DOMINEES LEGGEN HET
BIJLTJE ERBIJ NEER
KORTGEZEGD
DE VULKAAN
VAN
LATIJNS-AMERIKA
Geen bourgeois-affairkes
zaterdagnummer
Wissel Zeeuws-Vlaanderen
Zaterdag 21 september 1968
DS. ASSENDORP
BOOMKWEKER BRABER
SCHOOLHOOFD BLOM
Steen der onrust in de vijver Schouwen-Duiveland. De Hervormde predikanten daar hebben besloten geen
godsdienstlessen meer te geven op de openbare lagere scholen in de plaatsen waar geen hervormde pre
dikant is. Men heeft er iets over kunnen lezen in onze krant. Er zijn op Schouwen nogal wat hervormde
gemeenten zonder predikant. De dominees hebben zonder overleg met één stem tegen besloten
het niet meer te doen.
,Een stukje zelfbescherming, we hebben geen behoefte
aan overwerkte predikanten', zegt Ds. J. B. Assendorp,
die zelf met de suggestie kwam in de predikantenver
gadering.
,Moet dat nu zo Hadden ze niet eerst moeten overleg
gen met de kerkeraden, hebben ze wel bekeken of iemand
anders het kan doen vraagt de heer J. C. Braber in
Renesse, vader van een kind, dat nu dat godsdienstonder
wijs niet meer krijgt. ,Het besluit doet waf paniekerig
aan, maar ik zal er niet wakker van liggen', zegt school
hoofd J. H. Blom vao de openbare lagere school in Re-
nesse.
De kerkeraden kregen van de dominees een brief waarin
deze hun besluit meedeelden en de openbare scholen
kregen een afschrift van die brief.
,Deze kwestie heeft nog een goede kant als het goed
wordt uitgepraat en goed wordt geregeld', meent hoofd
Blom. Dat uitpraten tussen kerkeraden.— de verantwoor
delijke colleges en de dominees van Schouwen-Duive
land is op 14 oktober. En men zal heel wat te praten
hebben De zaak is ook al onderwerp van gesprek ge
weest op provinciaal niveau. Men zoekt oplossingen.
Ds. J. B. Assendorp (51), vrijzinnig hervormd predikant
in Zierikzee, voorzitter van de ring van predikanten op
Schouwen-Duiveland, geeft een uitvoerige argumentatie.
Er zijn op het ogenblik nog zeven hervormde predikan
ten op Schouwen-Duiveland. Hun aantal zal met nóg één
verminderen, als binnenkort Ds. Lam uil Zierikzee ver
trekt. Er zijn thans negen vacante gemeenten. Het be
tekent, dat vrijwel elke predikant méér dan één gemeente
heeft, zijn eigen, soms al met een andere gecombineerd,
én een vacante gemeente. Om het eens na te gaan: Ds.
Huizing: Haamstede, Renesse, Noordwelle, Serooskerke;
Schoneveld: Dreischor, Noordgouwe en Kerkwerve; Flink:
Burgh en Scharendijke; Ommering: Oosterland en Sir-
jansland; Lam: Bruinisse en Zierikzee; Feunekes: Zonne-
maire en Brouwershaven; Assendorp: binnenkort heel
Zierikzee.
De predikanten moeten in vrijwel al die gemeenten
preken, de catechisaties doen, huisbezoeken, zieken be
zoeken, enzovoort, enzovoort Bovendien hebben ze het
scholenwerk: het godsdienstonderwijs op de openbare
lagere scholen in hun eigen woonplaats en in de ge
meenten zonder predikant. Ze draaien mee in het zieken-
huiswerk, in bejaardentehuizen, schrijven stukjes in het
kerkblad en doen meer wat des dominees is.
Het wordt teveel voor de hervormde predikanten. ,We
hebben ons afgevraagd wat we er aan moesten doen-,
vacante diensten kappen, de gewone catechisaties, de
schoolcatechisaties, dus het godsdienstonderwijs. Die
schoolcatechisaties zijn in de kerkorde niet met name
genoemd. Ze' hangen er eigenlijk wat aan. Dat wil na
tuurlijk niet zeggen dat de predikanten er het belang
niet van inzien. Het is een facet van het uitdragen van
of informeren over het christendom, ja, het is een deel
van de ontwikkeling' ,Die maatregel heeft een tijdelijk
karakter, er zijn verschillende gemeenten, die erg hun
'best doen om een predikant Ie krijgen'.
Er moest in een acute noodsituatie een besluit worden
genomen zegt Ds. Assendorp De predikanten in de
Schouwse Westhoek kwamen net van een enerverend
strandpastoraat in de zomertijd terug. In die Westhoek
bivakkeren 's zomers tienduizenden mensen, op een ge
bied waar er maar enkele duizenden permanent wonen
De strandpastoraat-dominees hebben handenvol werk en
kunnen uiteraard in die zomermaanden niet met vakantie.
En juist die zomertijd is de aangewezen vakantieperiode
voor dominees, want zodra de scholen weer beginnen,
komen de catechisanten weer, komt het godsdienstonder
wijs, begint het winterwerk. De predikanten, die de zorg
voor de vacante gemeenten hebben, staan voor even-
zovele verschillend geaarde groepen. Dat vraagt ook aan
passing.
Hébben de predikanten het zo druk
,Ja, maar mij zit vooral dwars, dat je als predikant nooit
eens regelmatig een vrije zaterdag of zondag hebt. Er
is wel élke dag iets, een begrafenis, ziekenbezoek, het
kerkkrantje. Dat is vermoeiend werken, je bent door
lopend bezig. Natuurlijk: er moet wat meer werk kunnen
worden afgeschoven aan de lidmaten. Dat wordt ook
een onderwerp van gesprek met de kerkeraden. Die
zouden moeten zorgen voor een speciale man voor het
godsdienstonderwijs op de openbare lagere scholen, een
man met het IKOS-diploma (interkerkelijk overleg in
schoolaangelegenheden: onderwijzers met een diploma
voor dit werk), of op andere wijze erin moeten voorzien.
Met de scholen praten Ik dacht niet, dat dat nodig
was, de scholen zijn een zaak voor de kerkeraden. De
kerkeraden vinden dat de predikant alleen zijn plicht
doet. Het geld De inkomsten: gaan naar de kerkvoogdij
en naar de kerkeraden. De predikant wordt volgens nen
onttrokken aan het gemeentewerk. Maar ze vergeten wel
eens dat het een extra belasting is'
Heeft men deze zaak niet zien aankomen
,Niet zo erg. Enkele collega's gingen plotseling weg,
anderen kwamen vermoeid van het recreatiewerk terug.
We moesten er iets aan doen, direct. Maar hel heeft
bij ons nooit voorgezeten om het heft in eigen hand
te nemen'.
Kunnen gereformeerde predikanten het scholenwerk niet
overnemen
,Er zijn maar drie gereformeerde collega's op het eiland
en één godsdienstonderwijzer. De gereformeerde predi
kanten zijn vooral aangewezen op de christelijke scholen,
Nee, er is geen overleg over. Ik geloof dat het erg moei
lijk zou gaan. Ja, er is hier een interkerkelijk predikanten
convent, dat het werk in de ziekenhuizen bij toerbeurt
regelt en zorgt voor een overdenking in de plaatselijke
krant. Verder heeft het weinig inhoud'.
Is er belangstelling voor het godsdienstonderwijs op de
scholen
.Hervormden doen hun kinderen, behalve hier in Zierik
zee, dacht ik, niet zo gemakkelijk op christelijke scholen
of chr. nationale scholen. De openbare lagere scholen
hebben daarom op het eiland een belangrijke functie,
ook goed kerkelijken brengen hun kinderen naar de
o.l.s.'en. Een voorbeeld: in Bruinisse is de chr. nationale
school niet zo erg in tel, de o.l.s. heeft daar een enorme
functie. Het bezoek van de godsdienstlessen is daarom
altijd goed'
Er zijn zo een paar dingen die op de helling moeten,
vindt Ds. Assendorp. Kern van de zaak is het aantal
zelfstandige hervormde gemeenten. Er moet worden ge
combineerd; er wordt al iets aan gedaan. ,Alle kritiek
op ons besluit kwam van de vacante gemeenten. Dat is
logisch, maar we kunnen niet meer als dorp op onszelf
denken en blijven Het is niet meer haalbaar dat hele
kleine dorpjes een eigen full-time predikant hebben. Het
is misschien nog wat te prematuur, maar ik zie Schouwen-
Duiveland in de toekomst als één hervormde gemeente,
met deeltaken voor een team van predikanten: recreatie,
jeugdwerk, scholenwerk, enzovoort.'
Ds. Assendorp snijdt ook nog even het punt van de pe
dagogische vorming van een predikant aan. Die is er
niet. De hele catechese zaak wordt een problematiek,
meent hij. En tot slot nog eens over de vrije tijd: ,Je
moet tijd hebben om .dromen te dromen', om tot jezelf te
komen. Je moet tijd hebben om te studeren, om ne te
denken. Het is een gek ambt dat van ons. Soms vraag
je je af: wat dóe ik eigenlijk
Geen godsdienstonderwijs op de o.l.s.'en in Sirjansland,
Bruinisse, Scharendijke, Renesse-Noordwelle en Seroos-
kerke-Kerkwerve.
Boomkweker J. C. Braber in Renesse, voorzitter van de
oudercommissie van de o.l.s. in Renesse, zelf ouderling
geweest van de hervormde gemeente, vindt 't ,geen stijl
van de predikanten om deze zaak zonder meer af te
kappen'
,Waar gaan we naar toe als ondanks een noodtoestand
zomaar ergens mee wordt gestopt Dat kun je toch met
een bedrijf ook niet doen Het is erg gemakkelijk om
iets af te kappen, maar ook erg moeilijk om het weer
op te nemen. Dat hadden de predikanten moeten be
denken. Ik heb echt begrip voor hun moeilijkheden, maar
hadden ze niet eerst een oplossing moeten zoeken en
kunnen praten met de kerkeraden
In Renesse kan het nu blijkbaar ook anders. De kerkeraad
van Renesse heeft de heer Sinke gevraagd, die bezig is
met de opleiding de onderbouw nog maar voor
catecheet. Hij werkt als kok op slot Moermond en is
goed thuis in het hervormde jeugdwerk in Renesse, is
daar ook geliefd bij de jeugd.
Groot bezwaar van boomkweker Braber tegen het besluit
van de predikant is ook: ,Deze gelegenheid kan door de
mensen van een christelijke school worden aangegrepen.
Ze kunnen nu zeggen: ,zie je wel, daar heb je 't nu
weer, dót is nou de openbare school'.
Bomen: naaldbomen vinden we in de gematigde lucht
streek. Palmen in tropen en sub-tropen' staat er op het
bord in de klas van meester J. H. Blom (33), hoofd van
de o.l.s. in Renesse, een o.l.s. die tegen de hervormde
kerk is aangebouwd.
Is godsdienstonderwijs nodig
.Zeer noodzakelijk. De hele westerse maatschappij is
geënt op het christendom, ieder moet iets van het chris
tendom en de bijbel afweten. Het is een stuk vorming.'
De heer Blom is zelf belijdend hervormd. Waarom dan
toch een openbare school ,Die verdeeldheid kan ik niet
goedkeuren, ik ben tegen het confessionele onderwijs'.
Op de o.l.s. is veel belangstelling voor het één uur gods
dienstonderwijs per week. Alle kinderen doen er aan
mee, of ze rooms-katholiek, oud-gereformeerd, hervormd
of gereformeerd zijn. De meeste gereformeerde kinderen
uit het dorp gaan echter naar de bijzondere school in
Haamstede.
De heer Blom somt een rijtje mogelijke oorzaken op voor
het besluit van de predikanten. ,Ze kunnen het te druk
hebben, dat kan ik niet bekijken, je kunt eikaars beroep
niet beoordelen. Of is het misschien omdat predikanten
die gewoon zijn hun eigen tijd in te delen, nu gebonden
raken aan een bepaald schoolrooster, of is het omdat de
predikanten juist op de scholen iets moeten doen waar
aan de meeste predikanten eigenlijk een hekel hebben
En de kerkeraden
,Die hebben in het algemeen de bijbelse geschiedenis
altijd maar een beetje laten lopen. Ik vind, dat de kerke
raden veel eerder met ons zouden moeten praten over
de methodiek, over de mensen die het moeten doen ook.
Ik zie 't meest in IKOS-mensen, die hebben een peda
gogische ondergrond, die weten waf het onderwijs vraagt.
Nee, zelf heb ik er nog nooit over gepraat mei kerke
raden. Hef zou een idee zijn: kerkeraden, predikanten,
scholen met elkaar praten over deze zaak. De school
hoofden zouden de pedagogische inbreng kunnen leve
ren. Want: godsdienstonderwijs moet geen catechese zijn,
geen zondagsschool ook. Moet niet met gebed beginnen
en eindigen. En de kinderen moeten actief in de les wor
den betrokken. Modern onderwijs is meer dan vertellen.
Het is kinderen uit hun tent lokken.'
Enkele ouders schre
ven mij een verontrus-
tende brief over de nei
ging tol demonstreren
van hun kinderen. Lieve
mensen, ik ben veel be
nauwder over jongeren
die niet protesteren en
die niet. demonstreren
Maar ik geloof wel, dal
we naast het protest
diepgaande bezinning
nodig hebben Laten
onze jongeren aan de
slag gaan in het besef
van hun verantwoorde
lijkheid. Want de jeugd
m heel de wereld is In
derdaad geworden tot
een politieke factor van
niet te onderschatten be
tekenis (Ds G N. Lam
mens Jr over Tsjecho-
dowakije in Jong Ge
reformeerd).
9 „Kinderen die door 't
gebruik van de pil niet
geboren zijn, mogen by
Vaticaans decreet ook
niet gedoopt worden"
(rubriekje feiten en feit
jes uit het bisdom
'Breda)
9 Een zomers nieuwtje
in dit najaar: totaal 4709
bezoekers telde de afge
lopen maanden de Sint
Jacobskerk in Vlissingen
In', verband met de
vroege vakanties in het
buitenland zou een vol
gend jaar de kerk al in
s juni moeten worden
opengesteld, zo meent
één der rondleiders in
de kerk.
9 .Elke kerk heeft zijn
be-woonbaarheid trach
ten te vergroten Ieder
een heeft er iets aan ge
daan, de een meer, de
ander minder. En dan
kijk ik by alle kerken
tegelijk binnen en con
stateer dat de huisin
richting niet zo heel veel
meer van elkaar ver
schilt. (al heeft wel elk
huis zpn eigen, niet on
der woorden te brengen
sfeer). De verklaring van
die overeenkomst is dui
delijk. Allen gingen on
der dezelfde invloed
orde op zaken stellen en
allen moesten een huis
bewoonbaar maken voor
dezelfde soort mensen'
Aldus kapelaan V. G.
Schoenmakers in Kon-
takt' van r.lc. Goes over
vernieuwing der kerken.
Het aantal lidmaten
van de lutherse kerk in
de wereld heeft de 75
miljoen overschreden,
aldus de lutherse we
reldfederatie. In totaal
zijn het er nu 75.006.748
9 En het aantal uitge
treden seculiere r.k.
priesters in de Verenigde
Staten is sinds I januari
dit jaar gestegen tot 463.
Dal is 31 procent meer
dan in dezelfde periode
vorig jaar. Het aantal
uitgetreden ordegeeste
lijken is niet bekend.
Van de 463 waren er 54
meer dan 15 jaar
priester. Het totale aan
tal. is sinds 1 januari. 1966
1183.
9 .De kerken zijn in de
naoorlogse ontwikkeling
ivakker geworden voor
de sociale nood van de
mensheid. Een terugkeer
van de vooroorlogse pe
riode. waarin de kerken
zich alleen met hun
eigen leven bezig hiel
den. zou hun positie in
de moderne wereld ern
stig aantasten', aldus Mr.
Dr. l-l. van 't Veer, voor
zitter van de Vereniging
van vrijzinnig hervorm
den op de jaarvergader
ring. Hij waarschuwde
voor de actie van 24 her
vormde predikanten, die
verontrust is over de
koers, die de hervormde
kerk na de oorlog heeft
ingeslagen.
9 De Braziliaanse aarts
bisschop Geraldo de
Proenca Sigaud achtte
'hel nodig te zeggen dat
het communisme mo
menteel een beslissende
strijd voert tegen de
voornaamste tegenstan
der. de r.k. kerk. Om die
strijd te winnen, bedient
het zich in hoofdzaak
van de Franse en Bel
gische priesters, die in
Latijns Amerika iverken
en die de jonge geeste
lijken en talrijke semi
naristen bederven. Hij
had natuurlijk ook een
voorbeeld: de Belgische
priester Comblin die
volgens de aartsbisschop
in een geschrift over
Amerika voor samen
gaan met de communis
ten en omverwerping
van de regering heeft
gepleit. Gelukkig kwam
het volk in de weer om
met anderhalf miljoen
handtekeningen ogen
blikkelijk een aanhanke
lijkheidsbetuiging aan de
paus te sturen.
9 Hel Franse instituut
voor onderzoek van de
publieke opinie heeft
een aantal Fransen ge
vraagd of zij van mening
zijn dat de rooms-katho-
lieken de richtlijnen met
betrekking tot de pil, zo
als vastgelegd in de
pauselijke encycliek Hu-
manae Vitae, wel of niet
moeten opvolgen. 36 pet
was van mening dat die
richtlijnen inderdaad op
gevolgd moeten worden.
50 pet meende van niet
en 14 pet sprak zich niet
uil. Op de vraag of men
geloofde dat de meer
derheid van de rooms-
katholieken deze richt
lijnen inderdaad zal op
volgen, anticoordde 19
pet bevestigend en 61 pet
ontkennend 20 pet
gaf geen mening.
Een gecoördineerde
voortzetting van de dia
loog tussen oud-katho
lieken en rooms-katho
lieken is, ook op inter
nationaal niveau nood
zakelijk. Dit is een van
de conclusies van de
conferentie die oud-
katholieke theologen uit
zes landen in Zurich
hebben gehouden. Alge
meen kan worden vast
gesteld. zo concludeerde
de conferentie dat in de
verhouding tussen beide
kerken een duidelijke
verbetering gekomen is
in de landen waar men
reeds nationale ge-
sprekscommissies vindt.
Het zal wel in de eerste maanden van dit jaar geweest zijn dat we in een dagblad we
weten-biet meer welk een artikel lazen waarvan het opschrift ons goed is bijgebleven:
Oecumene heeft alles te maken met economie. Die leus (want dat is het ook) heeft indruk
op ons gemaakt. Het artikel was geschreven mede naar aanleiding van de wereldhandels
conferentie te New Delhi, die niet zo best verlopen is, ook al heeft men er een hele maand
vergaderd. En waarom niet Omdat iedereen allereerst aan zich zelf dacht. Dat zijn we
zó gewoon dat we het als vanzelfsprekend accepteren en het raar zouden vinden als het
anders was. Een mens geeft zijn eigen verworvenheden en zijn voordelige positie zo maar
niet prijs en zoals dat met mensen het geval is, zien we het ook bij de volken. Aan de
andere kant komt er een groeiend besef dat we zo op onze ,moeder aarde' steeds meer
vast komen te zitten.
vraag of het in sommige gevallen wel anders
kan wanneer vreedzame middelen faler.. De
Zuid-Amerikaanse bisschoppenconferentie, welke
eveneens tijdens zijn bezoek aan Bogota door de
paus is geopend, is niet zo schuw geweest voor
het woord revolutie. We hebben kunnen lezen
dat de bisschoppen met 125 tegen 5 stemmen hun
goedkeuring hebben gegeven aan het rapport
van de commissie Gerechtigheid en Vrede. Daar
mee hebben zij zich gesteld achter het stand
punt ,dat gebruik van geweld in het algemeen
moet worden veroordeeld, maar dat het gerecht
vaardigd kan zijn als de bevolking er haar toe
vlucht toe neemt uit zelfverdediging tegen tyran-
me, of dat nu tyrannie van mensen is dan wel
van stelsels".
Aan de regeringen wordt gezegd dat zij niet het
zwaartepunt moeten leggen op militaire bewape
ning. ,De werkelijke vijanden van Zuid-Amerika
zijn de honger, het analfabetisme en de kinder
sterfte.' (50 procent beneden de 5 jaar). Herver
deling van grond wordt noodzakelijk geacht.
Een van de Zuid-Amerikaanse bisschoppen die
de laatste jaren herhaaldelijk van zich heeft doen
spreken is Helder Camara, aartsbisschop in Bra
zilië. Hij is de ziel geweest van de kruistocht'
tegen de sloppen van Rio de Janeiro. ,ln armoede,
honger en krotten groeit met de jeugd van Latijns
Amerika de toekomst van de revolutie". De mili
taire regering heeft gepoogd hem afgezet te
krijgen door hem in Rome te beschuldigen van
communisme. Hij keeri zich ook fel tegen alle
overdaad in de kerk zelf. Hij leidt dan ook een
zeer ascetisch leven. In mei van dit jaar is deze
Helder Camara voor een kort bezoek in ons
land geweest. Evenals Dr. Martin Luther King is hij
een prediker van een geweldloze sociale revo
lutie. Deze is echter voor hem, naar zijn laatste
uitlatingen, niet alleenzaligmakend. Hij ziet het
als revolutionair wanneer met geweld onrecht
in stand wordt gehouden en dit geweld lokt
tegengeweld uit als een vanzelfsprekende reactie.
Dat men op de essemblée van de Wereldraad
der kerken te Uppsala met d>4 vraagstuk te
maken kreeg, stond van te voren vast. Trouwens,
twee jaar geleden was er op een aparte confe
rentie in Genève ook reeds uitvoerig over ge
sproken. Vooral vanuit de kerken van het zuide
lijk halfrond van onze aarde zijn er toen nog al
hartige dingen gezegd en heeft men onder andere
de vraag gesteld of revolutie geoorloofd is. Het
is een vraag die in de kring van de kerken de
laatste jaren telkens weer is opgekomen. Omdat
de kerken door het werk van zending en missie
op een andere manier en nauwer met volken
verbonden zijn die tot de onderontwikkelde ge
rekend moeten worden dan dat bijv. met re-
geringsinstanties het geval is, weet men over 't
algemeen beter welke noden er zijn en zo wor
den voor de kerken de vragen nijpender hoe
deze noden te bestrijden zijn. Door de Oecumene
zijn er allerlei contacten gekomen tussen de ker
ken van de verschillende werelddelen. Men heeft
geleerd dat de een zonder de ander niet verder
an, De kerken hebben elkaar nodig. En behalve
dat men op het terrein van het geestelijk, kerke
lijk leven met elkaar te maken krijgt, heeft men
ook met eikaars economie te maken. De vraag
van de wereldhandelsconferentie wat er gedaan
kan worden aan de afzet van bepaalde produk-
ten op de wereldmarkt en aan de ontwikkeling
van onderontwikkelde gebieden, is een vraag
die ook de kerken bezig houdt, ook al weten zij
dat dit vraagstuk ver boven hun krachten uitgaat.
Maar nochtans mogen en moeten zij er over mee
denken en ze kunnen dit op een waardevolle
wijze doen, omdat zij vanuit een ietwat andere
gezichtshoek de zaken bekijken dan dit met an
dere instanties het geval is.
Toch liggen hier moeilijkheden die niet gering te
schatten zijn. De paus heeft ook met de economie
te maken gehad toen hij voor het Eucharistisch
congres in het Zuid-Amerikaanse Columbia was.
Na zijn bezoek vonden we in ,De Nieuwe Linie'
een tekening van een grafsteen van Camillo
Torres. Daarover was heengelopen met vuile voe
ten. De tekenaar had onder de naam van Torres
geklad: Revolutie strijdig met de geest van het
christendom', een woord door de paus gesproken.
Wie was deze Camillo Torres Hij was een
jonge Columbiaanse priester die een nationale
beweging wilde om te ijveren voor agrarische
hervormingen in zijn land. Hij wilde het onder
wijs vernieuwen. Hi| wilde trachten heel het peil
van de bevolking, zowel geestelijk als maatschap
pelijk op een hoger plan te brengen. .Torres wilde
een revolutie niet met wapengeweld, maar een
vooruitstrevende, sociale, menselijke revolutie. Een
revolutie om de Columbiaanse mens vrij te
maken'.
Aldus beschreef een maand geleden het Bisdom
blad Breda het streven van Torres en dan werd
hier verder verteld dat deze opzet mislukte omdat
STEMMEN UIT
DE KERKEN
de kerk niet achter hem ging staan. ,Ze veroor
deelde hef optreden van Camillo Torres als strij
dig met de leer en de richtlijnen van de kerk;
onverenigbaar ook met de aard van de priester.'
Maar, ,door Torres los te laten, lieten veel men
sen de kerk los'. Torres heeft zich toen bij de
guerilla gevoegd en is tijdens een gevecht met
een legereenheid gedood. Het behoeft ons
Seenszins te verwonderen dat hij sindsdien de
eimelijke held is van veel jonge priesters in
Columbia.
Wat moet de kerk doen in een land waar, volgens
een eigen minister, jaarlijks 3600 kinderen sterven
van honger en waar in de hoofdstad 10.000 kin
deren rondzwerven die, tijdens het bezoek van de
paus tijdelijk zijn weggewerkt. Dat de R.K. Kerk
in een land als Columbia grote verantwoordelijk
heden draagt, hangt mede samen met het feit dat
door een concordaat de r.k. godsdienst hier de
officiële is. Van staatsweqe wordt deze kerk ge
steund en dan is het te begrijpen dat zo'n kerk
niet meer vrij is wanneer het gaat om een streven
als van Torres dat, al wilde hij eerst niet van
wapengeweld gebruik maken, toch een totale
ommekeer beoogde in heel die gevestigde sa
menleving van Columbia, waar een heel klein
percentage van de bevolking alle rijkdommen be
zit en exploiteert. De paus heeft in Bogota ge
waarschuwd voor een geweldedige revolutie. Wie
zou dit begeren, want deze brengt een heel stuk
ellende met zich mee en zij die revolutie maken
worden er zelf meestal niet beter op, althans met
direct. Maar het is tegenwoordig een kerkelijke
Hij is een van de mannen die 'n bepaald deel van
de jongere Z.-Amerikaanse geestelijkheid achter
zich heeft. Hij spreekt openlijk uit dat er met
de vage en onduidelijke uitspraken vanuit Rome
weinig te beginnen valt. De samenleving in Zuid-
Amerika is in beweging en naar het oordeel van
deze Braziliaanse aartsbisschop zal de kerk mede
in beweging moeten komen wil zij de bevolking
vast houden.
Het Eucharistisch Congres en de bisschoppencon
ferentie in Bogota hebben ons duidelijk gemaakt
dat er in dit werelddeel iets gaande is en dat
hier zonder grondige verander.ngen de onrust
met in toom kan worden gehouden. In Chili heb
ben de vorige maand, vlak voor het bezoek van
de paus aan Columbia 214 linkse rooms-katho-
lieken, onder wie 6 priesters en 2 nonnen, de
kathedraal van Santiago bezet. Zij gaven een ma
nifest uit waarin ze de reis van paus Paylus VI
veroordeelden. .Christus heeft geen behoefte aan
massa's mensen op straat die zijn plaatsbekleder
toejuichen. De Christus der armen wil dappere
actie, gericht op het veranderen van de levens
omstandigheden in Zuid-Amerika
Wanneer we zo de berichten nagaan die er ge
durende het laatste jaar uit Latijns-Amerika ko
men, moet het ons niet verbazen wanneer het tot
een explosie kom'. Men leeft daar als op een
vulkaan, zei mij iemand die dit land van nabi|
kent. Hef rommelt telkens, maar te een of ander
tijd zal er een uitbarsting komen. Deze zal de
kerk in dit r.k. werelddeel niet onberoerd laten.
Het oude bolwerk waarin landeigenaars, leger en
kerk de lakens uitdeelden en de bestaande orde
in stand hielden, wordt nu vanuit de kerk steeds
meer ondergraven. De pasgehouden bisschoppen
conferentie laat eén stuk van die ondergraving
zien. Steeds meer krijgt de kerk in dit werelddeel
te maken met de economie, maar dan op een
andere wijze dan dit vroeger het geval was. ,Als
vrede betekent de voortzetting van onrecht, ar
moede, woningnood, werkeloosheid en honger in
mijn land, wil ik geen vrede.' (Helder Camara)
H.
.In den tijd, dat gij God niet
kendet. hebt gij goden gediend
die het in wezen niet zijn. Nu
gij echter God hebt leren ken-
nen, ja, meer nog. door God
gekend zyt, hoe kunt gij thans
terugkeren tot die zwakke en
armelijke wereldgeesten, waar
aan gij u weer van meet aan
dienstbaar wilt maken Da
gen, maanden, vaste tijden en
jaren neemt gij waar. Ik vrees,
dat ik mij wellicht tevergeefs
voor u ingespannen heb'.
Paulus (Galaten 48-11).
.Na Jezus Christus komt de
paus. daar kunt ge niets aan
verhelpen'.
Louis-Paul Boon
Wat Paulus in zyn brief aan
de Galaten als vrees uitspreekt,
konjtateert Boon in een inter
view in het blad Student als
feitelijkheid.
Hij vertelt er trouwens een
mooi verhaal bij:
.Ge zit zo in de gouden kooi.
Zoals die oude communist,
waar heb ik dat weer vandaan,
enfin, in een oost-Europees
land houdt de partijleiding een
receptie ter herdenking van de
zoveelste verjaardag van de
revolutie en zij staan daar al
lemaal met sherry en kaas in
hun handen, en als curiosum
hangt er heel hoog aan de zol
dering een gouden kooi waarin
een Oude Communist zit 7nct
een petje op en die zingt van
.Ontwaakt, g\j volkeren der
aarde' en al die nieuwe com
munisten staan ernaar te
luisterenAlles wat nieuw
en schoon is. ontaardt direct in
officiële dingen, in bourgeois-
affairkes, na Jezus Christus
komt de paus, daaraan is niets
te verhelpen. Belangrijk is hel
dat er af en toe een mens komt
die de boel een schop geeft'.
Zoals u ziet, heeft Boon hel
over hel leven in het algemeen,
terwijl Paulus het over het
leven als christen heeft een
onderwerp dat Boon waar
schijnlijk niet zo vermag te
boeien.
En dat is wel jammer. Jam
mer voor de christenen en ook
voor Boon. Want juist die
christenen zouden het Nieuwe
en Schone kunnen tonen dat
NIET ontaardt in bourgeois-
affairkes. Die christenen ge
in ven immers in de mens die
de boel de definitieve schop
gegeven heeft. Hoe komt het
dat Paulus al moest vrezen
zich tevergeefs voor die chris
tenen ingespannen te hebben
Omdat die christenen dat be
langrijke vergaten, die mens
.die de boel een schóp gaf'.
Omdat het zwaartepunt m ons
bestaan niet is blijven liggen
bij God en zijn plan met de
wereldmaar weer bij onszélf
fcu-am te Itggen. Het kan ver
helderend zyn eens te bezien
hoe er in het nieuwe testament
over de gemeenschap van ge
lovigen gesproken wordt.
Misschien zal het u verrassen
als u bemerkt dat die gemeen
schap daar niet in een definitie
gevat wordt, er wordt alleen
maar in beelden over ge
sproken
de gemeente icordt vergeleken
met een kudde,
met een bouwwerk,
met een lichacm
En al die beelden hebben ge
meen dal dót waarom het gaat
in de vergelijking niet de ge
meente-zélf ts. De kudde wordt
genoemd om de herder ter
sprake te kunnen brengen, het
bouwwerk om van het funda
ment te kunnen spreken, het
lichaam om op het hoofd te
kunnen wijzen-
Jezus Christus, om Hem gaat
het. Om van Hem te getuigen
is de gemeente er. Alleen
gaande in zyn voetspoor kan
de gemeente de ontaarding in
officiële dingen vermijden, en
het nieuwe en schone vast
houden.
Wy hoeven niet dienstbaar te
zijn aan bourgeois-affairkes,
wij mogen t>ry zijn.
Sluiskil H. J. Ruis.
