Briljant staatsrechtsgeleerde
en parlementariër met stijl
Zeehavenfront blijft
in beweging
6
SNELLE GROEI
BIJ DOW
Uw krant
kunt u
niet missen
GEEN DAG
r
HUISHOUDELIJKE
KRACHTEN (vrl.)
AANNEMERSCURSUS
Gevraagd: tijdelijke
hulp binderij
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1968
PROF. MR P. J. OUD
Met het overlijden van de mi
nister van staat, prof mr Pieter
Jacobus Oud, verliest Neder
land een man met uitzonderlijke
gaven. Niet alleen was hij een
van de grootste politici, die ons
land in de twintigste eeuw
heeft gekend, maar ook heeft
hij naam gemaakt als een bril
jant staatsrechtsgeleerde en als
een niet-geëvenaarde kenner
van de parlementaire geschiede- i
nis. Daarnaast had Oud be
stuurskwaliteiten, waarvan hij
blijk gaf zowel als minister van
financiën in de dertiger jaren
toen ons land geteisterd werd
door een werkloosheid van een
ongekende omvang, als toen hij
burgemeester was en leiding gaf
aan het bestuur van Rotterdam,
de stad die hij diende van okto
ber 1951 en waar hij tot aan
zijn dood is blijven wonen.
In de Jaren toen nij voorzitter
was van .Volksonderwijs', heeft
mr Oud ook eens het woord ge
voerd voor de afdeling van zijn
geboorteplaats Purmerend. Oud
had In zijn rede onder meer be
toogd. dat vele tegenstanders
van het openbaar onderwijs dit
onderwijs niet kennen. Tijdens
het debat stond de toenmalige
pastoordeken van Purmerend, A.
Hollenberg, op om te verklaren
het openbaar onderwijs goed te
kennen, want in zijn jeugd had
hij de openbare school in zijn
geboortedorp bezocht. Na de
pastoor vroeg een ex-katholiek,
die naar zijn zeggen communist
was geworden, het woord. Op
zijn beurt zei de communist het
bijzonder onderwijs goed te ken
nen, want hij had het lager on
derwijs op een katholieke school
gevolgd. ,Nu kunt u eens zien
hoe goed het openbaar onderwijs
is', riep mr Oud in zijn antwoord
tot de vergadering. ,Uit de jon
gen, die openbaar onderwijs
heeft genoten, is een priester
gegroeid, maar de jongen, die
de katholieke school heeft be
zocht, is een verklaarde vijand
van de Kerk geworden', ver
klaarde mr Oud triomfantelijk.
Van Oud kan gezegd worden, dat hij
van jongs af gewoekerd heeft met
de vele talenten, die hem waren ge
schonken. Geboren in een eenvoudig
Noordhollandse stadje de openbare
school, waarna hij in 1904 te Amster
dam het einddiploma hbs verwierf.
Oud koos vervolgens een ambtelijke
loopbaan. Hij werd surnumerair der
registratie èn domeinen en tevens
kandidaat-notaris. Na enkele jaren
gedetacheerd te zijn geweest aan het
ministerie van financiën, was hij van
1912 tot 1913 ontvanger der registra
tie en domeinen op Texel en van
1914 tot 1917 als zodanig te Ommen,
na intussen een jaar bij het notariaat
te hebben gewerkt. Óp Texel stu
deerde hij iii zijn vrije tijd voor het
staatsexamen tot toelating aan de
universiteit en in 1914 deed hij het
kandidaatsexamen in de rechtwe-
tn 1915 werd Oud lid van het hoofd
bestuur van de Vrijzinnig-Democra
tische Bond. de toenmalige partij van
de links-vrijzinnigen, die vele intel
lectuelen onder zijn leden telde en
daarom veelal het leger der gene
raals zonder soldaten werd genoemd.
In 1917 werd Oud gekozen tot lh'
van de tweede kamer voor het kies
district Den Helder. In dat zelfde
jaar promoveerde hjj tot doctor in
de rechtswetenschap.
Ouds verkiezing tot lid van de twee
de kamer in 1917 was de laatste on
der het districtenstelsel. Oudere in
woners van de marinestad weten zich
nog altijd de strijd te herinneren,
die destijds om do zetel van het dis
trict Den Helder werd gevoerd tus-
ECONOMISCHE KRONIEK OVER JULI
Het zeehavenfront blijft in beweging en ver
andert het aangezicht van de provincie als
geen andere sector. Door niets wordt dit be
ter geïllustreerd dan door het investerings
programma van Dow-Terneuzen, de snelst
groeiende van alle Dow-nederzettingen. In
1969 zullen de investeringen het totaal van
725 miljoen bereiken. Ook Hoechst-Vlissür
gen levert zijn bijdrage. De produktiecapaci-
teit zal eind 1969 verdubbeld worden. Het
personeelsbestand zal met 100 man worden
uitgebreid. Het project beloopt 65 miljoen.
In de haven van Vlissingen (-West) is een begin ge
maakt met de aanvoer van Australisch fruit, na de
wolaanvoer een nieuw belangrijk winstpunt. De klei
nere havens blijken bij goed ondernemerschap
de tijd mee te hebben. De consequenties van de ga
rantieverlening door het rijk aan het mammoetdok
van Verolme-NDSM en de samenwerking rond Wil
ton Pijenoord worden door de Scheldedirectie nauw
keurig bestudeerd. Het aantal troeven van Zeeland's
grootste industrie blijkt van voldoende kwaliteit om
vertrouwen te houden.
Interessant was een studie van de Gentse universi
teit. Deze brengt tot uiting dat het deltaplan een
verregaande economische integratie van Zuidwest-
Nederland zal bewerkstelligen. Met name de Sloe-
haven is er een grote plaats in toebedacht.
Verkeer
Het vliegveld in het Noord-Sloe zal voor de zomer
van 1969 in gebruik kunnen worden genomen. De in
vesteringen van 300.000,- worden voor de helft door
de provincie en voor de andere helft door het be
drijfsleven betaald. Er mag worden gememoreerd
dat het initiatief en het doorzettingsvermogen
afkomstig is van het Zeeuwse departement van de
Mij. voor Nijverheid.
Deze maand nog wordt het zes km stuk Sloeweg
naar 's-Heer-Arendskerke aanbesteed. De weg loopt
dan van. Vlissingen tot rijksweg 58. De rondweg
om Kloosterzande zal nog dit jaar worden aanbe-
stseed.
De uitvoering duurt twee jaar. Een derde belang
rijke verbetering is de brug bij Tholen over het
Schelde-Rijnkanaal die in 1970 in gebruik zal worden
genomen.
Nutsbedrijven
De PZEM-waterfabriek bij Terneuzen komt dit na
jaar in gebruik. Gs hebben de staten voorgesteld mee
te werken aan de totstandkoming van ccn Zeeuws
waterleidingbedrijf, mits het rijk bijdraagt aan de
tekorten in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland zullen ook
het aardgasnet worden aangesloten, een belangrijke
bijdrage aan de .leefbaarheid', vooral voor wie er zich
wil vestigen. Het waterschap en de gemeenten op
Tholen hebben de gezamenlijke afvalwaterzuivering
m studie gegeven.
Industrie
De Rotterdamse onderneming aVnandel zal de NV
Goedhardt, eveneens uit Rotterdam overnemen. Hier
door ontstaat een sterk bedrijf op het gebied van
de koel- en verwarmingstechniek. Het bedrijf in Sint-
Maartensdijk zal worden uitgebreid met een afdeling
luchtbehandelingsapparatuur.
De samenwerking tussen de Zeeuwse Confectiefa
briek en de Heka werpt duidelijk vruchten af. De
orderportefeuille is goed gevuld. Helaas heeft de
breigoederenfabriek Jan Steen In de Sint-gemeente
met die naam surséance moeten aanvragen. Er wer
ken 60 mensen, waarvan bijna 50 Belgen.
Algemeen
Het streekplan West-Zeeuwsch-Vlaanderen ziet dit
gebied vooral als alndbouw- en recreatiegebied met
'n woonfunctie voor Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
staat hoogbouw toe bij Breskens en Cadzand, als
mede recreatievoorzieningen met een meer stede
lijk karakter.
In een rapport van de stichting Zeeland is verdere
aandacht gevraagd voor de verstedelijking van Mid
delburg-Vlissingen. Gepleit wordt voor meer keuze
mogelijkheden in de woonvormen. Er is ook een la-
gere-schoolprognose gemaakt: tot 1980 21 tot 29 la
gere scholen extra. Nader wordt ingegaan op de wijk
centra.
Een ETI-rapport over Zierikzee wijst op de nood
zaak deze stad in het deltagebied een extra accent
te geven. Er wordt uitgegaan van 25-30.000 inwo
ners.
Visserij
De tweede kamer pleitte weer eens voor schade-
uitkeringen aan de gemeenschappen en gemeenten
die zullen lijden onder het wegvallen van de visserij
cultures. met name door industrievestiging en toe
risme. Een rijkswerkigroep zal voor Bruinisse voor
stellen doen. Deze gemeente heeft met het ETI
'n groep voorstellen gepubliceerd, onder andere scha
deloosstelling voor bedrijfsbeëindiging en compensa
tie door vervangende percelen.
De voorzitter van Zevibel heeft gepleit voor twee
toekomstige vissershavens in Zeeland: Breskens en
Vlissingen. De argumenten hiervoor worden steeds
sterker. Breskens krijgt een koelinstallatie voor gar
nalen en vis in de vismijn.
Recreatie
Gs stellen de staten voor akkoord te gaan met de
globale structuurschets voor het Grevelingenbekken.
Hierin is onder andere een railverbinding tussen de
randstad en delta voorzien.
In Sluis is een camping geopend die voldoet aan de
eisen van het ontwerp kampeerwet. Zij omvat 4 ha
en sluit aan bij een sportcomplex.
Diversen
In juni nam de arbeidsreserve toe met 35 tot 1338,
voornamelijk door de schoolverlaters. De normale
werkloosheid is gedaald.
De ingebruikneming van de nieuwe binnenvaartsluis
in Terneuzen heeft <le middenstand Ier plaatse sterk
gedupeerd.
De nieuwe hts in Vlissingen is vrijwel gereed. Kos
ten: 12 min. Er is plaats voor 450 leerlingen.
Drs. M. C. Verburg.
foU Vlissingen...
..Hoechst: verdwbbelmg eind litGU
sen de jonge, maar toen al in Noord-
Holland populaire Oud en de uit de
anti-revolutionaire partij weggelopen
A. P. Staalman, die als christen-de
mocraat reeds van 1901 tot 1905 Den
Helder in de tweede kamer had ver
tegenwoordigd. Oud won de strijd
met 3.161 stemmen, 233 stemmen
meer dan Staalman verkreeg.
In de tweede kamer ontwikkelde Oud
een grote activiteit. In zijn redevoe
ringen viel altijd z(jn kennis van za
ken op. Hij had een fenomenaal ge
heugen. ,Men behoefde maar op het
knopje te drukken en het juiste ant
woord kwam er uit', heeft eens Mar-
chant, vele jaren één van zijn naaste
medestrijders in de VDB, van Oud
gezegd. Ook buiten de kamer was
Oud zeer actief. Ruim veertien jaar
van 1919 tot 1953 was hij se
cretaris van zijn partij, daarbij al
leen gesteund door een secretaresse.
Alle verkiezingsacties werden door
hem geleid.
Voorts was Oud bekend als vurig
propagandist voor premievrij staats
pensioen en voor openbaar onderwijs.
Vele jaren was hij voorzitter van
.Volksonderwijs'. De vrijzinnig-demo
craat Oud streed voor de belangen
van de kleine man. maar hij moest
niets hebben van specifiek socialisti
sche eisen, die in die jaren werden
gehoord, zoals bijvoorbeeld de socia
lisatie van bedrijven. Herinnerd mag
hier worden aan het initiatief-wets
ontwerp, dat Oud en zijn fractiege
noot Ebels tijdens de landbouwcrisis
van 1931 indienden en dat tot wet
werd verheven. Hierdoor kon de
pachter, wiens pachtcontract van
vóór 1 januari 1932 dateerde, telkens
als een pachttermijn verviel, bij de
kantonrechter vermindering van
pacht vragen. Het was vooral onder
zijn aandrang, dat de actie voor de
nationale ontwapening, die in 1924
in het militaire program van de VDB
was opgenomen, in 1936 onder invloed
van de internationale ontwikkelin
gen werd geschrapt.
In 1933 namen de vrijzinnig-demo
craten zitting in het tweede en later
in het derde Kablnet-Coiyn. Oud werd
minister van financiën, Marchant
minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen. In nauwe samenwer
king met Coiyn voerde Oud een poli
tiek, die door velen als .aanpassings
politiek' werd gebrandmerkt.
Als overtuigd voorstander van hand
having van onze muntpariteit moest
Oud als minister van financiën een
zware strijd voeren tegen degenen,
die meenden dat devaluatie van de
gulden niet te vermijden was. Dez<
strijd deed zich ook voor in het kabi
net met als gevolg, dat de minister
van handel, nijverheid en scheep
vaart, mr M. P. L. Steenberghe, na
de devaluatie van de Belgische frank
in juni 1935 aftrad. Ruim een jaar
later, in de nacht van 26 september
1936, verloor Oud de strijd, nadat op
24 september de Franse frank en een
dag later de Zwitserse frank waren
fedevalueerd. Aan handhaving van
e gouden standaard door Nederland
alléén viel toen niet meer te denken.
Bij de kabinetsformatie van 1937
keerden de vrijzinnig-democraten
niet terug in de regering. Oud werd
weer lid van de tweede kamer,
maar nam een jaar later ontslag,
nadat hij was benoemd tot burge
meester van Rotterdam. Hoewel de
sociaal-democraten, die in Rotter
dam bjjna veertig procent van de
bevolking achter zich hadden,
meenden, dat iemand uit hun rijen
had moeten worden benoemd, ont
stonden er door tactisch optreden
van beide kanten geen moeilijkhe
den. Oud, die contact zocht met al
le lagen der burgerij, was al spoe
dig door iedereen als burgemeester
aanvaard.
Op 10 oktober 1941 werd Oud door
Seyss-Inquart als burgemeester ont
slagen. In zijn toenmalige woning
aan de Hofiaan bleef Oud tijdens de
verdere bezettingsjaren wonen: hij
schreef verschillende boeken over
staatsrecht en parlementaire ge
schiedenis. Tot de laatste categorie
behoorde .Honderd jaren', waarin een
overzicht werd gegeven van ons
staatkundig leven alsmede de eerste
delen van ,Het Jongste Verleden'
waarin hij een heldere samenvattini
gaf van de parlementaire geschiede
nis in de jaren 1918 tot 1940. Na'de
bevrijding, op 7 mei 1945, maakte
Oud in gezelschap van zijn echtgeno
te een triomftocht naar het stadhuis
om weer als burgemeester leiding te
geven, nu vooral bij de wederopbouw
van stad en havens.
Na de oorlog bleek, dat Oud nog
steeds over een onverwoestbare
werkkracht beschikte. Naast al zijn
werk van burgemeester, wist hij nog
tijd en lust te vinden om deel te ne
men aan de landspolitiek. Hij werkte
mee aan de oprichting in 1946
van de Partij van de Arbeid. Onder
invloed van de Nederlandse Volks
beweging was Oud bereid tot een
overleg tussen zijn partij, de Vrij
zinnig-Democratische Bond, met de
SDAP en de Christelijk-Democrati-
sche Bond, uit welk overleg de Partij
van de Arbeid werd geboren.
Sommigen hebben deze medewerking
van Oud aan de opheffing
van zijn partij en aan de oprichting
van de PvdA .zijn grootste vergis
sing' genoemd. Wat hiervan zij. vast
staat dat. Oud de oprichting van de
PvdA eigenlijk voorbarig vond. vol
gens insiders moet Oud in die dagen
vooral onder invloed van andere voor
aanstaande vrijzinnig-democrateD als
prof Kranenburg en mr Joekes heb
ben gestaan, die de oprichting van
een nieuw partijverband van harte
steunden en daaraan ook later trouw
zijn gebleven.
Oud was
thoufiiast, -
niet in staat een krachtig .neen te
laten horen. De man, die jaren lei
ding gaf aan de vrijzinnig-democra
ten, ware liet liever geweest, wan
neer niet aanstonds een nieuwe par
tij was gesticht. In zijn in 1946 ver
schenen brochure .Politieke Vernieu
wing', erklaarde Oud. dat het hem
doelmatiger voorkwam te beginnen
met een organisatie ad hoe.
Die organisatie stelde hij zich voor ir,
de vorm van een gemeenschappelijk
verkiezingsapparaat op de grondslag
van een gezamenlijk program van
actie voor de komende parlementaire
periode, eventueel met een gemeen
schappelijke kandidatenlijst, maai
desnoods' met afzonderlijke lijsten
Die samenwerking zou na de verkie
zingen moeten worden voortgezet
Oud dacht hierbij aan een gemeen
schappelijke kamerfractie, al zouden
voorzover zij daaraan behoefte heb
ben, de verschillende groepen ook af
zonderlijk kunnen vergaderen. Uit
een dergelijke wijze van samenwer
king zou dan kunnen blijken of de
homogeniteit der verschillende groe
pen groot genoeg was om tot één
partij te kunnen geraken.
Mede onder invloed van het feit.
Zo verraat als wij waren
toen zij zich meldde, zo ver
heugd zfln wjj nu kennis te
kunnen geven van de ge
boorte van ons dochtertje
en zusje
MARGARETHA
A. Don
M. J. Don-Louisse
Frans
Betsv
Th illy
Al win
Marjo
Oostkapelle, 13 aug. 1968
Oude Domburgseweg 36
P. ZACHARIASSE
25 jaar getrouwd. Dat
ze nog lang gespaard
mogen blijven is de
wens van
Joke en Wil.
Arja, Leni, Jan.
Biggekerke. Tolweg 1
Gelegenheid tot felici
teren DV op zaterdag
17 augustus van 3.30-5
uur, Tolweg 4, Bigge
kerke.
Voor de bewijzen van deel
neming, ons betoond na het
overlijden van onze lieve
moeder en oma
JANNETJE KA BOORD
weduwe van
Martinus de Jonge,
betuigen wfl hierbij onze
hartelijke dank.
Uit aller naam.
C. de Jonge
Amsterdam, augustus 1968
Pisuissehof 19
EXCLUSIEVE COLLECTIES BRUIDSTOILET
TEN EN BIJZONDER MOOIE BRU1DSSTOF-
FEN! ALLES VOOR DE BRUID IN
Grote Markt 6 GOES - Telefoon 6015
Ideale vloerbedekking
dun vloeren va/ 18,- p. m2
massief parket 9 tot 22 mm
v a 27,- p. m2
leggen Inbegrepen
Vraag gratis prospectus
PARKET ALMA PARKET
BATEN IS - UKEOA TKI.F.FIM1N 01600-8716»
WILT 1) THUIS GELD VERDIENEN?
Dat kan op onze supersnelle ORION-dubbelbed-brei-
machlne. Deze machine kunt u, door voor de textiel-
service NV truien te breien, geheel terug verdienen.
Tevens stellen wij u in de gelegenheid ACRYL-brei-
machlnegarens bij ons te betrekken tegen de prijs van
15,- per kg.
Vraag Inlichtingen bij
mej. E. Neve, De Genestetstr. 20, Terneuzen
of hij M. P. ROOS-MACHINEHANDEL NV
Kloosterstraat 16 - NAARDEN - Telefoon 02159-158440
HET GASTHUIS
TE MIDDELBURG
vraagt voor spoedig indiensttreden enige
VIJFDAAGSE WERKWEEK.
Voor onregelmatige dienst en weekenddienst
wordt extra uitbetaald.
Aanmelden bij het hoofd van de huishouding.
van de stichting raad van
bestuur bouwbedrijf.
De lessen van de aannemerscursus te Goes
vangen aan op
woensdag 21 augustus te 19.30 uur
in het gebouw van de Ambachtsschool. Bergweg
Aangiften kunnen nog gedaan worden mondeling,
schriftelijk of telefonisch tei. 01100-5504,
's avonds 01100-6329.
Welk net meisje wil ons gedurende enige tijd assisteren
op de afdeling binderij (licht en eenvoudig werk).
Ook vakantiewerksters komen in aanmerking.
Inlichtingen: NV DRUKKERIJ ALTORFFER
Korte Delft 43 - Telefoon 2379 - Middelburg
E!
om
D!
ÏMW
In alle Sperwerwinkels
""""^GRATIS coupons voor extra
feestelijk KERSTPAKKET
Opening
etalage-galerij
De etalage-galerij aan de Coosje Buskenstraat te Vlis
singen zal DONDERDAG 15 AUGUSTUS OM =fc
11 UUR officieel in gebruik worden genomen.
De deelnemers:
NV VAN DER REE, Juweliers-Horlogerieën
FIRMA HEIJSTEK, Herenmodes
FIRMA D. ROELSE ZN. Schoenenhuis
H. VAN DER WEKKEN. Babypaleis
J. GOEDVOLK. Modehuis Bobbe
dat de verkiezingen voor de tweede
kamer van 1946 de PvdA niet maak
ten tot de grootste partij en in ver
band met de politiek van het ka-
binet-Beel ten aanzien van de repu
bliek Indonesië, ontstond er al spoe
dig een verwijdering tussen Oud en
de PvdA, waarvan Oud blijk gaf
in enkele artikelen in het .Algemeen
Handelsblad'. Hierin gaf hij zijn
denkbeelden weer over de oprichting
van een nieuwe politieke partij. Dezê
artikelen en de reactie daarop had
den tot gevolg, dat Oud in augustus
1947 met de PvdA brak. In okto
ber 1947 werd onder zijn leiding be
sloten tot de vorming van een comi
té ter voorbereiding van de oprich
ting van een Democratische Volks
heid leidden tot een fusie van comi
té en de partij van Stikker door de
oprichting op 24 januari 1948
van de Volkspartij voor Vreiheid en
Democratie. Stikker was de eerste
voorzitter van de nieuwe partij, maar
werd als spoedig opgevolgd door Oud
Bij de verkiezingen van juli 1948
kwam Oud weer in de tweede kamer
om dit te bljjven tot 1963. Het
Udmaatsehap van de kamer combi
neerde hij tot juni 1952 met het bur
gemeestersambt van Rotterdam, dat
wil zeggen tot liet. tijdstip waarop
hij als eerste burger van de Maas
stad moest aftreden. In 1963 werd
Oud geëerd met de benoeming tol
minister van staat, een zeldzame on
derscheiding.
Uit zijn na-oorlogse periode als ka
merlid mag niet onvermeld blijven
het conflict, dat in januari 1951 ont
stond tussen Oud als leider van de
WD-fractie en mr D. U. Stikker,
die toen minister van buitenlandse
zaken was. Dit conflict is in januari
1966 weer eens opgerakeld door het
verschijnen van de memoires van
mr Stikker.
Het conflict had betrekking op het
beleid van het kabinet ten opzichte
van Nleuw-Guinea. Oud had namens
zijn fractie een motie ingediend,
waarin werd geconstateerd, dat het
kabinet zijn aan de staten-generaal
medegedeeld standpunt, dat de Ne
derlandse soevereiniteit over Weste
lijk Nieuw-Gulnea behoorde te wor
den gehandhaafd, had prijsgegeven
zonder de kamer vooraf in de gele
genheid te hebben gesteld van haai
oordeel omtrent deze wijziging in het
regeringsbeleid te doen blijken Ver
der zei de motie, dat deze handelwij
ze niet in overeenstemming was met
hetgeen een Juiste constitutionele
verhouding tussen regering en sta-
ten-generaal behoorde mede te bren
gen. Desgevraagd verklaarde Oud.
dat deze motie een afkeuring van het
beleid inhield.
Mr Stikker had op zijn beurt ver
klaard, dat hij consequenties aan de
ze motie zou verbinden, met andere
woorden, dat hij zou aftreden, ook in
dien de motie niet de meerderheid
van de kamer verkreeg^ maar wel de
stemmen van de VVD-fractie. Mr
Stikker zette uiteen, dat de functie
van minister van buitenlandse zaken
een sleutelpositie in het kabinet is en
dat daarom deze bewindsman verze
kerd moest blijven van het vertrou
wen van de partijen, die het kabinet
steunden, maar in de eerste plaats
natuurlijk van diegenen, .die men ge
meenlijk zijn politieke vrienden
noemt'.
Het. mocht echter niet baten. Dc
motie-Oud bleef getiandhaafd. Z\j
werd wel verworpen met 66 tegen
26 stemmen maar de VVD-frac
tie stemde vór de motie. Minister
Stikker trad af en de overige minis
ters met hem, de laatston niet van
wege de motie, want die was verwor
pen, maar omdat door het aftreden
van minister Stikker, die als VVD-
er in het kabinet was opgetreden, de
politieke basis van het kabinet was
verbroken.
dagbladartikelen ter verdediging van
zijn houding betoogd, dat hij niets
wilde weten van een constitutionele
verhouding tussen een minister en.
een kamerfractie, omdat dit naar
zijn mening in strijd is met de grond
slag van ons constitutioneel bestel
Volgens Oud bestaat die verhouding
wel tussen kabinet en kamer, niet
echter tussen een minister en be
paalde kamerleden. Tussen een mi
nister en zijn partijgenoten wenste
Oud niets anders te erkennen dan
een zedelijke band. Iedere minister
heeft het recht om heen te gaan,
wanneer zijn partijgenoten in de ka
mer het vertrouwen in het kabinet,
waartoe hij behoort, opzeggen, on
danks het feit, dat de kamer als ge
heel dat vertrouwen niet opzegt. .Ik
ontken dat recht niet, maar een
plicht voor de minister om heen te
gaan, is er niet'.
Oud heeft dan ook elke verantwoor
delijkheid voor de door het aftreden
van minister Stikker ontstane kabi
netscrisis met klem van redenen af
gewezen, zich erop beroepend, dat
zijn motie met grote meerderheid
was verworpen
Genoeg hierover. Bij het heengaan
van Oud staat ons voor ogen. dat
hier met recht mag worden gezegd,
dat wat men wel eens noemt
een werkelijk rijk leven is afgeslo
ten. Een carrière als van Oud wordt
zelden aangetroffen. Herinneren we
hier nog aan het feit, dat Oud na zijn
pensionering als burgemeester in
1952 een buitengewoon hoogleraar
schap aanvaardde aan de economi
sche hogeschool te Rotterdam. Wij
zen wij verder op het voorzitterschap
van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten, een functie, die hij vele
jaren heeft vervuld.
Oud was een strijder van formaat
in de politieke arena, een ras-demo
craat. voor wie dc geestelijke vrij
heid als het hoogste goed gold. HU
heeft in zijn lange leven veel klappen
uitgedeeld en er ook veel gekregen.
Oud, die zowel progressief als con
servatief werd genoemd, was een
verdraagzaam mens en ondanks alle
vooraanstaande en hoge functies,
waartoe hij werd geroepen, eenvou
dig in zijn doen en laten en hartelijk
voor ieder, met wie hij in aanraking
kwam.
Wy willen dit artikel besluiten met
wat 'Oud heeft geschreven In z|jn
.Het Jongste Verleden' en dat mis
schien' ons iets zegt over de vraag
hoe Oud zichzelf zag. .Al Is de Vrij
zinnig-Democratische Bond als zoda
nig na <le bevrydlng opgeheven, do
beginselen, die zij beleed zijn de mij
ne gebleven'.