OOSTBURG KRIJGT
BEJAARDENCENTRUM
.viVlZ0MENK0U7
DE
MOLENS
m
TERNEUZEN
NIET LANGER
HOOFD
Vlaanderen
NU AL VOLGEBOEKT
WOÏNSDAG C OKTOBER 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
OOST BURG Mevrouw M. J. van Cruyningen-Erasmus,
voorzitster van de Stichting Bejaardenzorg West-Zeeuwsch-
Vlaanderen, ziet het zó: ,Bij de bouw van dit tehuis gaan we er
vanuit, dat de bejaarde die uit zijn vertrouwde omgeving weg
gaat het zo plezierig mogelijk moet hebben
En ,dit tehuis' is dan het bejaar
dencentrum dat de stichting, on
der directie van de Nederlandse
Centrale voor Huisvesting van
Bejaarden te Amsterdam, laat
bouwen in het hartje van Oost
burg, aan 't Ledelplein. In april
van dit jaar is men met de
werkzaamheden begonnen, te
gen oktober 1969 wordt het pro
ject waarschijnlijk opgeleverd.
Het nieuwe centrum ontwor
pen door de architect ir P. J. 't
Hooft uit Goes heeft ruimte
voor 74 bejaarden, die er nu
overigens al zijn. ,Een prettige
zaak', vindt mevrouw Van Cruy-
ningen, omdat deze mensen di
rect geplaatst kunnen worden.
We hebben eventuele kandida
ten al van tevoren op een lijst
laten zetten, om klaar te zijn'.
Het nieuwe tehuis krijgt een
streekfunctie. Hoewel men er
vanuit gaat dat de bewoners
gebruik maken van de centrale
voorzieningen (maaltijden etc),
krijgen de kamers naast eigen
sanitair ook kookgelegenheid,
om de bejaarden die daar prijs
op stellen in dit opzicht vrij te
laten. ,Nu kan men zich mis
schien afvragen', aldus me
vrouw Van Cruyningen, ,of het
niet voordeliger was geweest
als we al eerder een dergelijk
centrum hadden laten bouwen.
Misschien was dat inderdaad
wel zo, maar momenteel zijn de
sociale voorzieningen aanmerke
lijk beter. Vroeger was het
waarschijnlijk niet mogelijk ge
weest om de kamers bijvoor
beeld eigen toilet en kookgele
genheid te geven'.
VIER LAGEN
Het nieuwe centrum krijgt vier
woonlagen. Op de bovenste
wordt het personeel gehuisvest,
beneden is ruimte gecreëerd
voor voorzieningen als een re
creatiezaal, een biljartkamer en
een bibliotheek. Vooral aan dit
laatste hecht de stichting veel
waarde. Een punt van discussie
vormde en vormt nog steeds de
plaats van het centrum. Zoals
bekend zal het in de onmiddel
lijke omgeving van het tehuis
gelegen transportbedrijf annex
fouragehandel Oosterbaan op
korte termijn naar Breskens
vertrekken omdat de firma niet
voldoende parkeerruimte heeft
en ook het garagebedrijf Brug
ge (eveneens vlak achter het
nieuwe gebouw) heeft bezwaar
aangetekend tegen de plannen.
Aan de andere kant gaan er ook
stemmen op of het met het oog
op de rust van de bewoners wel
gewenst is een tehuis in het cen
trum te plaatsen. Mevrouw Van
Cruyningen stelt voorop dat er
voor de bouw van het tehuis
minder mogelijkheden ten aan
zien van de plaatsing waren dan
algemeen wordt aangenomen.
Maar daarnaast ziet zij het juist
voor de bejaarden als een groot
voordeel dat door de centrale
ligging het contact met de bin
nenstad kan worden gehand
haafd. ,We willen de bewoners
juist zoveel mogelijk in het wer
kelijke leven houden. Het Ledel
plein heeft goede verbindingen
met bijvoorbeeld de Markt. De
mogelijkheden om zich eens te
verzetten zijn veel uitgebreider".
Daarbij komt nog dat bij vesti
ging buiten de stad de verbin
dingen heel moeilijk liggen. Op
die manier ontstaat gemakke
lijk een zekere vereenzaming'.
GROEI
Hoe staat het momenteel met
de bejaardentehuizen in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen? ,We
groeien naar een situatie toe
waarbij iedere gemeente een
eigen tehuis heeft. Een aantal
jaren geleden was de accommo
datie geconcentreerd in IJzen-
dijke, Sluis en Schoondijke. Mo
menteel is het aantal voorzie
ningen alweer behoorlijk uitge
breid. Namen als Breskens,
Aardenburg en Biervliet, plaat
sen waar plannen zijn of wor
den ontwikkeld, geven de nieu
we situatie goed weer. Deze te
huizen voorzien zonder uitzon
dering in een behoefte. Nie
mand hoeft meer bang te zijn
dat hij een ander beconcur
reert'.
Het tehuis in Oostburg komt
tot stand via het aannemersbe
drijf Van de Poel uit Terneuzen.
De Stichting Bejaardenzorg
heeft de directie bij de bouw
overgelaten aan de Centrale
voor Huisvesting van Bejaar
den omdat deze instantie over
een ruime ervaring beschikt op
het punt van dergelijke voorzie
ningen. Over de kosten die een
verblijf in het centrum met zich
mee zullen brengen kan me
vrouw Van Cruyningen in deze
voorbereidingsperiode nog wei
nig zeggen. ,A1 streven we er
vanzelfsprekend naar om zo
voordelig mogelijk inkomen en
uitgaven te dekken'.
Een voordeel van de centrale ligging van het tehuis is de mogelijkheid voor de bewoners om het contact
met de binnenstad van Oostburg te handhaven.
Thans kennen
de molen aan de Markt. Dit was
vroeger de stadskorenmolen, die in
1853 werd gebouwd en die vroeger
algemeen bekend stond als de molen
van Van de Ree omdat in de tijd
van onze ouders de heer Van de Ree
daar molenaar was. Veel bijzondere
gebeurtenissen vinden er uiteraard
niet plaats rond zo'n molen in de
tijd van haar bestaan. Bij de molen
van Van de Ree gebeurde het op
12 juli 1871, dat ze een van haar
wieken verloor. Deze wiek viel op
een in aanbouw zijnd huisje, waar
van het dak totaal werd verwoest.
Doordat er op dat moment niemand
aanwezig w»s, kwamen er geen per
soonlijke ongelukken voor. De bouw
van deze molen werd in juli 1853,
voor rekening van de stad aanbe
steed en In november van dat jaar
werd er reeds mee gemalen. De ge
meenteraad besloot op 25 januari
1958 tot verkoop van de molen, waar
na in maart van datzelfde jaar Ja
cobus de Jonge te Zaamslag koper
werd voor 12.180. In 1917 werd deze
molen die toen in handen was van
een vennootschap, ontdaan van haar
wieken.
Dit was echter niet de eerste mo
len die op deze plaats stond. Op 23
april 1593 werd aan onze stad octrooi
verleend tot het oprichten van een
korenwindmolen. Dit was een open
standertmolen, van hout gebouwd en
niet met net afgedekt. Ze had een
omgang en haar vlucht was "22.20 m.
Deze molen bestond dus tot 1853.
Een andere bekende molen was die
aan .Molenzicht' beter bekend als .de
molen van Van Wijck' en later als
,de molen van Kees Meijer1. Hier
werd in 1818 een kleine baliemolen
gebouwd door Jan van Wijck Pz. De
ze molen werd in 1853 met drie me
ter verhoogd en in 3862 werd ze ver
vangen door de molen die in 1918
eigendom werd van de heer C. Meij
er. Ook daze molen verloor eens een
wiek, en wel op 13 juli 1888. De
wiek kwam terecht op het molen
plein en persoonlijke ongelukken
kwamen ook hier niet voor. In 1932
werd ook deze molen het slachtoffer
van de ontwikkeling van onze maat
schappij. Alles weid gemoderniseerd
en het spreekt vanzelf dat het be
drijf van de heer Meijer met z'n tijd
mee moest. De molen moest plaats
maken voor een modern, bedrijf en
daardoor verloren wij helaas onze
laatste molen.
Nog een molen die bij de ouderen
bekend was was de Pelmolen aan de
Lange Kerkstraat. Deze molen
waarvan ik helaas geen afbeelding
bezit, stond in de hoek van de Lange
Kerkstraat tussen de trapjes die toe
gang geven tot de Dwarsstraat en
die tot de Pelmolengang. De naam
van dit laatste straatje is dus af
komstig van deze molen. Bij octrooi
van 5 februari 1776 werd aan Dirk
van den Berge vergund een gerst-,
gort- of pelmolen te stichten. Het
werd een kleine stenen baliemolen
die op deze plaats werd gebouwd.
VAN D'EE TOT
HONTENISSE
Be molen aan de Markt waarvan in 1917 de wie
ken werden afgenomen.
En 1817 kreeg Dirk van den Berge
Jz, kleinzoon van de stichter, toe
stemming om deze molen af te bre
ken en ter plaatse een nieuwe te
bouwen. Bij het verlenen van de toe
stemming werd bepaald, dat, even
als met ae vorige molen, alleen gerst
gebroken of gepeld mocht worden.
Tchade van de bouw van deze molen
sou ondervinden. De naam Molen-
lijk'. de dijk die liep vanaf de Mof
fenschans naar de Koedijk thans
staan daar de bungalows tussen de
Oranjestraat en Jac. Catsstraat
wijst erop, dat daar in het verleden
sok een molen heeft gestaan. Ver
moedelijk is dat de molen van Trini-
eit geweest die in de 16e eeuw ten
onder is gegaan, doch waar die ge
staan heeft is niet bekend. Het is
niet uitgesloten dat op de plaats
waar thans heit huis en het bedrijf
van de familie Den Hamer aan de
i i .1,1 i. ,aoa t Moffenschans staat, in vroeger tij-
De molen aan het Molenzichtdie in 1932 werd den deze molen heeft g
gesloopt.
Allemaal gefeliciteerd. Heeft U het al gevierd, of
gaat V het nog vieren f t Is me wat, zo maar,
zonder dat we er iets voor hebben moeten doen
en zonder dat we er een seconde aan dachten wor
den we daar opeens tot gelijk niveau van de man
verheven. Als we getrouwd zijn tenminste. De be
paling ,de man is het hoofd der echtvereniging' ii
door dc tweede kamer uit het burgerlijk wetboel
geschrapt. Gelijkwaardigheid in het huwelijk, bi.
de wet geregeld. Gelooft u mij, we zitten than:
op rozen. Voorheen iaas er al een bepaling inge
voerd die ons Jiandelingsbekwaamheid' verschafte
dat wilde zeggen, dat we de toestemming van onz-
echtgenoten niet meer nodig hebben om naar harte
lust te mogen kopen en nu dit weer. Die handt
hngsbekwaamheid betekende ondertussen al een ge
Inch te knauiv aan het gezag van het hoofd en maak
te die betiteling in sommige gevallen alleen maa
potsierlijk. Maar een vergaande emancipatie als dez<
had zelfs de meest verwoede feministe in haar stout
ste dromen niet voor ogen. Toen er over de bepalin
werd gestemd waren er toch nog 22 tegenstribbe
laars, die het niet over hun hart konden krijgei
hun hoofd prijs te geven. Zij hebben het af moetei
leggen tegen 02 die er anders over dachten. Die 9.
hadden misschien niet meer terug naar huis ge
durfd als ze tegen hadden gestemd. Ze hebben waar
schijnlijk thuis minder in de melk te brokken dai
in de kamer. Hun predikaat was misschien alleei
maar een eretitel en die vermaledijde vrouwen vai
hen deden toch precies waar ze zelf zin in hadden
De tegenstemmers krijgen het thuis moeilijker, vol
gene mij. Het is uit met de onderdanigheid van hut
vrouwen, uif met het grootste stuk vlees uit dc
pan, reit met de gemakkelijke stoel. Het onttroonde
hoofd heeft geen enkel privilege meer. Ze zullen
denken die vrouwen: ,We vertikken het nu om 's mor
gens nog het eerst op te staan, we moesten het
vroeger doen omdat je hoofd was, maar nu we ge
lijk zijn gaan we de zaak reorganiseren'. Eén lid
wilde dat wij ook iets terug zouden doen. Hij
want hij was natuurlijk een man wilde een be
taling in het burgerlijk wetboek laten opnemen die
Ie vrouw verplicht haar man huishoudgeld te ver
ghaffen. Doch hier voelde minister Polak niets
oor. In een situatie waar de vroute in het onder-
>oud van haar gezin voorziet lossen dergelijke zaken
■Achzelf op, meende hij. In ieder geval heeft er
laar mijn mening de afgelopen iceek niets meer
tf minder dan een vreedzame huwelijksrevolutie
ilaatsgevonden en dan nog wel door mannen ont
ketend. Maar toch. Wat lief eigenlijk tian die 92
;oorstemmers. Ze hadden ook tegen kunnen stem-
nen en dan was de hele zaak niet door gegaan.
Misschien hebben ze allemaal niet uit angst voor
epresailles voor gestemd, misschien wilden ze niet
■ens meer de baas zijn over hun vrouw, misschien
vilden ze zelfs wel van het drukkende predikaat
hoofd' dat overigens ook op voortsel van de
weede kamer Indertijd werd ingevoerd af. En de
egenstemmerst Ach, ook voor hen is er wellicht
■en verontschuldiging. Zij wilden door het artikel
'e laten voortbestaan misschien alleen maar een
•een hebben om op te staan als het erop aankomt
>m ons te beschermen en hierbij dan niet kun
ioofd te verliezen. Maar toch, in mijn sas ben ik
met. de verandering. Vriendinnen, laaf ons het waar
maken: vrijheid, gelijkheid In huwelijksschap.