.WILLEM
MARINES'
HUIS IN
GROEDE
NAAR BISSCHOP
BEKKERS
GENOEMD
Hl ix; WILLI M\!\Ri\rs
KORTGEZEGD
DE KERK
MOET
ZICH MET
DE POLITIEK
BEMOEIEN
nood?
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
In de schaduw van de hervormde kerk in Groede staat een huis met de naam Willem Marinus'. Het is
genoemd naar de overleden bisschop van Den Bosch, Bekkers. De huiseigenaar is een groot bewonderaar
van mgr. Bekkers. Het is misschien wat merkwaardig om je huis te noemen naar een bisschop. Erwin
Kleine, de 49-jarige Duitse journalist die het huis in de Molenstraat bewoont, vindt er niets ongewoons
aan. Hij is een Duitse rooms-katholiek, maar hij voelt zich meer verwant met vooral de progressieve
stromingen in de Nederlandse r.k. kerk dan met de huidige Duitse r.k. kerk. Kleine is publicist op kerke
lijk terrein hoe kan het anders: vooral over de ontwikkelingen in het Nederlandse rooms-katholicismè
en van die achtergrond uit heeft hij zijn huis in Groede naar mgr. Bekkers genoemd.
Kleine heeft zich definitief in Groede gevestigd,
I maar is voor een deel van de week in de Duitse
bondsrepubliek werkzaam voor de ,Aktion 365', een
van huis uit moderne r.k. evangelisatieactie, die
uitgroeit tot een oecumenische basis. De 365 duidt
i op het feit, dat de actieleiders vinden, dat er elke
dag van het jaar aan evangelisatie moet worden ge-
I daan. Het gaat niet om de ouderwetse vorm van
zieltjes winnen', maar om een vooruitstrevende en
vernieuwende evangelisatieverkondiging door middel
van teams.
Die Aktie 365 is maar één van de interessen van
Kleine. Hij kwam enkele jaren geleden in het nieuws
door een conflikt met de leiding van de Duitse r.k.
j kerk. Kleine beschouwt het als zijn taak om de
Duitse rooms-katholieken in te lichten over de ont
wikkelingen in ons land, die hij richtinggevend
I acht en hij niet alleen voor de toekomst van
de r.k. wereldkerk, zij het dat dit wezenlijke belang
bepaald niet door Rome en ook niet door alle rooms-
katholieken in en buiten Nederland wordt onder
kend.
,Het Duitse episcopaat in zijn geheel heeft een be
paalde zorg, dat de onrust en verwarring' die zij
in Nederland zien (maar het zijn maar randver
schijnselen in een volgens mij heel positieve ont
wikkeling) een ongunstige invloed kan hebben op
de r.k. in Duitsland' zegt Kleine. Zijn publikatie
over Nederland is als redacteur van het r.k. blad
,Mann in der Zeit' een particuliere uitgave, maar
uitgegeven in opdracht van de Duitse bisschoppen,
zat het Duitse episcopaat uiteindelijk te hoog. Mede
werking aan twee Duitse films over r.k. Nederland
waren enkele extra druppels voor de al volle em
mer. Gevolg: Kleine moest eruit stappen. Aldus het
verhaal van deze publicist. ,De Duitse bisschoppen
wensen een rustige ontwikkeling en niet de onrust,
die er volgens hen in Nederland bestaat', zo zegt hij.
Het zijn overigens niet alle Duitse bisschoppen, die
met grote reserve en soms afkeer de Nederlandse
ontwikkelingen bekijken.
Kleine citeert een Duitse wijbisschop, die schreef:
,Es ware natürlich sehr interessant, die hollandische
Lage an Ort und Stelle kennen zu lernen denn ich
glaube dasz wir doch zu einseitig unterrichtet wer
den. Wir waren hier wohl schon weiter, wenn nicht
immer wieder ,der Teufel aus Holland' an die Wand
gemahlt würde'.
Met zoveel woorden wil deze wijbisschop dus zeg
gen, dat het interessant zou zijn de toestand in Ne
derland ter plaatse te leren kennen, want deze bis
schop meent, dat men in Duitsland te eenzijdig
wordt voorgelicht. Men was anders al lang verder
in Duitsland. Altijd gaat het maar weer over ,de
duivel uit Holland', er kan weinig goeds komen uit
de lage landen aan de zee. Of zoals een in Italië
wonende Nederlandse priester over Nederland eens
tegen Kleine zei: ,lk heb zo dikwijls echt het gevoel,
dat de Heilige Geest zich van ons vaderland begint
terug te trekken'.
Intussen blijkt meer en meer, dat ook in Duitsland
de vernieuwing niet meer kan worden tegengehou
den. Er is een vernieuwingsbeweging bezig, die niet
meer terug kan, alleen nog maar kan worden ver
traagd door de nog steeds overwegende meerderheid
van behoudenden en behoudzuchtigen. Het is ge
bleken op de een week geleden gehouden 82ste
Duitse Katholiekendag in Essen, te vergelijken met
de Evangelische Kirchentag der protestanten (ver
wacht wordt dat in 1970 beide dagen gezamenlijk
worden gehouden). De drieduizend deelnemers na
men een resolutie aan, waarin paus Paulus werd
gevraagd de pil-encycliek Humanae Vitae te herzien
en een slotboodschap van de paus aan deze con
ferentie, werd met een zeer gereserveerd applaus
ontvangen. Dat ging andere jaren wel anders, dan
klonk een langdurig en nadrukkelijk applaus. De
pauselijke boodschap benadrukte dan ook de plicht
tot gehoorzaamheid.
De conclusies van de werkgroepen van dit congres
logen er niet om. De conclusies gaan naar het Duitse
episcopaat, dat er niet omheen kan lopen. De con
clusies wezen duidelijk in de richting van engage
ment en het ,aggiornamento' van paus Joannes in
optima forma. Gevraagd wordt ook om democrati
sering, om herziening van het bestaande kerkrecht
voor gemengde huwelijken, om erkenning van de
protestantse doop. Duitsland heeft al veel geleerd
van Nederland.
,De belangstelling voor de Nederlandse ontwikkelin
gen is in Duitsland buitengewoon groot' zegt Erwin
Kleine. De oplagecijfers van de Nederlandse Nieuwe
Katechismus, die al ver over de 30.000 zitten zijn
daarvan een voorbeeld. Kleine zelf schreef het boek
,Ho!land-Kirche contra Rom dat vorig jaar in
het Duits verscheen en waarvan recentelijk bij de
Bilthovense uitgeverij H. Nelissen een Nederlandse
editie verscheen. Van het boek ,Mgr. Bekkers, negen
jaar met Gods volk onderweg' kwam een Duitse uit
gave. Kleine zorgde voor een inleiding bij deze uit
gave. De boeken zijn in Duitsland gretig ontvangen.
Kleine over de Duitse situatie: ,Ook daar gaat het
om een veranderen van de mentaliteit. Er moeten
kaders worden doorbroken.
De eenheid van het Duitse episcopaat is een con
formistische eenheid. In Duitsland weet geen enkele
rooms-katholiek wat zijn opperherder weet en wil.
Er is een soort mytische eenheid, die moet worden
ontmythologiseerd. Het heeft ook te maken met de
grondverhoudingen ten opzichte van overheid en
democratie. In Duitsland is er veelal een ongezonde
en soms naar de negatieve kant lopende onderwer
ping. De verhouding in Nederland ten opzichte van
democratie en autoriteit vind ik veel gezonder. Die
ontwikkelingen zijn er in Duitsland nog niet op zo'n
breed vlak
Kleine voelt zich niet geheel wel met de huidige
situatie in de r.k. Duitse kerk. Het klimaat in ons
land bevalt hem meer Hij is er goed mee op de
hoogte. Hij voelt zich ermee verbonden, is er een
warm pleitbezorger voor, misschien soms wat op
het overdrevene af. Dan lijkt het wel of hij alleen
maar goede dingen ziet in de r.k. kerk in Nederland,
terwijl er toch ook minder goede kanten en ontwik
kelingen zijn. In zijn boek ,Kerk van Nederland
contra Rome' blijkt een visie, die goed gedocu
menteerd en goed geïnformeerd is. De situatieteke
ning is soms wat te optimistisch, maar altijd feite
lijk juist.
Het is interessant te zien wat een Duitse journalist
zoal ziet in de ontwikkelingen in Nederland. Door
zijn vriendschap met Mgr. Bekker kreeg hij mede
een duidelijk inzicht in de figuur Bekkers.
Ook de rol van Mgr. De Vet, de voorganger van bis
schop Ernst van Breda, wordt duidelijk belicht.
Diens werk in de bedrijfszielzorg, zijn andere acti
viteiten. Uitvoerig gaat Kleine in zijn boek in op ver
nieuwingen in het bisdom Breda, ook op beleids
gebied. Hij schrijft bijvoorbeeld over het projekt
Hulst, waar deken Koopmans erin slaagde de pa
rochie nieuw leven in te blazen en de mensen er
meer bij te betrekken. Dat projekt kreeg landelijke
bekendheid. Zoals men weet, werd uiteindelijk een
rapport over deze zaak opgemaakt, waarin de katho
lieke raad voor maatschappelijk werk in Zeeland
meedeed. Landelijk is het nog steeds een school
voorbeeld.
,De progressieve stromingen in Nederland zouden
nooit zo efficient zijn als nu wanneer er geen episco
paat was, dat meegaat', meent Erwin Kleine. Dat
episcopaat heeft volgens hem een historische ver
dienste in dit alles. ,Wat Nederland voor de wereld
kerk doet en voor de oecumene heeft historische
verdienste en die verdienste komt het episcopaat
toe'. Hij verheelt niet, dat er conservatieve krachten
in zijn, maar deze kunnen omwille van de eenheid
van het episcopaat niet achterblijven. De bisschop
pen Bekkers en De Vet waren de koplopers en Al-
frink vindt Kleine één van de grootste figuren in de
wereldkerk. Mgr. Ernst drukt op eigen wijze de
voetsporen van Mgr. De Vet. Het feit, dat Rome
instemde met de benoemingen van bisschop Ernst
en Mgr. Bluyssen is voor Kleine een teken, dat Rome
het toch nog niet zó slecht meent met de Neder
landse kerkprovincie. Over Alfrink verder: ,ik weet
niet of hij wel zover was geweest als er geen Bek
kers en De Vet waren geweest.'
.Moet de kerk altijd spreken namens (de meer
derheid van) predikanten en gemeenteleden Mag
de kerk nooit spreken tót de gemeenteleden Ik zie
wel het gevaar dat een minderheid zich dan vanaf
de hoogten der progressiviteit en exclusiviteit te pas
en vooral te onpas helerend tot de meerderheid
gaat richten Maar toch wil ik de vraag met ja be
antwoorden, vanuit de hoop, dat ook kerkelijke
minderheden zich door Gods Woord niet alleen zul
len laten aansporen, maar ook laten inkomen en
vanuit het geloof dat Gods Geest dan leiding en
licht zal geven' aldus Drs. M. Beinema in de
Zeeuwse Kerkbode naar aanleiding van de niet dooi
de gereformeerde kerken onderschreven interkerke
lijke verklaring inzake Tsjechoslowakije. Hij vraagt
zich ook af of de opvatting, die synodepraeses Dr
Kunst en de andere moderamen-leden bracht tot. af
zijdigheid van het kerkelijk spreken over politieke
situaties niet leidt ,tot verwaarlozing van de grootste
gave der Heilige Geest aan de gemeente: de pro
fetie.' .Of. nog erger, vloeit deze afzijdigheid uit een
dergelijke verwaarlozing voort .Streeft vooral
naar het profeteren, schrijft Paulus (1 Cor. 14:1)
Vallen de politieke en maatschappelijke noden bui
ten dat spreken der kerk vraagt Drs. Beinema.
Met ingang van het studiejaar 1968-'69 kan men
aan de rijksuniversiteit in Leiden een volledige op-
'cxding volgen tot humanistisch geestelijk raadsman
of vormingsleider. Deze opleiding is een uitbreiding
ran de scholingsactiviteiten van het humanistisch
opleidings instituut. De Leidse opleiding biedt ook
kansen aan onder meer filosofen om hun studie
dienstbaar te maken aan een later te vervullen
functie.
Maandag a.s. vindt tijdens een plechtigheid in het
Maarten Lutherhuis te Amsterdam de officiële er
kenning plaats door de r.k. kerk in ons land van de
lutherse doopbediening.
Kardinaal Alfrink zal zijn handtekening zetten on
der de doopliturgie van de evangelisch lutherse kerk
en Drs. Kok, president van de lutherse synode zal
hetzelfde doen met de rkdoopliturgie.
Professor Verkuyl verlaat de Nederlandse zen
dingsraad in verband met zijn benoeming tot ge
woon hoogleraar aan de V.U. Ds. A. Rigters, secre
taris binnenland van de raad is tijdelijk met de
waarneming van deze functie belast.
Wie in augustus 1966 de documentaire .Door het
oog van de naald' via de IKOR/CVK t.v. niet heeft
gezien, kan dat morgenavond, zondag, om vijf over
zeven alsnog doen. Het is een documentaire over
de bijbel illustratie die Marc Chagall maakte.
ZO GAAT HET
.Toen de vacature in zicht was,
deed de kerkeraad al
wat zijn plicht was,
koos twaalf dominees uit,
met daav'rend geluid
schrapte wie te zwaar of
te licht was.
Tien zondagen was men uit horen
daarmee gingen schatten
verloren
Het beroep volgde dra.
het bedankje erna
En toen ging het opnieuw
als van voren.'
(Uit: Kerknieuws)
Door het feit dat de gezamenlijke kerkelijke verklaring naar aanleiding van de Russische
inval in Tsjechoslowakije niet was aanvaard door het moderamen van de generale synode
van de Gereformeerde Kerken en dit moderamen met een eigen boodschap is gekomen,
heeft die gezamenlijke verklaring meer aandacht gekregen dan anders het geval zou zijn
geweest. Die verklaring was opgesteld door het Interkerkelijk Vredesberaad Ze is toe
gezonden aan de acht kerken die deel uitmaken van de Raad van Kerken in Nederland. d:e
er alle in hun synodale moderamina of bisschoppelijke instanties mee akkoord zijn gegaan,
behalve dan het moderamen van de Gereformeerde Kerken. De dagbladen hebben u volledig
ingelicht waarom die verklaring hier niet werd aanvaard. Een formeel bezwaar was dat de
verklaring had moeten uitgaan van de Raad van Kerken. Doch deze moet haar werkzaam
heden nog altijd beginnen.
Het materiële bezwaar zal wel zwaarder hebben
gewogen, nl. dat ,de verklaring opgevat zou kun
nen worden als een verkapte aanval op de NAVO
en men zou er ook een aanzetten tot eenzijdige
ontwapening uit kunnen lezen'. Daarom heeft het
moderamen van de Gereformeerde synode een
eigen kanselboodschap opgesteld, waarin de
kerkleden werden opgeroepen tot gebed. Na te
hebben geconstateerd dat het geweld zegeviert
en dat internationaal recht met voeten is ge
treden en aan een volk de mogelijkheid is ont
nomen in vrijheid over eigen toekomst te be
slissen, wordt opgeroepen te bidden voor het
zwaar beproefde volk, voor hen die dit onrecht
hebben begaan en om wegneming van haat en
angst onder de volken.
Het spreekt haast vanzelf dat het Gereformeerde
Vredesberaad onmiddellijk in het geweer is ge
komen. Het verklaarde volkomen te staan achter
datgene wat door het Interkerkelijk Vredesberaad
was opgesteld en door andere kerken was aan
vaard. Nog later hebben we kunnen lezen da»
een aantal leden van de wetenschappelijke staf
van de Vrije Universiteit (125), onder wie de
rector-magnificus, in een open brief hun teleur
stelling hebben uitgesproken over de afzonder
lijke gereformeerde kanselboodschap Zij con
stateren ,met leedwezen dat van deze kansel
boodschap de suggestie uitgaat dat de taak en
roeping van christenen in de huidige politieke
situatie beperkt zou zijn tot gebed voor ver
drukten en verdrukkers' Op deze geluiden van
hen die een andere visie op de desbetreffende
passage van de interkerkelijke-verklaring hadden,
is een en andermaal uitvoerig geantwoord door
de praeses van de synode der Ger. Kerken, waar
bij hij zijn standpunt handhaaft dat hij de hem
voorgelegde verklaring onaanvaardbaar bleef
vinden voor de Ger. Kerken.
Er zitten aan deze zaak verschillende kanten die
waard zijn daaraan enige aandacht te schenken.
Het formele punt dat de verklaring afkomstig
was van hef Interkerkelijk Vredesberaad, zouden
we eigenlijk kunnen laten liggen. Toch komt hier
in misschien reeds tot uiting dat het moderamen
van de Ger. Synode zich niet erg gelukkig ge
voelt met dit vredesberaad; met het interkerke
lijke niet, alsook misschien niet met dat uit eigen
kerk, waarvan prof. Dr. J. Verkuyl de voorzitter
is Zo nu en dan bemerk .je er wei eens iets van
dat er in de kringen van de Ger. Kerken een
huivering is ook tegen dit vredesberaad uit eigen
kring.
In .Trouw* van 27 augustus schrijft de praeses van
de Ger. Synode verder: Wanneer in de kring
van de Ger. Kerken een verklaring van dit ge
wicht wordt uitgegeven of mee ondertekend,
moet de zaak zó staan dat de op dat moment ver
antwoordelijke leiding van de kerken in haar ge
weten overtuigd is dat ze aan zulk een verklaring
de kerken, de predikanten en gemeenteleden mag
binden. Dit wordt namens hen verklaard.' Dat is
een moeilijkheid waarmee ieder synodaal mode
ramen, van welke kerk dan ook, zit. Hetzelfde
geldt ook voor een synode. De r.k. bisschoppen
worstelen tegenwoordig met hetzelfde probleem
En de paus in Rome heeft ook al met deze vraag
te maken. In een kerk moet er nu eenmaal een
contact zijn tussen de leiding en de leden Even
min als een regering kan voortgaan met decre
teren zonder er od te letten of dit door het volk
wordt aanvaard (Tsjechoslowaki|e was daarvan
een sprekend voorbeeld en Oost-Duitsland is het
nu nogï. evenmin kan de leiding van een kerk dit
doen. Zo juist horen we via de radio dat de
katholiekendag te Essen in Duitsland zich heeft
uitgesproken tegen de laatste encycliek van de
paus en daarmee is een zeer moeilijke situatie ge
schapen. Maar in ieder geval is de leiding van
een kerk geroepen leiding te geven en dit houd'
in dat zij verder vooruit moet zien dan de predi
kanten en gemeenteleden door wie zij gekozen
zijn (zij het dan ook in getrapte verkiezing) en
over wie zij gesteld zijn He» is nu maar de vraag
of inde kerken (we denken nu niet alleen aan de
Ger Kerken) hef streven van hef vredesberaad,
interkerkelijk of niet, wordt aanvaard. Dit is voor
ons, eerlijk gezegd, een groot vraagteken.
Het grootste bezwaar dat het moderamen van
de Ger. Synode tegen de interkerkelijke ver
klaring had, was gelegen in de zinnen: ,De ker
ken beseffen tot hun grote teleurstelling dat hef
klimaat van ontspanning dat uitzicht scheen te
bieden op een wezenlijke verbetering binnen
Europa, door deze gebeurtenissen ten zeerste kan
worden geschaad. Gevreesd moet worden dat,
zolang de politiek in Europa beheerst wordt door
het stelsel van machtsevenwicht en van instand
houding van militaire pakten, situaties als die in
Hongarije van 1956 en in Tsjechoslowakije van
thans, zich kunnen blijven voordoen.' ,De kerken
beseffen dat de mogelijkheid of de volken in
Oost-Europa hun eigen politieke structuren kun
nen kiezen, mede afhankelijk is van een her
vorming der bestaande militaire pakten' Hier
zat dus, volgens het moderamen van de Ger.
Synode, de verkapte aanval op de NAVO en
het aanzetten tot eenzijdige ontwapening Wij
voor ons zijn er van overtuigd dat door de ker
ken in de gegeven omstandigheden niet minder
kon worden gezegd en we vinden het terecht dat
de leden van de kerken worden opgeroepen zich
te bezinnen op de verhoudingen binnen om
werelddeel en ook op die daarbuiten. In de inter
kerkelijke verklaring is bewogenheid getoond
met het lot van de Tsjechoslowaakse bevolking,
,wie het uitzicht op een vrijer bestaan op wrede
wi|ze dreigt te worden ontnomen' en dat .op
nieuw de door niets gerechtvaardigde weg van
bruut geweld is gekozen voor het onderdrukken
van een door een geheel volk gedragen streven
naar vrijheid in sociale rechtvaardigheid'. Een
kerk zou echter haar roeping slecht verstaan wan
neer ze alleen maar naar anderen wees: dóór
zitten de grote zondaars I De kerk moet ons
leren door het evangelie, dat wij ook de hand
in eigen boezem moeten steken, om een bijbelse
STEMMEN UIT
DE KERKEN
uitdrukking te gebruiken. We weten uit ervaring
dat ook in dezen het vlees zwak is. Kerkelijk is
het toch geen ongewone zaak geweest om naar
anderen te kijken als de grootste zondaars, ter
wijl men zich zelf, nu ja, wel niet helemaal schoon,
maar dan toch kleine zondaars rekende. Daarom
heeft ons persoonlijk die interkerkelijke bood
schap aangesproken. Kan en mag, waf wij dan
vrede' noemen, blijven rusten op een machtseven
wicht dat in stand wordt gehouden door het bezit
van nuclaire wapenen en misschien nog wel er
gere dingen
Achter heel deze discussie na die verklaring en
boodschap duikt de vraag op of de kerk een
woord mag en moet spreken over politieke vraag
stukken, nationaal en internationaal. Ook al kun
nen wij mensen de dingen die er omgaan niet
overzien, omdat het ons ontbreek» ,aan de moge
lijkheid alle historische, technische, economische,
sociale en politieke problemen te overzien en te
beheersen en daarnaar concrete aanwijzingen te
geven" en al kunnen de leiders van een kerk dit
ook niet overzien, toch mag er een woord van
hen worden verwacht. Wanneer twee broers met
een geladen geweer en de vinger aan de trekker
tegenover elkaar staan, zal de kerk ook iets
hebben te zeggen, ook al kent ze niet alle mo
tieven en waarom dan niet als dit .broedervolken'
zijn De paus heeft in Bogota tijdens het Eucha
ristisch congres ook iets moeten zeggen toen
150.000 Columbiaanse landarbeiders (we kunnen
hier beter het middeleeuwse woord .horigen' ge
bruiken) voor hem stonden. Hij had meer moeten
zeggen dan dat hij hun .gerechtvaardigd ver
langen naar sociale rechtvaardigheid en naar een
menswaardig bestaan' kent. Hij had ook meer
moeten zeggen dan dat zii hun vertrouwen niet
moesten stellen od geweld en revolutie, omdat
dit is tegen de christelijke geest. Naar de berich
ten die we via de radio hoorden, heeft de bis
schoppenconferentie meer gezegd. Terwijl de
wereld bijna in vlammen opgaat, zal de kerk in
ieder geval moeten waarschuwen voor gezapige
rust
,Wee den gerusfen in Sion I' h.
Als ik u de vraag zou voorleg
gen: is de nood in de wereld
groot dan zou 't antwoord van
de overgrote meerderheid zijn-
ja Als ik dan een stap verder
ging en zou vragen waarom
vindt u dat zouden velen
wijzen op de materiële nood
die wij zelf niet meemaken,
maar die wij kennen via t.v.,
radio, krant enz. Men zou me
wijzen op die miljoenen die
nooit eens gaan slapen zonder
honger. Anderen zouden her-
tnneren aan die ontelbare zie
ken waarvoor geen medische
hulp is. Er zouden er ook zijn
die wijzen op de geestelijke
nood die hier onherroepelijk
mee gepaard gaat. De zorg van
een moeder die haar kind niet
kan geven wat 't nodig heeft,
die angst voor morgen die
wanhoop omdat er nooit een
einde aan komt. Onder ons be
staat er ook een geestelijke
nood die we gerust enorm kun
nen noemen .Een nood die niet
veroorzaakt wordt door gebrek
aan eten of drinken of omdat
we geen voldoende kleding
hebben of een nood die zou
voortkomen uit een verlangen
naar 'n luxe die we ons niet
kunnen permitteren. Ik bedoel
die nood die ontstaat omdat je
mist wat aan de grond, de
wortel van je bestaan ligt.
Ik bedoel dingen die een recht
streekse bedreiging zijn, din
gen aan wier gemis je onher
roepelijk ten gronde gaat. Ik
denk aan mensen die gebukt
gaan onder de slagen van 't
leven zoals men dat pleegt te
noemen. De dood van een dier
bare waar je met geen geweld
over heen kunt. komen. Het feit
dat je gehandicapt door 't
leven moet. Dat je leven on
herroepelijk binnen afzienbare
tijd ten einde is. Ik denk aan
mensen die zeggen: ik heb toch
niet om 't leven gevraagd
Mensen die willen ontvluchten
aan 't leven omdat ze de zin
ervan niet zien. Mensen die
geen vreugde meer hebben in
hun werk en toch moeten en
omdat lijden voor zijn verstand
de grootste dwaasheid is en
vierkant ingaat tegen zijn
meest intens verlangen ge
luk. Die reactie pleegt men
tegenwoordig medemenselijk
heid te noemen. Wie reageren
en ,er iets aan doen' zijn chris
tenen en mensen die Christus
niet kennen of willen kennen.
Dikwijls zie je bi] die laatsten
prachtige dingen gebeuren en
resultaten die er mogen zijn.
Je treft mensen die op de nood
met een vriendelijk goede
morgen, een kopje koffie en
geen pas verder komenOp
al die nood reageert de mens,
hartelijk meeleven reageren.
Maar ook mensen die reageren
met de inzet van heel hun per
soon en bezit Als 't dan voor
komt dat de reactie van chris
tenen minimaal is, ligt de ge
dachte dichtbg .of je christen
bent of niet doet er niet toe.
als je maar een goed ment
benf. Toch denk ik dat de re
actie 't meeleven die men
medemenselijkheid noemt niet
af is, niet compleet en te men
selijk blijft. Ze mist het sluit
stuk dat Christus is. Ik denk
zelfs dat ze niet bestaan kan
en als ze er toch is, gevoed
wordt door de onbekende bron
die Christus is. Alleen mede
menselijkheid die Christus alt
sluitstuk heeft, heeft alles om
haar echt blijvend en uitaal te
doen zijn. Hij bracht ze in de
wereld die ze niet kende. Hij
noemde ze wel anders .naas
tenliefde'.
Oost-Souburg
M O.genoordt
