PROF. DELFGAAUW: Encycliek Humanae Vitae' immoreel stuk Schoolcatechisatie Schouwen-Duiveland neem eenbijbe voor uw rekening nieuw». »n senoritas zonder flauwe kul. geween tabak. 100% tabak. -ffuptarïtaó zeeuws efficiency beurs 6 Aanval op pauselijke stellingen in boek Verwarring van moraal en recht SCHUTTERSHOF BEHOUDEN De waanzin van de oorlog PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MAANDAG 30 SEPTEMBER 1963 GRONINGEN (GPD) ,Ik weet het, dit is een scherpe term, maai ik moet zeggen: deze encycliek is een immoreel stuk'. Zonder aar zelen zegt dit dr B. Delfgaauw, de Groningse professor die er a) bij andere gelegenheden niet tegenop heeft gezien zijn mening in een bondige uitspraak vast te leggen. De encycliek Humanae Vitae heeft deze uiterst geëngageerde hoogleraar in de wijsbegeerte en geschiedenis der wijsbegeerte bewogen tot een geharnaste aan val op de pauselijke stellingen. Niet alleen tegen het verbod van pil en andere contraceptieven, maar ook en vooral tegen de feitelijke gezagspositie, die de paus uitoefent. Prof. Delfgaauw legde zijn grote bezwaren neer in een boek .Sexualiteit-pauselijk gezag-gewe- ten', dat in oktober bij het wereldvenster in Baarn wordt uitgege ven. Hij is de eerste Nederlander, die aan deze encycliek in boek vorm aandacht besteedt. Ook een Duitse vertaling zal spoedig ver schijnen. plaats geschreven als wijsgeer of als bezorgd katholiek .Ik ben meer op de wijsgerige kant ingegaan dan op de theologische, maar wel degelijk heb ik ook, ge- sch: ven vanuit mijn bezorgdheid om de toekomst van het katholicis me. Je voelt je medeverantwoorde lijk.' Hoe kon het naar uw oordeel gebeuren, dat de paus tegen een meerderheidsadvies in de ze encycliek kon uitgeven Iet betreft hier een heel complex van verschijnselen. Natuurlijk heb ben karakterfactoren meegespeeld. Maar het handelen van de paus hangt ook samen met zijn ker kelijke opvoeding. Hij leeft volop in het overtrokken paus-idee. dat in 1870 is ontstaan, nl dat het gezag geheel en al bij de paus ligt. In oor sprong is dat volstrekt geen katho liek denkbeeld. Voordien leefde sterk de gedachte van de .primus inter pa res,' de voorzitter van het college van bisschoppen. Maar helemaal dui delijk is de positie al sinds het Con cilie van Constanz in de 15de eeuw ai niet geweest, over de verhouding tussen conciliaire en pauselijke be voegdheden heeft altijd veel vaag heid bestaan. Bij het opstellen van de Humanae Vitae heeft de paus zich óók niet kunnen losmaken van zijn moraaltheologische opleiding van vijftig jaar geleden. Typisch daar voor is die verwarring van moraal en recht, van filosofie en theologie, die in de encycliek zo'n grote rol speelt.' .De vraag naar de achtergronden van de encycliek Humanae Vitae en een scherpe kritiek op de ernstige misvattingen daarin: verwarring van moraal en recht en miskenning van het geweten van de individuele mens.' In het woord vooraf wordt de aanval Ingeleid, rechtstreeks, onom wonden het bewogen pleidooi van een bezorgde katholiek: .Helderheid kan alleen ontstaan als de bisschop pen de paus verplichten zijn ency cliek terug te nemen of anders zijn ambt neer te leggen. Iedere andere oplossing laat de verwarring bestaan.' En het motto van dit boek is een uitspraak van Lord Act on: Jedere macht is aan bederf onder hevig. Volstrekte macht is aan vol strekt bederf onderhevig.' Ondeugdelijk Deze bezorgdheid om een pauselijke machtsuitoefening, die in onaan vaardbare zelfbeslotenheid het ge weten der mensen geweld aandoet, vormt ook de ondertoon van het ge sprek, dat prof. Delfgaauw tussen ontelbare telefoontjes door gaande houdt. Hij zegt: .Een van de erns tigste bezwaren van deze encycliek is. dat je er geen deugdelijke argu menten in vinden kunt. Zij zijn ont leend aan de encycliek .Castl Con- nubii' (over het kuise huwelijk) van 1930 en in die tijd waren de ar gumenten al volkomen ondergraven en ondeugdelijk. Niettemin wordt gesteld, dat de gelovigen ze toch maar moeten aannemen. De paus doet daarbij een beroep op de Heili ge Geest dat doet in dit verband blasfemisch aan, dat durf ik wel te Richten uw bezwaren zich vooral tegen de vermenging van een biologisch en een mo reel beginsel? rHet is beter te spreken van een vermenging van een biologisch en een anthropologisch beginsel. De fout van de encycliek is, dat de sexualiteit vanuit biologisch ge zichtspunt wordt behandeld en niet uit het gezichtspunt van de mense lijke totaliteit. Dat is nodig: de lief de is met het biologische toch ze ker niet uitgeput?' ,Het thema van de ontoelaatbare vermenging van twee beginselen werk ik uit in het eerste hoofdstuk, dat een kritische analyse van de encycliek bevat. Ik wijs er daarbij op. dat het natuur begrip van de paus onhoudbaar is, omdat sexualiteit heel wat meer ls dan een biologisch gegeven...' Formuleert u nog nieuwe be zwaren tegen de encycliek naast de vele reeds bekende? ,Neen, er is geen sprake van speci fieke nieuwe gezichtspunten. Het nieuwe staat in de volgende hoofd stukken. In het tweede hoofdstuk stel ik, dat de encycliek wordt be heerst door de misvatting, dat er geen onderscheid bestaat tussen mo raal en recht. Het klinkt wat cru, als ik zeg, dat de paus niet weet wat moraal is. In een moraal moet je richtlijnen geven of ideële gedrags patronen omschrijven. Maar je kunt er niet, als in het recht, sancties aan verbinden, zoals de paus wil. Recht dat is iets dat men bindend kan voorschrijven, dat ls geheel iets an ders dan moraal.' Kerkelijk recht Prof. Delfgaauw voegt er aan toe. dat een zeker kerkelijk recht moet bestaan. Voor benoemingen bijvoor beeld. of voor zaken van organisa torische aard. Maar waar vindt dat kerke lijk recht zijn begrenzing? ,Het is moeilijk grenzen te trekken. Maar niet aanvaardbaar is het dat kerkelijk recht te gebruiken om de mensen hun moreel gedrag bindend voor te schrijven. Dat gebeurt in het evangelie ook niet. Het evangelie geeft ideale richtlijnen aan, waar naar men zoveel mogelijk moet le ven. zeker. Maar de morele act moet je nooit op zichzelf zien. maar al tijd binnen het kader van de om standigheden.' Deze stelling kan voor de berk als gezagsinstituut van revolu tionaire betekenis zijn... Heeft u in uw boek wat dat betreft een toekomstperspectief ge schetst g< perspectief. Eerst moeten we boel open breken, eerst het struik- fewas opruimen om beter zicht te rijgen... Dat gebeurt door dit boek.' Heeft u dit boek in de eerste H(j zegt vervolgens, dat de Humanae Vitae niet als een verrassing is ge komen. Tijdens het Vaticaans con cilie II nam de paus het vraagstuk van de geboorteregeling uit de dis cussie. ,Dat was noheilspellend. Hij handelde daarmee tegen de ziens wijze van zo'n 2000, 3000 bisschop pen in. Ook bleek de paus toen al in de knoop te zitten: hij was dood eenvoudig bang voor een uitspraak, die verkeerd zou uitvallen.' Het typisch-Italiaans milieu, waarin de paus zich bevindt. .Stellig die Italiaanse omgeving is niet de meest geschikte voor de oplossing van de problemen der sexu aliteit. .Hfl lacht om het ironisch understatement. Prof. Delfgaauw keert dan terug tot zijn relativeren de stelling: .Terecht is een instel ling als het monogame huwelijk ideaal te noemen. Ook in gebieden, waar dat nog niet bestaat, werkt die gedachte door. Maar anderzijds zijn zaken als voorechtelijk ge slachtsverkeer en echtelijke zijspron gen en echtscheidingen niet te ne geren. Het bezwaar is, dat de paus probeert deze zaken te verabsolute ren. Je kunt geen volstrekt verbod van echtscheiding opleggen, om de doodeenvoudige reden, dat soms een echtscheiding de voorkeur verdient. Datzelfde geldt misschien in bepaal de omstandigheden voor voorechte lijk geslachtsverkeer en voor die .Seitensprünge'. De geboorteregeling.» ,Ja. De paus erkent wel in theorie, dat het niet gaat om het maximale maar om het optimale kindertal. En dat mag dan alleen bereikt worden door periodieke onthouding. Andere middelen zijn ontoelaatbaar... Kijk, dat begrijp ik eenvoudig niet. Het morele criterium is toch gelegen in wat de beide huwelijkspartners in het verband van hun huwelijk aan vaardbaar achten? Die criteria zijn niet .in zich' slecht en daar heeft de paus het maar steeds over, dat toepassing van andere middelen ,in zich' slecht is.*..' Wat hem het mee3t geërgerd heeft, zegt prof. Delfgaauw heftig, dat is de merkwaardige, verkrampte op vatting over de sexualiteit, de ver klaring. dat toepassing van contra ceptieven zou moeten leiden tot hu welijksontrouw, tot verlies aan eer bied voor de vrouw. .Die merkwaar dige zorg om de vrouw... Zou zij er niet veel beter aan toe zijn als zij zonder angsten aan de geslachtsge meenschap zou kunnen deelnemen...' En dan met stemverheffing: .Deze encycliek rammelt zo verschrikke lijk aan alle kanten. En dat alles dan met een beroep op de Heilige Geest. Maar de Heilige Geest zou toch verlichting moeten brengen en geen verwarring.' In het derde hoofdstuk stelt prof Delfgaauw het verschil tussen het autoritaire en het authentieke ge weten aan de orde. .Deze encycliek is daarom zo noodlottig, omdat de mensen bezig zijn moreel mondig te worden overeenkomstig hun authen tieke geweten, taboes te doorbreken. De paus gaat daar regelrecht tegen in. Hij laat zonder meer het sexueel taboe over de gewetensbeslissingen van de individuele mens domineren.' Vandaar die scherpe term aldus prof. Delfgaauw; .Deze encycliek is een Immoreel stuk.' ADVERTENTIE Stort f7,-op postgiro 44000 t.n.V. NBG, Amsterdam. Vermeld daarbij: bijbel voor Tanzania of Kenya of Uganda of Zambia of Java of Roemenië. Verzet In de knoop De slotsom: ,De bisschoppen moe ten hun gezag laten gelden en leven naar de opvattingen van het tweede Vaticaans concilie.' En niet alleen de bisschoppen: .Het is de plicht van de rooms-katholieken om tegen de encycliek en tegen de pauselijke machtsuitoefening in verzet te ko men, In een democratische maat schappij is deze gezagsopvatting niet bruikbaar, zelfs gevaarlijk. Het kan de eerbied voor het wereldlijk gezag doen vervagen en verdwijnen. de neiging tot onderwerping aan dic tatoriaal gezag versterken.' Tenslotte nog dit tekenend citaat nit het boek van de Groningse hoogle raar. waarin hij paus I'aulus met zijn voorganger vergelijkt: .Johan nes XXIII was waarschijnlijk min der geleerd en ook minder intelli gent dan zijn voorganger en zijn na volger, maar hy had geen last van de krampachtigheid van een door het ambt opgelegde heiligheid.' En ook: ,...Hij werd niet geplaagd door de gedachte, dat datgene wat hij zelf niet begreep, de Heilige Geest in hem begreep en door hem wilde uiten.' (ADVERTENTIE) Hoewel vele reacties bekend zijn ge worden uit uw artikel van zaterdag 21 september jl over het Goese Schuttershof, wenst ook .Kasporgo' uitdrukking te geven aan haar zor gen inzake de gemeentelijke plan nen betreffende het Schuttershof. Dat een gebouw als het Schuttershof is weg te denken uit het culturele leven van Goes, is eenvoudig on denkbaar. Het is een gebouw met geschiedenis. De huidige gérant, de heer Bordui, heeft van een vervallen bouwwerk een bewoonbaar huis we ten te maken, zulks ten voordele van vele verenigingen. Er is in Goes en omgeving geen verhuurder te vinden die zo soepel is als de huidige gé rant. Het gebouw is in de loop der jaren dat .Kasporgo' haar buiten landse gasten ontving, een tehuis ge bleken, ondanks alle tekortkomingen. Wij kunnen stellen dat bij een slui ting van het Schuttershof voor .Kas porgo' haar bestaansmogelijkheid gaar wegvallen. Het moet voor ons huidige college van b en w een ere zaak worden om kost wat kost dit bij uitstek geschikte, centraal gele gen gebouw, voor het culturele leven in Goes te behouden. Met de meest noodzakelijke reparaties aan toilet ben en garderobe zou een onmiddel lijke aanvang gemaakt moeten wor den. Ondanks ouderdom is het Schut tershof een gebouw met sfeer een onmisbaar gebouw voor het cultu rele leven in Goes. Wn hopen en ver trouwen dat het college alles zal doen om nog vele jaren de gebruiks mogelijkheid van het gebouw te gaan verzekeren, de huidige gérant kan dan aan vele Goese verenigingen voortgaande service bhjven geven op een financieel dragelijk vlak. Wij ho pen dat de artikelen over .het Schut tershof een vervolgverhaal worden Dit is de enige mogelijkheid om het college van b en w te doen weten dat wfj en vele anderen blijven prijs stellen op behoud van dit gebouw als cultureel centrum. Zo ergens een te kort op de exploitatie een verant woorde zaak is dan ls het zeker in dit geval. Namens het bestuur, de voorzitter-secretaris C. W. Vervest Goes Chr. kleuterschool te Kortgene Ik heb een naam gemist in het ver slag (PZC 25-9-68) over de cht kleuterschool te Kortgene. nl die van juffrouw Sanderse. Na juffrouw Bol- lemeijer is deze opgehouden als leid ster. De naam Sanderse is voor ve len een begrip. Ook haar vader was jarenlang onderwijzer aan de ols. Zo was het voor de leerlingen van de .bewaarschool' een overstapje. Wij zouden zonder dit te vermelden, on volledig zijn. J. A. Wolse zeggen eer wie van Hofnar 10 stuks f2,- ANDERS BELICHT Corso-perikelen Evenals het vorig jaar, verzorgden ook dit iaar enkele leden van het Goese politiekorps een solo-optre den tijdens de show van het tam boers- en trompetterkorps .Excelsior' Dat er door sommige mensen wel eens een biertje teveel wordt ge dronken, ls. dacht ik, een normaal verschijnsel. Dat er door jongelui een rel wordt uitgelokt is ook niets bij zonders. maar dat men dan van po litiezijde zeer demonstratief met eni ge oproerkraaiers dwars de markt oversteekt, waar op dat moment een korps een show uitvoert, is beneden peil. Hopelijk dat men een volgende keer bij zo'n gebeuren daar eens aan- denkt. En tegen de schrijver van het corso-artikel zou ik willen zeggen, ga zo door met artikelen schrijven, wellicht krijgt .Excelsior' dan (als het corso tenminste in leven blijft en .Excelsior' aan het eind van de fruitweek een show geeft) meer plaats toebedeeld dan nu het geval is geweest. Als je bedenkt, dat deze show als een soort klapstuk van de week werd gepresenteei-d, wat het naar mijn bescheiden mening ook echt wel was), had er dunkt me in plaats van een foto van majorettem- korps Oranjestad een foto in kun nen staan van het Nederlands ma- jorettenpeloton, dat een sublieme show ten beste gaf. Maar nee in plaats daarvan een 6-regelig stukje dat er een show werd gegeven door bovengenoemde verenigihgne, ten aanschouwe van vele duizenden men sen. Ik wil n toekomt. NOLLEBAD Ln uw Nollebad-artikel van 26 sep tember verzuimde u te vermelden dat mijn collega, de heer Rooden- burg, die u aan het woord laat, voorcitber is van de afdeling Midden- 2>e:and van D'66. een partij die zijn bestaansrecht ontleent aan het be weerde falen van de oudere politieke partijen en er dus belang bij heeft dat falen te bewijzen. Het maakt nogal wat verschil of opmerkingen over een lokale kwestie worden ge maakt door iemand met een lokaal- politieke functie of door een wille keurige burger. Voorts schenkt uw blad te weinig aandacht aan de nadelen van het Nollebosplan van mijn collega, de heer Van Es (u ziet het: allemaal collegae onder elkaar!! i Het wezen lijke verschil tussen een situering bij de sporthal en het Nollebos is namelijk dat ui het eerste geval het sportieve en educatieve en in het tweede geval het toeristische aspect zal overheersen. Ik ben niet blind voor de door u genoemde voordelen van de toeristische opzet (hoewel die voordelen voor de ene Vlissinger na tuurlijk veel groter zijn dan voor de andere), maar ik vind toch ook, dat iedere Viisslnger dient te be seffen, dat m het Nollebad de- ichool-zwemles en de zwemwedstrij den wel eens zullen moeten wijken voor de toeristen. Hoewel ik er niet wakker van lig, zal lk als het mij gevraagd wordt de weegschaal waarschijnlijk lichtjes laten doorslaan in de richting van het Nollebad, als tenminste de opzet een zo ruim mogelijk gebruik voor school- en sportzwemmen waar- .Zorgen voor zaken van kerk en school' Daar Ik in het zaterdagnummer van de PZC een artikel zag staan over wat ik het pscudo-probleem-Brabcr zou kunnen noemen (waardoor zijn lezing van het .neergelegde predi kantenbijltje' een provinciale rucht baarheid heeft gekregen) ben ik ge noodzaakt de redactie van deze krant te verzoeken ook de lezing van een anders georiënteerde hervormde op Schouwen-Duiveland te willen publi ceren. Dit lijkt mij voor een juiste meningsvorming noodzakelijk. Ik betreur het. dat deze affaire niet beperkt is gebleven tot de polemiek in het hervormde kerkblad van Schouwen-Duiveland, omdat de ont stane situatie louter het gevolg is van de voor dit gebied en deze kerk specifieke godsdienstige opvattingen. Wat ik hierover in voornoemd kerk blad schreef, zal lk derhalve hier ook niet in extenso herhalen. Grondge dachte was, dat de oorzaak van de ontstane situatie ligt in enkele ty perende, door vrijblijvendheid en lauwheid ingegeven opvattingen over wat men zich allemaal tegenover de kerk, die de enige weg ten leven, meent te kunnen permitteren. De conclusie was dan ook, dat het goed was dat -de predikanten het summum van bijzaak, de schoolcatechisatie, hebben laten wegvallen om meer tijd beschikbaar te krijgen voor de hoofd zaak, nl om te trachten van deae karikaturale kerk weer de kerk te maken die met recht van spreken meent dat afscheidingen ongedaan gemaakt kunnen worden. Ik wil op deze plaats concreet op de scholen kwestie ingaan. De heer Braber was bang dat de situatie door de chris telijke school zou worden aangegre pen. Dit gebeurt nu inderdaad, doch anders dan hij het zich had voorge steld. Niet door het ondefinieerbare en a priori vijandige .zie je wel, daar heb je 't nu weer, dót is nu de open bare school.' maar door een her vormd hoofd van een christelijke school, die in de eerste plaats ver onrust is door foutieve opvattingen in zijn kerk. Laat ik daarom voor opstellen. dat nergens op Schouwen- Duiveland de samenwerking tussen openbare en christelijke school zo naar buiten treedt als hier ter plaat se. Ik respecteer hen die bij dit on derwijs werkzaam zijn en de ouders die hun kinderen naar deze school sturen, mits dit weloverwogen en op een eerlijke basis gebeurt. Doch dit is met de hervormden lang niet al tijd het geval. Waarom naar ols Hoe komt het nu, dat behalve in Zierikzee, over het gehele voorma lige eiland het merendeel van de hervormde kinderen naar de ols Ct? Omdat deze school onderwjjs- dig beter zou zijn? Dat is niet mogelijk, want zoiets staat niet bij voorbaat vast en moet in de prak tijk blijken. Neen, er zijn twee an dere opvattingen een kind zomaar naar ,een' school sturen noem ik geen mening, maar een gebrek en wel: óf ,mljn kind moet niet op school bij diie afgescheidenen,' óf ,ik (ADVERTENTIE) PHILIPS batterijen borgt. Maar dat komt misschien om dat ik in Paauwenburg woon. U had natuurlijk al begrepen, dat ik lid ben van een oudere politieke partij, de PvdA. F. D. Verbet]. De Kempenaerstraat 27 Vlissingen en m(jn voorvaderen horen bij deze gemeente, ik hoor bij de gemeente- kerk (hervormde kerk), aue mijn kinderen horen op de gemeenteschool (ols). De eerste mening houdt ech ter geen steek omdat we de kinde ren niet dat in de schoenen kunnen schuiven waaraan we zelf schuld hebben, nl het feit dat er een situa tie ontstond in de kerk waarin ook maar het dénken aan een afschei ding aan de orde kon komen. De tweede niet, omdat dat een foutieve analogieredenering is. Dat de fami lie altijd al in een bepaalde gemeen te gewoond heeft of naar een be paalde school gegaan is. Impliceert niet, dat u dat ook maar moet doen. Dat is eigen verantwoordelijkheid af schuiven op de familie of de tradi tie. De hervormde kerk is gelukkig geen staatskerk, dus ook geen ge- meentekerk meer. Als bij een analo gieredenering één of meer stellin gen fout blijken, vervalt automatisch de conclusie. ,Dus horen mijn kinde ren op de gemeenteschool' is derhal ve onjuist. Rechtvaardiging Misschien zijn er dan nog mensen, die voor rechtvaardiging van hun schoolkeuze menen dat er dan toch maar schoolcatechisatie wordt gege ven. Die gaan nu niet meer door en wat doen dan de heren Assemdorp, Blom en Braber, belijdende leden van de hervormde kerk? Z(J tonen ta hun artikel aan, dat die hele school catechisatie een farce is. Ik citeer: .De schoolcatechisaties zijn in de kerkorde niet met name genoemd. Ze hangen er eigenlijk wat aan' en pe dagogische vorming van de predi kant is er niet' en .godsdienstonder wijs is zeer noodzakelijk. De hele westr het christendom, het christendom en de bijbel afwe ten. Het is een stuk vorming.' Weet u wat er wél in de kerkorde staat? Dit (Ord. 5, art. 4 sub. 1): ,De kerk, in haar zorg voor de zaken van kerk en school, werkt mede aan de kerstening van het onderwijs'! De kerk, dat is ieder lid. Nu is het een beetje vreemd om te menen dat het geven van één les godsdienstonder wijs per week kerstening van het onderwijs zou zijn. Dit uurtje gods dienst wordt opgevat als vorming, maar duidelijk als alleen culturele vorming. Je moet er wat van afwe ten ornaat de westerse maatschappij er op geënt is. Het christendom wordt dus gezien als een culturele uiting, zoals ook het socialisme, het communisme, het klassicisme of het idealisme culturele uitingen zijn. Pijn, dat men daar zo eerlijk voor uitkomt. Maar dacht u dan dat dit uurtje schoolcatechisatie godsdiens tige opvoeding was? Bent u dan ver ontrust als dit uurtje cutuurge- schiedenis niet meer door een predi kant wordt gegeven? Als het zo met de schoolcatechisatie gesteld is dan is, en ik citeer weer ,Ook goed ker kdijken brengen hun kinderen naar de openbare school.' dan ls dat een leugen. Als het zo met de school catechisatie gesteld ls. dan vraag lk me af wat een predikant überhaupt op een ols doet. behalve onpedago gisch met de kinderen bezig zijn en ae ouders voor de gek houden door te doen alsof er toch nog wat aan de godsdienstige opvoeding van hun kinderen wordt gedaan. Ik mag toch wel aannemen dat mijn collega's van de ols zelf in staat zijn om geschie denis te geven Ik ben blij, dat voor noemde heren mij zo'n duidelijke blik gegund hebben ln het bedriege- lijke systeem dat schoolcatechisatie heet. Laten we nu eerlijk blijven en geen andere krachten voor het geven van dit ,vak' gaan aanstellen. Uit godsdienstig oogpunt niet. omdat we gezien hebben dat dit uur met gods dienstige opvoeding mets te maken heeft en onderwijskundig niet, om dat dat financieel niet haalbaar ls en er geen voldoende vakleerkrachten beschikbaar zijn, want waarom zou den er op de openbare school wél vakleerkrachten geschiedenis aange steld mogen worden en op de chris telijke school niet? Ik hoop, dat de hervormden, die ernst willen maken met de opvoeding die naar Gods Ko ninkrijk gericht is zullen inzien dat de openbare school, hoe goed z(J on derwijskundig ook kan zijn. uw kind deze opvoeding onthoudt. Mocht u menen, dat dat ook niet nodig la, omdat u dat zelf wel kunt, dan be- LEZERS SCHRIJVEN Eigenaardige levensfilosofie De heer Van Schagen houdt er blij kens een artikel in de PZC van 20 dezer een eigenaardige levensfiloso fie op na: in geval van oorlog, oor logsdreiging of anderszins wint de grootste schoft altijd, dus houd je erbuiten. Niet meedoen. Weigeren. Volgens hem bestaan er ln de we reld alleen ploerten en nog groter ploerten. Het is maar goed. dat de geallieerden van 1940-1945 een ande re mening waren toegedaan, anders verbleef de heer Van Schagen thans ln Duitsland in een minder lieflijk oord dan Domburg. Of op een plaats waar helemaal niet meer valt na te denken over de .ignobele samenle ving.' Uit zijn artikel valt af te lei den, dat hij dat helemaal niet zo erg zou vinden. Immers sneuvelen moe ten wij toch. Ik vraag mij wel af, wat in 1968 de mensen in bv Israël, Tsjecho-Slowakije of Zuid-Amerika met zijn zienswijze aan moeten. Dat Interesseert hem niet. In Domburg zit je goed. Je krijgt er alle kans om steeds .sadder' te worden. Indien dit althans nog mogelijk is. Maar .wi ser" allerminst. F. J. Repko Krabbendijke De heer Van Mourik uit VKsslitgen is zo goed geweest te reageren op mijn schrijven. Dank u wel. De Rus sen vochten alleen in Europa en de Amerikanen over de werelddelen Eu ropa en Azië? Wat heeft de Rus sische vloot gedaan? Iemand schreef eens in datzelfde blad De Russen hebben toch ook veel voor onze be vrijding gedaan?' Jazeker, met be hulp van tonnen (duizenden) Ameri kaans oorlogsmateriaal en voedsel dat realiseert u zich niet en na eerst samen met Duitsland Polen on der de voet te hebben gelopen en later de Polen zich in Warschau te hebben laten doodvechten voordat ze do rivier overstaken. En leest u de geschiedenis maar na, vele Russen sneuvelden doordat ze zich in massa zonder voldoende voorbereiding of wapens moesten laten afslachten. .Rusland is nu misschien het beste militair uitgeruste land ter wereld. Lk heb meer vertrouwen in de Ame rikanen dan in de Vietnamezen Noord- of Zuid, of andere communis tische landen. Ze zijn eerlijker en .ondanks hun gebreken houden ze niet van muren en gruwen ze ook van ie dere oorlog zoals u en ik. Tevens weiger ik te geloven dat de Viet- oong en de Noordvietnamezen zo edel oorlog voeren. De zonder pardon neergeschoten journalisten bewijzen dat. En u vergeet in de door u ge noemde boeken de zeer kort go- noemde passages over de Vietcong en Noordvietnamezen verbrande dor pen en da valkuilen waarin meer onschuldige kinderen en vrouwen worden gespietst op scherp gepunte bamboestokken dan Amerikanen U ziet de Amerikanen als de hoofd schuldigen en ik niet. Dat is ons werkelijk geschilpunt heer Van Mourik. Als we nu allemaal eens onze taak, die we hebben uitvoer den even de V^erkelijke buitenlandse politiek eens overlieten aan onze eventuele politieke leiders, die heb ben er dan wel een dagtaak aan. WQ hoeven er niet in rond te praten. Er ls een groot verschil .tussen' er over praten of ,er ln rond zwetsen' en of er met zodanige verstand over Door het laatste moet men vol gens mij toch wel een Jaar of wat goed politiek bewust zijn. Ik wilde u duidelijk maken dat er zovelen zijn die over zodanige Ingewikkelde zaken als buitenlandse politiek of wat buiten ons land gebeurt, maar schijnen te moeten oordelen ov ver oordelen, zonder dat ze voldoende zijn ingelicht. De keerzijde van de medaille belichten ze niet. Iemand die zo doet en zichzelf tevens een psychiatrische houding aanmeet is voor mij hetzelfde als wat geschre ven staat in het hooglied .Het zijn de kleine vossen die de wijngaard bederven'. Dat moest ds Pennings ze ker weten. Tenslotte heer Van Mou rik probeer ik niet ds Pennings naar de preekstoel te verbannen, al moet ik toegeven dat lk vind dat de do minee ook als Gods politieke be- wusteling daar zeker thuishoort, In deze zaken zou ik ds Pennings' oordeel dominee is daar Immers expert in hoog achten ADVERTENTIE kantoormachines kantoormeubelen kantooruitrusting reproduktieapparatuur nog 2 dagen tm wo.2okt geopend van 10 tot 1730 uur dï.1 okt ook van 19 tot 22 uur toegang f2.50 amsterdam I grijp ik met waarom u die i wel ten aanzien van uw kind durft poneren, maar niet de consequentie voor uzelf durft trekken, nl deze: als lk in staat ben om het denken van mijn kind naar God toe te lei den, dan kan ik dat ook voor me zelf en heb ik geen predikant of kerk nodig. Misschien dat dan zowel de openbare school als de hervormde kerk op Schouwen-Duiveland een eerlijk, ondubbelzinnig gezicht zul len kunnen tonen. C. J. van Sldys (hervormd hoofd van een chr. school) Kerkwerve

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1968 | | pagina 16