ISRAËL
PARAAT
KIBBOETS ONDER
VUUR
,Wij zullen concessies
moeten doen'
VLUCHTELING: EEN POLITIEK ARGUMENT
zaterdagnummer
Zaterdag 2 november 1968
Onze reisredacteur H. Kolb bracht een bezoek aan het Midden-Oosten en speciaal aan Israël. Van
daag plaatsen wij zijn tweede en laatste serie artikelen over Israël en zijn Arabische buren.
De kibboets heet Kefar-Rupin en de kinde
ren slapen er 's nachts onder de grond in
betonnen bunkers. Dat is een huiverings
wekkend feit. ook al staat dan in grove
verfletters het woord .vrede' bemoedigend
op het muur-beton geschilderd.
GEEN vrede echter voor Kefar-Rupin, prak
tisch op de Jordaanse grens: het werd in
een jaar tijd 56 keer beschoten en steeds on
geveer op dezelfde tijd, tegen een uur of zes
's avonds. Géén vrede voor deze voorpost van
Israëlische nijverheid, omringd met prikkel
draad, beveiligd met mijnenvelden en manshoge
hekken onder hoogspanning. Tussen de huizen
liggen de vaak wat primitieve schuilkelders
verbonden door loopgraven; bij de school is
een bunker in aanbouw, die bijna net zo groot
lijkt als de onderwijsinstelling zelf
In één |aar 56 beschietingen. 600 granaat-
Inslagen. twee gewonden en nog steeds geen
doden. Er zijn wel bomen gestorven aan gra-
naatsplinterwonden. En afgezien van de be
schietingen: 's nachts kunnen de Arabische in
filtranten komen, 'a morgens kunnen er mijnen
liggen op de wegen, door de akkers of in de
visvijvers, die met Jordaanwater gevuld zijn
Daarom wordt elke dag opnieuw het gebied
van Kefar-Rupin op mijnen gecontroleerd tot
nu toe zijn ze steeds gevonden op 'n enkele na.
die waterpompen vernielde of in visvijvers tot
ontploffing kwam. Het zoeken kost elke dag
twee uur daarna kunnen de 700 hectaren
land van deze kibboets in -edelijke veiligheid
worden bewerkt.
Avraham Yakir Is 54 jaar en torst niet geringe
verantwoordelijkheden als secretaris van de
gemeenschap Hij staat op de heuvel waar anno
1938 in een nacht de eerste gebouwen en eer
omheining van zijn dorp overeind werden geze'
en wijst over de rivier naar lordaans gebied
Een leeg niemandsland waar verlaten dorper
itsluitend nog dienen als onderkomen voor
terroristen Falende terroristen, want het hoofd
doel van hun beweging, de ontketening van eer
bevolkingsoproer in de bezette gebieden, heb
ben zij niet bereikt Daarom zijn ze meer hinder
lijk dan gevaarlijk, als je hun aktiviteit In groter
verband beziet en zij vormen zeker niet Israëls
belangrijkste veiligheidsprobleem Desondanks
betekenen zij een voortdurende dreiging voor
mannen als Yaklr in Kefar-Rupin en voor andere
mannen, vrouwen en kinderen in de Beitshan-
vallei, Israels meest bedreigde stuk grond
tegenwoordig.
Bang? Yakir zegt; .Nou ja, niemand lacht, maar
er is geen mens weggelopen. Het is echter on
aangenaam te weten dat je onder de constante
dreiging van granaatvuur moet leven'. Hij blijft
uiterst zwijgzaam over de veiligheidsmaatrege
len. weliswaar wil hij toegeven dat er geen uit
kijkposten op de akkers staan en dat de ar
beiders geen wapens dragen, maar het systeem
blijft geheim. ,De militairen", zegt hi), .hebben
enorme middelen om Infiltranten te ontdekken'
De gevolgen van de beschietingen? Beschadig
de dadelpalmen, die twee jaar geen vruchten
zullen dragen, veertig melkkoeien (kruising van
Hollands vee. met een Damasceens ras) ge
dood. Dat" betekent per jaar een kleine 300.000
liter melk minder
,Ach', verklaart Yakir, ,het leven gaat normaal
doch uiterst voorzichtig door. Wat de terroris
ten doen vormt een soort voortzetting van een
al verloren oorlog met andere middelen. Ze
zullen echter de slag die zij verloren niet als
nog door terreur kunnen winnen. Wij kennen
het gevaar het beste, wij hebben onze eigen
strategie een aanval op een steunpunt van
de El Fatah, is dan ook zelfverdediging. Zij zeg
gen dat wij agressoren en bezetters zijn welnu,
deze kibboets was er al toen °alestina nog
Tiandaafegebied was
Zijn wij bezetters? Du dorp en onze landerijen
hebben wij aan het moeras ontworsteldi de
malaria heeft levens gekost. Met hun schofte
'ige manier van strijden, met het stiekeme
schieten door infiltranten op mannen en vrou
wen die met hun kinderen spelen, willen ze ons
verdrijven. Hier. Want in de bezette gebieden
doen ze niets omdat ze daar geen steun van
de bevolking kunnen krijgen Ik dronk vroeger
bijna elke dag koffie met de Arabieren aan de
overkant. Zij kwamen hier. ik kwam daar
ben Ik dan nu ineens een veroveraar?'
/"'EEN steun van de bevolking in de bezette
gebieden. Althans geen steun van de be
volking op de westelijke Jordaanoever, althans
geen algemene steun. Maar In Bethlehem zei
een souvenir-handelaar. ,De Él Fatah, dat is
onze enige hoop'. En het schijnt dat de terro
risten meer recruten kunnen krijgen, dan zij
nodig hebben. Toch. onder de Arabische be
volking op de westelijke Jordaanoever heeft
zich in de afgelopen maanden een vage ge
dachte ontwikkeld omtrent een nieuwe toe
komst. Geen meerderheids-gedachte vermoede
lijk, maar wel een interessante. Sommige lei
dende Arabieren zouden geen voorstanders
meer zijn van een terugkeer naar Jordanië bin
nen de oude verhoudingen Zij bepleiten een
grotere zelfstandigheid, een soort eigen staal,
voor de westelijke Jordaanoever, die in federa
tief verband tot Jordanië zou moeten staan De
Israëli's zijn daar "niet eens zo gelukkig mee.
hoewel het in zekere zin toch de juistheid van
hun bezettingsbeleid onderstreept. Geenszins
willen zij een soort satellietstaatje als nieuwe
buur en het overgrote deel der thans bezette
zones, waar het Arabische bestuur voorzover
het normale burgerlijke aangelegenheden be
treft zorgvuldig in stand gehouden is
Wat zullen de Israëli's teruggeven? De Golan-
heuvels, het sterke Syrische steunpunt van
waaruit voortdurend op Israëlische dorpen werd
geschoten? Nee. En temeer niet omdat de Dru-
zenbevolking een voortgezet bestaan onder
loods bestuur verre prefereert boven een Ara
bisch gezag. De Gaza-strip? Van regelrechte
teruggave kan nauwelijks sprake zijn, maar over
een door internationale organen gecontroleerde
demilitalrisemig van de zone, zou te spreken
zijn. Israël zal Gaza met vluchtelingen zeker
niet wensen het zal ook niet opnieuw de
schijn tegen zich willen krijgen als het die
Palestijnen zou dwingen te vertrekken. Jeruza
lem? Nooit zullen de Israëli's de stad ten dele
opnieuw uit handen geven Het is zelfs te ver
wachten dat zij een aantal strategische punten,
die de toegang tot de heilige plaatsen rondom
leruzalem beheersen, zullen willen behouden.
Hoessein streeft naar onderhandelen en In
zekere zin zijn de contacten al gelegd. Maar
het is zeer de vraag in hoeverre deze vorst op
gewassen is tegen de chantage van de terro
risten-organisatie, met andere woorden het
valt te betwijfelen of Hoessein in eigen land
nog wel vrijheid van handelen heeft. Nasser zal
zeker onverzoenlijk blijven de Russen zullen
hem tot een andere houding niet aansporen en
elke vrede betekent voor hem slechts de be
vestiging van de nederlaag. Zo er al vrede
komt, dan met Jordanië, of liever met Hoessein.
Intrigerende vraag: is vrede met Hoessein ook
vrede met Jordan'ë?
Hoe optimistisch de in Israël vaak voor te week
uitgemaakte Aba Eban thans lijkt te zijn: het
beloofde land zal zijn formidabele leger voor
alsnog met kunnen missen. Helaas.
Ygal Allon, plaatsvervangend premier van Israël.
gezien dat terugkeer naar de tijd van twintig
laar geleden uitgesloten is. Sommigen vonden
op de plaats waar eens hun behuizing stond, nu
grote flatgebouwen en hebben nu Ingezien dat
zij niet meer terug kunnen'. Per vluchteling be
steed de UNRWA dagelijks tien dollarcent aan
voedsel, medische hulp en andere begeleiding.
Ook aan de vluchtelingen die een zichtbare
welstand met zich dragen? UNRWA-hoofd: .Die
krijgen geen voedselrantsoenen meer'. Maar zij
krijgen wél grabs doktershulp. Zou het niet de
moeite waard zijn die mensen daarvoor dan te
laten betalen? Omdat zelfs het kleinste bedrag
voor andere vluchtelingen misschien weer een
dag voedsel, of een medische behandeling uit
maakt, omdat de UNRWA zelf meent dat zij
voor haar werk per jaar nog wel een tien mil
joen dollar meer zou kunnen gebruiken? Er was
in die zin bij de UNRWA in de Gaza-strlp nog
niet gedacht. En het UNRWA-hoofd beloofde
dat hij het er eens met de dokter over zou
hebben.
TNTUSSEN staren de kinderen met grote don-
kere ogen door gaten In de muur naar
vreemdelingen. Vreemdelingen, die ten zeerste
wordt afgeraden alleen dit kamp te betreden
omdat dit gevaarlijk is. Vreemdelingen, die
enigszins verbaasd constateren dat de kinderen
weliswaar smoezelig zijn en de huizen klein,
maar dat de kinderen bepaald niet ondervoed
schijnen, of de huizen slecht. Vijftienhonderd
caloneén per dag geeft de UNRWA in de
zomer, zestienhonderd In de winter. Te weinig
zonder twijfel, maar velen zien kans hun rant
soen behendig aan te vullen op de vrije markt
Zij verdienen daarvoor het geld. Nou Ja, som
migen hebben dan ook auto's en niet eens
zulke slechte. Niettemin: het leven van deze
vluchtelingen Is afschuwelijk. Zij hebben hun
woonplaatsen verlaten, zij hebben kinderen ge
kregen en nóg meer kinderen, voor wie geen
ntzicht op een gerechtvaardigd bestaan kon
vorden onthuld En zodoende werden velen
veroeps-vluchteling. Israël zegt weliswaar dat
iet vluchtelingen in 1948 niet heeft weggejaagd
lat zij zelfs mochten blijven, maar het is duide-
jk dat hun afwezigheid niet onwelkom is. Hun
jpmerkelijke fertiliteit immers betekent op drie
miljoen Israëli's een Arabisch gevaar. Israël
lenkt er dan ook niet aan deze mensen wee'
ip te nemen binnen de gewijzigde landsgren
zen. Bovendien zegt het sedert 1948 heeft de
loodse staat al 600 000 Joodse vluchtelinger
lit Arabische landen opgenomen. Dat moe
Nasser en zijn vrienden toch de ruimte hebber
jegeven om andere vluchtelingen binnen hur
gebied aan een bestaan te helpen'
AAR dat willen Nasser en zijn vrienden
niet Want vluchtelingen, betreurenswaar
lig afval van een gevecht op leven en dood
vormen de hoeksteen van Nassers politiek Aan
nun wraak ontleent hij zijn rechtvaardiging. En
zodoende ontploffen er in Gaza nogal eens
handgranaten. Zodoende exploderen er ver
volgens Arabische hulzen. Zodoende is dit een
wanhopig probleem en het blijft dat ook onder
die vlag met de davidsster. Of daarna.
De reserve-generaal, die eens de toen nog
obscure kolonel Nasser :n de Sinai gevangen
nam, is nu plaatsvervangend eerste minister
van Israël: Ygal Allon. Hij is een links politi
cus, een kibboetsman en een van de mannen
voor Israëls toekomst. Een toekomst, waarin,
naar veler opvatting, het kabinet van natio
nale eenheid, dat nu regeert, zo snel moge
lijk weer aan de kant moet worden gezet. Het
ondervindt immers formeel geen oppositie en
het is zo breed van opzet dat de besluit
vaardigheid daar onder dreigt te lijden.
7V LLON accepteert dit kabinet als een noodzaak
voor het moment, maar wil het toch wel graag
ontdoen van de reputatie dat het slechts beslis
singen kan nemen over detailkwesties, aangezien
voor werkelijk grote besluiten binnen het kabinet
de meningen te verdeeld zijn
Israëls binnenlandse politieke situatie is een
buitengewoon ingewikkeld samenspel van partijen
Grofweg verdeeld- er is een linker-afdeling, die
begrip heeft voor het eerlang weer grotendeels af
staan van de bezette gebieden en er is een
rechtervleugel, waarin hardnekkig wordt betoogd,
dat Israël die veroverde grond voorgoed moet be
houden. In die groep ter rechterzijde schuilt het
gevaar voor Israëls toekomst: zouden zij bij de
verkiezingen van november volgend jaar in een
minderheidspositie op de wip komen te zitten, dan
zal het Israel moeite kosten zijn reputatie van be-
zetter-tegen-wil-en-dank ongeschonden te hand
haven het zou Israëls bondgenoten dan zwaar
der vallen tolerantie te betrachten. Zover zegt Ygal
Allon, zal het niet komen: ,lk vermoed dat wij hier
het succes van de Zweedse socialisten zullen her
halen'.
Allon: ,lk geloof in de parlementaire democratie en
ik haat het idee van regeren zonder oppositie in
het parlement en tegen de regering. Maar we zijn
nog steeds in een noodsituatie, militair gezien en
In politieke zin. door de worsteling der grote mach
ten zoals zich die in de VN en elders afspeelt.
Maar het Is niet waar dat door de variëteit van
meningen deze regering verlamd wordt. Het is niet
waar, herhaal ik, want als de tijd voor werkelijke
besluiten komt, zullen die worden genomen zelfs
als er ministers om weggaan. Laten we eens aan
nemen dat op een gegeven moment vrede met alle
Arabische landen binnen politiek bereik komt.
Daarvoor moeten wij natuurlijk enige concessies
doen. Ais dan een minderheid zou dreigen door te
zetten tegen die opvatting in, dan nemen wij die
beslissing toch'. Met andere woorden: Israëls
plaatsvervangend premier stelt vast dat wanneer
vrede met alle Arabische landen werkelijk kan wor
den bereikt. Israël bereid is daarvoor concessies
te doen. En vervolgt Allon: .omdat die hoop er
binnen afzienbare tijd niet zal zijn, voorzie ik geen
splitsing van de regering'.
"PVENEENS met andere woorden: het vraagstuk
van de teruggave van althans het grootste deel
der bezette gebieden in ruil voor een gegarandeer
de existentie der Joodse staat, 13 binnen het
Israëlische kabinet een twistpunt Er wordt ge
sproken over het leger. In hoeverre vormen de
Israëlische strijdkrachten een macht binnen het
land? Allon stelt het snel vast: .Het leger is een
leger van burgers, het vormt het minst invloedrijke
element in de Israëlische samenleving, omdat het
uitsluitend kan fungeren als schildwacht van de
democratie. Zijn soldaten zijn binnen een sociale
democratie opgevoed' Niettemin: de regering heefi
nog niet zo lang geleden een interdepartementale
commissie ingesteld voor de bezette gebieden
Naar sommige zegslieden staande houden vooral
omdat de regering meer zeggenschap wilde heb
ben in een bezettingsbeleid. dat vrijwel uitsluitend
door de minister van defensie. Moshe Dayan, werd
bepaald. En Dayan is buiten twijfel de meest popu
laire man In Israël. Allon: ,over de instelling van
die commissie Is veel wanbegrip ontstaan. Wij
Israël, houden ons in alle opzichten aan de Ge-
neefse conventie voor de bezette gebieden, met
uitzondering van Jeruzalem Het bezette land staat
onder controle van het militaire gouvernement, dat
door de chef van de generale staf is aangewezen
Dat militaire bestuur is de enige autoriteit tegen
over de bevolking van bezette gebieden Daarin
komt geen enkele verandering. Direct na de oorloo
is besloten dat de militaire aspecten en de veilig
heidsproblemen onder de minister van defensie
zouden ressorteren en dat de eersTe minister zich
met de politieke kant van de bezetting zou bezig
houden. De commissie die nu is opgericht, heeft
tot taak fondsen toe te wijzen en de aktiviteiteo
van de verschillende ministeries te coördineren.
We hadden eerst twee commissies, een econo
mische en een voor de openbare diensten we
hebben er ter vereenvoudiging een van gemaakt,
ono'er leiding van premier Eshkol' En dan komt de
aap uit de mouw. Allon zegt: ,De dingen die vrij in
de bezette gebieden bereiken mogen niet worden
gebruikt voor het opbouwen van de reputatie van
een man. Wat hij zelf doet komt op rekening van
hemzelf, maar wanneer anderen iets doen moeten
cie daarvoor ook de eer kunnen krijgen. Begrijp
coed: die interdepartementale commissie van di
recteur-generaal moet met gezien worden als een
soort eigen kabinet van Dayan'.
IET de Israëlische regering de aanwezigheid
van een sterke Russische vloot in de Middel
landse Zee als een bedreiging?
Allon: .nou ja. bedreiging Ze zijn er voornamelijk
om hun aanwezigheid te demonstreren en dat heeft
meer een politieke betekenis dan een militaire. In
strategische zin is de Middellandse Zee meer een
muizenval dan een basis en de steunpunten die zij
in de Arabische landen hebben zijn niet voldoende,
omdat het westen de thuisbasis controleert via de
Bosporus. Militair is het geen grote dreiging, maar
het is zeker een storende faktor. Een ander doel
van de aanwezigheid van de Russen in de Middel
landse Zee Is de controle op de Arabische landen
waar zij gestationeerd zijn, teneinde ongewenste
interne ontwikkelingen daar bijtijds de pas af te
kunnen snijden. Verder hebben ze hun vloot nodig
als een waarschuwing ten opzichte van Zuid-
Slavië. En tenslotte is Rusland de meest geïnteres
seerde bij het Suezkanaal, dat voor het westen al
lang geen onmisbaar vaarwater meer is en voor de
Europese landen nog slechts een beperkt commer
cieel belang vertegenwoordigt. Rusland daaren
tegen wil zijn invloed in India, in de Rode Zee
gebieden, in Yemen, in Aden verder uitbouwen.
Verder zou het China wel graag van een andere
kant willen benaderen en ook de bevoorrading van
Noord-Vletnam speelt een rol. De Siberische ha
vens zijn zo'n vier maanden per jaar dichtgevroren
en het negentiende eeuwse idee van wat de Rus
sen noemen ,een warme haven', Is geheel op
geleefd'.
Wat gaat er nu gebeuren? Zijn er stappen te ver
wachten van Israël, nu het bij monde van Abba
Eban in de V.N. zijn aanvankelijke eis van uitslui
tend rechtstreekse onderhandelingen met zijn be
dreigers heeft laten vallen?
Allon: ,De Amerikanen zullen ons niet dwingen
terug te gaan. zonder dat wij garanties hebben ge
kregen. In 1956 hebben zij door een andere poli
tiek te volgen een kans op vrede gemist Johnson
heeft die les geleerd: dit zal geen tweede keer
voorkomen. De basis voor de Amerikaanse loyali
teit ten opzichte van Israël Is het Amerikaans be
lang. Dat belang ligt in de handhaving van de
status quo en in de grondbeginselen verschillen
Israël en Amerika niet van opvatting. De Verenig
de Staten zijn van onze vredeswil overtuigd en
zullen ons niet dwingen omdat zij weten dat er
geen vervangend middel voor een vredesverdrag
te vinden is. Ik heb de overtuiging dat de Ameri
kanen het eens zijn met onze conceptie der veilige
grenzen, waartoe enkele noodzakelijke geografi
sche wijzingen zullen moeten plaats vinden. WIJ
zijn het niet met de Amerikanen eens over de
vraag wat nu een vredesverdrag genoemd moet
worden: is dat een verdrag of een overeenkomst,
waar ligt die veilige grens eigenlijk dergelijke
vraagstukken. Dat moet worden uitgemaakt. De
Arabische landen hebben helaas gemeend ons
driemaal op het slagveld te moeten toetsen. Als ze
het nu eens een keer aan de conferentietafel pro
beerden was dat een goed ding. In 1948, toen ik
de Sinai had ingenomen, verzond de Egyptische
commandant een telegram naar zijn koning. Daar
stond in: wij hebben de hoop verloren het Pale
stijnse probleem door geweld te kunnen oplossen.
Doe het uiterste en probeer een oplossing met
politieke middelen'.
TPVIE man had gelijk, want de Arabieren kunnen
met geweld niets bereiken. De Verenigde Na
ties hebben ten opzichte van Israël negentien jaar
gefaald. Ze moeten ons dan nu maar eens de kans
geven om op onze eigen manier een uitweg te
vinden. Onze politiek is erop gericht ervoor te
zorgen, dat deze oorlog van zes dagen de laatste
is geweest tussen Jood en Arabier. De wereld
moet geduld hebben. Als wij het risico van geduld
willen dragen, waarom durft de wereld dat dan
niet aan?'
DE verschillen zijn opmerkelijk: de UNRWA
komt tot een cijfer van ruwweg 300.000
vluchtelingen in Gaza, de Israëlische telling be
groot hun aantal op 175.000. Het officiële ant
woord van UNRWA is: ,WIJ hebben geen reden
om aan onze cijfers Iets te wijzigen Wij kun
nen ons met de Israëlische telling niet ver
enigen, omdat daarbij veel mensen buiten be
reik van de enquêteurs zijn gebleven'. Var
Israëlische zijde komt de volgende verklaring
De UNRWA werkt In de vluchtelingenkamper
voornamelijk met een Arabische staf. die ui»
vluchtelingen is gerecruteerd. Deze mensei
hebben er een persoonlijk belang bij dat he
vluchtelingenprobleem groter schijnt den het is
Bovendien worden overledenen vrijwel nimme
geregistreerd of aangegeven, omdat dan d<
-antsoenkaart zou worden ingetrokken Omdr
de Arabische landen aan de internationale toi
van UNRWA-vertegenwoordlgers nooit hebbe>
oegestaan persoonlijk een controle uit te oefe
»en, zijn de gegevens volledig afhankelijk va-
wat door de Arabische stafleden word» gëmek
Daar waar het land bruin wordt in plaats
van groen, begint de Gaza-strip: een mise
rabel, onveilig stuk grond langs de Middel
landse Zee met twee steden, vier dorpen
en een tiental kampen voor Palestijnse
vluchtelingen. Aan deze verschoppelingen
van het conflict tussen Israël en zijn Ara
bische buren is een vrijwel volledig isole
ment evenmin onopgemerkt voorbijgegaan
als het feit dat hun kinderen leerden uil
schoolboekjes die de grondbeginselen dei
rekenkunde vastlegden in aantallen leven
de en dode Joden.
'TWINTIG Jaar geleden, toen Israël een staat
werd, vluchtten de Palestijnen weg, Sinds
dien hebben zij een uiterst ongewis bestaan
moeten leiden aan dé zelfkant van het politiek
qebeuren; noch Israël noch Egypte, noch de
andere Arabische landen waren bereid een op
lossing te vinden voor de problematiek van hun
onmiskenbare aanwezigheid Twintig jaar lang
heeft Egypte de vluchtelingen, die in de Gaza-
strip waren terecht gekomen, praktisch op
gesloten gehouden in een te beperkt gebied,
waar zij geen ander bestaan konden vinden dan
als marginaal levend argument voor Nassers
versie-van een .Endlösung'. In Gaza waait nu
de witte vlag met de blauwe Davidsster, die
vroeger geel was Joden als bezetters- een
noodzakelijk, doch daarom niet minder schok
kend feit. Joden ook als bevrijders? Misschien
in sommige opzichten, maar het zou verkeerd
zijn hun aanwezigheid met dat begrip op te
sieren Desondanks hebben de vluchtelingen in
de Gaza-strip nu betere vooruitzichten dan
voorheen, desondanks hebben de Arabische
ouders meer kinderen naar school gestuurd dan
vorig |aar en zodoende verklaarde een Israëli
sche majoor trots, terwijl hij wees op een
groepje schoolkinderen- .Dat. die kinderen die
daar rustig op straat lopen, dat is het merk
teken van onze eigenlijke overwinning'
Andere merktekens: een vergrote werkgelegen
heid, een omvangrijk werkverschafflngsplan,
waardoor tweemaal meer mensen in en van de
Gaza-strip kunnen leven in de toekomst, een
verbeterde produktie van citrusvruchten, een
verruimde afzet, grotere reismogelijkheden voor
de vluchtelingen, een gezinsherenigings-pro
gramma met zo'n vierduizend betrokkenen, een
minimale militaire aanwezigheid In de bewoonde
gebieden en nog een handvol andere feiten.
Oók merktekens: de mljn-ontploffingen gevolge
door het opblazen van huizen van daders, een
goede samenwerking met de UNRWA, die zich
namens de VN met de vluchtelingen bezig
houdt en een duidelijk meningsverschil over hel
aantal vluchtelingen. Niet ten onrechte hebben
de Isr.-ëli's betoogd dat de cijfers die door de
UNRWA werden verstrekt onjuist en aanmerke
lijk te hoog zijn. Vanzelfsprekend hebben zij
daaraan de conclusie verbonden van de VN
(die In Israël veracht worden) op die manier
Nasser helpen bij zijn anti-Israëlische politiek
Loerend naar vreemdelingen Gazastrook 1968.
Bovendien staan velen als vluchteling gereg
streerd, die Inmiddels een eigen bestaan heb
ben opgebouwd; anderen genieten grote flnan
clële steun van familieleden die naar andere
Arabische landen zijn gegaan om daar in de
oliewinning bijvoorbeeld, te werken'
Eigen waarneming in Gaza een kamp. waarir
vluchtelingen voor eigen rekening hoogst on
gebruikelijke hulzen van twee verdlepinger
aten bouwen. Een kamp waarin vele vluchte
iingen televisie-antennes op het dak hebben
staan, waarin knapen met kostbare gloednieuwe
iorloges rondlopen en sommige vrouwen lip
stick dragen. Vluchlelinoen? De UNRWA zegi
van wel. omdat zij nog imme» geen vaste be
stemming hebben gevonden en voortdurend
door Egypte werden teruggedrongen in het on
wezenlijke verlangen naar hun voormalige Pale
stijnse haardsteden Een Israëli .Een aantal is
nu naar Israël geweest en daar hebben velen
19V.7 VERDELING MANDAAT I
GEBIED PALESTINA fC
DOOR VER famM dj"
^A-REiiTT^IK£>'
HUIDIGE TOESTAND
Middellandse
:Te!
f TRANS-
I JORDANIË
JERUZALEM
JERUZALEM
ARABIË