PROVINCIALE ZEEOWSE COURANT
Stichting gaat plannen streekmuseum
Noord- en Zuid-Beveland uitwerken
NIXON THANS FAVORIET
mee
JORDANIË WIL
VN-SANCTIES
TEGEN ISRAËL
Reagan
dingt
Vandaag
in de
krant...
Pleziervaartuigje
overvaren -
2 doden
Reuzenschildpad
op Ameland
IN BOERDERIJ ,M001JE STAAK' NISSE
In combinatie met
andere vorm
van recreatie
Detail
Inrichting
üe geest uit
de iles
PRINSJE KIEST HET RUIME SOP
- NU 00K
OFFICIEEL -
211e jaargang - no. 183
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 6 augustus 1968
I Bch. MIJ. »»n da C V Provlncl
Vliislngcn. Wolstraat 38 00.
37, Zleriltzaa, red. tel. 3346, a
44 ri>99 red. 3508. ad». 3647/3643). Middelburg Ma'kt s'l. UI.°76S1d a Md. "2078/3169.* d» 2375) Goes, Grote M»rkl2 lel 6140 ib red. 7853. ad. 52131. Oo::3u.°. tel. 25D5
2094 Adv prlja 35 cent per mm Minimum per adv. f 3,23. Ingai med. 21Uriel. Kleine ad» <max. 8 resell) 35 cent per .csel fmln 1.751 Brieven bureau blad' SO cent meer. Giro
Rijksweg en
rijkskas
(pagina 2)
NA BOMAANVALLEN
WEER STRIJD
AAN JORDAAN
NEW YORK (AP, RTR) Jor
danië heeft maandag verklaard!
dat de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties sancties zou moeten
toepassen op Israël wegens de
bomaanvallen die Israël zondag op
Jordaans grondgebied heeft uit
gevoerd.
De Jordaanse ambassadeur Muhammed
El-Farra heeft dit verklaard tijdens de
spoedzitting van de Veiligheidsraad die
op verzoek van Jordanië en Israël werd
gehouden.
Op 5 juini zijn 59 Jordaniërs gedood
en 1G1 gewond in een aanval door
Israël op de stad Irbld.
Hij zei dat het de taak was van de
raad om een krachtige internationale
reactie teweeg te brengen tegen de
agressie door Israël.
Beschuldiging
De Palestijnse nationale bevrljdingsbe-
ing ,E1 Fatah' heeft maandag Is-
beschuldigd van het gebruik van
gifgas, napalm en bommen met een
grote explosieve kracht bij de lucht
aanval van zondag op doelen in het ge
bied van Es-Salt in Jordanië. Volgens
een communiqué van de organisatie
hadden ongeveer vijftig Israëlische
vliegtuigen aanvallen, gedaan op een
.welzijnszorgcentrum voor gezinnen van
martelaren'. Daarbij kwamen acht com
mando's en een aantal mensen, die het
centrum bezochten, om het leven.
Israëlische troepen ln het bezette ge-
de ri-
El-Farra zei dat 84 personen zijn ge
dood en 82 gewond op zondag door de
bombardementen van Israëlische vlieg-
tuigen op gebieden ten «enten en nut- de „ver
den van de stad Es-Salt en door de!
beschieting dooi Israëlische tanks en %"*er de Jordaan openden maandagavond
artillerie van het dorp Sweimeh. |het vuur met machinegeweren, mortie
ren en 106 mm kanonnen op Jordaanse
eenheden nabij de Almapanl brug en
het dorp Menshia ten zuidoosten van het
meer van Tiberias. Dit werd door een
woordvoerder van het Jordaanse leger
bekend gemaakt. De strijd duurde 40
minuten.
OLIE op het strand van Cadzand:
geen alarmerende toestand, meent
loco-burgemeester I. van Houte.
Er gaan oliemonsters voor labo-
rater i nulonderzoek naar Den
Haag.
(Pagina
Conventie
./E REPUBLIKEINSE conventie
in Miami Beach waar de republi
keinen hun kandidaat voor de
A merikaanso presidentschapsver
kiezingen aanwijzen, heeft veel
weg van een carnavaleske ker
mis. Hoe liet; er toegaat vertelt
onz correspondent in Washing
ton op pagina 3.
Blank en zwart
EEN erste van een drietal repor
tages over de verhouding blank
en zwart in de Verenigde Sta
ten. (Pagina 4)
Concurrentie
DE concurrentie tussen Nederland
en België bij het aantrekken van
Amerikaanse bedrijven is bijzon
der groot. Daarover meer op pa
gina 6.
Biafra-hulp
DE HULPACTIE voor Biafra
via de televisie wordt vrijdag
aanstaande gevoerd. De organi
satoren hopen op 10 miljoen
(Pagina 9)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina 1, 3 en 7
Zeeuws nieuws: pagina 2 en
5
Sport: pagina 7
Financieel nieuws: pagina 11
Radio en tv: pagina 9
MIAMI BEACH Overzicht tij
dens de opening van de nationale
republikeinse conventie, toaar de
partykandidaat voor het Ame
rikaanse presidentschap zal wor
den gekozen.
RIDDERKERK (ANP) De 32-jari
ge uit Nieuw-Lekkerland 'afkomstige
mevrouw M. Vlot en haar vier jaar ou
de zoontje z(jn zaterdagmiddag op de
Noord b(j Ridderkerk verdronken toen
het scheepje van de familie Vlot op de
drult bevaren rivier werd geramd door
twee gekoppeld varende tankers.
Het pleziervaartuigje, een omgebouwd
motorsloepje, kwam onder de tankers
terecht. De heer Vlot en het tweejarig
dochtertje konden worden gered. Het
sloepje werd overvaren op de splitsing
Noord-Lek-Nieuwe Maas. Midden op de
rivier kampte het met motorstoring.
Het stoffelijk overschot van mevrouw
Vlot is nog niet gevonden.
GRONINGEN (GPD) Badgas
ten vonden zondag op het Noord
zeestrand van Ameland bij paal
5 een reuzenschildpad. Het dier
was dood, maar nog in goede
staat. Het dier heeft een scheur
in het schild, vermoedelijk ver
oorzaakt door een scheepsschroef.
De schildpad is 2,5 meter lang
en 2,6 meter breed, de 80 cm
lange zwemvliezen inbegrepen.
Het dier weegt, aldus de rijks
politie zo'n vijfhonderd kilo. Maan
dag is het Zoölogisch Instituut
in Leiden gewaarschuwd. Wellicht
heeft men er daar belangstelling
voor. Voor zover bekend is er op
de Waddeneilanden nog nooit een
dergelijk dier aangespoeld.
WASHINGTON, MIAMI BEACH
(DPA, RTR, AFP) Met een
kleurrijke plechtigheid is maandag
in Miami Beach de 29ste republi
keinse partijconventie begonnen.
De 1333 gedelegeerden van de par
tij uit de 50 Amerikaanse staten
zullen tijdens de vierdaagse bijeen'
komst de republikeinse kandidaat
voor het presidentschap kiezen, bij
eenvoudige meerderheid. De strijd
gaat tussen de 55-jarige gewezen
vice-president Richard Nixon, de
60-jarige gouverneur van New
York Nelson Rockefeller en de 57-
jarige gouverneur van Californië
Ronald Reagan.
De congreszaal in Miami Beach
biedt plaats aan 18.000 mensen,
onvoldoende voor de 30.000 deelne
mers aan de conventie, maar een
deel van de activiteit speelt zich af
in hotels en clublokalen.
(Zie slot pag. 3 kol. 6)
Voor een tweedaags tripje vertrok maandag prinses Margriet met de
kleine prins Maurits aan boord van de Piet Hein. De prinses was in
gezelschap van haar vriendin mevrouw Bierman. De tocht gaat over
het IJsselmeer en naar Medemblik. Onder: prins Maurits in zijn
reisvnegje.
NISSE Er is nu een stich
ting, die de al enkele jaren be
staande plannen tot stichting
van een streekmuseum in de
Zak van Zuid-Beveland zal gaan
uitwerken. Men wil de boerderij
,Mooije Staak', die in de Ronde
Polder tussen Nisse en 's-Gra-
venpolder ligt, gaan inrichten
als streekmuseum voor Noord
en Zuid-Beveland, waarin met
name landbouwwerktuigen zul
len worden ondergebracht. De
akte van de .Stichting Beve-
lands Landbouwmuseum en Re
creatiecentrum ,De Mooije
Staak' is eind vorige week ge
passeerd en binnenkort zal aan
de Grontmij opdracht worden
gegeven een rapport uit te bren
gen over de mogelijkheden de
inrichting van een streekmu
seum te combineren met een
vorm van recreatie op het ter
rein rond de boerdery.
Oorspronkelijk initiatiefnemer tot
het plan voor het streekmuseum,
burgemeester jlir mr L. P. Qitarles
van Ufford van 's-Gravenpolder en
Nisse durft voor de realisatie van de
plannen geen datum aan te geven.
Over anderhalf jaar zullen we hope
lijk wel een heel eind op weg zijn',
meent liij.
De plannen tot stichting van een
streekmuseum voor de landbouw da
teren van een kleine drie jaar ge
leden. In opdracht van b en w van
's-Gravenpolder en Nisse maakte de
Grontmij een recreatieschets, waarin
als centraal punt het museum werd
aangegeven. Men kon niet snel ver
der. omdat moest worden gewacht
op de zienswijze van de ruilverkave
ling op het plan. In het rapport voor
de ruilverkaveling De Poel-Heinkens.
zand, dat vorig jaar verscheen, werd
de suggestie een museum te stich
ten overgenomen, samen met ande
re gedachten, die in de recreatie-
schets van de beide gemeenten wa
ren neergelegd. Een belangrijke sti
mulans om verder te gaan: ook ln
de begroting van de ruilverkaveling
was een bedrag opgenomen om ver
wezenlijking van de plannen met
.Mooije Staak' te financieren.
Uit de recreatieschets, waaraan
de beide gemeenten blijven wer
ken, is nu als detail het streek
museum gelicht. De boerderij
waarin men landbouwwerktuigen
wil onderbrengen, dateert van
1632. .Mooije Staak' ligt gunstig
voor de recreant, die de Zak van
Zuid-Beveland doet; aan de rond
weg door Zuid.Beveland en tussen
de Zwaakse Weel en het heggen-
gebied, beide opgenomen in de
recreatieschets van Nisse en 's-
Gravenpolder.
De initiatiefnemers tot oprichting
van het museum hebben enige tija
geleden 24 mensen, van wie werd
verwacht, dat ze interesse in de zaak
zouden hebben, bij elkaar geroepen
op het gemeentehuis van 's-Graven
polder en meteen bleek men enthou
siast voor het plan. Uit die 24 per
sonen Ls een stichtingsbestuur sa
mengesteld en notaris M. E. J. F.
van Dissel uit Goes heeft belange
loos de stichtingsakte opgesteld. Na
de vakanties, in september, zal men
de eerste vergaderingen gaan hou
den om zo snel mogelijk een rapport
door de Grontmij te kunnen laten
maken, dat men nog dit jaar denkt
te krijgen. Dan zal men subsidies
aanvragen bij provincie, gemeente en
het rijk. Ook monumentenzorg
moet worden benaderd. Voorwaarde
wil men slagen met het museum, is
dat een vorm van recreatie kan wor
den gevonden die kan worden ge
combineerd met het museum. Het
ministerie stelt dan pas subsidie be
schikbaar. Wat die vorm van recrea
tie zal worden, ls nog niet bekend.
Er wordt gedacht aan een kinder
boerderij, een manege of mogelijk
een goede camping met een restau
rant. Dat hangt ax van de man, die
met de leiding van het museum zal
worden belast en uiteraard In be.
langrijke mate van wat er naar vo
ren zal komen uit het rapport van
de Grontmij.
Intussen zal de stichting op zoek
gaan naar landbouwwerktuigen en
andere voorwerpen, die men in het
museum wil onderbrengen. Men
overweegt een kamer van"de Mooije
Staak' in tc richten, waarvoor men
dan allerlei gebruiksvoorwerpen no
dig heeft. Men hoopt die voorwerpen
te krijgen of in bruikleen te krijgen.
Verder denkt men aan oude kleder
drachten. Er is contact met het mu.
seum in Goes, zodat men niet op de
zelfde manier gaat werken.
.Mooije Staak' is momenteel nog in
eigendom van de stichting Beheer
Landbouwgronden. De boerderij is
ongeveer anderhalf jaar geleden
leeggekomen toen de heer J. Vermue
naar de Flevopolder vertrok. Nu, is
het pand tijdelijk bewoond door ir F.
G. C. Rothuizen, die penningmeester
van het stichtingsbestuur is gewor
den.
Zoals gezegd: .Mooije Staak' liet
midden ln het gebied waarvoor de
gemeenten 's-Gravenpolder en Nisse
een recreatieschets hebben laten ma
ken, aansluitend op een kaart, die
eerder werd gemaakt in opdracht van
het initiatiefcomité ,De Bevelanden'.
In de schets heeft men aangegeven,
waar gebieden, die voor de landbouw
minder waardevol zijn, kunnen wor
den benut voor recreatie. De ruilver
kaveling is daarop ingegaan. De
vroegere zee-arm Het Zwaake vormt
een groot onderdeel van het plan.
Aan een deel van de Zwaakse Weel,
ten zuiden van 's-Gravenpolder,
wordt de functie toebedacht van wa
tersportgebied. Men zou daar de weel
moeten zuiveren van de sterke riet-
groei, waardoor een water ontstaat,
waar gevist kan worden en waar
men ook zou kunnen kanoën. Het
gebied meer in de richting van Nis.
se kan enerzijds als agrarisch ge
bied worden behouden met wat
beplanting erbn en door aanleg
van bijvoorbeeld een voetpad en wal
picnickplaatsen aan weerszijden van
de geprojecteerde provinciale weg
voor de recreant wat aantrekkelijke
worden gemaakt. Het meest weste
lijke gedeelte van de Zwaakse Weel
worgt op de kaart, die bij de schets
hoort, omgeven met wandelpaden en
het heggengebied ten zuidwesten
van Nisse wil men in ieder geval
voor een deel behouden als land-
schapsgebied. Dan denkt men bij
het ronnestrand van 's-Gravenpolder
aan een kampeerterrein.
Voor de recreatievoorzieningen is
door de ruilverkaveling in de begro
ting een bedrag van f 350.000 opge
nomen. waarbij het Goese bos niet is
inbegrepen. De Cultuur Technische
(Zie slot pag. 2 kol. 3)
De zenuwenoorlog ln en om
Praag ls afgelopen. In
Tsjcchoslowaklje haalt men
opgelucht adem en met reden:
het is immers duidelijk gewor
den, dat de Russen zich er
niet ln de binnenlandse politiek
zullen mengen, zodat de Tsjechen door
kunnen gaan met de nieuwe koers van
januari j.l. Een voortreffelijk resultaat
voor Du beek, vooral wanneer men te
rugdenkt aan wal zich nu al weer ja
ren geleden in Hongarije afspeelde.
Daar kwam het tot een korte verbit
terde strijd, waarin velen de dood von
den, een felle oorlog die met een totale
onderwerping van de Hongaren aan
Rusland eindigde. De tanks van Mos
kou waren machtiger dan de blote vuist
de jongeren uit Boedapest. Waar-
kozen ae Russen ditmaal voor de
zachte lijn? Waarom werd Praag geen
tweede Boedapest?
De situatie ln 1956 lag anders dan die
van 1968. In februari 1956 was de
officiële afzwering van Stalin de
destalinisatie in Moskou Ingezet met
een geheime rede van Kroesjtsjev voor
het twintigste partijcongres. Deze aan
val op Stalin was van meet af aan
voor ae communistische wereld van
overweldigende betekenis: het betrof
hier een soort ontmythologisering,
waarbij de min of meer heilig verklaar
de grote leider achteraf tot een nare en
verwerpelijke onderdrukker werd ge
degradeerd. Kroesjtsjevs rede luidde
echter niet alleen een zekere ontspan
ning in, maar vooral ook een periode
van grote onzekerheid in diverse com
munistische landen. De oude garde wist
er echt niet meer waar ze aan toe was
en de jongeren voelden onmiddellijk
een mogelijkheid om meer vrijheid te
verkrijgen. In die eerste maanden
vooral was .culturele vrilheid' een onver
wachte slogan achter net ijzeren gor
dijn: menigeen zag er een begin van
politieke vrijheid in. Het ging hier en
daar er zelfs op lijken dat sommigen
het begrip .democratie' ln westerse zin
wensten uit te leggen. Vooral Polen
werd onrustig. Met moeite wisten de
Russen Warschau onder de duim te
houden en maakten daarbij zonder
meer duidelijk, dat democratisering in
westerse zin allerminst hetzelfde was
als destalinisatie. Toen sloeg de vlam
in de Hongaarse
pan. Maar dat was
helemaal een ont- J
wikkeling die de pAnnijn
Russen niet hadden L—
gewenst en evenmin
hadden voorzien. Zij zagen de gevaren
plotseling heel scherp. Als men Honga
rije zou laten doen. zou het hele ooste
lijk blok in ontbinding raken en zou de
westerse Infiltratie aanzienlijk toenemen.
Men besloot derhalve ln het Kremlin tot
de harde (zo men wil: tot de stalinis
tische) lfln. De opstand der Hongaren
werd bloedig neergeslagen en tevens
werd aldus een voorbeeld voor anderen
gesteld.
Praag 1968 heeft daarentegen te mar
ken met andere verhoudingen. Hon-
grlje 1956 zou men nog kunnen aandui
den als een uit-de-hand-lopen van een
kort tevoren begonnen destalinisatie.
Het Praag van thans echter kan profl.
teren van de omstandigheid dat het des-
talinisatieproces onstuitbaar bleek i
Kroesjtsjev had zonder het zich duide
lijk te realiseren ln februari 1956 de
geest uit de fles gelaten met als gevolg,
dat er nu een twaalftal jaren later
eigenlijk niet meer zoals vroeger kan
worden gesproken van één onverdeeld
wereldcommunisme. Zo is de verhouding
tussen Moskou en Peking bijzonder
slecht, er is sprake van een conflict
dat ook de nationale communistische
partijen in gescheiden kampen heeft
verdeeld. Voorts hebben de satellletlan-
den sinds 1956 kans gezien om heel voor
zichtig een zelfstandige koers te gaan
varen, met name Roemenië zorgde daar
bij voor opvallend-gedurfde manoeuvres.
In 1956 kon Moskou nog met geweld
de eenheid van het oostelijk blok afdwin
gen. maar ln 1968 lukt dat niet meer.
Geweld thans zou binnen dit blok grote
gevolgen hebben, zo groot zelfs dat
Moskou geen risico's kon nemen,
pewelö zou namelijk in feite beteke
nen: bezetting van Tsjechoslo wa-
kije. Gevolg: fel verzet (partizanen) in
het land zelf. Verder: herhaling van het
vluchtelingendrama uit Hongarije in
1956. De grens met West-Duitsland en
Oostenrijk zou Immers heel wat Tsje
chen de mogelijkheid geven om naar het
Westen te "vluchten. Bovendien zouden
heel wat belangrijke militairen uit
Praag de wijk naar Washington kunnen
nemen: generaal Sejna. die zoals men
weet ln" februari de benen nam. was voor
de Russen al erg genoeg. Vermoedelijk
heeft hjj namelijk de Amerikanen heel
belangrijke inlichtingen verstrekt. Een
volgend punt is de overweging, dat
geweld onvermijdelijk grote onrust zou
oproepen in Polen, in Bulgarije en in
Roemenië. En tenslotte zou krachtdadig
optreden in Praag het toch al zo ver
deelde communisme nog weer verder op
splitsen: de hegemonie van Moskou zou
opnieuw afbrokkelen. De toestand lag
door dit alles inderdaad geheel anders
dan in 1956. Tóen kon nog volstrekt sta
linistisch worden gereageerd, nu zou dat
kwalijke gevolgen voor Moskou kunnen
hebben.
Vandaar dat de Russen thans een
zenuwenoorlog hebben gevoerd. Ze
hebben niets nagelaten om de Tsjechen
te intimideren, ze hebben manoeuvres
gehouden, ze hebben politieke druk ge
bruikt, ze hebben een conferentie met
andere landen georganiseerd, allemaal
middelen om Praag binnen het hek te
houden. Dubcek op zijn beurt kon ech
ter hoog spel spelen, hij wist dat da
Russen één ding wilden voorkomen, na
melijk geweld. Dit spel heeft hij gewon,
nen, de zenuwenoorlog is nu ten einde.
Dat houdt overigens met in dat Tsjecho-
slowakije nu uit het oostblok zou zijn
gemanoeuvreerd: het zit er aan vast
met vele banden en dat zal voorlopig wel
zo blijven. Het communiqué van Bratis
lava onderstreept dit. Maar ondanks de
hoogdravende pathetiek van dit commu
niqué, waarbij de eenheid van alle part
ners zo nadrukkelijk is bezegeld, is het
Oosteuropese communisme weer een stap
verder van Stalin verwijderd. Het proces
werd door Kroesjtsjev op gang ge
bracht, vermoedelijk zonder te bevroe
den welk een enorme gevolgen het te
weeg zou brengen. Hij liet dé geest uit
de fles. Die geest der vrijheid was nog
te klein om Hongarije te kunnen hel
pen. Boedapest 1956 kwam inderdaad
te vroeg. Praag 1968 bewijst echter dat
de geest heel wat groter is geworden.
Wie of wat zal nu volgen?
Het Kanaal van Saima, dat Finland
via Russisch gebied met de Finse Golf
verbindt, is maandagochtend door pre
sident Kekkonen heropend. Het kanaal
was honderd jaar geleden al aangelegd
en vormde een belangrijke aanvoerweg
voor Finland. Na ae oorlog werd het
niet meer gebruikt omdat het over
nieuw verworven Russisch grondgebied
liero.
REPUBLIKEINSE CONVENTIE BEGONNEN