Programma
LANDROVER VAN
ZESTIEN JAAR
DE KERKEN EN DE
APARTHEID VAN
ZUID-AFRIKA
De Zoon des
mensen
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Een keer in de acht jaar komt de bijbel aan de deur. De twee speciaal ingerichte bussen van
het Nederlandse Bijbelgenootschap zijn dag in dag uit onderweg om te voldoen aan het
doel van dit interkerkelijk genootschap: ,De vertaling, uitgave en verspreiding van de bijbel
in zijn geheel of in gedeelten, zonder aantekening of uitlegging, zowel binnen Nederland
als daarbuiten, zonder dat het een commercieel oogmerk nastreeft'.
Een van deze bussen had de afgelopen week
zijn werkterrein op Noord-Beveland, waar al-
i le dorpen een beurt kregen. En volgende week
zal het rijdende winkeltje van het bijbelge
nootschap Wilhelminadorp, 's-Heer-Abtsker-
ke en de nieuwe wijken van Goes ,doen'. Dit
uiteraard met behulp van de plaatselijke af
delingen van het genootschap. Zo had men
deze week in Colijnsplaat twee groepen van
acht vrijwilligers, die met gevulde tassen bij
de mensen aanbelden en een assortiment bij-
bels, kinderbijbels, bijbelgedeelten, bijbeluit
gaven voor geestelijk gehandicapte kinderen
en bijbelroosters te koop aanboden. De avond
tevoren waren de beide plaatselijke predikan
ten met vrijwilligers reeds naar de mensen,
die buiten de kom van het dorp wonen, ge
gaan. Er werd geen buis overgeslagen. De re
sultaten waren er naar. Er werden die dag
bijna dertig kinderbijbels verkocht, ruim tien
huisbijbels, een serie bijbelboeken voor slecht
zienden, en enkele tientallen nieuwe psalmbe-
J rijmingen.
De heren H. P. Smit uit Katwijk aan Zee en
I W. Kaemingk uit Hoogeveen vormen samen
I de bemanning van de bus. Zij moeten niet al-
leen kunnen chaufferen, maai' ook goed op de
hoogte zijn van alle uitgaven, die ze aan de
I man brengen en dan ook nog het nodige af
weten van boekhouden. Het hoort er alle-
maal bij.
Steeds als de plaatselijke vrijwilligers weer
een paar straten hebben afgewerkt wordt de
bus verreden. Want er zijn altijd mensen, die
I weieens op hun gemak van alles willen beky-
ken en een boodschappentas is echt te klein
j om het gehele assortiment uitgaven van het
1 NBG in te stoppen. Bovendien kunnen in bij
zondere gevallen de heren Smit en Kaemingk
meer en beter inlichtingen verstrekken dan
degenen, die de deuren langs gaan. Uiteraard
Het. Rijdend BijbcUmis, dat volgende week hei
centrum van Zuid-Beveland bezoekt, werk!
het volgende programma af:
maandag m iddag 's-üeer-A btskerke
dinsdag en woensdag: Goes-Zuid:
donderdagochtend: de wijk achter .Rund-
wgck' in Goes;
donderdagm t ddag Wilhelm inadot p;
vrijdag: de Goese sohildersbuurt.
zijn deze laatsten van tevoren wel op de hoog
te gebracht van de aard van hun .koopwaar'.
Voor de vrijwillige krachten, vooral afkom
stig uit de vrouwenverenigingen, werd een
speciale instructieavond belegd.
ZESTIG
In Goes kreeg men in maart de vraag van het
NBG voorgelegd of er een actie kon worden
gehouden. De Goese afdeling zei ,ja' en toog
aan het werk. In de eerste plaats moest er
voor worden gezorgd, dat de beschikbare tijd
zo effectief mogelijk zou worden gebruikt. In
de drieënhalve dag, die het NBG voor Goes
had uitgetrokken, kon onmogelijk de gehele
stad worden afgewerkt. Daarom moest men
zich tot enkele wijken beperken. In Goes koos
men voor de jongste gedeelten: de Poel, de
schildersbuurt tegenover het St-Joanna en de
straten achter het bejaardentehuis Rand-
wijck. Gezien het aantal huizen kon het pre
cies. En het moest voor een stad als Goes toch
geen moeilijkheden opleveren om zestig vrij
willigers bij elkaar te trommelen. Maar na
dat de predikanten van alle deelnemende
kerken vanaf de kansel een oproep hadden
gedaan, was het aantal vrijwilligers voor de
bijbelactie vrijwel nihil.
Men heeft toen zijn toevlucht gezocht
tot de vrouwenverenigingen en op die
manier had men wel succes. Behalve de ge
bruikelijke protestants-christelijke verenigin
gen neemt in Goes ook het rooms-katholiek
Vrouwengilde aan de actie deel. De zestig
vrijwilligsters kwamen er. Mevrouw Schou
ten deelde hen in in groepen, uiteraard na
het nodige overleg. De heer Veenstra was be
last met de wijkindeling en hij moest ook voor
het logies van de heren Smit en Kaemingk
zorgen. Het .Rijdend Bijbelhuis' moet in een
gespreid bedje komen
De Nederlands hervormde predikant van Co
lijnsplaat, ds Ytsma, vertelde iets over de
twee leuzen, die het bijbelgenootschap mo
menteel voert: ,Wie een bijbel heeft, die een
bijbel geeft' en ,Wie een bijbel heeft, die een
bijbel leest'. De eerste heeft duidelijk te ma
ken met de ledenwerfactie, die men in Co
lijnsplaat tegelijk met de verkoopactie voerde.
Het NBG moet het uiteraard hebben van de
leden, donateurs en giften. Want de verkoop
vertelde, dat er bijvoorbeeld bij de bijbel-
levert niet voldoende winst op. De heer Smit
bussen al geld bij moet. Maar vooral de acties
in het buitenland vragen veel geld. Zo staat
er een actie op stapel voor de levering van
15.000 bijbels voor scholieren in Kenia, Tan
zania, Zambia en Oeganda 105.000), 10.000
bijbels voor scholieren op Java 70.000)
en 10.000 bijbels voor Roemenië (aankoop,
vervoer en invoer van papier en inkt om dit
aantal te vervaardigen, omdat men naar dit
land niet zonder meer bijbels kan zenden)
25.000.
EXPERIMENT
In Colijnsplaat was de gecombineerde verkoop
en ledenwerfactie een experiment. Totnutoe
liet men het werven van leden vooral over aan
.geschoolde' krachten. En van vrijwilligers
kan men niet verwachten, dat zij genoeg van
het bijbelgenootschap weten om er een goede
voorlichting over te kunnen geven. Daar komt
bij, dat én verkopen én leden werven te veel
tijd zou kosten. In Colijnsplaat heeft men
echter enkele weken voor de actie huis aan
huis brieven verspreid, waarin de geadres
seerde het een en ander over het NBG en de
actie te weten kon komen. Enkele dames, die
na een middagje wandelen, bellen, praten en
verkopen terugkwamen bij de bus om af te re
kenen, vertelden, dat het met de ledenwerf
actie niet zo vlot was verlopen. Over het al
gemeen wilden de mensen wel een bedrag ge
ven, maar men wilde zich niet binden. Geen
vast bedrag per jaar dus. Dit resultaat lag
overigens wel in de lijn der verwachtingen:
wel meedoen, maar verder geen verplichtin
gen. Op een aanmeldingskaartje staat overi
gens ter illustratie zeer duidelijk, wat er met
het geld kan worden gedaan: 10, ofwel een
bijbel voor Oost-Azië, 8 ofwel een braüle-
boek voor Nederland, 6 ofwel 20 kilometer
met colportagewagen in Kameroen en 4 of
wel een Nieuw Testament voor de nieuwe we
reld van Afrika. In Colijnsplaat kwamen er
opvallend veel vrij grote giften binnen, maar
de ledenwinst beperkte zich tot enkele tien
tallen.
In Goes, 's-Heer-Abtskerke en Wilhelmina
dorp zal men de ledenwerfactie op de tradi
tionele wijze voeren, dat wil zeggen: enkele
weken na de verkoopactie. En belangrijk punt
bij de voorbereiding van een actie is het
'contact met de boekhandelaren. In Kortgene
en Colijnsplaat zocht men contact met de
boekhandelaren, die bereid bleken een deel
van hun etalages in te ruimen voor de uitga
ven van het Nederlands Bijbelgenootschap.
Een week voor de actie begon stonden de uit
gaven reeds tentoongesteld en pas drie weken
erna zullen ze weer worden ingepakt. De
betreffende boekhandelaren maken geen
winst op de verkoop
De uit Zeeuwsch-Vlaanderen afkomstige missie-bisschop J. F. Jans
sen heeft 'n bejaarde landrover. Acht jaar geleden zorgde Zeeuwsch-
Vlaanderen voor het geld voor een nieuwe landrover, voor deze in
Ethiopië werkende Boschkapellenaar. Op de Nederlandse wegen is
een auto na acht jaar ook al dicht bij zijn pensioen. Een landrover
zal in de meeste gevallen nog wel wat jaartjes meer in bedrijf kunnen
zijn, maar voor Ethiopië gelden nu eenmaal andere maatstaven.
Tropenjaren laat men voor de mensen dubbel tellen. Dus gerekend
naar deze maatstaven zou het vervoermiddel van missie-bisschop
Janssen nu al zestien jaar oud zijn. Zijn bisdom is dat van Jimma.
waar hij aan het hoofd staat van nog zeven uit het bisdom Breda
afkomstige missionarissen.
Hij heeft laten weten, dat hij zijn landrover slechts met de uiterste
omzichtigheid kan hanteren. De eerste vier jaar werd de wagen ge
bruikt voor de lange en zware afstanden, de volgende drie jaar deed
de wagen dienst in Metcha en nu wordt hij nog slechts gebruikt voor
het lichtere werk. Missie-bisschop Janssen schreef, dat iedere reis nu
'.en paar onderdelen en ,een macht geduld' kost. Kortom: er moet een
u'euwe landrover komen.
Je Missie Verkeersmiddelen Aktie, die vorig jaar 330 missionarissen
van vervoermiddelen van trucks tot paardenvoorzag, zal daarom
op 15 september in Zeeuwsch-Vlaandren een actie houden om het
nodige geld Voor een nieuwe landrover bij elkaar te krijgen.
Gedurende de zitting van de Gereformeerd# Oecumenische Synode (G.O.S.) hadden ge
reformeerde jongeren in hotel „De Paascheik" te Lunteren een tentoonstelling tegen de
apartheid georganiseerd. Tevoren was deze expositie te zien geweest in het Anne Frankhuis
te Amsterdam, waar ze was geopend door prof. Dr. Gezina v. d. Molen, hoogleraar aan de
V.U. Met het oog op de G.O.S. werd deze tentoonstelling gehouden. Volgens de organi
serende jongeren konden de Ger. Kerken niet meer voorbijgaan aan de rassenproblematiek
en vooral niet aan de apartheidspolitiek zoals de regering van Zuid-Afrika deze bedrijft. Na
een bezoek aan deze tentoonstelling verklaarde Ds. Gericke, een van de afgevaardigden van
de Nederduits Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika: „Nederland is niet meer het Nederland
van Tromp en de Ruyter."
Inderdaad niet. Er zijn sindsdien drie eeuwen
voorbijgegaan. De wereld is ook niet meer
zoals ze toen was en hoe zou in deze wereld ons
land, dat van onze aarde maar een heel klein
stukje is, aan deze ontwikkeling kunnen voorbij
gaan. Op de G.O.S. ging de strijd, toen het ras
senvraagstuk aan de orde kwam, vooral tussen de
afgevaardigden van de Ger. Kerken uit ons land
en die uit Zuid-Afrika. Zoals we reeds hebben
gemeld is het eindresultaat geweest dat de meer
derheid van de afgevaardigden zich heeft neer
gelegd bij een compromis-voorstel. Maar in geen
geval kan men in Z.-Afrika beweren dat de Ger.
Kerken in Nederland zouden staan achter de
apartheidspolitiek van de Z.-Afrikaanse regering,
welke door de Afrikaans sprekende kerken wordt
Sesteund.
i 1948 is de apartheidspolitiek door de regering
Malan aanvaard. Daarmee werd officieel een
vorm gegeven aan iets wat er niet officieel reeds
was. Sindsdien is deze politiek steeds meer ver
scherpt en wordt de scheiding tussen de rassen
in dit land steeds verder doorgevoerd. In de ogen
van de gekleurde wereld is de apartheidspolitiek
van Z.-Afrika steeds meer het teken geworden
van de blanke onwil om de werkelijke problemen
en de verhoudingen die hiermee samenhangen,
eerlijk onder ogen te zien en we kunnen Dr.
Martin Luther King alleen maar gelijk geven wan
neer hij zegt dat deze Z.-Afrikaanse apartheid de
incarnatie is geworden van hef leerstuk van da
blanke superioriteit. Ook Amerika kent zijn ras
senprobleem, doch hier ligt hef toch iets anders,
want de wetten van dit land wijzen de apartheid
af. De moeilijkheid is hier dikwijls om die wet
ten uitgevoerd te krijgen. Er zijn ook in Amerika,
zoals we weten, problemen te over. In Z.-Afrika is
de apartheid de officiële lijn van de regering en
deze wordt door blanke kerken, voor zover zij
Afrikaans spreken, nagenoeg onvoorwaardelijk ge
steund. Volgens Ds. Vorster, de belangrijkste Z.-
Afrikaan op de G.O.S.: leder mens is verplig om
die kleurlijn te eerbiedig as wil van God.' ,Die
kaffir moet op sij plek blij.' Met andere woorden
Zij moeten tevreden zijn met een minderwaardig
heidspositie. Het wezen van de apartheid is, dat
men fel gekant is tegen elke vorm van gelijk
stelling van de nief-blanke bevolking. Ook al
wijst men er in Z.-Afrika op dat de kleurlingen
in dit land het beter hebben dan in menige jonge
Afrikaanse staat, d't neemt niet weg dat de hou
ding tegenover Z.-Afrika in de gekleurde wereld
van doorslaggevende betekenis is en nog meer
wordt er naar gekeken wat het woord is.dat de
kerken hierin zeggen. In het minderheidsrapport
over hef rassenprobleem van de G.O.S. werd de
apartheid onomwonden in tegenspraak genoemd
met het christelijk geloof. Met 30 tegen 16 stem
men is dit afgewezen
Tn zekere zin is de apartheid in Z.-Afrika voort-
gekomen uit de kerk. Hier moet in hef bij
zonder worden genoemd de Nederduits Her
vormde Kerk, die voornamelijk in Transvaal is te
vinden. Deze kerk heeft van het begin af aan een
artikel in haar kerkorde gehad, waarin werd be-
Eaald dat alleen blanken lidmaat van deze kerk
unnen zijn. Toen Malan met zijn apartheidspoli
tiek begon, vond hij hier onmiddellijk verdedigers.
De Nederduits Gereformeerde Kerk was oor
spronkelijk aarzelend, hetgeen te begrijpen is,
want kleurlingen waren lid van deze kerk. Doch
in de kraktijk bestond zij uit twee kerken naast
elkaar, een blanke en een gekleurde. We kunnen
toch niet zeggen dat die Ned. Ger. Kerk de
apartheidspolitiek van de regering zo maar heeft
aanvaard, als blijkbaar nu wel het geval is. Wan
neer we zien naar de geschiedenis, blijkt het, in
de jaren 1950-1960, dat men er verlegen mee heeft
gezeten. Dit zijn de jaren geweest dat deze kerk
een intensief oecumenisch contact kende en dat
zij van daaruit allerlei waarschuwingen hoorde.
In 1960 vond het bloedbad van Sharpville plaats,
dat de wereld opschrikte en dat in de kerken van
Z.-Afrika een grote ongerustheid verwekte. In de
cember van dat jaar kwamen afgevaardigden van
de Z.-Afrikaanse kerken bijeen, samen met ge
delegeerden van de Wereldraad van Kerken te
Cotfesloe. Hier werd de apartheid afgewezen.
Dr. W. A. Visser 't Hooft heeft enkele maanden
geleden in zijn radio-lezingen uitvoerig over deze
ijeenkomst gesproken en daarin verteld hoe er
een zucht van verlichting was opgegaan toen er
een, naar zijn mening, redelijk akkoord was be
reikt. .Niemand die in Christus gelooft, mag op
grond van zijn huidskleur of ras uit enige kerk
worden geweerd.' Een kerk mag als kerk niet
weten van een huwelijksverbod voor mensen van
verschillende huidskleur. De kerk moet opkomen
voor een eerlijke en openbare rechtspraak, leder
heeft hef recht in de regering vertegenwoordigd
te zijn. En zo had men nog meer vastgelegd.
De regering heeft onmiddellijk deze overeenkomst
van Cottesloe fel aangevallen. Zij stelde dat de
vertegenwoordigers van de Z,-Afrikaanse kerken
alleen hun eigen mening weergaven en niet die
van hun kerken. Het gevolg is geweest dat de
Nederduits Ger. Kerk in oktober 1961 besloot de
verklaring van Cottesloe te verwerpen en teven*
om zich uit de Wereldraad van Kerken terug te
trekken. Sindsdien is deze kerk alleen maar een
verdedigster geweest van de politiek der regering.
Niet iedereen was het echter eens met deze gang
van zaken. Een van degenen die het met konden
aanvaarden was Ds. C. F. Beijers Naudé, een
moderator van de Ned. Ger. Kerk. Hij richtte in
1963 op het Christelijk Instituut voor Zuid-Afrika.
Het hoofddoel van dit instituut was de rassen-
barrière te doorbreken. Dit heeft hem zijn pre
dikantschap gekost. Hij is afgezet. Daarop doelde
Ds. Vorster bij het bezichtigen van de tentoon
stelling in ,De .Paascheik', waar veel aandacht
was besteed aan dit Christelijk Instituut en aan
zijn directeur Ds. Beijers Naudé, dat deze een
bedrieger was, omdat hij, niettegenstaande zijn
uitstoting, zich dominee blijft noemen. Niettemin
is deze predikant doorgegaan met zijn werk om
te trachten:
le. de rassenongelijkheid binnen de kerken te
overbruggen,
2e. te getuigen voor sociale gerechtigheid,
3e. te streven naar rassengelijkheid in de gehele
maatschappij en
4e. naar de Oecumene heen te werken.
Een heel programma voor het Christelijk Insti
tuut, dat o.a. begonnen is met pogingen (niet zon
der succes overigens) om het peil van de predi-
STEMMEN UIT
DE KERKEN
kanten der kleurlingenkerken (waarvan er niet
minder dan 1400 zi|n) op een hoger niveau te
brengen. Zij die hierin werken, hebben zich de
felle opmerking van een Engelse predikant aan-
Eefrokken dat de kerken van Z.-Afrika zich blijk-
aar meer opwinden over hef behoud van hun
blanke gelovigen dan om de afval van de zwarte.
Volgens Ds. Beijers Naudé, toen hij in mei ven
dit jaar in ons land was, is deze afval ontstellend
in de steden. Op het platteland is het iets beter
Doch overal hebben de kleurlingen het gevoel
niet meer geaccepteerd te worden in de kerk
van de blanken en door de God van de blanken.
Het gevolg is, aldus Ds. Beijers Naudé, ,een treu
rige morele afbraak'. En zo is er de mogelijkheid
dat steeds meerderen zich openstellen voor het
communisme, de heilsleer van deze tijd die, naar
zij hopen, de bevrijding uit de knellende band
zal brengen.
'"Perwijl in Z.-Afrika de beschuldigingen tegen
hef Christelijk Instituut steeds groter worden,
o m. dat ook dit instituut besmet zou zijn met
communisme, wordt hef door heel wat kerken ge
steund, o.a. uit ons land. Te begrijpen is dat de
regering dit instituut met lede ogen aanziet en
gezien de getrouwheid waarmee de blanke Afri
kaans sprekende kerken zich achter de regering
plaatsen, is niet anders te verwachten dan dat
ook vanuit deze kerken allerlei beschuldigingen
worden geuit. Zelfs heef» het Christelijk Instituut
door middel van een proces zich genoodzaakt
gezien tegen de meest dolle beschuldigingen die
publiekelifk werden geuit, zich te verwegen. Het
enige gevolg van de druk waaronder het Christe
lijk Instituut moet werken en de houdina van de
buitenlandse kerken is geweest aldus Ds.
Beijers Naudé ,da» ik bij een toenemend aantal
blanken een toenemende vraag naar de juistheid
van de apartheid constateer.' ,Maar de verande
ring in de openbare mening zal wel gauw moeten
komen, anders is het te laat.' Sinds de G.O.S. van
de vorige maand weet men in Z.-Afrika dan nu
ook dat de Ger. Kerken en de Vrije Universiteit
definitief afstand hebben genomen van de hou
ding van de Nederduits Ger. Kerk in Z.-Afrika en
dat is in ieder geval een niet gering winstpunt
Te IeZen: Openbaring 1 v. 9-20.
Tekst:en zjjn voeten wa
ren gelyk koperbrons, als in
een oven gloeiend gemaakt
Johannes zag iemand als eens
mensen zoon'. Zo op het eerste
gezicht kan dit iedereen zijn.
Maar uit hetgeen volgt blijkt,
dat dit niet de bedoeling van
Johannes is. Het lange gewaad
sghijnt te duiden op een
priester. De gouden gordel
maakte deel uit van 't staatsie
gewaad van de koning. En nu
Johannes op de hoogte ge
bracht wordt van de gebeurte
nissen, die komen gaan. is het
denken aan een profeet niet
meer te verdringen. Nu is er
geen verwarring meer moge
lijk. Die .iemand als eens men
sen zoon' is Jezus Christus.
Zgn priesterlijk hoofd en
haren waren wit. Zijn ogen
als een vuurvlam geven de on
derzoekende werkzaamheid
weer van een koning. En zijn
voeten waren gelijk koper-
brons. Zij geven de duurzame
volharding weer van een pro
feet, die de harde woorden van
God als gloeiende kolen sta
pelde op het hoofd van hen,
tot wie hjj namens God sprak
In het woord, dat vertaald is
net koperbronsklonken voor
Johannes het woord koper" en
hel woord .slang' mee. Onze
tekst voert onze gedachten te
rug naar de tocht van Israël
door de woestijn. Toen moest
Mozes eens een koperen slang
maken en die op een slok
plaatsen. En wie, wanneer een
slang hem gebeten had, op die
koperen slang zijn blik richtte,
die bleef in leven. Dat speciaal
de voeten van koperbrons zijn,
vindt zijn verklaring in Gene
sis 3. Daar staat de belofte, dat
de kop van de slang vermor
zeld zal worden. Iemand als
eens mensen zoon' is nu de
.Zoon des mensen' geworden.
Want zoals Mozes de slang in
de woestijn verhoogd heeft, zo
moest Jezus Christus verhoogd
worden opdat een ieder, die
gelooft in Hem eeuwig leven
heeft. De dood is dus door
voeten van koperbrons de
grond ingestampt. ALS dood
viel Johannes Hem voor de
voeten. Pas toen hoorde Jo
hannes .Wees niet bevreesd. Ik
ben de eerste en de laatste, en
de levende, en Ik ben dood ge
weest, en zie. Ik ben levend
tot in olie eeuwigheden'.
Oosterland. H. Ommering
