NEDERLANDS-WESTDUITS
ONDERZOEK LEBERPLAN
Pompstation te Huijbergen in bedrijf
Schutter
gijzelt
gezin
Tegemoetkoming
op gebied van de
Rijnscheepvaart
w
Staking legt Verolme werf stil
Vandaag
in de
krent...
AFSPRAAK MINISTERS IN BONN
Inspraak
ACTIEGROEP EIST LOONSVERHOGING
INVESTERING
VAN f 10 MLN
Jodrell Bank:
SONDE 5 OP
TERUGWEG'
MEERDAAGS
WEERBERICHT
211e Jaargang - no. 222
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dlrartl* N V Bah. MIJ. aan J* C V Provincial* Zaauwa* Couranti
0 luraau Vllailntan, Walatraat S8-Ï0, tal. 3144 (b|| rad
talatoan 4457. Zlarlkia*. rad. tal. 3148. adm. tel. 3094 0 A<
ak, ƒ13,30 par k
Vrijdag 20 sept. 1968
.Aanslag' op
gezinshoofd
Pagina 11
LONDEN (AFP) Een 29-jarige man,
die zich woensdag In zyn afgelegen
boerderjj in Weslon-under-Castle (Enge
land) verschanste nadat hy eerder op
de dag had geschoten op een politiepa
trouille die hem op zijn motor wilde aan
houden, heeft een aanzienlijke politie
macht op de been gebracht.
Gewapend met een oud geweer hield htj
gisteravond laat nog steeds ledereen op
een afstand die het huls, waarin zich ook
ztjn vrouw en vier kinderen bevinden,
wil naderen. Meer dan honderd politie
agenten, gewapend met revolvers en
traangasgranaten, probeerden de man
uit zyn boerderijtje te krijgen. De ene
keer trachtte men het huis te besluipen,
de andere keer probeerde men het met
overredingen vla luidsprekers. Er stond
zelfs een pantserwagen van het leger op
het terrein. Familieleden, geestelijken en
nagenoeg de hele dorpsbevolking kwa
men samengestroomd. Op oproepen zich
over te geven antwoordde de man
slechts met schoten. Zijn motleven wa
ren niet duidelijk. Het is echter niet voor
het eerst dat hij zich in zijn boerderij
barricadeert. Twee jaar geleden ver
schanste hij zich na een ruzie met een
aantal inwoners van het dorp. Toen
gaf hij zich echter al na twee uur over.
Foto: de schutter in een vensteropening.
Prijzenoorlog
ER IS een verkoop- en opkoop-
strjjd ontbrand in de cosmetica-
branche: Jac. Hermans verkoopt
tubes van een badschuimmidde!
een gulden per tube beneden de
officiële prijs. (Pag. 2).
Achtling
EEN LANDBOUWER uit Mid
delburg heeft een bintje gerooid
dat veel weg had van een Siame
se achtling. (Pag. 8)
Conflict
HET CONFLICT binnen de Party
van de Arbeid spitst zich toe. Za
terdag zal de partijraad een nota
van fractievoorzitter drs Den Uyl
bespreken over het partljbeleld en
de problemen die Nieuw Links
hem geeft. (Pag. 3).
Zege
ADO heeft In de eerste wedstrijd
tegen Grazer AK een ruime 4-1
zege behaald. De Haagse ploeg is
nu vrijwel zeker van een plaats in
de tweede ronde van het toernooi
om de Europacup voor bekerwin
naars.
naars. (Pag. 9).
Geen voorrang
MINISTER BAKKER voelt niets
voor links voorrang. Dit bleek gis
teren tijdens de discussie in de
tweede kamer over de verkeers-
nota van de regering. (Pag. 11).
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina's 1, 3, 4, 11
en 13
Zeeuws nieuws: pagina's 2,
5 en 7
Sportpagina 9
Radio en tvpagina 15
Financieel nieuws: pagina 17
ROTTERDAM Een actiegroep
heeft donderdag een algemene
staking bewerkstelligd op de
scheepswerf van Verolme in Ro
zenburg. Het gaat de groep die
communistisch-georiënteerd is
om verschillen in beloning tussen
de gewone Verolme-medewerkers
en het personeel van koppelba
zen'. Vandaag zal de directie over-
leg plegen met de drie erkende
vakbonden, die zich tot dusver
niet officieel over het conflict
hebben uitgelaten. De foto geeft
een beeld van de werf waar het
personeel samengroept om de zaak
te besprelxn.
(Van onze correspondent)
BONN De Nederlandse en Duitse regering hebben besloten een
commissie in het leven te roepen, die voor 31 december aan de beide
regeringschefs rapport zal uitbrengen over de kwesties en de voor
stellen die in verband met het verkeersplan van minister van verkeer
Lober zijn gerezen. Deze afspraak maakten minister-president De
Jong en minister van buitenlandse zaken Luns donderdagmiddag tij
dens hun tweedaags officieel bezoek aan de bondsrepubliek. De com
missie zal bestaan uit afgevaardigden van de ministeries van ver
keer en van buitenlandse zaken van de beide landen.
In het slotcommuniqué, dat door
de gesprekspartners donderdag
avond bekend werd gemaakt, staat
te lezen dat van Nederlandse zijde
de bondskanselier en de Westduitse
minister van buitenlandse zaken
bijzonder opmerkzaam zijn ge
maakt ,op bepaalde problemen in
verband met de Duits-Nederland
se verkeersbetrekkingen. Van Ne
derlandse zijde was de bezorgdheid
tot uitdrukking gebracht over de
mogelijke uitwerkingen op de Ne
derlandse economie van het zoge
naamde .Leberplan'.
Minister Leber nam zelf aan de be
sprekingen niet deel. Hij la op het
ogenblik met vakantie. Het is zeer
goed mogelijk dat d« afspraak van don
derdagmiddag het tijdschema van mi
nister Leber enigszins ia de war brengt.
Hét was de bedoeling van de Duitse
minister van verkeer zijn plan voor het
eind van dit jaar helemaal in kannen en
kruiken te hebben. Na een eerste debat
ln de bondsdag en een coalitie-afspraak
in juni tussen de regeringspartners der
CDU en SPD wordt de strijd om het
Leberplan voortgezet ln de bondsdag-
commissie voor verkeer en voor finan
ciën. Een aantal van ztjn eisen had
Leber by de coalitie-afspraak van juni
al laten vallen. Niet uitgesloten is dat
de resultaten van de donderdagmiddag
in het leven geroepen Nederlands-Duit
se commissie minister Leber nog tot
meer compromissen zullen dwingen.
Spanningen
Deze compromissen zouden dan weer
tot aanzienlijke spanningen op Duits
binnenlands terrein kunnen voeren.
De Duitse gesprekspartners hadden
overigens de Indruk gekregen dat de
beide Nederlanders de zaak niet
meer zo bijzonder hoog zat omdat
tot eind van dit jaar ten aanzien van
de omstreden confcingenterlng rust
zou bestaan, terwyi met ingang van
januari het aantal contingenten op
BEG-basls met 450 zou worden ver
hoogd. Ten aanzien van de voor ons
land zo belangryke Rijnscheepvaart
(een probleem dat als onderdeel van
het Leberplan niet in de coalitieaf-
spraak is opgenomen) voelde men
(Zie slot pag. 11 kol. 1)
ENGELAND - EEG
AAN ORDE
IN PARIJS
(Van onze correspondent)
PARIJS Gedurende een intiem
diner dat hem maandagavond door
zijn Franse collega Michel Debré
zal worden aangeboden, hoopt de
Nederlandse minister van buiten
landse zaken, rar Luns, een nieuw
balletje op te kunnen werpen over
de Engelse kandidatuur voor het
Europa van de zes. Datzelfde on
derwerp zal ook opnieuw worden
aangesneden door de Nederland-
premier De Jong en minister
Luns tijdens de conferentie van de
zes die volgende week donderdag
in Bonn op het programma staat.
In de jongste troonrede werd, zoals men
zich herinnert, nogmaals voor het toe
treden van Engeland tot de EEG ge
pleit. Nederland is van oordeel, zo heeft
minister Luns donderdag in Berlijn dan
ook onvermoeid onderstreept, dat de
Britse kandidatuur in geen geval voor-
tydlg mag worden begraven. Niettemin
ïykit de Nederlandse bewindsman zich
toch maar weinig illusies te maken
dat hij maandag ook zijn Franse ambt
genoot van die noodzaak zal kunnen
overtuigen.
BIJNA DERTIEN
MILJOEN VOOR
BIAFRA-HULP
DEN HAAG (ANP) Op
DEN HAAG (ANP) Op giro
400 van de Stichting Vluchtelin
genhulp Biafraconflict - was don
derdagmorgen een bedrag van
f 12.931.902 binnen gekomen. De
actie van de stichting startte op
9 augustus en bracht diezelfde
na een bedrag van 6,5 miljoen
Jen o]
en Is c
dubbeld.
VAKBONDEN
ONTKENNEN
CONTACT MET
DIRECTIE
ROTTERDAM (GPD) Een door
een communistische actiegroep
ontketende wilde staking op de
Verolmewerf te Rozenburg heeft
donderdag bijna de hele dag ge
duurd. Ofschoon de ondernemings
raad de meer dan 2000 personeels
leden dringend had verzocht geen
gehoor te geven aan het stakings
parool, bewerkstelligde de groep
van naar schatting 400 militante
stakers, dat praktisch alle perso
neelsleden het werk neerlegden.
Aan het einde van de .werkdag' kreeg
het personeel bij de uitgang een pamflet
in de hand gedrukt, waarin de directie
een dringend beroep deed op de werkne
mers vandaag weer aan de slag te gaan.
Volgens dit pamflet steunen de erkende
vakbonden de staking niet. Een woord
voerder van de NW Metaalbedrijfsbond
sprak echter tegen dat er formeel over
leg met de directie zou zijn geweest.
De heer Schravemade heeft de hele dag
in contact gestaan met leden van de on
dernemingsraad. Hy heeft tweemaal ge
durende de dag verbinding gehad met
de personeelschef van Verolme, de heer
Sonne. Met hem is plaats en tijd voor
het overleg tussen directie en erkende
vakbonden vastgesteld: vanmiddag twee
uur ten kantore van de metaalbedrijfs-
bond NW in Rotterdam aan de Heem
raadsingel. Het enige overleg dat met
een representant van een erkende vak
bond is gevoerd ging over plaats en tyd
van het overleg."
In het contact dat de heer Schravemade
heeft gehad met de heer Sonne heeft
eerstgenoemde gezegd dat hy er op zat
te wachten tot de directie van Verolme
nu eindelijk eens een beleid zou gaan
voeren.
De wilde staking was in het bijzon
der gericht tegen het feit, dat per
soneel (volgens de directie ongeveer
250 man) van onderaannemers voor
dezelfde werkzaamheden een hoger
loon ontvangt dan de werknemers die
in vaste dienst zijn van Verolme. Het
verschil zou soms enkele tientallen
guldens per week bedragen.
De andere eisen, vermeld in door de
CPN ondertekende vlugschriften en
later door een comité van werkne
mers aan de directie kenbaar ge
maakt. hadden betrekking op een
loonsverhoging van vijftien procent
en het wegnemen van de harmonisa
tie, de na anderhalf jaar onderhande
len met de vakbonden overeengeko
men slechting van de grenzen tussen
hoofd- en handarbeiders.
Algemeen directeur A. Rijke (de heer
Verolme is in het buitenland) zei don
derdagmiddag: de dingen die in de pam
fletten van de CPN worden gezegd, ra
ken kant noch wal. Loonsverhoging is
een zaak, die op het terrein van ae vak
organisaties ligt en met de harmonisatie
is iedereen in het bedrijf gelukkig. Ik;
vraag me af of de mensen die aan de
staking meedoen, weten waarover ze;
praten.
Het tweehonderdvijftig man tellende
personeel van onderaannemers verdient
over een jaar gerekend niet meer dan
onze werknemers, aldus de heer Rijke.
De bg de onderaannemers in dienst zyn-
de werknemers krijgen elke week ln hun
loonzakje allerlei toeslagen, waardoor
het ïykt dat zij meer verdienen. Dat Is
echter niet juist, want het Verolmeper-
soneel krijgt die toeslagen ook. De uit
kering geschiedt echter niet per week.
Scheepsbouwbedryven kunnen, meent de
heer Rijke, niet zonder onderaannemers,
die voor specialistische werkzaamheden
moeten worden ingeschakeld. De vele
opdrachten die Verolme ln portefeuille
heeft, maakt het echter noodzakelijk ook
metaalarbeiders (lassers en yzerwer-
kers) van onderaannemers (lees: kop
pelbazen) te betrekken.
pie zou er toch mee zyn be
gonnen, met de moderne
versie van net woord ,ln-
spraak' Men kan tegenwoor-
dig niet meer mee ais men niet
af en toe .inspraak' bij het ren
^^2? ot ander eist. Een gemeente
raad wil inspraak bij de benoeming van
een burgemeester, de vakbonden in het
bestuur van een bedrijf, de burger in het
beleid van de overhe.d, enfin, de lijst is
naar willekeur aan te vullen met tien
tallen voorbeelden. Daarmee heeft dit
woord vergeleken by vroeger een nieuwe
betekenis gekregen. Wanneer men ln de
.dikke Van Dale' het woord .Inspraak-
opzoekt, dan vindt men daar iets heel
anders dan ln het hedendaagse spraak
gebruik wordt bedoeld. Inspraak is vol
gens dit woordenboek ,het spreken dat
tot ons Inkomt, hetzij als uiting van een
godheid of als stem van binnen, inner
lijke aansporing: de inspraak van het
geweten, van het bloed, van het hart, der
liefde, der menselijkheid'. En er wordt
een citaat van Staring aangehaald: ,hy
die zijns boezems inspraak schuldloos
kent'. In een woordenboekje dat werd
samengesteld door de bekende auteur
over taalverschijnselen J. A. Meijer*
wordt .inspraak' bondig omschreven als
ingeving'. Het boekje dateert uit 1956.
Nu, twaalf jaar later, wordt dit woord
ln de meeste gevallen in geheel andere
zin bedoeld.
inspraak in deze dagen betekent: mee
1 willen spreken, een oordeel willen
geven voordat bepaalde beleidsbeslis
singen worden genomen. Zo gezien gaat
.inspraak' dan ook minder ver dan bij
voorbeeld .medezeggenschap'. Dit laat
ste duidt op mee-te-vertellen-hebben, op
een bevoegdheid tot meeregelen van
bepaalde aangelegenheden. Inspraak
daarentegen ls onverbindend: het houdt
de mogelijkheid in om ln een zekere
kwestie iets te spreken, niet om mee te
beslissen. Misschien dat door deze be
perking al diverse misverstanden en te
leurstellingen zyn ontstaan. Het ls al
voorgekomen, dat er overleg was tus
sen by voorbeeld een commissaris der ko
ningin en een raadsdelegatle over de be
noeming van een nieuwe burgemeester,
overleg dat dan .inspraak' werd ge-
Qoemd. Maar het resultaat was toch niet
dat de verlangens van de raad werden
gehonoreerd. In zulke gevallen wordt al
vlug met bitterheid opgemerkt: ,Wa£
komt er op die ma
nier van de Inspraak
terecht'? Strikt geno-
is zy echter vol
ledig tot haar recht
gekomen: er is gele
genheid geweest tot .spreken' en er zal
zonder twijfel ook zijn geluisterd. Ver
moedelijk zal de argumentatie by de
inspraak naar voren gebracht wel
by de bevoegde instanties overwogen
zyn, maar zij heeft geen beslissende rol
gespeeld op het moment van de beleids
beslissing. Maar dat behoeft niets aan
de omvang van de Inspraak af te doen:
zij betekent immers niets meer dan het
laten horen van bepaalde overwegingen.
Inspraak is iets anders dan mee-beslls-
sen. We hebben de indruk dat in het mo
derne taalgebruik evenwel dit verschil
over het hoofd wordt gezien.
Zo beschouwd wordt het woord .in
spraak' slordig gebruikt. Vagelijk
bedoelt men er mee, dat medezeggen
schap wordt verlangd en bovendien roe
pen de gebruikers nog een soort emotie
i op in de geest van: ,Met ons moet re-
ftaHthjll
MR J. VAN AARTSEN STELDE POMPEN IN WERKING
j echter naar de letter van het woord
wordt gezegd. Wij vragen ons dan ook
af of het niet beter zou zyn het woord
.inspraak' m-moderae-zin op stal te zet
ten: er zyn genoeg andere woorden, die
duidelijk aangeven wat de gebruikers
bedoelen. Medezeggenschap, medever
antwoordelijkheid, om er twee te noe
men. Wil men minder ver gaan, dan
kan men om een adviserende stem vra
gen of om overleg. Dat zyn namelijk
woorden over de betekenis waarvan wei
nig verschil van mening bestaat, an
ders dan over dat vage .inspraak'. Vol
gens de woordenboeken betekent het
eigenlijk alleen maar .ingeving', een
vorm van Inspiratie dus. Als er vooraf
gaande aan de benoeming van een bur
gemeester om .inspraak' wordt ge
vraagd zou men met rede kunnen stel
len, dat om .inspiratie' wordt verzocht.
Maar dat ls wel het laatste waaraan
verzoekers om Inspraak denken. Waar
aan ze echter wel denken onthult hun
moderne stoplap evenmin. Daarom: in
een zorgvuldig woordgebruik hoort .in
spraak' (in de nieuwe betekenis) niet
thuis.
HUIJBERGEN Zeelands
commissaris der koningin mr J.
van Aartsen, heeft donderdag
middag in Huijbergen het nieu
we pompstation van de NV Wa
terleidingmaatschappij Midden-
Zeeland' officieel in gebruik ge
steld. Door het omdraaien van
een sleutel stelde hy de pompen
in werking. Met het pompstation
in Huijbergen wordt de capaci
teit van de waterleidingmaat-
schappy Midden-Zeeland' ruim
verdubbeid. Naast de 6 miljoen
kubieke meter water, die wordt
geleverd door het pompstation
Ossendrecht, werkt nu het sta
tion in Huybergen met een capa
citeit van 8 miljoen en de mo
gelijkheid tot uitbreiding tot 10
miljoen kubieke meter per jaar.
Hiervoor was een totale inves
tering nodig van ruim tien mil
joen gulden.
In de toespraken, die de commis
saris der koningin ln Zeeland, de
voorzitter van de raad van com
missarissen, mr dr A. J. J. M.
Mes en directeur ir T. Verheud
hielden werd onder meer de aan
dacht gevestigd op:
de noodzaak om voor de toekom
stige ontwikkeling te komen tot
een nauw samenspel tussen de
waterleidingbedrijven en de over
heid om op korte termijn te ko
men tot regionale en nationale
basis-plannen, die een grondslag
kunnen vormen voor het beleid op
langere termijn.
de wenseiykheid om ln Zeeland
een fusie tot stand te brengen tus
sen de waterleidingmaatschappij
.midden-Zeeland' en de waterlei
dingmaatschappijen ln .Zeeuwsch-
VI «anderen'.
de noodzaak van een nieuwe wet
geving tot bescherming van
grond- en oppervlaktewater en
omdat dat tyd zal vergen
daaraan voorafgaand provinciale
verordeningen, die bedreigingen
van de zoetwatervoorziening kun
nen tegengaan.
Eigen taak
Ir Verheul maakt duldeUjk, dat vol
gens de huidige prognose de vergro
te produktiecapaciteit zal voldoen
aan de behoefte tot 1972 als geen
verdere aanvoer van grondwater uit
Brabant kan worden bewerkt en tot
1975 als dat wel mogeiyk zal zijn.
.Daarom moet tijdig worden uitge
zien naar nieuwe produktlemiddelen
en het ontwikkelen daarvan is een
eigen taak van de waterleidingbedrij
ven'.
Mr dr Mes stond in zijn openingstoe
spraak ,myn laatste als voorzitter
van de raad van commissarissen'
stil by de fusies, die reeds zijn ont
staan tussen de waterleidingmaat
schappijen in Zeeland. ,De fusie met
Zeeuwsch-Vlaanderen zal nog wel
enige tijd op zich laten wachten', al
dus de heer Mes, .niaar ik ben ervan
overtuigd, dat die moet komen'.
Mr dr Mes attendeerde in zijn toe
spraak voorts op de bedreigingen
voor de waterwinning: de olieleiding
Antwerpen-Rotterdam, die volgens de
berichten het gebied met waterwin-
plaatsen zal doorkruisen en waarover
nog geen enkel contact is geweest
tussen de direct belanghebbenden en
de waterleidingbedrijven. Daarnaast
de mogelijke grotere olie-opslag op
het vliegveld Woensdrecht en de mas
sa-recreatie en dichte bebouwing in
het gebied.
De heer Mes stelde, dat men daarom
gronden in eigendom dient te verwer
ven en dat anderzijds regelingen
moeten worden getroffen in bestem
mingsplannen met als aanvulling een
provinciale strafverordening. Verder
achtte hij nieuwe wetgeving tot be
scherming van het grond- en het op
pervlaktewater noodzakeiyk.
Eisen
Mr dr Mes gaf verder een opsom
ming van eisen, die men naar zijn
mening moet stellen aan een water-
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
HUIJBERGEN Zeelands com
missaris der koningin, mr J. van
Aartsem heeft donderdagmiddag
officieel het pompstation van de
NV Waterleidingmaatschappij
nuk ge-
Jllidden-Zeeland'
gebruik
steld. Hij draaide een sleutel om
en zette daarmee de pompen in
werking.
Op de foto: mr Van Aartsen
voor het paneel met klokken en
meters. (Foto PZC
JODRELL BANK (AP) Het
Russische ruimteschip Sonde 5 dat
woensdag de maan gepasseerd zou
zijn is thans op de terugreis naar
de aarde, zo heeft sir Bernard
Lovell donderdagavond gezegd.
De directeur van het Britse ob
servatorium Jodrell Bank zei: ,het
zal zeer interessant worden als,
zoals wij verwachten de Russen
een poging doen om het ruimte
vaartuig terug op aarde te krij
gen'.
DEN HAAG (ANP) Met in
gang van 1 oktober as zal het
KNMI overgaan tot het toevoegen
van meerdaagse weersverwachtin
gen aan de gebruikelyke verwach
tingen voor de komende dag.