cKfbhiUcs
1M
KRANTEN ALS DAGBOEK VAN
BIJBELSE HISTORIE
F,RN NIEUWE WIJK
MOET EEN
CENTRUM EN
GEEN KERK HEBBEN
IAC0B PROTESTS SONS' ARREST
Gracieus gekleed
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 19Ó8
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
15
N/mAfw Taks* Otrr MAN OF GÓD £nds Glorious Career on
Threshold of Holy Land
Spy llnnt in Kjfvpf
Ptoss!) Taiwtmss s! Enplirslas tïïï,
Eerf» Trtew^ferf Martli Hertb 'ITJS£fiST
--«EK is rt«a =r£r=
Aiarftd D»«y Charf» el freiossg*
Can» 7» 8srf feed Ier Staving fnimlir
tareV» to Zaplsxrt
Molt» G«dShorn;
KHTirr fsfTptf#* 5i«« fjQs
C~5*kJ *J Iteétr «I Smiktm RaiTHrT
De uitgave JerusalemChronicle' is verkrijgbaar in de Israel Galerie', Prinsen
gracht 744 te Amsterdam. De pry's bedraagt f 26.De Galerie waarin een ex
positie is ingericht over grafisch werk uit Israel is op werkdagen geopend van
10.30 tot 18.00 uur en op zondagen van 13 00 tot 17.00 uur.
.Spionnenjacht in Egypte', een gebeurtenis die de gemoederen in het oude Israel
danig in beroering gebracht zou hebben wanneer een krant was verschenen als
de .Jerusalem Chronicle'.
Wat zou er te zien zijn geweest in de kiosken in Israel wanneer in de dagen
van het oude testamenf-daar kranten van enorme rotatiepersen zouden zijn
gerold Hoe zouden die kranten zelf eruit hebben gezien en hoe zouden die
berichten uit jaren vol strijd en triomf, jaren vol historie, hebben geluid De
uitgave .Jerusalem Chronicles, news of the past in the days of the bible,'
verzorgd door de Reubeni foundation te Jeruzalem, geeft een indruk daarvan.
In een boewerk dat 26 kranten van elk
vier pagina's omvat alsmede een grote
kaart van hef oude Israel waardoor men
zich beter kan oriëntereq. We hebben de
stof (van 1726 tot 444 voor Christus) die
in deze edities behandeld wordt op
school geleerd en laten we eerlijk zijn,
meestal was het vrij droge kost, terwijl
we ons de zaken rond koningin, priesters
en hogepriesters, mannen die muren van
steden ombliezen en koningen, die zich
in hun eigen zwaard wierpen, niet zo
best konden voorstellen.
In de edities van de Jerusalem Chronicle
wordt in termen die wij vandaag in de
kranten aantreffen over deze zaken ge
schreven. In een moderne opmaak en
moderne wijze van illustreren, gaan de
veldtochten van het Joodse leger, de
slagen van de Filistijnen, de ondergang
van Sodom en Gomorrah voor ons leven.
De speciale verslaggevers en oorlogs
correspondenten, de wetenschappelijke
medewerkers en de illustrators maakten
in deze 26 edities een vrij statisch deel
van de bi|bel tot een boeiend gebeuren.
Wie meent dat er ,dus' wat onnauw
keurig en omwille van de aanpassing aan
de .moderne journalistiek' bezijden de
waarheid is geschreven, zal moeten er
varen dat de diverse boeken van het
oude testament zeer exact zijn weerge
geven. Zo wordt de catastrofe van Sodom
en Gomorrah door een .ooggetuige' ver
teld aan 'n verslaggever en wordt door
een wetenschappelijk medewerker aan
de hand van .luchtfoto's' de groei van de
grote Zoutzee duidelijk gemaakt. Maar
het blijft zuiver een weergave van be
kende feiten Wie naast de Jerusalem
Chronicle de boeken van de bijbel neemt,
zal de scribenten van de Israëlische uil-
gave nergens kunnen betrappen op
fouten. Het is de wijze van presenteren
en het herschrijven van de historische
stof die de actualiteit realiseert. Men be
trapt zich pas na het lezen van deze
edities erop in feite niets nieuws te heb
ben gelezen.
Maar niet alleen ,het grote nieuws' vindt
men in deze uitgaven, ook de .roddel
rubriek' heeft er een plaats gekregen
alsmede de kolommen .lezers schrijven'
en wat te denken van de advertenties die
ware sieraden zijn geworden. Nieuwe
landbouwmachines worden inclusief een
,foto' ervan aangeprezen. Een huwelijks
annonce van Basmat en Ezau en het over
lijden van Joseph,Nmedegedeeld zowel
namens het Egyptische huis Hatshepsut
als de familie, geven de kranten het aan
zicht van dagbladen zoals we die van
daag de dag nog kennen.
Hoe groot net verschil in verteltrant is
om nog niet te spreken-van de visuele
presentatie wordt duidelijk wanneer
we het verhaal uit Genesis 39-42 lezen,
waarin wordt verhaald, dat Joseph in
Egypte een paar van zijn broers als gij
zelaars achterhoudt in de hoop zo zijn
vader naar Egypte te lokken. In die dagen
moet zulk nieuws schokkend zijn geweest
voor de Joden. De Jerusalem Chronicle
meldt dan ook op de voorpagina: Jacob
protesteert tegen de arrestatie van zi|n
zonen.' .Spionnenjacht in Egypte.' Als
onderkop een nieuwsmelding van het
persbureau uit Memphis: .Beschuldigden
ontkennen spionageactïviteiten.'
olie fronten.' De man meldt: ,De Filistijnen
zijn in een reeks gevechten in de vallei
van Ephraim verslagen. Zij worden door
onze legers achtervolgd tot aan de poor-
De inleiding tot het openingsartikel ver
haalt: ,tien van de zonen van Jacob, de
rijke Hebreeuwse veefokker uit Kanaon,
werden hier in Memphis vandaag in hech
tenis genomen, beschuldigd van spionage
ten behoeve van de Hyksos en de Habiru.
Het bevel tot hun arrestatie werd per
soonlijk ondertekend door Zaphnat-
Peneach, onderregent van koning Tahut-
mes van Egypte. De tien beschuldigden
hebben de aanklacht van de hand ge
wezen en verklaard slechts naar Egypte
te zijn gekomen teneinde daar graan te
kopen ten behoeve van hun familie in
Kanaon. Een officiële bekendmaking van
het paleis van Zaphnat-Paneach spreekt
over ,een bende Hebreeuwse spionnen,
deel uitmakend van een uitgebreid net
dat informaties verzamelt ten behoeve
van de Hyksos-Habiru regering.'
Juist in onze dagen spreekt een derge
lijke taal aan. Een speciale correspondent
had tezelfdertijd een onderhoud met
Jacob, die hem vertelde: ,Het is allemaal
een verschrikkelijk misverstand en ik hoop
dan ook dat mijn zonen erin zullen slagen
de Egyptische autoriteiten te overtuigen
van hun onschuld.' Daarnaast wordt een
brief afgedrukt die Jacob aan Zaphnat
heeft geschreven. Bij het artikel wordt een
groot aantal scherpzinnige details ge
geven en worden korte biografieën van
de gevangenen met archeologisch be
langwekkende afbeeldingen afgedrukt.
Een correspondent in Memphis meldt: ,bij
eerste confrontatie hebben de broers een
uitstekende indruk gemaakt."
Spreekt alles al van een zich inleven in
de stof uit die dagen en van kennis van
zaken van de journalistiek van vandaag
dat men zich bij het samenstellen van de
Chronicle afgevraagd heeft: ,wat schrijft
een krant, waarvoor hebben de mensen
belangstelling en daarnaast: ,hoe zul
len de gewone menselijke reacties zijn
geweest van de betrokkenen en hoe wor
den die passend in .krantentaal' weerge
geven 7' Daarbij hebben de auteurs ge
bruik gemaakt van de terminologieën van
vandaag zodat de koppen en artikelen
zeer echt lijken.
Dat overigens de Chronicle niet alles
wist hetgeen ook weer erop wijst dat
de samenstellers niet vanuit de kennis
van vandaag wilden schrijven maar zich
volledig verplaatsten in die dagen
blijkt uit het feit dat op het moment van
de arrestatie van de broers het de re
dactie niet bekend was dat de man die
bevel gaf tot aanhouding van de broe
ders, een jood was, dit in ieder geval niet
vermeldt Zo leeft de geschiedenis van
het oude Israel in de ruim honderd pa-
ginas die dit opmerkelijke boekwerk be
vat. We volqen de strijd van Mozes tegen
de Egyptische Farao's ,we guit Egypt
today' heet het in de extra-editie wan
neer Mozes erin geslaagd is het land te
mogen verlaten en de veldtocht van
Saul ,de Filistijnse garnizoenen aan de
grens worden in staat van paraatheid ge-
ouden in afwachting van het nieuws van
de kroning van Saul' tegen o.a. de
Filistijnen. Speciale oorlogscorrespon
denten berichten van de overwinningen
zoals van de slag van David tegen de
Filistijnen. .Filistijnse leger op de vlucht
gedreven, koning David overwinnaar op
ten van hun voornaamste steden. Een van
onze kolonnes rukt op naar Gath, een
andere naar Gezer.'
De .Chronicle' is zo een moderne krant
geworden. Er wordt met kaarten gewerkt
die door een eigen cartografische dienst
zijn samengesteld. Kaarten van veldslagen
maar ook kaarten van de toenmaals be
kende wereld, Het nieuws dat dikwijls
slecht en toch sensationeel is, wordt in
grote opmaak gebracht. Prins Mozes is
een Hebreeër met als toevoegingen .be
schuldigd van moord op een Egyptische
officier vlucht hij uit Egypte'. Een andere
kop: .Politie volgt een spoor'. De speciale
correspondent meldt dat de dochter van
de Farao haar geadopteerde zoon be
schermt. Op het moment dat er rond de
Joodse slaven moeilijkheden in Egypte
zijn, zegt de Egyptische premier: ,De re
gering overweegt n herziening van de
status der Hebreeuwse slaven'. Onder
.Laatste nieuws' brengt de krant: Mozes
zuster gearresteerd'.
Een andere editie heeft een voorpagina
Seheel in rouwkader Mozes is dood',
jidt de kop over de gehele pagina
breedte. ,De man Gods, de man die ons
uit de slavernij van de Egyptenaren leidde
en ons naar de berg Sinai bracht, er ons
Gods geboden bracht en ons veertig jaar
door de wildernis leidde, is niet langer
onder ons. Mozes stierf in het zicht van
het land van onze vaderen. Het land dat
hij zo lief had, maar op welke grond hij
geen voet heeft mogen zetten'. Bij het
artikel een foto die een beeld geeft van
dat wat de man Gods gezien heeft vanaf
de plaats waar hij stierf: het beloofde
land gezien vanaf de berg Nebo.
Men vindt er eveneens een verslag van
zijn laatste weken, van zijn vergadering
met de stamhoofden. Daarnaast een ne
crologie en een hoofdartikel dat leven en
werken van de zo belangrijke leider van
het joodse volk beschouwt. Welk een
ander dieptepunt moet in die dagen niet
de verovering van het Noordrijk zijn ge
weest. .Noordelijk Koninkrijk valt in han
den van de Assyriërs', Juda houdt stand'
en het artikel begint: .Iedere hoop dat het
koninkrijk Israel in de naaste toekomst
zijn onafhankelijkheid zou kunnen her
krijgen, werd gisteren de bodem in ge
slagen toen koning Sargom van Assyrië
het bevel tot deportatie van de bevolking
gaf. Ruim 150.000 mensen zijn gedepor
teerd. Deze massa-deportatie werd reeds
lange tijd gevreesd sedert de Assyriërs
Samaria in een verbitterde oorlog die
twee jaar geduurd heeft, hebben bezet
Bethel is een dodenstad geworden.
Maar een volgende editie meldt triom
fantelijk: ,Hef Assyrische leger vlucht
Jerusalem is gered'. Dit naar aanleiding
van het beleg van de heilige stad ,Het
beleg van Jerusalem is voorbij. Koning
Sennacheribs eens zo machtige Assyrische
leger is door de pest neergeslagen. De
weinige krijgers die niet door deze ziekte
werden aangetast hebben in paniek 't
legerkamp verlaten. Koning Hezekiah,
vergezeld door de profeet Isaia verscheen
vanochtend op de stadsmuur om dit
Ïlorierijke moment aan te kondigen en
aweh te danken voor zijn ingrijpen'.
In een reeks kaarten die menige ge-
interesseerde in geschiedenis zullen
boeien wordt de 200-jarige geschiede
nis van het Noordrijk weergegeven met
zijn koningen, maar ook de campagne
tegen de Assyriërs vanuit Jerusalem. Deze
uitgave is bi|zonder indringend geschre
ven, dat zal iedere lezer wel duidelijk
zijn, maar tevens is ze smetteloos ver
zorgd. Voor ieder die belang stelt in de
historie van het oude Israël een boek
werk om direct aan te schaffen. De ar
tikelen zijn veelal geïllustreerd met ar
cheologisch belangwekkend materiaal,
deels prenten, deels foto's terwijl ook
speciale maquettes werden gebouwd. Het
leven van alledag komt uit de beschrij
vingen gaaf tevoorschijn, want het wereld
nieuws wordt steeds begeleid door een
aantal artikelen rond dat nieuws Zo vindt
men een schat van gegevens over het
leven van de Egyptenaren, hun goden en
hun gewoonten van balsemen, het bou
wen van tempels en graven. Ook het
leven der Assyriërs en Perzen is uitvoerig
beschouwd Een serie prenten over Baby-
Ion hoort thuis in de .reeks die o.a Athene
in woord en beeld presenteert. Zelfs over
Confucius weet een speciale medewerker
te berichten.
De uilgever, die nu ook een tweede deel
heeft laten volgen, handelend over de
jaren 165 v. Chr. tot 696 na Chr. heeft in
iets meer dan 100 pagina's een compleet
beeld opgehangen van een bijzonder be
langwekkend deel van de bijbel: het
oude testament. Voor velen zal de wijze
waarop de stof benaderd wordt een open
baring ziin, voor sommigen wellicht een
indicatie noe deze stof aan leerlingen op
boeiende wqze kan worden overgedra
gen. De oude geschiedenis heeft een mo
dern gezicht gekregen zonder storende
anachronismen. Dat is een der grootste
complimenten die men de samenstellers
en de voortreffelijke auteurs kan maken.
Deze uitgave is dat compliment meer dan
waard.
Het Indonesische Bijbelgenootschap hoopt over drie jaren de kerken in Indonesië
een nieuwe bijbelvertaling te kunnen aanbieden in een moderne en tevens vereenvou
digde Indonesische versie. Het bvzondere van deze vertaling zal zijn, dat zij door alle
kerken in Indonesië zai worden geaccepteerd. Bij een onlangs gehouden bespreking
tussen het bijbelgenootschap en de kerkgenootschappen, waren 74 vertegenwoordigers
aanwezig van verscheidene protestantse kerken, maar ook van de pinkstergemeente en
de adventisten, van de zending en van de (protestantse) raad van kerken, een over
koepelende organisatie.
Bij deze gelegenheid werden niet alleen bijzonderheden gegeven over de nieuwe ver
taling, doch de aanwezigen konden zelf nog enige theologisch belangrijke punten naar
voren brengen. Zeer belangrijk was de aanwezigheid van pater G. Zegwaard, die het
Indonesische episcopaat vertegenwoordigde en de belangrijke toezegging deed. dat ook
de R.K. kerk de nieuwe vertaling zal gebruiken.
0 De R.K. jeugdorganisatie van Djokjakarta heeft enige tijd geleden een grootscheepse
actie gevoerd ter opvoering van het aantal roepingen voor het priesterschap, waarbij
niet minder dan 30.000 pamfletten in Midden-Java zijn verspreid.
Niet minder dan 3000 beantwoorde formulieren kwamen op deze enquête binnen, waaruit
bleek, dat 97 procent van mening was, dat het celibaat voor de priester gehandhaafd
moet blijven. Voorts bleek 80 procent voorstander te zijn. dat de priester zijn toog
blijft dragen, opdat hij gemakkelijker herkenbaar is en psychologisch gezien een betrouw
baarder indruk maakt. Slechts 5 procent bleek iets te voelen voor de burgerkleding
van de geestelijke, welke hem een vrijere omgang met de leken mogelijk zou maken.
De resterende 15 procent voelde meer voor het compromis: in de kerk in ambtsgewaad,
daarbuiten zonder.
Het is al weer enige jaren geleden dat via radio en televisie de actie is geweest om gelden
bijeen te brengen voor het bouwen van kerken. In die week werd in een van de toekom
stige woonwijken van Hoogvliet een kerk opgetrokken, die gebruikt zou kunnen worden
door alle kerken die aan deze actie meededen en aan het einde van die ene week werd in
die gloednieuwe, hoewel nog niet geheel afgebouwde Antwoordkerk een dienst gehouden,
waarvan wij, via onze moderne massamedia, getuige hebben kunnen zijn.
De noodzaak voor deze massale inzameling was
het feit dat er een Wet Premie Kerkenbouw was
aangenomen, een wet die een beperkte duur zou
hebben. Daarin werd van regeringswege een
bouwpremie toegezegd voor de bouw van kerken
binnen een bepaalde periode. Dat onze regering
deze geste heeft gemaakt, hangt samen met de
uitbreiding van de steden. De oude binnenstad,
waar de kerken stonden, soms op klusjes bij
elkaar, wordt steeds meer ontvolkt. Bijna ieder
kerkgenootschap zit hier met kerken die voor
eigen eredienst met meer nodig zijn. Telkens
weer kunnen we lezen van kerken die gesloten
worden, die voor garage, supermarkt of andere
doeleinden worden gebruikt, of ook worden af
gebroken en dan laat de illustratie in de krant
ons zien hoe de torenspits valt. Het moeilijkst
nog komen die kerken te zitten, die z.g.n. monu
menten in bezit hebben, welke staan op de lijst
van rijksmonumentenzorg en die daarom niet
mogen worden afgebroken en jaarlijks enorme
sommen verslinden voor onderhoud. Doch dit is
een zaak apart. In de nieuwe wijken van onze
steden en in de verstedelijkte dorpen heeft men
nieuwe kerken nodig, bovendien naar de be
hoefte van onze tijd, kerken die meer zijn dan
alleen maar een plaats waar de gemeente op
zondag bijeen komt. Door de gehele ontwikkeling
in ons land, die van regeringswege planmatig
wordt geleid, staan ook de kerken voor vele
vragen. De industrialisatie is ook voor hen een
ingrijpende zaak. In sommige streken zien we de
oude woonkernen ontvolken en op andere
plaatsen, waar vroeger alleen de koeien graas
den, zien we hele en halve steden verrijzen. Be
grijpelijk dan ook dat de regering in de enorme
kosten die er gemaakt moesten worden, enigszins
wilde tegemoet komen en eveneens begrijpeli|k
is dat zij zich niet voor altijd heeft willen binden,
want v/ie kan de toekomst, zelfs een tamelijk
dichtbij-zijnde toekomst, overzien. V/ie kan er
ook weten welke de toekomst van de kerken zal
zijn
He* Tweede Kamerlid Drs. Franssen heeft enige
maanden geleden aan de minister voor volks
huisvesting en Ruimtelijke ordening enige vragen
gesteld over de toepassing van aie Wet Premie
Kerkenbouw. Hij wilde wel eens weten hoeveel
kerken me» subsidie van dc overheid zijn ge
bouwd en hoeveel dit aan de regering heeft ge
kost Met hem heeft heel ons volk hel recht dit
te weten De minister heeft geantwoord dat er
vanaf 18 februari 1964 tot en met 10 juni van
dit jaar 470 kerkgebouwen zijn gesubsidieerd,
waarmee een bedrag was gemoeid van bijna 60
miljoen. Ook heeft de minister nadere gegevens
verstrekt voor welke kerkgenootschappen deze
470 gebouwen waren bestemd. De R.K. Kerk heeft
er 166 neergezet, wat de regering een premie
bedrag van 25,5 miljoen kostte. Daarop volgde
de N H Kerk met 104 kerken (premiebedrag ruim
13 miljoen). De synodaal Ger. Kerken'hebben er
87 doen verrijzen, waarvoor de regering ruim 12
miljoen heeft neergeteld. De overige kerkgenoot
schappen maakten met 113 het totaal van 470
vol, wat de regering bijna 9 miljoen heeft ge
kost
Wanneer we deze lijst bekijken, blijkt da» nage
noeg alle kerken ui» deze overheiasruif hebben
gegeten We vinden er de Vrijgemaakte Ger.
Kerken met 21 kerkgebouwen, de Chr Ger. Ker
ken met 13, de Ger. Gemeenten met 9 Waarom
zou ook niet elke kerk hiervan profiteren Het
geld dat de regering hiervoor heeft uitgegeven,
icomf tenslotte uit de belastingcenten, waarvoor
we allemaal onze bijdrage moeten leveren. We
mogen dus constateren dat deze overheidsbij
drage, kerkelijk gezien, een algemeep. aanvaarde
zaak is geworden. Waarom ook niet De re
gering heeft deze bijdrage geschonken zonder
enige belastende bepaling. Zij is bijv niet gaan
onderzoeken of de bouw van een kerk strikt
nodig was Dit heef» zij overgelaten aan de ker
ken zelf Zij heeft wel geweten dat, indien zij ook
maar enigszins regelend en verordenend was op
getreden, zij in een wespennest zou zijn terecht
gekomen. Ook al heeft zij haar bijdrage gegeven,
zij heeft zich gehouden aan de scheiding tussen
staat en kerk. We geloven niet dat er velen zijn
die ook maar iets terugwensen van de vroegere
verhoudingen, toen in vele landen staat en kerk
nauw verbonden waren, met het gevolg dat de
kerk in afhankelijkheid van de staat leefde en
maar alles goedkeurde wat er van overheidswege
werd gedecreteerd. Het Duitse Nationaal Socia
lisme heef» er gebruik van gemaakt dat de re
gering zoals ook nu nog het geval is in dat
land de kerkelijke belasting ince. Toen een
van de bisschoppen in een kerkdienst uitriep:
Wij houden nog altijd het roer (das Steuer) van
de kerk in handen, kreeg hij ten antwoord: Maar
wij houden nog altijd de (kerkelijke) belasting
(die Steuer) in handen. Er zijn trouwens nog heel
wa» landen waar de verbondenheid van kerk en
staat wordt gekend en waar de kerk min of
meer leeft in afhankelijkheid van de staat. En
wanneer er dan geestelijken zijn die gaan pro
testeren tegen overheidsmaatregelen, zitten de
bisschoppen of welke kerkelijke besturen dan
ook, in moeilijkheden Er wordt verwacht dat de
kerk alleen maar de getrouwe dienaar van de
overheid zal zijn en blijven.
Toen Drs. Franssen informeerde naar de toe
passing van de Wet Premie Kerkenbouw, wilde
hij meer weten dan alleen maar de nuchtere ge
tallen. Hij informeerde in de tweede plaats ook
naar het gemeenschappelijk bouwen en gebruiken
van kerkgebouwen door verschillende kerkge
nootschappen en derde ,Of de regering het wen
selijk en mogelijk acht harerzijds over deze be
reidheid tot samenwerking een positieve waar
dering uit te spreken, bi|v. langs de weg van ver
hoogde subsidie De minister heeft geantwoord
te weten van een zeer beperkt aantal gevallen
van stichting en gebruik van kergebouwen voor
gezamelijke rekening. ,Wel valt in laatste tijd een
zekere relatieve toeneming te constateren van
het aantal kerken dat bestemd is voor meervou
dig gebruik. Van een verhoogde subsidie heeft
de minister echter niet willen weten, omcat hij in
geen enkel opzicht, ook niet door de verlokking
van een meerdere subsidie aan de- organisatie
vrijheid van de kerkgenootschappen zou willen
tornen. De hoogte van de premie wil hij, zoals
in de wet is vastgelegd, alleen afhankelijk stellen
van de grootte en de aard van het te stichten
kerkgebouw. De minister wil zich houden aan
de wet en terecht. Van enige dwang kan er van
zijn kant geen sprake zijn en ook alle drang wil
hij vermijden en geen belofte van een verhoogde
subsidie geven.
Toch zit er iets in de gedachtengang van Drs.
Franssen. Hij is natuurli|k op dit idee gekomen
door het feit dat reeds meerdere kerken ,voor
meervoudig gebruik* zijn tot stand gekomen. We
zouden het niet,onredelijk vinden wanneer daar
aan een meerdere premie verbonden was. Het is
I
STEMMEN UIT
DE KERKEN
niet alleen een voordeeltje voor de regering,
maar ook voor de kerken, die het grootste deel
van het benodigde bedrag bijeen moeten bren
gen, zal het een met onbelangrijke besparing
zi|n Bovendien werk» zo'n gezamelijk gebruikt
kerkgebouw de oecumenische toenadering in de
hand. We kunnen het begrijpen dat zij, die hierin
zo ongeveer het grootste gevaar voor hun kerk
zien, er helemaal tegen zijn. We willen er echter
nog iets aan toevoegen. Dat men een kerkge
bouw om des zondags, ieder op z'n tijd, te ge
bruiken om daarmee kosten te besparen sticht,
achten wij op zich zelf niet het belangrijkste
aspect van deze zaak. Het bezwaar dat we tegen
vele van de bestaande kerken hebben is, dal ze
hoofdzakelijk alleen maar kerk zijn en dat be
tekent dat ze gedurende de dagen van de week,
behalve dan de zondag, leeg staan. Eigenlijk
zou zo'n kerk met bijbehorende ruimten een cen
trum moeten zijn van heel de wijk waar ze ge
bouwd is. Ons is verteld van een kerk die door
twee kerkgenootschappen is gebouwd. Met opzet
is ze geplaatst bij een groot bejaardencentrum,
terwijl aichtbij nog een heel aantal z.g.n. be
jaardenwoningen liggen. Tegelijk met die kerk
is er een centrum gebouwd dat gebruikt wordt
door de kruisverenigingen. Hier is een plaats voor
het maatschappelijk werk en de gezinsverzorging.
Bovendien kan men er terecht voor gezinsmoei
lijkheden enz. Er zijn recreatieruimten, waarvan
overdag veel gebruik word» gemaakt door be
iaarden en des avonds door allerlei soort kerke
lijk jeugdwerk. Het verhaal dat or.s werd verteld
gaa» echter nog verder. Na een jaar van gezamen
lijk gebruik ontdekten de predikanten dat er, wat
de geestelijke verzorging betreft, allerlei aan
rakingspunten waren gekomen. Zij hebben toen
besloten eens in de maand bijeen te komen om
uit te wisselen wat ze waren tegen gekomen en
te overleggen op welke wijze de zaken die op
interkerkelijk terrein liggen, konden worden aan
gepakt. Gedurende de week is een wijk waarlijk
niet zo verdeeld als dit des zondags schijnt. Dit
is ons meegedeeld door iemand die deze wijk
persoonlijk kent. We geloven dat zo iets alles
zins het overdenken waard is wanneer men een
kerk moet gaan bouwen. He» begrip .ontmoeting'
is ui» onze kerkgebouwen maar al te zeer ver
dwenen, tot schade van de kerk en van de wijk en
van de mensen in de wijk.
h.
Men zegt wel dat mode de
spiegel is uon wat de mensen
samen doen en samen onder
gaan. Wie zich voor de mode
interesseert, ontdekt hel sta
dium van het samendenken en
samenwerken van de mens
heid. De stijl van de kleding is
die van de mens zelf, haar
ritme is dat van de aktualiteit
In'een tijd waarin alle mensen
zich. op zoveel gebieden van
het leven samenvoegen, tot één
weefsel worden, schijnt de
mode één van de meest essen-
tiele vormprincipes te zijn van
de moderne maatschappij. Bij
de keuze van de kleding kiest
men zichzelf, wie men is, of
wie men zijn wil. En de mo
derne mens herkent de ander
zo als deelgenoot wan zijn
levensgevoel.
Sinds mensen in de grote
maatschappij steeds meer wor
den gedegradeerd tot kaart,
afdeling, tarief, lichting, geval,
zien ire steeds meer hoe men
zich afzet tegen de machine,
legen het systeem Hieraan
mogen we denken bij het zien
TER OVERDENKING
van steeds feller gekleurde en
getekende kleding. De tijd
vraagt dit samenspannen tegen
de levenloosheid, tegen de on
herkenbaarheid van de mens
Mode is er onder meer om nog
iets can menselijkheid te laten
blijken.
Dit alles heet cultuur. Dal
heeft te maken met ordenen en
overzien van de wereld. Zo is
de mensheid mi bezig de
wereld tot .zijn' wereld te ma
ken. Is dit niet zeer bijbels
De Jood leerde uit de Thora
dat dit één van de wezenlijke
opdrachten van de mens is.
Ter overdenking staat in die
zelfde Thora dat de HERE God
voor de mens en zjjn vrouw
klederen van vellen maakte en
hen daarmee bekleedde. Treedt
daar niet een God naar voren
die weet heeft van de kwets
baarheid van een mens, die
aan zoveel druk van buitenaf
is blootgesteld God zelf zorgt,
dat .de mens en ztfn vrouw'
worden gekleed; zorgzaam is
Hij op de aarde aan het werk.
Zeer velen hebben zich in de
loop der tijden gracieus laten
kleden met zgn genade
grace, gratie) en daaruit
nieuwe kracht geput. En het
is er de dragers t an deze ge
nade niet om te doen zich er
door te onderscheiden van an
deren, maar om te gaan staan
bij iedereen.
St. Laurens. .4. J. A. Ruys.