IN GEORGE WALLACE, FENOMEEN EEN VERKIEZINGSJAAR Steun van .kleine luiden' In ruimere betekenis fascist Regering meet met twee maten haast U j rtfiutfi bouillontabletten tiide'(zo"angdervoorraad strekt) .Beter met Hotel- Nederlands team bereidt zich op Spitsbergen voor op poolnacht winkelt U bij ^\YJa.ak het U gemakkelijk! DONDERDAG 3 OKTOBER 1968 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 15 (Van onze correspondent) WASHINGTON In het vliegtuig onderweg naar het republikein se partijcongres in Miami Beach wendde een Amerikaan van een jaar of 45 zich tot mij, en uitte spontaan zijn woede en ergernis over de .afbraak van Amerika' door langharige hippies, geweldda dige negers, dienstweigeraars en protesterende studenten. Hij be sloot zijn verhaal met de mededeling dat hij in november zou stem men op George Wallace, de racistische ex-gouverneur van Alaba ma, die met zijn eigen partij deelneemt aan de presidentsverkiezin gen. Wisconsin kreeg hij toen bijvoorbeeld 34 procent van het totale aantal door democraten uitgebrachte stemmen. In Indiana 30, en in Maryland 43 pro cent. Deze uitslag duidde op z'n minst aan dat Wallace's ideeën aan sloegen bij een groter aantal Ame rikanen dan voor mogelijk werd ge houden. Deze ideeën komen er voor namelijk op neer dat de Amerikaan se .kleine man' te weinig aan zijn trekken komt, te weinig zeggenschap heeft in de nationale en zelfs lokale regering. En met deze .kleine man' bedoelt George Wallace alleen de blanke, want hij is de enige nationale kandidaat die zich openlijk niet ge legen laat liggen aan de neger tenslotte was het Wallace die, toen hij gouverneur was, lijfelijk de inte gratie van de universiteit van Ala bama probeerde tegen te houden door de ingang voor negers te blok keren. In zijn verkiezingstoesp ra ken hamert hij steeds weer op de zelfde aanbeelden. Hij zegt dat de integratie van de scholen ongedaan gemaakt moet worden. Hij valt het hooggerechtshof aan als een college van staatsgevaarlijke mannen, die met hun klassieke beslissing van 1954 toen zij de integratie van alle Mijn medepassagier bleek niet de eerste de beste te zijn. Hij was een hoge functionaris in het Pentagon. Ik vroeg hem waarom hij op Wallace zou stemmen. ,Ik heb gisteravond naar hem op de televisie gekeken', zei hij, ,en wat die man zegt is me uit het hart gegrepen'. Volgens de laatste publieke opiniecijfers zijn er miljoenen Amerikanen die er zo over denken, en die straks in november hun stem op de 49-jarige George Cor- ley Wallace zullen uitbrengen. Hun aantal is zo groot dat ze beide andere kandidaten voor het presidentschap, Richard Nixon en vice-president Hu bert Humphrey, zich ernstig onge rust maken over de stemmen die zij aan Wallace kwijt zullen raken. Hun ongerustheid is niet ongegrond. Want hoewel er meer dan een wonder moet gebeuren om George Wallace in het Witte Huis te brengen, kan zijn ver kiezingscampagne hem van een in vloed op de verkiezing van de vol gende president verzekeren, die in geen verhouding staat tot het aantal op hem uitgebrachte stemmen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren, wanneer de wedloop tussen Humphrey en Nixon met zo'n minimaal verschil ein digt (doordat Wallace stemmen van Humphrey maar vooral van Nixon zal ontnemen), dat het kiescollege de beslissende stem krijgt. Het kiescollege, dat op 1G december bijeenkomt, bestaat uit afgevaardig den van alle staten, die tezamen 538 stemmen hebben. Iedere staat heeft een aantal stemmen, dat gelijk Staat aan het aantal zetels, waarmee het in het Amerikannse congres is ver tegenwoordigd. Het systeem is zoda nig, dat alle stemmen, die een staat in het kiescollege heeft, uitgebracht moeten worden op de kandidaat die in die staat het grootste aantal stem men behaalde. Wie de meerderheid van 240 stemmen krijgt, is dan de president van de VS. George Wallace, de kandidaat voor het presidentschap van de Verenigde Staten van de door hem opgerichte onafhankelijke Amerika-partij, is een politiek fenomeen geworden, waarop ook beroepspolitici zich hebben verkeken. In december verle den jaar wees een publiek opi nie-onderzoek uit dat 8 per cent van de kiezers van plan was op de ex-gouverneur van Alabama te stemmen. Het meest recente onderzoek stelt dit percentage ruim op 20. Onze correspondent in Wash ington, mr H. L. Leffelanr, analyseert in dit artikel de aard van het fenomeen Wal lace, en geeft tegelijkertijd een beschouwing over de invloed die deze kandidaat voor het presidentschap heeft op de Amerikaanse politiek. Macht George Wallace zou net genoeg stem men van het kiescollege kunnen krij gen, om Nixon of Humphrey van het vereiste aantal van 270 af te houden. En daarin schuilt niet alleen zijn kracht, maar ook de opzet van zijn campagne. Want dit zou betekenen dat hij op dat punt kan besluiten de op hem uitgebrachte stemmen ,over te doen' aan een van de twee andere kandidaten, en hij zal in dat geval natuurlijk niet .over doen' zonder be paalde eisen en voorwaarden gesteld te hebben. Het is niet onjuist te zeg gen, dat Wallace, mocht het tot een onbeslissende stemuitslag in het col lege komen, dan degene is die eigen handig de volgende president van de VS kiest. Dat is zijn macht, zijn in vloed, en dat is waar hij het op aan stuurt. George Wallace, die gouver neur van Alabama was van 1963 tot 1967 en die, toen hij zichzelf niet meer kon opvolgen, zich liet opvol gen door zijn verleden jaar overle den vrouw, Lurleen Wallace, kent het klappen van de presidentiële verkie- zingszweep. Ook in 1964 deed hij mee als kandidaat voor het president schap, maar hij trok zich terug toen de republikeinen de conservatieve Barry Goldwater benoemden als hun kandidaat. Wallace en Goldwater heb ben veel In hun opvattingen gemeen, en de voormalige gouverneur van Alabama begreep, dat hij met het voortzetten van zijn campagne het Goldwater toen alleen moeilijker kon maken. Er zijn weinigen die zich herinneren dat Wallace in de voorverkiezingen in 1961, voordat hij zich terugtrok, opzienbarende resultaten boekte. In vindt dat de federale regering te veel macht heeft, en hij voorspelt dat wanneer niet snel veranderin gen worden aangebracht de miljoe nen .kleine luiden' bezit van ,hun' blanke scholen zullen nemen. George Wallace is in Europa alleen te vergelijken met zulke figuren als boer Koekoek in Nederland, of met een Poujade in Frankrijk, en mis schien nog het meest met een meng sel van beiden. Wallace is een ge vaarlijker demagoog echter, die kun dig met de vooroordelen van zijn toehoorders weet te manipuleren en dat ook zonder scrupules doet. Maar zoals Koekoek en Poujade spreekt bij aan tot de kleinste middenstan ders, die in hem de man zien die durft te zeggen wat zij alleen maar denken, die opkomt tegen een over heid die alleen wordt begrepen als een .supermacht' die erop uit is hun vrijheden te beknotten, en de man die hun diepste angsten vertolkt en bevestigt. auto te begeleiden, zijn hand te schudden, en om zijn handtekening te vragen. Een ander vreemd as pect van zijn campagne is dat hij over ruime fondsen beschikt, af komstig van een groep supermiljo nairs in Texas, die een fortuin in de olie verdienden. Onder hen is een van de rijkste zakenfiguren uit Ame rika, H. L. Hunt, die naar verluidt, een miljoen dollar per dag verdient, met zijn oliebronnen. Ook zijn con tacten aan het licht gekomen tus sen Wallace-campagne en de aarts conservatieve John Birch-Society die vooral in Texas bijzonder actief is. De organisatie van Wallace's verkie zingscampagne maakt de indruk van impulsieve improvisatie. Hij beschikt nauwelijks over een staf, een pers secretaris beeft hij alleen af en toe, maar hij heeft niettemin een hoofd kwartier in Montgomery, Alabama, dat hem voor niets in bruikleen werd gegeven en dat groter is dan dat van Nixon en van Humphrey. Het land doortrekkend ln een rood- wit-blauw geverfde oude EG-7 ver schijnt de ex-gouverneur nergens zonder zijn eigen kogelvrije kathe der, waarboven alleen zijn hoofd zichtbaar is. Dit spreekgestoelte is niet groot, want Wallace zelf is ook niet lang van postuur. Waar hij ook gaat, hij kan op goed gevulde zalen rekenen. Op vier bijeenkomsten in New Orleans trok hij 50.000 toehoor ders, 8500 studenten juichten hem toe bij zijn bezoek aan de univer sity of Kentucky, en in Gharlston, West-Virginia, kwamen meer men sen voor hem op de been dan voor Robert Kennedy toen deze de stad bezocht. Overal is zijn ontvangst opvallend enthousiast. Even opvallend is het aantal ouderen dat zich in zijn ge hoor bevindt, vaak uitgedost met WrUlace-hoeden, of met de vlag die het zuiden van Amerika voerde tij dens de burgeroorlog. Na afloop van zijn vaak emotionele toespraken, gaat meestal een emmer rond om geld op te halen voor zijn campag ne. Daarin worden het meest biljet ten van een dollar gedeponeerd, maar vaak ook persoonlijke cheques van honderd dollar of meer van mensen die het geld nauwelijks kunnen mis sen. De verkoop van verkiezings speldjes, strohoeden, affiches, bum perplakkers levert 7500 dollar per dag op. Conservatief Er bestaat geen twijfel aan: George Wallace vertegenwoordigt een ele ment van de Amerikaanse samenle ving. Dat element is zoals Ameri ka, conservatief. Het is bovendien anti-intellectueel, rancuneus uit on macht en wanbegrip en het is racis tisch. Terwijl de republikeinse benoeming Barry Goldwater in 1964 de campag ne van Wallace voor het president schap de wind uit de zeilen nam, ko zen de republikeinen dit jaar Ri chard Nixon die, hoewel hij zeker niet beticht kan worden van linkse of liberale opvattingen, in ieder ge val minder rechts reactionair is aan Goldwater. Dit feit, gekoppeld met de sinds 1964 toegenomen onlusten in de steden, in de getto's, en aan de universiteiten, maakte de tijd rijp voor die de miljoenen conservavtieve .kleine luiden' een stem kon geven. En die stem werd George Corley Wallace. Wallace Is him held en hij is de catalyst van hun gevoelens. ,Er moe ten iedere maand eens wat aktetas sen en ataché-koffertjes van die di plomaten in Washington in de Po- toinacrivier gegooid worden', zegt Wallace. En de .kleine luiden' jui chen hem toe. .Wanneer een van die langharige nietsdoeners ooit voor mijn auto zou gaan liggen, dan zal dat de laatste auto zijn waarvoor hij zich uit strekt1, dreigt Wallace. En de .klei ne luiden' applaudiseren. Dit is de taal die zij verstaan en willen horen. Er zijn In de Amerikaanse politie ke geschiedenis meer pogingen on dernomen om met een derde partij -j i het presidentschap te A armprpna maar geen van die ka •r-xivxi 11 ici c.i tct Alarmerend in dit Amerikaanse ver kiezingsjaar is de ontwikkeling waar bij een steeds groter aantal politie agenten door het gehele land zich achter de derde partijkandidaat voor het presidentschap, George Wallace schaart. In New York is onlangs een groep agenten geschorst, omdat zij op hun uniform Wallace- speldjes droegen. Wallace laat wei nig gelegenheden voorbijgaan om de politiemacht te prijzen, en de agen ten tonen hun dankbaarheid door in grote getalen te verschijnen om zijn kandidaten Is ooif in geslaagd. In 1912 deed Theodore Rooseveld. die president was geweest ran 1901 tot 1909, op nieuw een gooi naar het hoogste ambt met zijn ,Bull Moose'-partij. Rooseveld, in tegenstelling tot Wal lace, had genoeg van het conserva tisme van de republikeinse partij (ADVERTENTIE) CNV: erop, dat is het 'O eenvoudige, alledaagse geheim van de j "*x allerlekkerste j boterham. ADVERTENTIE ZEIST (GPD) In een golf plaatijzeren ,huis' in de vorm van een halve liggende cylinder (oppervlak 7,5x14,5 meter) be reiden drie Nederlandse biolo- gie-studenten en een bosbou wer, zich voor op een poolnacht die rond hun nederzetting Kaap Lee aan de zuidpunt van het Spitsbergen-eiland Edge Oya omstreeks half oktober koud en donker zal invallen. Voor het zo ver ls krijgen ze op een dag bezoek van de Noorse gou verneur van Spitsbergen die, op zijn sneeuwscooter gezeten, persoonlijk overwinteraars op Spitsbergen langs gaat. Zogenaamd om nog een op beurend babbeltje te maken en de Laatste post te brengen. In werke lijkheid om te controleren of de uit monstering van de overwinteraars verantwoord is. Zoniet, de gouver neur stuurt ze persoonlijk naar huis terug. Erik Flipse (22), Ko de Korte (25), Paul de Groot (21) en Piet Oosterveld (29) zal dit niet over komen, daarvan is de Doorase zooö- loog, dr A. van Wijngaarden (42), heilig overtuigd. Dr van Wijngaar den, verbonden aan het rijksinsti tuut voor veldbiologisch onderzoek ten behoeve van het natuurbehoud in Zeist, is net terug van een maand weggeweest naar Spitsbergen, waar hij samen met Nico Vergouw en Henk Vlug letterlijk de basis hiel pen leggen voor het welslagen van de overwintering van de vier ach terblijvers. Dr van Wijngaarden is tevens leider van de expeditie, die weer een klein onderdeel ls van en Internationale aktie onder auspiciën van de International union for con servation nature. Doel van de reis. die ook door Russen, Polen, Noren, Denen, Amerikanen en Canadezen worden ondernomen, is het rellen, merken en bestuderen van de naar schatting 10.000 ijsberen, die ver schrikkelijk in hun bestaan bedreigd worden door al te vlotte toeristen, die vanuit boten en vliegtuigen! maken op de pelzen. Aan de van het studiemateriaal dat UTRECHT (ANP) —Het Christelijk Nationaal Vakverbond vindt, dat het zo langzamerhand opvallend wordt, dat de regering ook nu het goed graat j met de economie altijd vol vrees j zit wanneer het over lonen gaat. Maar van de bestrijding van de werkloosheid, waarmee het beslist niet goed gaat naar het oordeel van het CNV worden aller lei rooskleurige resultaten verwacht. ,Als dit een poging is om pessimisme en optimisme in evenwicht te houden, gebeurt het wel op eeu wonderlijke manier', oordeelt het CNV. Deze vakcentrale heeft nog eens zijn teleurstelling geuit over het feit, dat de wet op het minimum-loon niet aan de welvaartstijging zal worden gekop peld. Het CNV vindt het droevig dat een overigens goede regeling juist op dit radicale punt zo tekortschiet. Aan nakaarten heeft het CNV geen behoefte. Gelukkig zijn er nog andere mogelijkheden, zo meent het CNV. De vakbonden zullen er goed aan doen el ke kans te benutten om betere regelin gen af te sluiten. ,Want het moet ons een eer te na zijn om uitgerekend de mensen met een minimumloon nog verder te laten achterblijven bij de welvaartstijging in Nederland', consta- en wilde een progressiever element introduceren. Hoewel Iiij 27 proeent van het totale aantal stommen be haalde, faalde hij. Fascisme In 1948 splitsten zich twee partij en af van de democraten en de re publikeinen. Strom Thurmond, toen de democratische gouverneur van Zuid-Carolina, probeerde het met een zogenaamde States Right par ty. Hij kreeg 38 van de 2i0 stem men van het kiescollege die nodig zijn om tot president gekozen te wor den. Strom Thurmond is sindsdien overgegaan naar de republikein se partij en ls nu senator. Op het partijcongres in Miami Beach was hij het die de afgevaardigden uit het zuiden ervan weerhield om zich achter gouverneur Ronals Rea gan van Californië te scharen zo dat Richard Nixon hun stemmen kreeg. Wanneer George Wallace een nog grotere bedreiging voor Nixon wordt dan hij nu al is, wordt ver wacht dat Nixon van Thurmond ge bruik zal maken om met Wallace te gaan praten'. Vice-president Hubert Humphrey Srobeert in zijn aanvallen op Nixon eze manipulaties door middel van senator Thurmond aan de kaak te s= de expeditie kan opleveren, moeten beschermende internationale wetten voor de op ex-territoriaal pakijs overwinterende beren worden uit gevaardigd. Het Nederlandse team van dr Van Wijngaarden - drie ondersteuners, vier overwinteraars plus radiover slaggever Hans Zoet en tv-camera- man Paul van "de Bos - vertrok op drie augustus van hel vliegveld Zes- tienhovcn (de bagage ging per trein) naar het meest noordelijke Noorse plaatsje, llodè. ,We zijn daar op 8 augustus vertrokken in een 150 tons boot die onze veertig ton ba gage maar nel kon hebben', ver telt de expeditieleider. .Het was een verschrikkelijke reis. Er was storm op zee en de boot was helemaal rond in het pakijs is het prettig want het schip lean niet stuk ge drukt worden maar schuift om hoog. Op zee betekent het dat je heen en weer zwalkt.' Veel ijs De eerste moeilijkheden deden zich voor op de plaats van bestemming, die eigenlijk het halve maaneiland had moeten zijn. Dr Van Wijngaar den: .Tussen halve maaneiland en het grote eiland is een zeestraat. Toen we er aankwamen bleek er een sterke stroom te zijn - zeker 12 km per uur - en enorm veel ijs. De kapitein van de boot durfde daar niet voor anker te gaan om te los sen.' ,Op Edge èya vonden we een ideale plaats: een strandje aan een baai zonder pakijs. Ook was er een oude keet van een bergingsmaat schappij, zodat we de eerste nacht niet in de tenten hoefden. ,Het los sen van voedsel, brandstof, uitrus ting en hutsegmenten kon gebeuren onder ideale weersomstandigheden. Het was bladstil en er was 24 uur achter elkaar zon. We hebben dan ook 21 uur achter elkaar gelost.' Slechter werd het in de tiendaagse bouwperiode. ,We werden op een ochtend wakker in een storm die gewoon schofterig was. Een paneel van de. hut - normaal tillen we zo'n ding met z'n tweeën - was 50 meter weggewaaid'. Wel prettig was de aanwezigheid van redelijk zachte grond. .Het had ook keihard of moe rassig kunnen zijn' - en de kennis van bouwvakker Nico Vergouw: Hij wist wat er gebeuren moest en hoe het moest. Dankzij hem kostte het maar een kwart van de moeite.' Hoewel Kaap Lee wal Ijsberen be treft ongunstiger is dan het halve maaneiland - ,<lat was de beste plek dit is de één na beste" - Is het meest onzekere gedeelte van de expeditie- reizen, lossen, houwen - voortreffe lijk verlopen. .Biologisch gezien zit ten de jongens op rozen', zegt dr Van Wijngaarden. Financiële zorgen Financieel Ls de zaak minder ge zond. .We zitten voor 30mille ia het schip. Be maak me meer zor gen om het geld dan om die ijsbe ren. De expeditie kost 130.000 gul den. Goedkoper dan wij doen kan het absoluut niet. Zeker niet als je bedenkt cat de jongens minstens tot augustus 1969 op "Spitsbergen blij ven. Na de» winter kan Oosterveld botanisch en de Korte ornithologisch aan het werk.' .Het beroerde is dat we drie financiële klappen gehaxi hebben. Ten eerste konden we niet met een Noorse kolenboot recht streeks van Rotterdam naar Spit- bergen omdat die boot, als gevolg van de Franse stakingen niet uit Le Havre weg kon. Het kostte ons tien mille.' Een tweede tegenslag was dat de twee i.njectiegeweren - nodig om de Ijberen te verdoven, waarna ze gemerkt kunnen worden - niet 500 maar (met toebehoren) 5000 gulden per stuk kosten. De der de strop was de noodzakelijke aan koop van een sneeuwscooter (7000 gulden) die op Kaap Lee onmisbaar Ls. ALLe geldzorgen ten spijt is op Kaap Lee de eerste ijsbeer aan ko men lopen. .Hij wilde de hut binnen maar ontdekte toen de bak met hon denvoer dat we ter vervanging van vlees speciaal hadden laten maken. Die ijsbeer was er niet meer weg te slaan. Vermoedelijk z:t hij er nog steeds bij. Hij likt een uur gaat dan twee uur slapen en dan wat drin ken. daarna komt hij terug. Het was steeds zo dat wij binnen zaten als hij voor de deur stond. Pas als hij sliep gingen we weer naar buiten. De NTS heeft op die manier ijsbe ren bij het leven kunnen filmen. Het kan natuurlijk niet zo doorgaan. De jongens moeten het eten binnen halen en de beer wegjagen.' .Verder hebben w veel rendieren gezien. Volkomen tam. want er zijn daar geen wolven. Zeehonden heb ben we ook gezien, maar niet ge jaagd. de jongens zijn er met een wetenschappelijke opdracht en dan is het veel el'ficienter als ze in plaats van zeehonden te schieten nun energie sparen en blikjes van Anton Hunnik eten.' Met achterlating van de overwinte raars en de ijsbeer ls dr Van Wijn gaarden met zijn twee ondersteuner* en de radio-tv-equipe op een Noors schip teruggekeerd. Jammer? ,Het is er natuurlijk prachtig en ontzet tend Interessant, maar ik heb een gezin met kinderen en een baan waar ik eens wat voor moet gaan doen. Bovendien: de jongens heb ben beloofd om - als de atmosferi sche toestanden het toelaten - we- kelijk contact te zoeken vla de ra dio.' Treinvertraging na ontsporing bij Breukelen UTRECHT (ANP) Het treinverkeer] tussen Utrecht en Amsterdam is dins dagmiddag tussen twee uur en kwart over lier met aanzienlijke vertragingen verlopen tengevolge van een ontspoor de goederenwagon bij Breukelen, die een spoor blokkeerde. Het ongeval ge beurde vermoedelijk tengevolge van een I onjuiste wisselstand. stellen en hij beschuldigt Nixon er van zich overgeleverd te hebben aan het stemblok wan het zuiden. De aan tijging is dan voortijdig, omdat er voor Nixon tot nog toe geen directe noodzaak is geweest om van de dien sten van senator Thurmond gebruik te maken en het met George Wal lace op een akkooordje te gooien. Maar de gevaren ervan, mocht het zover komen, liggen voor de hand. Want zowel Thurmond als Wallace zullen in dat geval een prijs bedin gen en die prijs kan, bijvoorbeeld, Nixons garantie zijn dat hij bepaal de mensen in zijn regering zal aan stellen die naar het genoegen van het duo zijn, of dat hij bepaalde dingen wel of niet zal doen. Het betekent in ieder geval vrijwel ze ker dat Nixon zich weinig gelegen zal laten liggen aan een strakke doorvoering van de burgerrechten van de neger. Fascisme is een moeilijk hanteer baar woord geworden, en als het ge bruikt kan wort]en dan is het in een andere betekenis dan waarop het van toepassing- was in nazi-Duits- land. Maar m deze nieuwere en rui mere betekenis van het woord, kan George Wallace een fascist worden genoemd. 1968 is het jaar waarin dit soort fascisme in Amerika een officieel gezicht kreeg. ADVERTENTIE Geniet - rustig bij U thuis - van de persoonlijke service en attentie van Uw Moara Shira Consulente. Haar bezoek brengt U steeds weer de verrassing van de schitterende Moara Shira kleuren-katalogus met een ongekend rijke keuze uit vele honderden Moara Shira Cosmetica: exotische parfums, de nieuwste make-up mode, exquise cadeaux, waardevolle beauty-aids. Laat een firma van wereldnaam het U gemak kelijk maken en winkel op de Moara Shira manier: modem, chic en bovenalrustig bij U thuis cosmétique exclusive

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1968 | | pagina 15