OPENBARE KERKERAAD
IN KATS
KORTGEZEGD
DE DOMINEE
VAN
DE TOEKOMST
,Ik kom spoedig!'
Zaterdag 2 november 1968
Geen pure mannenvergaderingen meer met dikke
sigarenrook zijn voor hervormd Kats de (openbare)
kerkeraadsbijeenkonisten, sinds er maar liefst drie
vrouwen aan meedoen: een vrouwelijke ouderling,
een kerkvoogdes en een vrouwelijke diaken. Vooral
een kerkvoogdes is een nog niet zo vaak geziene fi
guur in kerkeraden.
,Een vrouw ziet dingen waaraan je als man vaak
voorbijgaat; de vergaderingen zijn wat meer mense
lijk geworden', vindt Ds. J. Visbeek (35) ervan. De
sfeer is anders.
En de .image' van de kerkeraad wordt daarmee ook
anders. Dat image, de beeldvorming, rond de kerkeraad
is in hel algemeen niet best. De gemeente heeft in hel
algemeen een verouderd beeld van de kerkeraad, wat de
kerkeraad doel en wal deze nalaat ook. Nu is er ver
schil tussen de ene gemeente en de andere, tussen de ene
kerkeraad en de andere Er zijn kerkeraden, die sterk in
zichzelf zijn gekeerd, die erg binnenkerkelijk en op zeet
kleine onderdeelt|es bezig zijn Daarmee grotere en be
langrijker zaken gewoon'niel in het vizier krijgend. Ol
zoals iemand in een Zeeuwse slad ons zei .dat gemier in
die kerkeraad is verschrikkelijk'
Slagvaardigheid en heldere, korte vergaderingen zijn
soms niel de sterkste kanten van kerkeraden. Dat is één
punt.
Maar dan is er dat image' De kerkeraad is het beleid
voerend orgaan, gewoon het bestuur van de plaatselijke
gemeente, die problemen aanpakt maar ook weer niet
al te overhaast te werk mag gaan. Toch moet er wel een
zekere planning, een organisatie zijn. Wat is de beeld
vorming rond de kerkeraad in de gemeente Men praal
er liever niet over, men wil voor een ander niet welen
dat men kerkeraadslid is De kerkeraadszaken leg je niet
op straal De kerkeraad heeft iets mystieks, iets .heiligs
rond zich Hel is ook maar niet iets, wal je één twee drie
doel: in de kerkeraad zitting nemen De tuchtkwesties
van vroeger de censura morum Het zijn zaken die niet
bepaald bijdragen tot een wat huiselijker praten over de
kerkeraad Een kerkeraad werkt nog wel eens zo'n beetje
los van de res' van de gemeente
,Hel is ontstellend vaak, hoe weinig men weel van wal
een kerkeraad doet. En dat terwijl er gepraat wordt ovei
de eigen zaken, over de zaken van de hele gemeente
waarvoor de hele gemeente de verantwoordelijkheden
heeft', zegt Ds. Visbeek De democratie in de kerkejijke
gemeente was daarom gediend met het openbaar maken
van de kerkeraadsvergaderingen, voor ieder toegankelijk
Een besche-den bijdrage, beslist niet revolutionair om
de communicatieproblemen wat te verminderen', zegt de
predikant Daarom ook komen er korte verslagen van de
kerkeraadsvergaderingen onder Kats in .Hervormd Noord
Beveland' De resultaten van de openbaarheid zijn be
paald nog niet verbasterend. Slechts een enkeling toonde
belangstelling Maar het was wel een kerkeraadsvergade
ring van importantie- er werd gesproken over de aan
staande restauratie van het uil 1687 daterende sympa
thieke kerkie, dat nu onder Monumentenzorg valt
Toch is het kleine resultaat van het goed bedoelde open
baar maken van de kerkeraadsvergaderina voor Kats
geen reden om het erbij te laten. Ds. Visbeek- ,de image
van de kerk is niet gunstig voor onze tijd We krijgen hel
odium van conservatief, van niet mee kunnen komen Or
ganisatorisch is de kerk in een crisisperiode, maar de
kerk is geen zinkend schip Fout is dat het beleid en hel
uitvoerend orgaan samen vallen, een heel stuk werk komt
daarom niet van de grond Specialisatie is nuttig, je moe'
ook kunnen delegeren
Die kerkrestauratie Het kan wel een halve Ion worden
De hervormde gemeenschap van Kats met haar vierhon
derd zielen zal dat alleen niet kunnen opbrengen. Er
wordt al iets voorbereid van de gebruikelijke acties, zoals
verkoop van een hele serie fotokaarten van het kerkelijk
bezit Er zal ook weer een foto komen van de kerk in de
sneeuw, als kerstkaart. Ds. Visbeek laat een paar kaarten
uit de vorige serie kerstkaarten zien. Hij maakte zelf de
foto's van het kerkje in de sneeuw, gewoon een goed
idee.
Hel wegrottende hout in de kerk moet worden vervangen
de banken eruit, de preekstoel verplaatst- Er komt een
liturgisch centrum. Over liturgie gesproken - twee kazuifels
gewaden voor de katholieke eredienst met mooi bor
duurwerk in rood en paars hangen in de studeerkamer
van Ds Visbeek als gordijnen in een kast Ze werden zo
omstreeks 1820-1830 nog gebruikt. In de Verenigde Staten
vindt men zelfs verzamelaars van dergelijke kledij voor
erediensten Ze zijn in de liturgische kleuren rood en
paars. Rood is de kleur van het lijden en van de liefde
met Pinksteren Rood wordt onder andere op tweede
kerstdag gedragen, de herdenkingsdag van de martelaar
Stefanus Paars is de tint van de boete, voor advents- en
vastentijd De kazuifels dateren uit de periode vóór He
.Buiten verantivoordelijk-
heid der redactie nam Ge-
meenteleuen ihervormd Mid
delburg) een bericht op over
ven samenkomst in de kerk der
gereformeerde gemeente te
Middelburg, van de Stichting
.In de rechte straat' op 1 no
vember De stichting wil .een
getuigend gesprek met Rome
Het ministerie van (hervorm
de) predikaten tn Middelburg
besloot tot plaatsing .buiten
verantwoordelijkheid der re
dactie' Men wilde wel ruimte
oeven aan een verzoek dat een
onderling deed Ds Brummel-
kamp komt echter na dit be
dekt met een uitvoerige waar-
ichuwing
Ondanks dal lig ook wel po
sitievere benaderingen ontdekt
"v rin de rechte straat' con
cludeert Ds Brummelkamp.
"iel geestdriftig ie kunnen zijn
over de actie, die ,ln de rechte
>iraat' voert. Juist in de Lijd
waarin wij alle reden hebben
larige oorlog, de tijd,
Nederlandse ballingen
'-el samen kwamen erregen
"°or de plaatselijke kerkorgn-
"imie opstelden Wezel' kan
men beschouwen al
boortedat
'a a rin
We
de ge-
de Neder-
ut- iveaer-
'nndse Hervormde Kerk, waar
bij de presbyteriaal-synodale
organisatievorm werd gekozen
9 Een en vijftig priesters heb
ben het. ontslag geëist van bis
schop Robert Lucey, aartsbis
schop van San Antonio in
elkander te zoeken, worden de
tegenstellingen verscherpt.
Draait u het eens om: wan
neer we een blad van r.lc zijde
zouden lezen, waarin voort
durend wordt opgesomd hoe
veel fouten het protestantisme
heeft en hoe verkeerd het is
met protestanten in één Raad
van kerken) te gaan zitten.
zoiets zou bij ons toch alleen
maar een bittere nasmaak ach
terlaten en onze toil lot toe
nadering by voorbaat de kop
indrukken', aldus Ds. Brum
melkamp over ,In de rechte
straat' in Hervormd Middel
burg Hy zal dus wel niet naar
de rechte Segeerstraat gaan op
1 november.
0 In Wezel wordt drie dagen
lang, l. 2 en 3 november, hel
nu vierhonderdjarige Convent
van Wezel herdacht.
Men kan een expositie bekij
ken met originele voorwerpen
uit het begin van de tachtig
geen docent naar de theologi
sche academie in Ambon, geen
predikanten naar Midden Ce
lebes en Halmahera, een zen
dingspredikant uit Kameroen
die terugkomt ivordt niet ver
vangen, in Nigeria/'Biafra zul
len in plaats van drie nog maar
twee artsen werken en twee
predikanten zullen niet in op
leiding kunnen worden geno
men. Alleen bij een aanzien
lijke verhpging van de zen
dingsinkomsten zullen de In
donesische kerken kunnen
Texas. In een brief aan de
paus zeggen de priesters dat
Lucey een .communicatie
kloof' heeft geschapen, die
heeft geleid tot .een sfeer van
vrees, vervreemding en onte
vredenheid bij de geestelijk
heid en de leken' De bisschop
is 78. staat aan het hoofd van
een half miljoen r.lc.'s en had
al lang behoren af te treden
De aanbevolen limiet, voor dit
ambt. is gesteld op 75. De
priesters willen de oude bis
schop daarom kwil t.
De penningmeesters van de
'aad voor de zending van de
hervormde kerk schallen dat
Oegstgeesf dit jaar met een
tekort van f264.000.— zit. In
eerste opzet was het tekort
op de begroting voor I960
f 708.000.Het is nu terugge
bracht Er moest aanmerkelijk
worden besnoeid, tenzij er
meer geld binnenkomt, gaat
veel niét gebeuren. Er gaat
worden geholpen bij een aan
tal goede initiatieven. Er kun
nen wel 344 beurzen voor a.s
predikanten en artsen worden
gegeven. Toch zyn er grote fi
nanciële zorgen voor Oegst-
geesl.
0 hi 1967 waren de inkom
sten van de gereformeerde
kerken in Nederland ruim 70
miljoen gulden Speciale acties
voor zending en werelddiako-
naal zijn daarin niet begrepen
Per ziel is het gemiddeld be
drag gestegen tot 02,70 per
jaar Dat is ruim 76 procent
meer dan in 1.95,9. In de periode
'59-'67 stegen de kosten van
levensonderhoud met 36 pro
cent. Volgens het CBS was het
gemiddelde inkomen van de
belastingbetaler in '59 5288,
en in 1964 f 8051,Het inko
men steeg dus met ruim 50
procent, het kerkelijk inkomen
met ongeveer 43 procent. In
1967 gingen de inkomsten voor
plaatselijk en algemeen kerke
lijk werk. zending en plaatse
lijke evangelisatie, met tien
procent vooruit. Minder wor
den de inkomsten van het
plaatselijk diakonaat, snel stij
gen die van het werelddiako-
naat. Van het totale gerefor
meerde diakonale inkomen
gaat bijna 22 procent naar
hulpverlening in het buiten
land.
0 De kerkeraden van de her
vormde gemeente Veldhoven
en omgeving en van de gere
formeerde Eindhovense ivijk-
gemeente Veldhoven willen sa
men een predikant aantrekken.
Gedacht wordt aan een ge
reformeerde die voor een deel
van zijn tijd ook kan werken
in de hervormde gemeente
Hervormd Veldhoven heeft te
weinig werk voor tioee eigen
dominees, gereformeerd Veld
hoven is te klein voor een vol
ledige predikantsplaats. Er
wordt uitvoerig gezorgd voor
inspraak van de gemeenteleden
bij de beslissing.
0 De lutherse kerken in Oost-
Duitsland hebben een wand
tapijt geschonken aan het
Maarten Lutherhuis, een be
jaardentehuis in Amsterdam
ter nagedachtenis aan de histo
ricus prof. Kooiman. Op het
tapijt voorstellingen van be
roemde lutherplaalsen.
liturgische vernieuwingen; de rugzi|de is Iraai bewerkt.
De priester stond met zijn rug naar de gelovigen. Dat gaat
er nu meer en meer uit gelukkig
.Liturgische kleuren hebben een zekere stijl, het verschil
in de kerkelijke feesten mag gezien worden', meent Ds.
Visbeek. Vandaar ook wat meer liturgische kleuren in de
hervormde eredienst Een fijnzinnig kanselkleed van Fins
handwerk siert nu al de kerk
Maar de kazuifels zullen er ook in de nieuwe kerk niet
aan te pas komen Het zijn aardige dingen, ze zijn mooi,
maar onbruikbaar ui' de tijd
lAnks boven: Us Visbeek tn Kats - u een kazuifel, zoals
die wordt gebruikt in de katholieke eredienst. Voorts
kerk in de kou, de hervormde kerk in Kats in sneeuw,
gefotografeerd door de predikant. Daaronder het kansel-
kleed geeft een symbolische voorstelling van de vier
evangelisten.
De Bond van Nederlandse Predikanten bestaat cit jaar een halve eeuw. Ze is opgericht zo onge
veer met het eindigen van de eerste wereldoorlog en dat het toen gebeurde, is kenschetsend.
De oorlogjaren zijn, economisch gezien, voor velen nog al voorspoedig geweest. De prijzen lie
pen omhoog. Maar er waren heel wat groeperingen onder ons volk die niet deelden In die
meerdere welvaart, met het gevolg dat ze armer werden. Toen men in menige pastorie niet
meer kon toekomen met het tractement, is er een predikant geweest die op een zondag aan
zijn gemeente meedeelde dat hij in die week zo vol geldzorgen had gezeten, dat hij niet in
staat was geweest een preek te maken om daarin de blijdschap van het Evangelie aan de ge
meente uit te dragen.
Toen zijn er koppen bij elkaar gestoken en Js
er een bond van Nederlandse predikanten op
gericht. als een echte vakorganisatie. Men
wist wel dat die éne pastorie vol zorgen, de
enige niet was. Het bovenstaande speelde zich
af in een hervormde gemeente, maar in andere
kerken lag het er evenzo bij. vandaar dat van
begin af deze bond een interkerkelijk karak
ter heeft gehad. Deze bond heeft op haar wijze
gestreden voor een behoorlijke salariëring en
pensionering. Aan dit laatste hadden de kerken
bijna helmaal niet gedacht. Het was in die tijd
nog veelal de gewoonte dat een dienaar des
Woords .in het harnas' stierf, wat ook weer
zijn minder prettige kanten had. zowel voor
de man zelf. als voor zijn gemeente. En zo zijn
er in de loop van deze 50 jaren allerlei vra-
aan de orde gekomen in deze bond. Ze zijn
door de kerken overgenomen, want de werke
lijke koers wordt bepaald door de leiding van
de kerken en door de gemeenten. Toch heeft
deze bond een inbreng gehad. In het begin werd
het nog al vreemd gevonden, zulk een vakor
ganisatie van predikanten- Ze is trouwens ook
enig gebleven in haar soort, omdat tevoren
was vastgesteld dat er nooit met enige drei
ging (kenmerkend voor een vakbond) zou wor
den gewerkt.
Nu heeft men dit vijftigjarig bestaan nl« on
bemerkt willen laten voorbij gaan. Men heeft
deze herdenking niet willen zoeken in een te
rugblik op het verleden. .Wij W1'le" pr0^;r^"
een beetje vooruit te kijken', zo hebben we In
hel septembernummer van deze bond kun!^"
lezen .Wij zouden graag willen weten welke
gedachten er leven onder een aantal belan„
stellende leden van de bond over het pasto
raal van straks. Dat moet ons helpen bij ons
toekomstig beleid'. En zo heeft men besloten
een .symposion' te houden, waaraan door een
beperkt aantal leden kon worden deelgenomen,
inmiddels is dit op 14 oktober gehouden en in
de dagbladen hebben we daarvan het een en
ander kunnen lezen. Daaruit hebben we kunnen
zien dat er een veelheid van gedachten naar
voren is gekomen en dat deze gedachten waar
lijk niet alle in dezelfde richting gingen, wat
trouwens ook voordien was te voorspellen ge
weest. Er is gesproken over .specialisatie bin
nen het ambt van predikant, wat later gewor
den is tot .differentiatie'. Aan het eind is door
de voorzitter een samenvatting gegeven waar
in hij zei dat een .werkdifferentiatie' beschei
den kon worden aanvaard. Het is tegenwoordig
de tijd van allerlei specialisten. Op nagenoeg
elk gebied kennen we die. Moeten we in de
kerk ook niet komen tot een verdere speciali
satie. We kennen ook in de kerk nu reeds ver
schillende specialisten; jeugdpredikanten. zie
kenhuispredikanten. predikanten die als vor
mingsleiders werkzaam zijn, die werken bij het
leger, de luchtmacht en op de vloot.
We kennen predikanten die bezig zijn met
maatschappelijk werk en andere die hun ar
beidsterrein vinden in het industriepatovaat en
zo zouden er nog wel een aantal variëteiten
te noemen zijn. Moet het in deze richting voort
gaan? Dat was een van de vragen waarmee
men op die jubileumsbijeenkomst bezig is ge
weest. Wanneer we zo in de verslagen van
dagbladen lezen van specialisatie differen
tiatie - bescheiden differentiatie, geeft deze
reeks van drie wel ongeveer aan wat er op
het symposion van de jubilerende vakbond voor
de dag is gekomen. Wat op andere terreinen
misschien beter mogelijk Is en wat zich daar
als een noodzakelijkheid voltrekt, is op het ter
rein van de kerk zo maar niet toe te passen.
Het moge dan waar zijn wat een van de deel
nemers opmerkte dat .goed beschouwd, Iedere
dominee zich specialiseert'. .We hebben nooit
tijd voor dingen, waar we eigenlijk geen zin
ln hebben'. Het ene ligt ook gemakkelijker in
de aard. het karakter, de mogelijkheden van
een mens dari het andere. Deze algemene regel
Is ook bij predikanten een waarheid waaraan
niet te ontkomen is. En zo werd er gepleit
voor specialisatie, of noem het dan differen
tiatie (kiezen uit een verscheidenheid). Als
we in deze lijn doordenken, komen we terecht
bij een zekere taakverdeling, met ln het ver
lengde daarvan team-werk'.
Dit zijn gedachten die op genoemd symposion
zijn uitgesproken. Doch niet iedereen kon daar
mee instemmen en wist daarvoor goede gronden
aan te voeren. Men kan het werk dat een pre
dikant heeft te doen. niet zo maar uiteenra
felen en dan aan een ieder van het team die
draden geven, welke het beste bij zijn aard
en persoonlijkheid passen. Daarvoor loopt heel
dit pastorale werk teveel ineen. Wat te-doen,
als aan een vormingsleider gevraagd wordt een
huwelijk van mensen, die hij door zijn werk
bijzonder goed heeft leren kennen, te bevesti
gen? Wat te doen, als men hem hier vraagt
om een catechisatie. Het gaat tenslotte bij alle
gemeentewerk en daarom ook bij alle predl-
kantswerk. niet om stukken en brokken die
vrij los aan elkaar hangen, maar om het samen-
gemeente-zijn. ,Er is een eenheid gegeven ln
het geloof en het mag er niet van komen dat
we straks alleen aan de tafel zitten met men
sen die we zelf uitgezocht hebben, ln plaats van
met hen die God uitgezocht heeft'. Waar dif-
fernetiatie mogelijk is, kan het worden toe
gepast, indien men er een aanneembare vorm
voor vindt (wat we overigens nog moeten zien
gebeuren), maar dan zal het woord .beschei
den' hierbij toch wel nodig blijken.
Wanneer we buiten de steden gaan kijken,
wordt die specialisatie en differentiatie nog
al veel moeilijker. We komen dan terecht 5n
streekverbanden en ga dan eens diffeme-
tiëren wanneer predikanten mogelijk 15 tot
20 km uit elkaar wonen. Ga dan de taken eens
verdelen in 5 of 6 gemeenten, zonder dat dit
samen-gemeente-zijn verloren gaat. Natuurlijk
kan men zoeken naar een zekere samenwer
king. Deze willen v,e zelfs zeer gewenst noe
men en de mogelijkheid zit er in dat bepaald®
stukken van gemeentewerk vlotter zullen lo
pen. maar onzes inziens zal dit nooit zover
STEMMEN UIT
DE KERKEN
kunnen worden doorgevoerd dat we van specia
lisatie en zelfs van differentiatie kunnen gaan
spreken, hoe bescheiden men dit dan ook wil
opzetten.
fn de kerkorde van de Nederlands Hervormde
Kerk (bij de andere kerken ligt het ongeveer
evenzo) is de kerk opgedeeld in gemeenten
en daarvoor heeft de vroegere dorpssamenle
ving als model gestaan. In de steden is de éne
kerkeraad praktisch verdwenen en de wijken
met hun kerkeraden zijn gedacht als dorpen
ln de stad. We geloven niel hoewel we
er vroeger vóór hebben gepleit dat dit ln
de praktijk altijd gunstig heeft gewerkt en zo
zien we het verlangen opkomen om toch weer
in ruimere verbanden samen te werken.
Wanneer op genoemd symposion deze vragen
worden gesteld, zijn het vragen die in leder
geval raken het hart van de huidige kerkorden.
Het is een goede gedachte geweest dat door
de jubilerende bond de vragen die samenhangen
met het pastoraat ln deze tijd, zijn aangesne
den. Het laatste woord is daarover nog niet
gesproken. Aangezien de 'deelname beperkt
moest blijven, zal er ln ieder geval nog een
tweede symposion volgen.
In het orgaan van de Bond van Nederlandse
Predikanten vinden we een werkschema, dat
is opgesteld met het oog op de samenspre-
kmgen. En eveneens vinden we daar een voor
lopig verslag van de antwoorden en op een aan
tal vragen over kerk. ambten, specialisatie, op
leiding van predikanten enzovoorts, welke vra
gen ter voorbereiding van het symposion zijn
rondgezonden.
Daarin zit nog heel wat interessant materiaal
voor hen die willen denken aan de kerk en de
predikant van de toekomst. Daarover nog iets
de komende week. H.
Haggai 2 2-5.
Wij hebben de oude heerlijk
heid nog gekend'. Zo klagen
bejaarde joden bij het armza
lig tempeltje, dat na de bal
lingschap in de plaats was ge
komen van de door oorlogsge
weld verwoeste, prachtige tem
pel van Salomo. Met heimwee,
wordt teruggedacht aan het in
drukwekkend tempelgebouw,
aan de luisterrijke offerfees
ten, de machtige koorzangen,
de duizenden, juichende pel
grims. O, die goede, oude tijd.'
Overal in de kerk zijn tegen
woordig verontruste klaag
zangen hoorbaar. Oude zeker
heden. vastigheden en waar
heden wankelen. Napoleonti
sche dromen over politieke en
kerkelijke macht verdwijnen.
De kerk staat weggedrukt in
een uithoek van een ontker
stende samenleving. Met chris
tendom ziet so bleekfïk ben
bang, dat zij sterft', dicht ds
Barnard. Wij hebben de oude
heerlijkheid nog gekendkla
gen velen verontrust.
Wees sterk, zegt de Heer.
want Ik ben met u. Dit mag
de profeet aan het adres der
klagers zeggen. De hoofdzaak
joden, was toch niet voor u die
machtige tempel van Salomo
met al zijn pracht en praai:
De hoofdzaak ivas toch dat
TER OVERDENKING
God daar aanwezig wast Nu
God woont ook in dit onoog
lijk tempeltje. Wees daarom
sterk.
De hooldzaak christenen, ua-
toch met voor ii dat machte
ge kerkinstituut, die geliefde
leraren, die organisatorische
bloei en brede activiteit, die
waarheden T De hoofdzaak
icos toch dat God daar aan
wezig wasT Nu God is ook
present in Zijn kerk in 1968!
Wees daarom sterk.
Dat is de troostende kracht
voor Gods volk: Ik ben met
u. De levende God is de God
van Israël, de God van de toe
komst en niet van het verle
den. Juist is het een gericht
Gods. dat afbreekt tn de kerk
wat afgebroken moet worden,
opdat de weg vrij blijft voor
de komst van de Zoon. De kerk
heeft sidderend heimwee naar
de Jongste Dag. Dit heimwee
stempelt liet verontruste klaag
lied, geboren uit heimwee naar
de kerk van vroeger, tot on
geloof. tot zonde. Wees sterk!
Ik ben met n. zegt God. En de
Geest en de Bruid zeggen:
Kom, Heer. En Hy antwoordt:
Ja, Ik kom spoedig!
GRIJPSKERKE
A. KRIJGER
