Briljant staatsrechtsgeleerde
en parlementariër met stijl
Zeehavenfront blijft
in beweging
SNEUE GROEI
BIJ DOW
Uw krant
kunt u
niet missen
GEEN DAG
HUISHOUDELIJKE
KRACHTEN (vrü
AANNEMERSCURSUS
Gevraagd; tijdelijke
hulp binderij
6
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 19Ó8
PROF. MR P. J. OUD
Met het overlijden van de mi
nister van staat, prof mr Pieter
Jacobus Oud, verliest Neder
land een man met uitzonderlijke
gaven. Niet alleen was hij een
van de grootste politici, die ons
land in de twintigste eeuw
heeft gekend, maar ook heeft
hij naam gemaakt als een bril
jant staatsrechtsgeleerde en als
een niet-geëvenaarde kenner
van de parlementaire geschiede
nis. Daarnaast had Oud be
stuurskwaliteiten, waarvan hij
blijk gaf zowel als minister van
financiën in de dertiger jaren
toen ons land geteisterd werd
door een werkloosheid van een
ongekende omvang, als toen hij
burgemeester was en leiding gaf
aan het bestuur van Rotterdam,
de stad die hij diende van okto
ber 1951 en waar hij tot aan
zijn dood is blijven wonen.
In de jaren toen nij voorzittei
was van .Volksonderwijs', heeft
mr Oud ook eens het woord ge
voerd voor de afdeling van zijn
van het openbaar onderwijs dit
onderwijs niet kennen. Tijdens
het debat stond de toenmalige
Sastoordeken van Purmerend, A.
bllenberg, op om te verklaren
liet openbaar ondenvris goed te
kennen, want in zijn jeugd had
hij de openbare school in zijn
geboortedorp bezocht. Na de
pastoor vroeg een ex-katholiek,
die naar zijn zeggen communist
was geworden, het woord. Op
zijn beurt zei de communist het
bijzonder onderwijs goed te ken
nen. want hij had liet lager on
derwijs op een katholieke school
gevolgd. .Nu kunt u eens zien
hoe goed het openbaar onderwijs
is', riep mr Oud in zijn antwoord
tot de vergadering. .Uit de jon
den. die openbaar onderwijs
heeft genoten, is een priester
gegroeid, maar de jongen, die
de katholieke school heeft be
zocht, is een verklaarde vijand
van de Kerk geworden', ver
klaarde mr Oud triomfantelijk.
Van Oud kan gezegd worden, dat hij
van jongs af gewoekerd heeft met
de veie talenten, die hem waren ge
schonken. Geboren in een eenvoudig
middenstandsgezin te Purmerend op
5 december 1886, doorliep hij in het
Noordhollandse stadje de openbare
school, waarna hij in 1904 te Amster
dam het einddiploma hbs verwierf.
Oud koos vervolgens een ambtelijke
loopbaan. Hij werd surnumerair der
registratie en domeinen en tevens
kandidaat-notaris. Na enkele jaren
gedetacheerd te zijn geweest aan het
ministerie van financiën, was hij van
1912 tot 1913 ontvanger der registra
tie en domeinen op Texel en van
191-1 tot 1917 als zodanig te Ommen,
na intussen een jaar bij het notariaat
te hebben gewerkt Op Texel stu
deerde hij in zijn vrije tijd voor het
staatsexamen tot toelating aan de
universiteit en In 1914 deed hij het
kandidaatsexamen in de rechtwe-
tenschap aan de gemeentelijke uni
versiteit van Amsterdam
in 1915 werd Oud lid van hel hoofd-
hestuur van de Vrijzinnig-Demoera-
lische Iïond, de toenmalige purtii van
de links-vrijzinnigen, die vele intel
lectuelen ouder zijn leden lelde en
daarom veelal het leger der gene
raals zonder soldalen werd genoemd.
In 1917 werd Oud gekozen tot
van de tweede kanier voor liet Ui"s-
distriet Den Helder. In. dat zeirde
jaar promoveerde hij tot doctor in
de rechtswetenschap.
Ouds verkiezing Lot lid van de twee
de kamer in 1917 was de laatste on
der het districtenstelsel. Oudere in
woners van de niarinestad weten zich
nog altijd de strijd te herinneren,
die destijds om de zetel van het dis
trict Den Helder werd gevoerd tus-
ECONOMISCHE KRONIEK OVER JULI
Het zeehavenfront blijft in beweging en ver
andert het aangezicht van de provincie als
geen andere sector. Door niets wordt dit be
ter geïllustreerd dan door het investerings
programma van Dow-Terneuzen, de snelst
groeiende van alle Dow-nederzettingen. In
1969 zullen de investeringen het totaal van
f 725 miljoen bereiken. Ook Hoechst-Vlissin-
gen levert zijn bijdrage. De produktiecapaci-
teit zal eind 1969 verdubbeld worden. Het
personeelsbestand zal met 100 man worden
uitgebreid. Het project beloopt 65 miljoen.
In de haven van Vlissingen (-West) is een begin ge
maakt met de aanvoer van Australisch fruit, na de
wolaanvoer een nieuw belangrijk winstpunt. De klei
nere havens blijken bij goed ondernemerschap
de tijd mee te hebben. De consequenties van de ga
rantieverlening door het rijk aan het mammoctdok
van Verolme-NDSM en de samenwerking rond Wil
ton Pijenoord worden door de Scheldedirectie nauw
keurig bestudeerd. Het aantal troeven van Zeeland's
grootste industrie blijkt van voldoende kwaliteit om
vertrouwen te houden.
Interessant was een studie van de Gentse universi
teit. Deze brengt tot uiting dat het deltaplan een
verregaande economische integratie van Zuidwest-
Nederland zal bewerkstelligen. Met name de Sloe-
haven is er een grote plaats in toebedacht.
Verkeer
Het vliegveld in het Noord-Sloe zal voor de zomer
van 1969 in gebruik kunnen worden genomen. De in
vesteringen van 300.000,- worden voor de helft door
de provincie en voor de andere helft door het be
drijfsleven betaald. Er mag worden gememoreerd
dat het initiatief en het doorzettingsvermogen
afkomstig is van het Zeeuwse departement van de
Mij. voor Nijverheid.
Deze maand nog wordt het zes km stuk Sloeweg
naar 's-Heer-Arendskerke aanbesteed. De weg loopt
dan van Vlissingen tot rijksweg 58. De rondweg-
om Kloosterzande zal nog dit jaar worden aanbe-
stseed.
De uitvoering duurt twee jaar. Een derde belang
rijke verbetering is de brug bij Tholen over het
Schelde-Rijnkanaal die in 1970 in gebruik zal worden
genomen.
Nutsbedrijven
De PZEM-v.aterfabriek bij Terneuzen komt dit na
jaar in gebruik. Gs hebben de staten voorgesteld mee
te werken aan de totstandkoming van een Zeeuws
waterleidingbedrijf, mits het rijk bijdraagt aan de
tekorten in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland zullen ook
het aardgasnet worden aangesloten, een belangrijke
bijdrage aan de .leefbaarheid', vooral voor wte er zich
wil vestigen. Het waterschap en de gemeenten op
Tholen hebben de gezamenlijke afvalwaterzuivering
ui studie gegeven.
Industrie
De Rotterdamse onderneming aVnandel zal de NV
Goedhardt, eveneens uit Rotterdam overnemen. Hier
door ontstaat een sterk bedrijf op het gebied van
de koel- en verwarmingstechniek. Het bedrijf in Sint-
Maartensdijk zal worden uitgebreid met een afdeling
luchtbehandelingsapparatuur.
De samenwerking tussen de Zeeuwse Confectiefa
briek en de Heka werpt duidelijk vruchten af. De
orderportefeuille is goed gevuld. Helaas heeft de
breigoederenfabriek Jan'Steen in de Sint-gemeente
met die naam surséance moeten aanvragen. Er wer
ken 60 mensen, waarvan bijna 50 Belgen.
Algemeen
Het streekplan West-Zeeuwscli-Vlaanderen ziet dit
gebied vooral als alndbouw- en recreatiegebied met
'n woonfunctie voor Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
staat hoogbouw toe bij Breskens en Cadzand. als
mede recreatievoorzieningen met een meer stede
lijk karakter,
In een rapport van de stichting Zeeland is verdere
aandacht gevraagd voor de verstedelijking van Mid
delburg-Vlissingen. Gepleit wordt voor meer keuze
mogelijkheden ui de woonvormen. Er is ook een la-
gere-schoolprognose gemaakt: tot 1980 21 tot 29 la
gere scholen extra. Nader wordt ingegaan op de wijk
centra.
Een ETI-rapport over Zierikzee wijst op de nood
zaak deze stad in het deltagebied een extra accent
te geven. Er wordt uitgegaan van 25-30.000 inwo-
Visserij
De tweede kamer pleitte weer eens voor schade-
uitkeringen aan de gemeenschappen en gemeenten
die zullen lijden onder het wegvallen van de visserij
cultures, met name door industrievestiging en toe
risme. Een rijkswerkgroep zal voor Bruinisse voor
stellen doen. Deze gemeente heeft met het ETI
'n groep voorstellen gepubliceerd, onder andere scha
deloosstelling voor bedrijfsbeëindiging en compensa
tie door vervangende percelen.
De voorzitter van Zevibel heeft gepleit voor twee
toekomstige vissershavens in Zeeland: Breskens en
Vlissingen. De argumenten hiervoor worden steeds
sterker. Breskens krijgt een koelinstallatie voor gar
nalen en vis in de vismijn.
Recreatie
Gs stellen de staten voor akkoord te gaan im-t de
globale structuurschets voor het Grevelingenbekken.
Hierin is onder andere een rail verbinding tussen de
randstad en delta voorzien.
In Sluis Is een camping geopend die voldoet aan de
eisen van het ontwerp kampeerwet. Zij omvat 4 ha
en sluit aan bij een sportcomplex.
Diversen
In juni nam de arbeidsreserve toe niet 35 tot 1338,
voornamelijk door de schoolverlaters. De normale
werkloosheid Is gedaald.
De ingebruikneming van de nieuwe binnenvaartsluis
in Terneuzen heeft de middenstand ter plaatse sterk
gedupeerd.
De nieuwe hts in Vlissingen is vrijwel gereed. Kos
ten: 12 min. Er is plaats voor 450 leerlingen.
Drs. SI. C. Verburg.
...een nieuwe Ms Vlissingen..
...Hoechst: verdubbeling eind 1969...
sen de jonge, maar toen al in Noord-
Holland populaire Oud en de uit del
anti-revolutionaire partij weggeiopenj
A. P. Staalman, die als christen-de
mocraat reeds van 1901 tot 1905 Den
Helder in de tweede kamer had ver-|
Legenwoordigd. Oud won de strijd
inet 3.161 stemmen, 233 stemmen i
meer dan Staalman verkreeg.
In de tweede kanier ontwikkelde Oudi
een grote activiteit. In zijn redevoe-|
ringen viel altijd zijn kennis van za
ken op. Hij had een fenomenaal ge
heugen. .Men behoefde maar op het
knopje te drukken en het juiste ant-|
woord kwam er uit', heeft eens Mar-
chant, vele jaren één van zijn naaste
medestrijders in de VDB. van Oud
gezegd. Ook buiten de kamer was
Oud zeer actief. Ruim veertien jaar,
van 1919 tot 1953 was hij se-'
cretaris van zijn partij, daarbij al-
leen gesteund door een secretaresse.:
Alie verkiezingsacties werden door]
hem geleid.
Voorts was Oud bekend als vurig
propagandist voor premievrij staats-,
pensioen en voor openbaar onderwijs.
Vele jaren was hij voorzitter van
.Volksonderwijs'. De vrijzinnig-demo
craat Oud streed voor de belangen
van de kleine man, maar hij moest
niets hebben van specifiek socialisti-|
sche eisen, die in die jaren werden:
gehoord, zoals bijvoorbeeld de-socia
lisatie van bedrijven. Herinnerd mag
hier worden aan het initiatief-wets-
onUverp, dat Oud en zijn fractiege
noot Ebels tijdens de landbouwcrisis
van 1931 indienden en dat tot
werd verheven. Hierdoor kon
pachter, wiens pachtcontract van
vóór 1 januari 1932 dateerde, telkens
als een pachttermijn verviel, bij de
kantonrechter vermindering van
pacht vragen. Het was vooral onder
zijn aandrang, dat de actie voor de
nationale ontwapening, die in 1924
p
In II
van de internationale ontwikkelin
gen werd geschrapt.
In 1933 namen de vrijzinnig-demo
craten zitting in het tweede en later
in het derde knbinet-Coiyn. Oud werd
minister van financiën, Marchant
minister van oiiderwijs, kunsten en
wetenschappen. In nauwe samenwer-j
king met Coljjn voerde Oud een poli-
tiek, die door velen als .aanpassings-j
politiek' werd gebrandmerkt.
Als overtuigd voorstander van hand
having van onze muntpariteit moest
Oud als minister van financiën een
zware strijd voeren tegen degenen,
die meenden dat devaluatie van de
gulden niet te vermijden was. Deze
strijd deed zich ook voor in het kabi
net met als gevolg, dat de minister
van handel, nijverheid en scheep
vaart, mr M. P. L. Steenberghe, na
de devaluatie van de Bèlgische frank I
in juni 19-35 aftrad. Ruim een jaar'
later, in de nacht van 26 september
1936, verloor Oud de strijd, nadat op|
24 september de Franse frank en eenj
dag later de Zwitserse frank waren
gedevalueerd. Aan handhaving vani
de gouden standaard door Nederland
alléén viel toen niet meer te denken.
Bij de kabinetsformatie van 1937
keerden de vryzlnnig-democraten
niet terug in de regering. Oud werd
weer lid van de tweede kamer,1
maar nam een jaar later ontslag,
nadat bij was benoemd tot burge-j
meester van Rotterdam. Hoewel de
sociaal-democraten, die in Rotter
dam bijna veertig procent van de
bevolking achter zich hadden,
meenden, dat iemand uit hun rijen
had moeten worden benoemd, ont
stonden er door tactisch optreden
van beide kanten geen moeilijkhe
den. Oud, die contact zocht met al
le lagen der burgerij, was al spoe
dig door iedereen als burgemeester
aanvaard.
Op 10 oktober f941 werd Oud door
Seyss-Inquart als burgemeester ont
slagen. In zijn toenmalige woning
aan de Hoflaan bleef Oud tijdens de
verdere bezettingsjaren wonen; hij
schreef verschillende boeken over;
staatsrecht en parlementaire ge
schiedenis. Tot de laatste categorie-
behoorde .Honderd jaren', waarin een
overzicht werd gegeven van ons
staatkundig leven alsmede de eerste
delen van .Hel Jongste Verleden',
waarin hjj een heldere samenvatting
gaf van de parlementaire geschiede
nis in de jaren 1918 tot 1940. Na de
bevrijding, op 7 mei 1945, maakte
Oud in gezelschap van zijn echtgeno
te een triomftocht naar het stadhuis
om weer als burgemeester leiding te
geven, nu vooral bij de wederopbouw
van stad en havens.
Na de oorlog bleek, dat Oud nog
steeds over een onverwoestbare
werkkracht beschikte. Naast al zijn
werk van burgemeester, wist hij nog
tijd en lust te vinden om deel te ne
men aan de landspolltiek. Hij werkte
mee aan de oprichting in 1946
van de Partij van de Arbeid. Onder
invloed van de Nederlandse Volks
beweging was Oud bereid tot een
overleg tussen zijn partij, de Vrij
zinnig-Democratische Bond. met de
SDAP en de Christelijk-Democrati-
sche Bond, uit welk overleg de Partij
van de Arbeid werd geboren.
Sommigen hebben deze medewerking
van Oud aan de opheffing
van zijn partij en aan de oprichting
van de PvdA ,zijn grootste vergis
sing' genoemd. Wat hiervan zij, vast
staat dat Oud de oprichting van de
PvdA eigenlijk voorbarig vond. Vol
gens insiders moet Oud in die dagen
vooral onder invloed van andere voor
aanstaande vrijzinnig-democraten als
prof Kranenburg en mr Joekes heb
ben gestaan, die de oprichting van
een nieuw partijverband van harte
steunden en daaraan ook later trouw
zijn gebleven
Oud was in ieder geval niet zo en-
lhousiast, maar voelde zich blijkbaar
niet in staat een krachtig .neen' te
laten horen. De man. die jaren lei
ding gaf aan de vrijzinnig-democra
ten. ware het liever geweest, wan
neer niet aanstonds een nieuwe par
tij was gesticht. In zijn in 1946 er-
schenen brochure .Politieke Vernieu
wing'. verklaarde Oud, dat het heni
doelmatiger voorkwam te beginnen
met een organisatie ad hoe-
Die organisatie stelde hij zich voor m
de vorm van een gemeenschappelijk
verkiezingsapparaat op de grondslag
van een gezamenlijk program van
actie voor de komende parlementaire
periode, eventueel met een gemeen
schappelijke kandidatenlijst, maar
desnoods met afzonderlijke lijsten
Die samenwerking zou na de verkie
zingen moeten worden voortgezet
Oud dacht hierbij aan een gemeen
schappelijke kamerfractie, al zouden,
voorzover zij daaraan behoefte heb
ben, de verschillende groepen ook af
zonderlijk kunnen vergaderen. Uit
een dergelijke wtJze van samenwer
king zou dan kunnen blijken of de
homogeniteit der verschillende groe
pen groot genoeg was om tot één
partij te kunnen geraken.
Mede onder Invloed van het feit,
Zo verrast als wij waren
toen zij zich meldde, zo ver
heugd zijn wij nu kennis te
kunnen geven van de ge
boorte van ons dochtertje
en zusje
MARGARETHA
A. Don
M. J. Don-Louisse
Frans
Betsy
Thllly
Alwin
Marjo
Oostkapeile, 13 aug. 1.968
Oude Domburgseweg 36
P. ZACHAK1ASSE
j 25 jaar getrouwd. Dat
ze nog lang gespaard
j mogen blijven is de
i wens van
i Joke en Wil.
I Arja. Leni. Jan.
Biggekerke, Tolweg 1
Gelegenheid tot felici
teren DV op zaterdag
17 augustus van 3.30-5
i uur, Tolweg 4, Blgge- 1
kerke.
uoooaxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx)
Voor de bewijzen van deel
neming, ons betoond na het
overlijden van onze lieve
moeder en oma
JANNETJE KABOORD
weduwe van
Martinus de Jonge,
betuigen wij hierbij onze
hartelijke dank.
Uit aller naam,
C. de Jonge
WILT THUIS GELD VERDIENEN
Dat kan op onze supersnelle ORION-dubbelbed-brei-
machine. Deze machine kunt u, door voor de textiel-
service NV truien te breien, geheel terug verdienen.
Tevens stellen wij u in de gelegenheid ACRYL-brei-
machinegnrens bij ons te betrekken legen de prijs van
15.- per kg.
Vraag inlichtingen bij:
mej. E. Neve, De Genestetstr. 20, Terneuzen
of bij M. P. RGOS-MACHINEHANDEL NV
Kloosterstraat 16 - NA ARDEN - Telefoon 02159-158440
HET GASTHUIS
TE MIDDELBURG
vraagt voor spoedig mdiensttreden enige
VIJFDAAGSE WERKWEEK
weekenddienst
Aanmelden bjj het hoofd van de huishouding.
EXCLUSIEVE COLLECTIES BRULDSTOILET-
TEN EN BIJZONDER MOOIE BRUIDSSTOF-
FEN' ALLES VOOR DE BRUID IN
Grote [Markt 6 GOES - Telefoon 6015
Ideale vloerbedekking
dun vloeren va 18,- p. tn2
massief parket 9 tot 22 mm
v a 27,- p. tn2
leggen Inbegrepen
Vraag gratis prospectus
PARKET ALMA PARKET
BAVEN 16 - BREDA TEI.EFOON 01600-37160
van de stichting raad van
bestuur bouwbedrijf.
De lessen van de aannemerseursus te Goes
vangen aan op
woensdag 21 augustus te 19.30 uur
ln het gebouw van de Ambachtsschool, Bergweg.
Aangiften kunnen nog gedaan worden mondeling.
Schriftelijk of telefonisch tel. 01100-5504,
's avonds 01100-6329.
Welk net meisje wil ons gedurende enige tijd assisteren
op de afdeling binderij (licht en eenvoudig werk).
Ook vakantiewerksters komen in aanmerking.
Inlichtingen: NV DRUKKERIJ ALTORFFER
Korte Delft 43 - Telefoon 2379 - Middelburg
Opening
etalage-galerij
De etalage-galerij aan de Coosje Busken straat te Vlis
singen zal DONDERDAG 15 AUGUSTUS OM
11 UUR officieel in gebi-uik worden genomen.
De deelnemers:
NV VAN DER REE, Juweliers-Horlogerieën
FIRMA HEIJSTEK, Herenmodes
FIRMA D. ROELSE ZN, Schoenenhuis
H. VAN DER WEKKEN. Baby paleis
J. GOEDVOLK, Modehuis Bobbe
dat de verkiezingen voor de tweede
kamer van 1946 de PvdA niet maak
ten tot de grootste partij en in ver
band met de politiek van het ka-
binet-Beel ten aanzien van de repu
bliek Indonesië, ontstond er al spoe
dig een verwijdering tussen Oud en
de PvdA, waarvan Oud blijk gaf
in enkele artikelen ln het .Algemeen
Handelsblad'. Hierin gaf hij zijn
denkbeelden weer over de oprichting
van een nieuwe politieke partjj. Deze
artikelen en de reactie daarop had
den tot gevolg, dat Oud in augustus
1947 met de PvdA brak. In okto
ber 1947 werd onder zijn leiding be
sloten tot de vorming van een comi
té ter voorbereiding van de oprich
ting van een Democratische Volks
partij. Besprekingen met mr D. U.
Stikker van de Partij van de Vrij
heid leidden tot een fusie van comi
té en de partij van Stikker door de
oprichting op 24 januari 1948
van de Volkspartij voor Vreiheld en
Democratie. Stikker was de eerste
voorzitter van de nieuwe partij, maar
werd als spoedig opgevolgd door Oud.
Bij de verkiezingen van juli 1948
kwam Oud weer in do tweede kamer
om dit te hljjven tot 1963. Het
lidmaatschap van de kamer combi
neerde hij tot juni 1952 niet het bur
gemeestersambt van Rotterdam, dat
wil zeggen tot het tijdstip waarop
bij als eerste burger van de Maas
stad moest altreden. In 1963 werd
Oud geëerd met de benoeming tot
minister van staat, een zeldzame on
derscheiding.
Uit zijn na-oorlogse periode als ka
merlid mag niet onvermeld blijven
het conflict, dat In januari 1951 ont
stond tussen Oud ais leider van de
VVD-fractie en mr D. U. Stikker,
die toen minister van buitenlandse
zaken was. Dit conflict is in januari
1966 weer eens opgerakeld door het
verschijnen van dè memoires van
mr Stikker.
Het conflict had betrekking op het
beleid van het kabinet ten opzichte
van Nieuw-Guinea. Oud had namens
zijn fractie een motie ingediend,
waarin werd geconstateerd, dat het
kabinet zjjn aan de staten-generaal
medegedeeld standpunt, dat de Ne
derlandse soevereiniteit over Weste
lijk Nieuw-Guinea behoorde te wor
den gehandhaafd, had prijsgegeven
zonder de kamer vooraf ln ae gele
genheid te hebben gesteld van haai
oordeel omtrent deze wijziging in het
regeringsbeleid te doen blijken Ver
der zei de motie, dat deze handelwij
ze niet in overeenstemming was mét
hetgeen een juiste constitutionele
verhouding tussen regering en sla-
ten-generaal behoorde mede te bren
gen. Desgevraagd verklaarde Oud,
dat deze motie een afkeuring van het
beleid inhield.
Mr Stikker had op zijn beurt ver
klaard, dat hij consequenties aan de
ze motie zou verbinden, met andere
woorden, dat hij zou aftreden, ook in
dien de motie niet de meerderheid
van de kamer verkreeg, maar wel de
stemmen van de WD-fractie. Mr
Stikker zette uiteen, dat de functie
van minister van buitenlandse zaken
een sleutelpositie in het kabinet is en
dat daarom deze bewindsman verze
kerd moest blijven van het vertrou
wen van de partijen, die het kabinet
steunden, maar in de eerste plaats
natuurlijk van diegenen. ,die men ge
meenlijk zijn politieke vrienden
noemt
Hel mocht echter niet baten. De
motie-Oud bleef gehandhaafd. Zij
werd wel verworpen met. 66 tegen
26 stemmen maar de VVD-frac-
lie stemde vór de motie. Minister
Stikker trad af en de overige minis
ters niet hem, de laatsten niet van
wege de motie, want die was verwor
pen, maar omdat door het aftreden
van minister Stikker, die als VVD-
er in het kabinet was opgetreden, de
politieke basis van het kabinet was
verbroken.
Oud heeft na het verschijnen van
de memoires van Stikker, in enkele
dagbladartikelen ter verdediging van
zijn houding betoogd, dat hij niets
wilde weten van een constitutionele
verhouding tussen een minister en
een kamerfractie, omdat dit naar
zijn mening in strijd is met de grond
slag van ons constitutioneel bestel.
Volgens Oud bestaat die verhouding
wel tussen kabinet en kamer, niet
echter lussen een minister en be
paalde kamerleden. Tussen een mi
nister en zijn partijgenoten wenste
Oud niets anders te erkennen dan
een zedelijke band. Iedere minister
heeft het recht om heen te gaan,
wonneer zijn partijgenoten ln de ka
mer het vertrouwen ln het kabinet,
waartoe hij behoort, opzeggen, on
danks het feit, dat de kamer als ge
heel dat vertrouwen niet opzegt. .Ik
ontken dat recht niet, maar een
plicht voor de minister om heen t.e
gaan, is er niet'.
Oud heeft dan ook elke verantwoor
delijkheid voor de door het aftreden
van minister Stikker ontstane kabi
netscrisis met klem van redenen af
gewezen, zich erop beroepend, dat
zijn motie met grote meerderheid
was verworpen,
Genoeg hierover. Bij het heengaan
van Oud staat ons voor ogen, dat
hier met recht mag worden gezegd,
dat wat men wel eens noemt
een werkelijk rijk leven is afgeslo
ten Een carrière als van Oud wordt
zelden aangetroffen. Herinneren we
hier nog aan het feit, dal. Oud na zijn
pensionering ais burgemeester in
1952 een buitengewoon hoogleraar
schap aanvaardde aan de economi
sche hogeschool te Rotterdam. Wij
zen wij verder op het voorzitterschap
van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten, een functie, die hij vele
jaren heeft vervuld
Oud was een strijder van formaat
in de politieke arena, een ras-demo
craat, voor wie de geestelijke vrij
heid als het hoogste goed gold. Hij
heeft ln zijn lange leven veel klappen
uitgedeeld en er ook veel gekregen.
Oud. die zowel progressief als con
servatief werd genoemd, was een
verdraagzaam mens en ondanks alle
vooraanstaande en hoge functies,
waartoe hij werd geroepen, eenvou
dig in zijn doen en laten en hartelijk
voor ieder, met wie hij in aanraking
kwam.
Wjj willen dit artikel besluiten met
wat Oud heeft geschreven in z\|n
,Hct Jongste Verleden' en dat mis
schien ons iets zegt over de vraag
hoe Oud zichzelf zag. .Al is do Vrij
zinnig-Democratische Bond als zoda
nig na de bevrijding opgeheven, do
beginselen, die zij beleed zjjn do mjj-
ne gebleven'.