95
SPRUITEN
mfrrktmr-iim*. Oa*. én.
gewent winkel.
Metr krinkeltweCtAndan ff
Mngewxe markt.
Detftoyór TtjniïzTijM liïeeomreti
wwwKwm
(ïk6racte*<-6£HAItT <OO0. 49
3EFHM6F «mg. 49
K/fJMEBAKSPFF -tcoa. 49
PATé <000. 59
GsJtOSkfii GECDEF8E<000. 59
luifSe PRESEOP <00. 59
500 g- JA
l/AREENSFRteAAJÖ EA U
DmrefmmKeN$.LAPPeéJ *88
èOogrtim m
GRUYTER
INVENTARISATIE PLANTENGROEI
Wandelingen langs Westgeul
OPPERVLAKTE
VAN 40 HA
.sa*#:
DONDERDAG 3 OKTOBER 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
moe,
nerveus,
prikkelbaar,
mat
Ervaar do kalmerende werking
dio uitgaat van Pleegzuster
Bloedwijn. Geniet van die cor-
lijkc en volle smaak. Plceg-
zustor Bloedwijn in een uit
stekende versterkingsdrank. Be
kend, beproefd en verantwoord.
Daarom is Pleegzuster Bloed
wijn alleen verkrijgbaar bij uw
apotheker en drogist. Pleeg
zuster Bloedwijn is een mild
heerlijke nkticve stoffen zijn
tocgovocgd. Neemt nervositeir
weg. Versterkt uw energie.
Kortom: Pleegzuster Blocdwijr
geeft u rust en versterkt u op
verantwoorde wijze. Een glas
Pleegzuster Bloedwijn zal i
goed doen.
Wegens beëindiging
van ons levensmiddelenbe-
drijf
danken wij voor het
genoten vertrouwen
dat ons zo vele jaren (37)
geschonken werd.
,DE SPAR'
Korte Noordstraat 29
MIDDELBURG
A. J. Adrlaanse.
Gevraagd
NETTE
WINKELJUFFROUW
5-daagse werkweek.
Een goede kracht geven
wij een hoog loon.
Slagerij A. Snel
'ConSerence'
Fijne HANDPEREN..
...z kiio 98
Voorgebakken FRITES 5 O O g. 69
ff
f TOMPOUCEN
4 stuks
£KRENTEN#V£r
7 BOLLEN
j SPIRAAL 1
F GEBAK mJL 3
QjOo moeten wij oock seggen,
welcke de proffijtelijcxste
dijekagieën zijn' schreef Andries
Vierlingh reeds zeer vele jaren
geleden in zijn ^Tractaat van
Dijckagie'. Dit profijt werd des
tijds nog afgemeten naar het
belang van de landbouw, dat de
nieuwe bedijking zou hebben.
Dit is in de tegenwoordige tijd
anders. Reeds zijn er stemmen
opgegaan om de nog te bedijken
Markerwaard in het IJselmeer
geheel voor recreatie te bestem
men. Bij de indijking van de
Braakman in 1952 werd ook al
behalve voor landbouwgronden,
95 ha voor bos, 80 ha voor re
creatie en 40 ha voor natuurre
servaat bestemd. Het natuurre
servaat kreeg de naam van
Westgeul.
Dit was oen ondiepe kreek met van
de hogere landbouwgronden lang
zaam afhellende zandige oevers. Het
terrein werd niet, geëgaliseerd en ge
heel aan de natuur overgelaten. ICr
werd niets van de oorspronkelijke
begroeiing verwijderd en niets inge
zaaid of bijgeplanl. In do daaropvol
gende jareu heeft het terrein zich
ontwikkeld met een mooie planten
groei en een rijke vogelbevolking.
Deze zomer heb ik dit terrein enkele
malen bezocht en de plantengroei
geïnventariseerd. Ik vona daarin 254
soorten hogere planten; mossen, wie
ren en paddestoelen zijn hierbij dus
met meegeteld, hoewel ook deze in
vrij grote aantallen voorkomen. Gro
te oppervlakten zijn begroeid met
liet, andere met zeeaster en er is
veel houtopslag, in hoofdzaak van
wilgen en berken. Toch zijn er ook
vlakken, waar alleen minder hoog
opgroeiende plantengroei aanwezig
is. Het is een genot om door dit ge
bied te dwalen en telkens voor nieu
we verrassingen te komen. Zo blij
ken er vele honderden platen van de
nioeraswespenorchis (Bpipactus pa-
lustris) te groeien; een van de mooi
ste in ons land groeiende wilde or
chideeën. Ook een tweetal zegge-
soorten vond ik in groot aantai; de
gestrekte zegge tCarex Extensa;
een overigens zeldzame soort en de
zilte zegge (Carex dtstans), hoofd-
zakebjk in een variëteit, vikjngen-
s:s genaamd, die behalve in Zeeland,
alleen op de Waddeneilanden voor
komt.
Zeeaster
De met zeeaster begroeide gedeel
ten komen bijna steeds in grote
aaneengesloten groepen voor. Deze
plant wordt in Zeeland ook wel
lamsoor genoemd en de jonge blade
ren worden in het voorjaar als groen
te aan de markt gebracht. Lamsoor
iLimonium vulgare; die er ook in
mindere mate groeit, is echter een
heel andere soort en de bladeren
daarvan z\jn ongenietbaar. Zij be
hoort tot de familie der strandkruid-
ichtigen met Engels gras en de be
kende gekweekte statice, die wordt
verkocht om in droogbloembocketten
te worden verwerkt. Zeeaster (Aster
tripolium) is een composiet met een
geel hart van bulsbloempjes en een
nimbus van lila-blauwe straalbloe-
men. Er groeit ook een variëteit met
enkel gele bulsbloempjes, discoïdeus
genaamd, en het bleek mij, dat deze
met de oorspronkelijke soort vele
tussenvormen maakt, waardoor plan
ten ontstaan met slechts enkele lint-
bloemen tot een bijna voltallige
kring. Ik heb gepoogd al deze over
gangen in één foto te vangen, waar
van u het resultaat op de geplaatste
afbeelding kunt zien.
Toen ik er In de bloeitijd was wa
ren do duizenden bloemen een wel
kom .tafeltje dek je' voor vele soor
ten bijen, zweefvliegen en vlinders,
want de bloemen leveren een rijke
hoeveelheid honing. Het was een
prachtig gezicht met honderden klei
ne vossen, tientallen dagpauwogen,
meerdere atalanta's en distelvlin
ders, geaderde witjes en één enkel
lraai geel mannelijk exemplaar van
het citroentje.
Een ander aspect vormt de
nog steeds in vrij grote aantallen
voorkomende bleekgele droogbloem
(Gnaphalium luteo-album) eveneens
een composiet met mooie witviltige
bladeren in lancetvorm; een soort,
Verrassing
Parnassia in bloei.
Een verrassing vormden de over
een vrij grote oppervlakte groei
ende planten van Parnassia (Parnas
sia palustris) die is dit jaar voor het
eerst zag, hoewel ik vernam, dat zij
er al langer groeide. De wetenschap
pelijke naam is ontleend aan het
feit dat de plant op de berg Par
nassus in Griekenland zou groeien en
de tweede naam duidt op groei in
het moeras. Ook langs de Westgeul
groeit zij op moerassig terrein. Het
is een van onze mooiste wilde bloe
men. In Nederland groeit zij in
veenstreken, op vochtige heidegrond
en in natte duinpannen.
Zij wordt als vrij zeldzaam be-
scnouwd, maar waar zij groeit kan
zij massaal optreden. De piant bloeit
met grote, witte bloemen, die alleen
op een ongeveer twee centimeter lan
ge stengel staan, doch waarvan er
vele op een piant kunnen voorkomen,
De bloem is vijftallig en voor de vijf
kroonbladen staan vijf bijkroonbla-
den, die vele aan de top geel-groen
gekleurde wimpers dragen. De bloe
men hebben een zeer bijzondere wijze
van bestuiving.
Zij hebben ook vijf meeldraden,
die in het begin van de bloei
vlak tegen de stampers aanliggen op
zeer korte steeltjes. De eerste dag
verlengt een van die steeltjes zich
en kromt zich daarna zodat de helm-
knop juist boven de stampers komt
te liggen, echter met het stuifmeel
naar boven, zodat vliegen en kever
tjes, die hong komen halen er over
heen strijken en het stuifmeel mee
nemen naar een andere bloem. Dan
strekt de meeldraad zich tegen een
bloemblad en de volgende dag doet
een tweede hetzelfde en zo vervol
gens tot zij alle vijf gestrekt tegen
de bloemblaadjes liggen. Eerst aan
worden de stempels rijp en geschikt
om stuifmeel van een andere bloem
te ontvangen.
De plant is dus geheel ingericht op
kruisbestuiving, wat de vruchtbaar
heid bevordert. Na ongeveer een
week is de bloem uitgebloeid, doch
men treft steeds bloemen aan in al
lerlei stadia van ontwikkeling_ waar
aan men dus kan zien hoe lang zo'n
bloem al !n bloei is. Dit te weten en
te zien is een van de meest genotvol
le waarnemingen in de vrije natuur.
Van de vele andere soorten vor
men het rood van wilgenroosjes,
ICattestaarten en Ogentroost met het
geel vin kruiskruiden, streepzaad
en boerenwormkruid en het blauw
van de reeds genoemde zeeasters een
kleurensymfonie van ongemene
schoonheid en ook uit dit oogpunt
bezien is de indijking wellicht te
beschouwen als een der .profljte-
lijcxste dijekagieën'.
Hei terrein is niet voor het publiek
toegankelijk, doch de randbossen met
vrije wandeling op de paden, geven
op vele plaatsen een goed overzicht
over het reservaat, dat om het in
goede staat te behouden dan ook
dient te worden overgelaten aan tie
vogels, de bloemen en de zon en de
enkele bevoorrechte mens, die dit al
les voor de anderen kan bekijken en
doorgeven.
A. DE VISSER
