor onderzoek.
De schade aan de woning wordt
geraamd op ongeveer 1500 gul
den. De schilder was tegen dit
soort ongevallen niet verzekerd.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Rijssen J. C. de Bie te
Ederveen. Aangenomen naar Zweeloo
(Drente) J. de Zwaan te Bellingwolde.
Beroepen te Zwolle (voor het jeugd
werk) J. Meester te Géndt. Beroepen
te Nunspeet J. Koele te Nijkerk. Aan
genomen naar Halle (Gld.), toezegging
Ribbink te Eist. Bedankt voor Wels-
rijp c.a. toezegging C. Schilder te Oos-
ternljkerk. Bedankt voor Hijkersmllde
c.a., toezegging J. L. Keijzer te Nieuw
Vennep-Abbenes. Bedankt voor Does
burg, toezegging Pleter Post te Nieuw-
Stadskanaai. Bedankt voor Zierikzee
toèz. W. Sirag te Rotterdam-Zuid.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt voor Bodegraven en voor Wad-
dinxveen, H. A. Starrenburg te Wolvega.
Beroepen te Bovenhardinxveld, te Mo
lenaarsgraaf-Brandwijk, te Creil-Espel,
te Tzummarum en te Woudsen P. J.
Rozendal, kandidaat te Groningen die
verder geen beroepen in overweging kan
nemen. Beroepen te Assen J. van Drie!
te Leiderdorp. Aangenomen naar Zuid-
wolde (Drente) E. Jansen te Goes.
GEREF.KERKEN VRIJGEMAAKT)
Beroepen te Sliedrecht: K. B. Holwerda
te Zalk en Veecaten. Beroepen te Rot
terdam-Zuid W. Triemstra te Vrouwen
polder. Bedankt voor Capelle aan de
IJssel J. Francke te Hoogeveen.
Op de werf Boele Bolnes is dins
dagmorgen een doksectie met
daarin een catamaran (duhbeL
rompschip) te water gelaten.
Het ia bestemd voor onderzoekin
gen op zee voor oliemaatschap
pijen omdat het een grote stabili
teit heeft.
(ADVERTENTIE)
CHB. GEREFORMEERDE KERKEN
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdam-Centrum A
Hoogerland te Werkendam.
EVANG. LUTHERSE KERK
Beroepen te Hoorn-Enkhulzen drs. mr.
P. Estié, woonachtig te Krommenie, die
dit beroep heeft aangenomen.
ADVERTENTIE
Het meesterstuk van Rolex,
gedragen door vele grote
persoonlijkheden over
de hele wereld.
Een officiële chronometer
met automatische opwinding door
Rolex Perpetual rotor mechanisme-
Gegarandeerd waterdicht
tot op 50 meter door
Oyster kast met Twinlock
opwindknop.
Duidelijke datumaanwijzing
door ingenieuze Cyclops lens,
ROLEX DATEJUST vanaf 580,-
edelsteenkundige f.g.a.
diamantexpert g.i.a.
Lijnbaan 92 - Oostzeedijk 155-157
Tel. 1166 70 Rotterdam
WARSCHAU (AP) De Poolse leider
Wladyslaw Gomelka heeft maandag op
geroepen tot eenheid in de internationa
le communistische beweging, die op het
ogenblik door talrijke geschillen wordt
verscheurd.
In zijn o]
gres
|n openings
van de P(
;srede op het vijfde con-
"'oolse verenigde arbei-
weging in een .moeilijke en complexe
situatie' is gekomen, die slechts in een
langdurig proces te boven kan worden
gekomen. De Poolse leider richtte zich
tot de 37 delegaties van buitenlandse
communistische partijen met de woor
den dat zijn partij een voorstander is
te ruimen. Gomoelka. lange tijd voor
stander van internationale eenheid, zei
dat het probleem nu is om de .eenheid
van actie' te bevorderen en voort te
gaan met de belangrijkste taak van ,de
strijd tegen het imperialisme'. Over de
kritiek van vele communistische partij
en op de invasie van Tsjecho-Slowakije
zei Gomoelka dat .degenen, die de so
cialistische landen aanvallen de positie
van hun eigen partij verzwakken en
van de gehele communistische bewe
ging'. Hij wees in het bijzonder de
westerse partijen, die voor het over
grote deel de invasie hebben veroor
deeld, er op dat zij niet kunnen ver
langen dat de communistische partij
en, die aan de macht zijn, hun poli
tieke koers aanpassen aan de politiek,
die de westerse partijen nastreven.
UTRECHT (ANP) De algemene bond
van kunstenaars heeft maandagavond
mede namens de Nederlandse katholie
ke bond van musici en artiesten en de
christelijke bond van kunstenaars de Ne
derlandse musici en vocalisten verzocht
met ingang van vandaag geen begclei-
I dingswerkzaamlieden in de lichte sec
tor te verrichten voor de Nederlandse
l gramniofoonplatenmaatschappijen.
Zoals bekend stelden deze drie samen-
werkende knnstenaarsbonden, aangeslo
ten bij het NVV, NKV en het CNV, op
28 oktober een ultimatum aan de ze
ventien platenmaatschappijen ip ons
land, waarin gevraagd werd vóór 12 no
vember onderhandelingen te openen
1 over een collectieve arbeidsovereen
komst op basis van de voorstellen, die
reeds in 1967 bij de betrokken werkge
vers waren ingediend, doch in april van
'dit Jaar van de hand werden gewezen.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM (GPD) In het
achterhuis van de tweede ver
dieping van het oude pand aan
de Herengracht vindt hij een
rustige werkkamer waar hij zich
aan belangrijke studies kan wij
den: Benjamin Aaron Sijes, we
tenschappelijk medewerker van
het rijksinstituut voor oorlogs
documentatie.
Op 21 november wordt do schijnwer
per gericht op deze
zulke belangrijke bi,
per gericht op deze stille werker die
zulke belangrijke bijdragen heeft ge
leverd tot de geschiedschrijving
Federatie oud-strijders
wil een smetteloos
nationaal monument
DEN HAAG (ANP) De .Federatie
Nederlandse Oud-strydcrs Organisaties'
heeft minister-president De Jong in een
brief gevraagd voorzieningen te treffen,
waardoor een einde wordt gemaakt ,aan
de voortdurende ontluisteringen van het
nationaal monument'. Zij beschrijft dat
het monument regelmatig wordt .beklad
met beledigende inscripties, leuzen, na
men en tekeningen, waaronder ban-the-
bomb-lekens en een hakenkruis, beplakt
met of fiches en behangen met rode stuk
ken goed'. Ook werden er borden met
leuzen tegen het monument geplaatst,
lie ,soms wekenlang en ln sommige ge-
'allen zelfs maandenlang niet werden
.erwyderd', aldus de federatie.
vallen, dan waarvoor het monument
werd opgericht.
De federatie bepleit o a het aanbren
gen van een afscheiding rondom het
erde plateau, waaruit blijkt dat het
betreden van de ruimte op de bovenste
plateau's niet gewenst is en verder het
.ophogen van de stenen banken langs de
muur, waarop de uitgebreide tekst staat,
zodanig schuin aflopend dat daarop niet
':an worden gezeten, gelegen of
oud-strijders verzoeken de premier
in overleg met het Amsterdamse ge
meentebestuur voor 1 maart 1969 maat
regelen te nemen, .zodat voor het vol
gende seizoen enige waarborg gescha
pen wordt voor het smetteloos blijven
van ons nationaal monument'.
de tweede wereldoorlog. Op die dag
znl hij worden onderscheiden niet de
Henriëtte Roland Holst-prijs 1968,
met name voor zijn in 1966 ver
schenen studie over de arbeidsinzet,
een werk over de gedwongen ar
beid van de Nederlanders in Duits
land in de Jaren 1940-1945.
het schrijven van het lijvige boek
over de arbeidsinzet heeft 8 jaar
gevergd. Geen 8 jaren onafgebroken
werk, want de aandacht van de heer
Sijes werd gevraagd voor tal van
andere zaken, zoals bijvoorbeeld het
'leveren van documentatie op verzoek
van de justitie, nodig voor opspo
ring van of voor bewijsmateriaal te
gen oorlogsmisdadigers. De heer
Sijes stelde onder andere een rap
port op over de jodenvervolging in
verband met het proces tegen Eich-
man en leverde materiaal voor de
berechting van Rajakowitsch en was
hij getuigedeskundige in de pro
cessen tegen Harster, Zöpf en Slott-
ke. Voor hem is de oorlog nooit eelit
afgelopen geweest. Hij is er nog
dagelijks mee bezig. ,A1 werkend ben
je steeds verdrietig of jubelend be
trokken bij wat er in die jaren is
gebeurd. Het is mij onmogelijk om
emotioneel afstand te nemen'.
raden in Duitsland dat in opdracht
van het instituut voor internationale
sociale geschiedenis werd verricht.
Dit contact heeft ertoe geleid dat
hij tegen het eind van de oorlog
nadat hij enige jaren als kantoorem-
ploye bij een Amsterdamse machine
fabriek had gewerkt door prof. N.
W. Posthumus werd gepolst over een
functie bij een op te richten rijks
instituut voor oorlogsdocumentatie.
,Wij zijn ln mei 1945 begonnen naar
het zoeken naar een onderkomen en
toen kreeg ik als eerste opdracht
iets op te schrijven over de februari
staking. Ik heb dat met veel ge
noegen gedaan omdat ik die staking
van nabij had meegemaakt. In 1963
had ik het rapport -net bijlagen ge
reed, maar wij hebben met de pu-
blikatie ervan gewacht tot er meer
Duitsland beschikbaar
De meeste bevrediging, wetenschap
pelijke bevrediging, heeft het onder
zoek Sijes gehad van zijn boek over
de razzia in Rotterdam. .Als uit
gangspunt had ik slechts één vel
letje papier, maar tenslotte beschik
te ik over een massa materiaal dat
methodisch tot verantwoorde ge
schiedschrijving moest worden ver
werkt. Het schrijven van zo'n boek
is een zaak van geduld. Als ge
schiedschrijver worat van je ver
wacht dat je geen woord verkeerd
zet. Dat werken gebeurd onder gro
te psychologische druk, ik geloof
niet dat iemand kan wennen aan de
onmenselijkheden die in de oorlog
zijn gebeurd. Daarom heb lk mis
schien zoveel plezier gehad van het
schrijven over de februaristaking.
Eerste uur
dertig Indisch recht en Indologie.
,Ik was een slecht student in die
zin dat ik mijn studie niet heb af
gemaakt. Aan de andere kant s'.a
deerde ik graag, maar dan hield hel
betrekking met de politieke ontwik
keling. Ik ben politiek altijd zeer
geëngageerd geweest'. In die jaren
had hij een aandeel in het onder
zoek naar de rol van de arbeiders
om dat dit een groots gebeuren be
trof dat ik opnieuw kon beleven in
onder andere honderden interviews.
Wat professor Presser daarentegen
heeft gedaan, de geschiedschrijving
over de Jodenvervolging, is een aan
eenschakeling van ellende geweest
die een onderzoeker diep aangrijpt'.
Zigeuners
(ADVERTENTIE)
TEGELTAPIJT
Oersterk, 100% nylon loopvlak
De heer Sijes is thans bezig met de
voorbereiding van 'n onderzoek naar
wat tijdens de oorlogsjaren met de
zigeuners in Nederland is gebeurd.
Van de studie- die het rijksinsti
tuut zich nog tot taak heeft ge
steld eer het onderzoek over een jaar
of v(jftien zal zijn afgerond, noemt
de heer Sijes als belangrijkste Ifa-
cetten de studie van dr. L. de Jong
over het koninkrijk der Nederlanden
tijdens de bezetting waarvan binnen-
SS. Zelf is hij 60 jaar en hij zal
dus niet meer meemaken dat het
rijksinstituut de deuren sluit en de
unieke documentatie overdraagt aan
het rijksarchief. Ofschoon bij er de
man niet naar is,
(ADVERTENTIE)
voor zijn plezier bezig L
studie van de briefwisseling van
prof. dr. A. Pannekoek, de sterre-
kundlee die zich als socialist intens
bezig hield met de problemen van de
arbeidsbeweging. ,lk voel me sterk
verwant met deze man en dat is
dan ook de reden dat ik hieraan ben
begonnen'.
