OUD-AMBACI
WEVEN VAN
WANDTAPIJTEN
HERLEEF iIN
TILBURG
VEEL NOVITEITEN IN
UTRECHTSE JAARBEURS
.TAPISSERIE' IN
NEDERLANDS TEXTIELMUSEUM
Zaterdag 21 september 1968
Tilburgse wevers werden .omgeschoold' tot handwevers
Wevers, omgeschoold in hel oude ambacht van het handweven, aan het werk in de tapisserie van het Nederlandse textiel
museum in Tilburg. Links van hen ontwerper Theo Mols, recht een deskundige van de werkplaats tot herstel van an
tieke textiel in Haarlem. Op de achtergrond het ontwerp in kleuren. Hier wordt gewerkt volgens de werkwijze die al
eeuwenlang is toegepast by het weven van wandtapijten.
.Omscholen' betekent anno 1968 vrijwel altijd dat men de techniek
tracht in te halen. In Tilburg is tijdens de afgelopen maanden het om
gekeerde gebeurd. Daar heeft een groep wevers het mechanische
element in hun vak definitief de rug toegekeerd en zich weer ver
diept in het aloude ambacht van het handweven. Sinds vorige maand
wijden ze zich aan het weven van wandtapijten in de .tapisserie' die
sinds kort verbonden is aan het Nederlands textielmuseum in hun
stad.
Met het in gebruik nemen van deze tapisserie is een plan verwezen
lijkt dat een jaar of vier geleden al is ontstaan. Wie het Neder
lands textielmuseum een beetje kent, weet dat men er altijd op zoek
is naar elementen die het statische karakter van het museum kunnen
doorbreken. Men wil er een .levend' museum van maken en al klinkt
dit wat paradoxaal: in Tilburg is meer dan eens bewezen dat het
kan.
Vorig jaar is de definitieve basis gelegd, toen het Nederlands textiel
museum kans zag om een zogenaamd haute-lisse weefgetouw (een
verticaal of staand weefgetouw) in zijn collectie op te nemen. Vak
bekwame en technisch goed geschoolde wevers met materialenkennis
en kleurgevoel bleken echter moeilijk te vinden. Mede dankzij een
(overigens minder plezierig) verschijnsel van deze tijd, de bedrijfs
sluitingen in de Nederlandse textielwereld, heeft men tenslotte toch
de juiste mensen weten te vinden Een groep wevers, vrijgekomen
tengevolge van de bedrijfssluitingen, heeft een speciale opleiding in
het handweven gekregen op de werkplaats tot herstel van antieke
textiel in Haarlem: eer instituut waar men alles weet (zowel theo
retisch als praktisch) van het oude ambacht van het gobelinweven.
In de tapisserie in Tilburg zijn de wevers nu begonnen aan hun eerste
opdracht: het weven van twee wandtapijten voor de gemeente
Tilburg.
Het Nederlands textielmuseum heeft daarmee, letterlijk en figuurlijk,
weer een draadje opgenomen dat in het einde van de achttiende
eeuw voorgoed leek te zijn geknapt. In de zeventiende eeuw en in de
eerste helft van de achttiende eeuw spreekt men al over ,het verval
van de tapijtkunst', en aan het einde van de achttiende eeuw wordt
het vak van het weven van wandtapijten als ,dood' beschouwd.
Dieptepunt na een eeuwenlange periode van bloei: de Egyptische
wevers uit de eerste zes eeuwen van de jaartelling maakten al rea
listische figuren van mensen en dieren, waarbij als bijzonderheid
wordt aangetekend dat de scheringdraden (de onzichtbare ketting
draden) verticaal lopen Dat geldt ook voor de kelims, klosweefsels
met geometrische vlakversiering die aan voor- en achterzijde gelijk
waren doordat de uiteinden van de inslagdraden onzichtbaar werden
afgewerkt.
Zulke kelims werden gebruikt als scheidingswand of dubbele wand
in de tenten van de Kaukasische nomadenstammen Diezelfde funktie
vindt men terug bij het wandtapijt van de middeleeuwen dat geen
zuivere wandversiering was, maar vooral gebruiksvoorwerp dat als
scheidingswand werd gebruikt in de grote ruimten van kathedralen
en kastelen.
Opdrachten voor wandtapijten strekten zich soms over tientallen
jaren uit. Het kon gebeuren dat een opdrachtgever de voltooiing van
een serie voorstellingen niet meer beleefde en dat kinderen en klein
kinderen de schenking (aan een kathedraal bijvoorbeeld) voortzetten,
zodat het laatste stuk pas meer dan honderd jaar later aan de serie
werd toegevoegd.
In de historie van het tapijtweven zijn de kleuren een hoofdstuk op
zichzelf. Aanvankelijk was het kleurengamma klein: rood, blauw,
geel, groen en zwart. Pas in de renaissancetapijten van Brussel kregen
tinten als roze, paars en lichtblauw een plaats, nog weer later
kwamen de zalmkleuren. Na de zestiende eeuw werd de verscheiden
heid groter: soms meer dan zestig kleuren in een enkel tapijt.
Na het dieptepunt in de tapijtkunst aan het einde van de achttiende
eeuw is er (vooral dankzij toonaangevende kunstenaars in Frankrijk)
op zeker ogenbjik toch een .wedergeboorte van het wandtapijt' ge
komen. In de jaren tussen de eerste en de tweede wereldoorlog is
de belangstelling voor het weefsel herleefd. Bekende kunstenaars
maken ontwerpen voor wandtapijten, wevers en weefsters die het
oude ambacht beheersen, voeren ze uit volgens de werkwijze die
eeuwen geleden al werd toegepast.
In het textielmuseum. Gasthuisring 23 in Tilburg kan men nu be
kijken hoe het weven van wandtapijten in zijn werk gaat. Op werk
dagen kunnen bezoekers van het museum de wevers in aktïe zien in
de nieuwe tapisserie. ,Op voorwaarde', zegt directeur J. C. Sloekers,
,dat men de wevers niet uit hun concentratie haalt of met vragen
lastig valt. Ze zijn tenslotte aan een opdracht bezig'.
Inter Decor-vakbeurs voor de vrouw
Bestudeerde slordigheid in een stand met Oosterse tapijten, die gemakkelijk is te vinden op de Inter Decor door de twee
metershoge koperen ornamenten voor de ingang van de expositieruimte.
men. Overigens vermag geen pen be
schrijven wat hier allemaal aan kleuren
te zien is De paar voorbeelden die wij
voor u noteerden, zijn slechts een miniem
gedeelte van al wat Inter Decor vooral
de vrouw te bieden heeft.
En temidden van alle stands, waarvan vele
emqe tientallen vierkante meters beslaan,
zoals bijvoorbeeld die van Dehnert en
Jansen N V uit Rotterdam, waar alleen al
zes noviteiten te bewonderen zijn, staan
er de kleinere exposanten, vaak met iu-
weeltjes van handweefkunst, zoals Cepelia
uit Zeist die handgeweven wollen wand
decoraties tentoonstelt met lange franjes
en gobelins uit Polen
Veel aandacht trekt op deze Inter Decor
ook de stand van Kayam Carpets Ltd uit
Londen, waar een grote collectie Tientsin
handgeknoopte tapi|ten en vloerkleden
uit Cnina wordt aangeboden Verder zijn
er exclusieve tapijten uit Roemenië, India
en Pakistan
Een andere noviteit brengt de N.V. Natex
uil Deurne, die een collectie gordijnstof
fen uit vlasvezelgaren toont. Bijzonder
heid is dat de gordijnen hiervan gemaakt,
onbrandbaar zijn. Bovendien worden ze
geleverd in drie kwaliteiten: doorzichtig,
half transparant en ondoorzichtig. De
Societe Rhodiaceta uit Parijs heeft het ge
zocht in het onbrandbare tapijt van kunst
vezel. Een brandende lucifer erop ge
gooid dooft vanzelf Brandende sigare-
of sigarettepeuken veroorzaken geen
gaten meer Een jonge uitvinding waarop
de reacties onverdeeld gunstig waren.
Vlamwerend en brandonderdrukkend
noemt de N.V. Verenigde Nederlandse Ta
pijtindustrie te Hilversum de vol synte-
tische tapijttegels in vijf kleuren, die .zij
op de markt brengt.
Om niet de indruk te wekken dat de Inter
Decor alleen maar zou bestaan uit vloer
bedekking, nog een paar noviteiten op
ander gebied. Zo is er een slip-over ma
tras. bestaande uit twee halve hoezen
van voorgekrompen katoen Deze matras
werd bekroond met het gouden keurmerk
van de Nederlandse vereniging van huis
vrouwen Er is een kinderpouffe met een
interieur van polyether sg 40 en bekleed
met bedrukte cretonne en een 75 cm
lange muis bekleed mei tinneroy in con
trasterende kleuren.
UTRECHT Nergens staat het met
zoveel woorden aangeduid, maar de
internationale vakbeurs voor vloer
bedekking en woningtextiel, Inter
Decor geheten, deze week in de
Utrechtse jaarbeurs, is typisch een
beurs voor de vrouw. Wat door de
man werd ontworpen, uitgedacht en
vervaardigd, wordt door de vrouw
toegepast, verwerkt en benut in haar
huis.
Deze vierde Inter Decor is een soort
droom-beurs, dat wil zeggen: zij geeft
voedsel aan dromen: over het ideale huis,
ingericht met de ideale vloerbedekking,
in tere tinten of in felle vrolijke kleuren
Om over de tapijten, eigentijdse van mo
derne kunstvezels, of echte Oosterse
en ze komen overal vandaan, zelf uit
China, nog maar te zwijgen.
Maar het tweede deel van de beurs, de
woningtextiel, is niet minder belangwek
kend. Op 9000 vierkante meter zuivere
tentoonstellingsruimte zijn zoveel novi
teiten samengebracht, dat het teveel blijkt
om ze hier in kort bestek alle op te som-
Een winterjas die aan de belangrijkste voor
waarde voldoet: hij houdt warm. En ts ook nog
eens behandeld met een waterafstotend middel
tje, zodat een wandelingetje in de sneeuw mo
gelijk is.
Verder is het (imitatie)bont, een crylor-vezel en
in een grote gezellige ruit. Het is een sportieve
jas die tegen een stootje kan. De ceintuur wordt
geknoopt, er zit een brede, brede kraag op die
ver naar achteren is gewerkt, maar die eenmaal
opgezet, veel bescherming biedt.
De jas is, ondanks de dikte, fijn afgewerkt met
een aantal coupenaden en ook uit de afwerking
aan de mouwen blijkt de kwaliteit.
Aiv
Over Neerlands meest geteelde appel,
de Colden Delicious, maakt Groenten
en fruit', het orgaan van het Centraal
bureau van de tuinbouwveilingen, zich
ernstige zorgen Enquêteurs hebben
draagtassen, gevuld met appels van dit
ras bij een paar honderd huisvrouwen
thuisbezorgd en zijn een paar dagen
(ater komen vragen wat ze er na con
sumptie van dachten.
Resultaat: voor groene Golden Delicious
124 gunstige, 82 ongunstige en 7 niet
onder te brengen reacties: voor gele
Golden Delicious 116 gunstige, 51 on
gunstige en 14 niet onder te brengen
reacties. In procenten van de onder te
brengen reacties: groene ruim 60 pro
cent gunstig en bijna 40 procent on
gunstig. Gele bijna 70 procent gunstig
en ruim 30 procent ongunstig. De on
gunstig reagerende huisvrouwen bleken
vooral bezwaar te hebben tegen de
smaak of tegen het gebrek aan smaak
dat zij meenden te constateren.
Het blad heft een waarschuwende
vinger op tot de telers van de Golden
Delicious: ,De Nederlandse fruittelers
en onderzoekers zullen er goed aan doen
met name de smaak goed in de gaten
te houden. Doen ze dit niet, dan voor
spellen we eenzelfde afgang als die
welke we de laatste vijf jaar met de
Jonathan beleefden' Een appel is niet
zomaar een appeltje meer.
De brandweer van Rotterdam heeft
'een grote stand op de Femina, de beurs
met name voor de huisvrouw. Daar
zullen brandweerlieden hun best doen
om bezoekers te wijzen op de preventie.
In dat kader is een preventie-affiche
wedstrijd uitgeschreven. Op de vijfde
oktober zal wethouder J. Worst een prijs
van f 500.uitreiken aan de winnaar:
de heer Rogier Mekel utt Schiedam. Op
zijn affiche staat een lachend jongetje
dat met een waterpistooltje de lucifers
uit de handen van een leeftijdgenootje
schiet. Onderschrift: .Speel liever met
water'.
0 De ontwerper heeft meer met water
te maken gehad voor hij kantoorbe
diende werd bij een Noors bureau; hff
was jarenlang marconist op Noorse
schepen. Tekenen was zijn grote hobby.
Tienduizend exemplaren van de affiche
helpen mee de preventie-aktie tot een
goed einde te brengen.
0 Nóg iets over de Rotterdamse brand
weer. die blijkbaar vol initiatieven zit:
de mascotte, het mannetje Barend Foks,
is in brons gegoten. Met ingang van dit
jaar wil men zo'n beeldje jaarlijks uit
reiken aan iemand die zich bijzonder
verdienstelijk voor het brandweerwezen
heeft gemaakt. De direkteur, de heer
Ir. R. Dijkshoorn zal het eerste beeldje
tijdens ontvangst van brandweerdes
kundigen 5 oktober uitreiken.
0 Voor wie zijn huis en met name het
kleinste kamertje nóg schoner wil hou
den iets nieuws. Geen wasmiddel, geen
nieuw sopje, maar een ander closet. De
Sphinx-fabrieken in Maastricht lan
ceren (ook al op de Femina) een w.c. die
wordt opgehangen aan de muur en
waarvan de afvoer In de muur is weg
gewerkt. De mensen uit de Maastricht-
fabriek zeggen dat het véél hygiënischer
is, want de dweil kan nu nóg een hoekje
meenemen.
0 De oogmak.e-up heeft ook voor deze
winter weer het pleit gewonnen het
mode-accent blijft bij de kijkertjes.
Daartoe wordt de wenkbrauw ver door
getrokken, er wordt vrij veel oogscha
duw gebruikt, veel vlak boven de eye
liner. iets vager tot de wenkbrouwen.
De eyeliner mag wit zijn, wie nog niet
direkt wil overschakelen op zo'n geheel
ander kleurtje, mag ook nog een zwarte
en een witte boven elkaar aanbrengen,
maar helemaal volgens voorschrift is
een groene, blauwe of violette lyn.
0 De Nationale Levensverzekeringbank
NV. geeft een tijdschrift uit voor de
vijf- tot tienjarige kinderen van haar
verzekerden. Het maandblaadje heeft
bijzonder aardige tekeningen op de
voorpagina, verhaaltjes, gedichtjes,
raadseltjes, spelletjes en een eigen
hoekje waar de kinderen tekeningen
voor mogen insturen.
0 Er is weer volop bont in de winter
mode Ook volop imitatie of echt goed
koper bont. Een nerts jas. die niet van
staartjes, nekjes of ander .afval' is ge
maakt. maar van de mooiste ruggetjes
met voldoende onderwol. in één glan
zende tint kost acht- tot tienduizend
gulden. Een mooie prijs om van zo'n
jas een statussymbool te maken. Maar
behalve die edelbontsoorten is er ook
nog konijn. Heel aardige konijnejasjes
gaan de confectie in. Maar ook de haute
couture-ontwerper en bontxoerker
Chomberi maakt met konijntjes mode.
Fijne jassen met ceintuurs, met klepjes
en zakjes en ritsen en slotjes als sluiting.
Jonge mode in bont.
0 Nieuwe tinten in badhanddoeken:
zestien in getal Behalve citroengeel ook
zonnegeel behalve grasgroen ook mos
groen behalve bordeauxrood ook steen
rood behalve hemelsblauw ook jjsblauw
en marineblauw, behalve lichtbruin ook
donkerbruin behalve oranje nok cham-
pagnekleur enzoxxnnrt voor washand
jes badlakens, handdoeken en gasten-
doekjes.
ADVERTENTIE
KEUKENS
SHOWROOM
VAN OPPEN-KAAN
BURCHTSTRAAT 48
OOST- EN WEST-SOUBURG
