extï*
HET VERSCHIL TUSSEN EEN
HOOGAARS EN EEN KOTTER.
HET
VAN
BEURSGEBOUW
OOSTBURG
PETER SCHOONES:
HALVE EEUW ,ONS BELANG' BRESKENS
.EN NU ANTWERPEN-HANSWEERT
WIJDAG 23 AUGUSTUS 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
hout onze erevoorzitter, dat la
een traditie sinds de oprichting
zegt wel eens dat zijn hart voor
de vissers klopt en dat is echt met
overdreven'.
BRESKENS Vijftig jaar vissersvereniging ,Ons Belang'
Breskens. Dat is precies het verschil tussen een bescheiden bot
ter of hoogaars en een stalen kotter van een paar honderd paar-
dekrachten, tussen visverkoop voor de vuist weg en een modern
opgezet mijnbedrijf, tussen suggestie laten we eens wat samen InkoOpCOÖperatie
doen' en een goed gesorteerde inkoopcoöperatie, die in eigen
huis alles heeft wat de moderne visserij van nut kan zijn.
Dirk Mookhoek, iPet de aBere en
Kees Kosten: namen uit oude notu
lenboeken. namen die bij ,Ons Be
lang' horen. Waarnemend voorzit-
- de Winde haalde ze dezer
dagen weer eens
zijn organisatie op feeatelijkewijze
het halve-eeuwfeest vierde. En hij
is daarbij tot de conclusie gekomen
dat de lijnen voor een toekomst
van nauwe samenwerking getrokken
zijn op die eerste vergadering in het
zaaltje van het Stoombootveerhuis.
Mookhoek. Melieste. De Baere, v. d.
Heuvel en Hellendoom: de eersten
die him zwierige handtekening in
het amper van de laatste oorlog
geredde notulenboek zetten. We
weten niet zo heel veel meer uit die
beginperiode', vertelt De Winde. .Wel
staat vast dat er een coöperatiege
dachte aan de oprichting ten grond
slag lag. In 1919 deed iemand het
voorstel om een ziekteverzekering
voor het personeel in te voeren. Zijn
suggestie werd voor kennisgeving
aangenomener bestond kenneh1 r
naar voren toen
,Ons
Belai
lijk one ingekocht. De schepen had
den toen overigens nog vrij eenvou
dige motoren, men viste vaak op sar
dien en er is zelfs nog een tijdje
sprake geweest van gezamenlijke
gamaienexport naar Engeland. De
verzending gebeurde met de toenma
lige mailboat Vlissingen-Harwich,
maar dat is alweer iets dat ik van
oudere vissers heb gehoord'.
In de dertiger jaren kreeg Breskens
de beschikking over een vismijn,
waarmee men de basis legde voor
een moderne opzet van de handel.
Deze opgaande lijn werd tijdelijk
afgebroken in de oorlogsjaren. De
Duitser® vorderden ongeveer de helft
van de uit rond dertig schepen be
staande vloot. Wat overbleef zag
zijn territoir beperkt binnen een
denkbeeldige lijn van de Nieuwe Slus
in Breskens naar Westkapelle. ,Er
valt natuurlijk weinig goeds over die
periode te zeggen, maar een voor
deel hadden we wel: 's nachts moest
alles binnen zijn. Er ging een Duit
ser mee aan boord van één van de
boten en die hield ons In de gaten.
Een blauwe vlag met een witte stip
betekende dat ales veilig was, maar
ging de rooie in top dan moesten
we onherroepelijk terug. Nu was dat
overigens niet zo erg hoor, die denk
beeldige lijn. Er werd namelijk ta
melijk weinig gevist en de vis kwam
heel dicht naar de kant. Er zat ha
ring in de buurt van Vlissmgen'.
Afgetakeld
'en die van 1968
Toen de bezetting voorbij was doken
uit alle hoeken en gaten schepen op,
al kreeg men ze niet allemaal terug.
De boten die retour kwamen lever
den heel vaak een bijzonder trieste
aanblik op: alles van waarde bleek
VAN D'EE
TOT HONTENISSE
inbouw ÖMi'fcurtf»
Wanneer men met. bekend i-s in Oostburg dan zal men niet kunnen
geloven dat beide bijgeplaatste foto's een beeld geven van de
zelfde plaats respectievelijk in 1916 an 1956. Alle panden, staande
aan de linkerzijde van de oude foto zijn in 191/lj tijdens de oorlogs
handelingen óf geheel verwoest óf waren zo zwaar beschadigd dat
zij niet meer te herstellen waren. Oostburg was al niet rijk bedeeld
met historische gebouwen. Wat er nog tras ging verloren. Hier
onder kunnen we toch zeer zeker ook het Beursgebouw rekenen.
Aan de voorgevel kunnen we duidelijk zien dat het vroeger een
kerkgebouw ivas. In 19IS werd in de voorgevel een steen aange
bracht met het opschrift, zowel in het Nederlands als in het Frans:
,Ter gedachtenis aan de gevluchte Hugenoten, die in dit gebouw
van 1689-1803 hunnen godsdienstoefeningen hebben gehouden.' Na
de verwoesting was er nagenoeg niemand die zich bij het opruimen
van de puinhopen bekommerde om historische waarden. Iedereen
had het te druk met zijn eigen ellende. Vandaar dat we dankbaar
mogen zijn dat deze- steen in elk geval voor het nageslacht be
waard is gebleven. Zij is nu ingemetseld in het portiek van de Ne
derlands Hervormde Kerk ter plaatse. Het laatste lid van de Waal
se gemeente was E. van Houte, overleden te Oostburg op 19-10-
1893. De hervormde gemeente had toen al jaren lang het toezicht
op het beheer der goederen van de Waalse gemeente. Is deze steen
daarom in deze kerk aangebracht f Veel is er in het Beursgebouw
omgegaan. In 1804 werd het verkocht om als rooms-katholieke
kerk te dienen. In 1886 werd het gebouw verkocht aan de ge
meente Oostburg omdat het, ook al was het m 1882 vergrootte
klem werd als kerk. De gemeente Oostburg had toen wat over voor
de handel. Want het werd ingericht als Graanbeurs. In het begin
van de mobilisatie van 1911, was het in gebruik als kantine voor het
Oostburgse garnizoen. In oktober van dat jaar kwamen er Belgi
sche vluchtelingen in, de laatste twee jaren van de eerste wereld
brand diende het als kazerne. Na de eerste wereldoorlog hebben
zowel gemeente als landbouworganisaties alle mogelijke moeite
gedaan om de boeren er weer in te krijgen voor hun handel, maar
ze waren er uit en bleven er uit. Het gebouw werd daarom ge
bruikt. voor uitvoeringen, en als repetitie-lokaal voor de muziek
vereniging. Daar Oostburg een gebouw nodig had voor culturele
doeleinden en het gebouw niet geheel voldeed aan de daarvoor ge
stelde eisen werd de NV Mij tot exploitatie van het Beursgebouw
ypgericht. Deze nv uit de bevolking voortgekomen vond alle steun
bij de gemeente voor haar plannen. Onder andere voor restauratie
ui inrichting. Een toneel met kleedkamers, een bar, een brandvrije
'abine voor filmvoorstellingen enz werden aangebracht. De voor-
/evel werd geheel vernieuwd. En op 10 april 19S0 officieel in ge
bruik genomen. De totale capaciteit bedroeg toen 330 zitplaatsen,
bat. Oostburg met syn tijd meeging in de dertiger jaren blijkt wel
'it het feit dat drie achtereenvolgende jaren in het Beursgebouw
■en jaarbeurs werd gehouden op initiatief van de burgerij.
PL A A TS BEPALING f
Vaar heeft nu dit Beursgebouw gestaanT Rechts, achter het dan-
eresje, vervaardigd door H. Claessen te Tilburg, geplaatst in
951,, ziet u het winkelpand van Van de Ameele. De ingang van dit
umkelpand is ongeveer de plaats van de ingang van het Beurs-
jebonw. Het strekte zich uit tot ongeveer halverwege het pand
van Belderok. Naast het Beursgebouw ziet u een straatje, het
St.-Michielstraatje. Dit. moet 11 nu zoeken op de plaats waar de
gang loopi van net wmkjipand van de PZiEM.
verdwenen te zijn. De Winde: .Het
heeft nog wel een paar jaar ge
duurd voor er van opbloei sprake
was. De Duitsers hadden ook In het
dorp ontzettend veel schade aange
richt, er was met overal geld voor".
Markeerde voorzitter Mookhoek de
vooroorlogse periode van ,Ons Be
lang", Piet de Baere en Kees Kos
ten De Windes voorganger
waren de centrale figuren na de be
zettingsjaren. In '53 kwam er een
nieuwe vismijn, rond 1960 onder
ging de vloot onder invloed van
de .bokkenvisserij', waarbij met aan
weerskanten van het schip geplaat
ste bomen en netten wordt gevist
een ingrijpende modernisering. De
weinige houten schepen bleken niet
geschikt voor deze nieuwe aanpak
en de gemeente Breskens stelde de
eigenaars via het verstrekken van
aantrekkelijke hypotheken daar
mee was het de eerste vissersplaats
in Nederland in staat zich van
nieuw materiaal te voorzien. ,De ge
meente heeft trouwens altijd een
open oog voor de vissenj', vertelt
De Winde. ,Er is een bijzonder ple
zierig contact. Burgemeester Eek-
Een hoofdstuk apart ia de inkoopco-
operatle. waaraan 99 procent van
de Bressiaanse vissers meedoet.
.Rond 1955 rijn we officieel gestart
met deze zaak. al was er al eerder
sprake van die gezamenlijke olie
inkoop. We breidden ons assortiment
uit met touwwerk, rubberlaarzen, en
fin allerlei artikelen die we nodig
hebben. Twee jaar geleden heeft dé
coöperatie een zaak ln dat soort
spullen opgekocht en nu werict er
3 man. personeel'.
Diezelfde eensgezindheid legde .Ons
Belang" aan de dag bij het instel
len van een .stichting vislossers'. De
vis wordt door de vissers aan boord
namelijk ongesorteerd in het ijs ge
gooid en pas aan de -.val op soort
en grootte geselecteerd. Dat kon aan
vankelijk in Breskens niet, maar nu
is de stichting ermee bezig. De Win
de: .We stellen voorop dat alleen
oud-vissers een dergelijke baan krij
gen. Natuurlijk doen we. als we om
hoog zitten, ook we! eens een beroep
op anderen, maar dat grondprincioe
blijft'.
De jongste geschiedenis van de ver
eniging is gesitueerd in... de ijstijd.
Afgelopen zaterdag kwam de gs-
goedkeunng binnen voor de bouw van
een koelcel, die tevens een moderni
sering van de vismijn inhoudt. Deze
zaak kwam tot stand in samenwer
king met Zev.be 1. Doordat men de
vis langer kan bewaren heeft de
visserij invloed op prijsfluctueringen
en voorts bestaat voor kopers van
buiten Zeeland de mogelijkheid om
hun order tijdelijk te laten opslaan.
En waar kan zo'n order uit bestaan
.Onze vloot is in dit opzicht tweede
lig: de schepen boven de 2000 kg
trekkracht bedrijven hoofdzakelijk de
longvissen), die onder de 2000 kg
de garnalenvisserij, 's Winters gaat
de laatste categorie op gul- en sar-
dienesvangst. de grotere schepen ne
men de haring voor hun rekening'.
In die afgelopen vijftig jaar is er
nog iets veranderd: vis vangen werd
een miljoenenzaak. Een goed schip
pleegt 500.000.- te kosten. En daar
om zegt De Winde dan ook: .Kijk,
het lijkt allemaal zo simpel, zo'n be
drijfsvereniging. Maar intussen... Wij
krijgen te maken met de hoogste
instanties. Breskens is voor een neei
belangrijk deel opgezet rond de vis
serij. Je kunt hier nu al een com
plete kotter bestellen, er zijn repa-
ratiewerven en we hebben een uit
stekende haven Dat zit er allemaal
aan vast en dat vermoed je zo niet
op het eerste gezicht'.
Of hij nog wensen heeft voor de toe
komst? .Zeker. En die gaan dan
vooral over de vismijn, waar we nog
best wat voorzieningen kunnen ge
bruiken. En echt. ik geloof wel dat
ze er komen, de contacten met de
gemeente liggen goed. Alleen: je
moet nooit met je ogen dichtzitten,
want dan gaan er kansen voorbij'.
Boter bij de vis dus, voor Breskens
en voor .Ons Belang-...
KLOOSTERZANDE .Ik raad
niemand aan om het zonder meer
te doen, maar ben je er eenmaal
doorheen dan is het een sensatie'.
Het zijn de woorden van Klooster-
zandes badmeester Peter Schoo-
nes (30), die het afgelopen zondag
presteerde om in een uur en drie
kwartier de Westerschelde over te
zwemmen. Om 15.20 uur dook hij
bij Walsoorden ln het 16 graden
koude water, om ongeveer 17 uur
stapte hij zonder een spoor van
vermoeidheid aan land in het Be-
velandse Waarde. Tussendoor: 8
kilometer schoolslag niet op
sommige punten windkracht
negen en een golfslag, variërend
van anderlialf tot twee nieter. En
nu dat unieke karwei nog maar
net achter de (bruingebrande) rug
Is, maakt Schoones alweer plan
nen voor een andere opzienbaren
de prestatie: ,De eerste week van
augustus volgend jaar wil ik van
Antwerpen naar Hansweert
zwemmen, 28 kilometer. Ook
schoolslag uiteraard. Als het een
beetje wil lukt me dat binnen de
7 uur. Ja, en dan heb ik nog wel
meer wensen. De 32 kilometer
die ook kanaalzwemmers moe
volgboot. Ze hebben me op peil
weten te houden door over van al
les en nog wat te praten en me
aan te moedigen wanneer dat no
dig was'.
Op het moment van de overtocht
was er nogal wat scheepvaartver
keer. Het loodswezen in Vlissln-
gen had deze boten vooraf ge
waarschuwd en Schoones onder
vond dan ook weinig moeilijkhe
den. ,Een binnenschip is voor ons
uitgeweken, dat Ls 't enige*. .Aan
vankelijk lag het in de bedoeling
dat hy in Kruinineen aan zou ko
men, maar doordat het tij een
kwartier later opkwam dan was
voorzien belandden zwemmer en
volgboot bij Waarde, in totaal 900
meter extra werk'.
Schoones heeft vrijwel niet ge
traind voor deze prestatie. .Wei-
eens wat baantjes getrokken in
het zwembad, maar dat is stil
staand water, dat valt niet te ver
gelijken. In Kloosterzande blijft
zijn wapenfeit het gesprek van de
dag. .Kennissen hebben me opge
beld om me te feliciteren met de
badmeester", vertelt een inwoon
ster voor ze een ochtendlijke duik
waagt. In het bassin, uiteraard
MENSEN IN
DE SPORT
ten afleggen) ga ik ook nog eens
schoolslag doen. maar dat is voor
lopig nog verre toekomst'.
Voorlopig kent Nederland (want
het bericht haalde vrijwel alle
dagbladen) Peter alleen van zijn
barre Scheldetoeht, die althans
op dit punt ran de rivier en in de
ze tjjd nog niet is geevenaard.
.Ik ga er altyd vanuit dat je, wan
neer je plannen hebt voor zoiets,
ze dan ook stipt op tijd moet uit
voeren. Als ik de zaak had uitge
steld was ik er vast niet in ge
slaagd om de overkant te halen,
dat knaagt aan je, moreel. Hoe ik
erbij gekomen ben? Vroeger zat
ik nogal eens te vissen langs de
Scheldekant en dan waren er
mensen die zelden dat het zo'n ge
vaarlijk water was. Je komt er
nooit over, had iemand 111e ver
teld. Nou dat is voor mjj genoeg
om het wél te proberen'.
Veel steun heeft de Kloostcrzand
se zwemmer die zjjn langeaf-
itandservarlng onder meer opdeec
in de Biesbosch en de Moerdijk
gehad van de met 6 supporters
bemande volgboot .Bacchus'. .Je
kunt wel zeggen dat het. welsla
gen van zo'n tocht voor 60 pro
cent afhangt van de mensen in de
PETER SCHOONES
sensatie
