DE BOERDERIJ
VAN DE BAZEL MET
ONDERGANG BEDREIGD
GIGANTISCHE ARBEID VAN
EWIJK BEKROOND
EREDOCTORAAT
MR VAN
MET EEN
Hogedrukgebied met
veel slecht weer
9
Vernieuwing
van het B.W.
ANVV wordt
waarschi
ingekrompen
JULI LIET ONS IN DE STEEK
Barometer
was hoopvol...
Geen staking in
staalindustrie VS
KOE VALT
VROUW AAN
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ALBUM VAN
FLORlS VOS
Een aardig grapje nog over
Oud-Bussem: enkele weken ge
leden reed bij de hemofilie-
kliniek op het landgoed Oud-
Bussem een auito uit Den Haag
voor. Er stapte een heer uit,
met een prachtig album on
der de arm. En dat album
foto's van de boerderij Oud-
Bassem uit 1916, toen hier
een hele zomer lang ongeveer
300 Oostenrijkse kinderen wa
ren ondergebracht stopte
hij een verbaasde zlster in
de hand: hierin zullen jullie
toch zeker wél geïnteresseerd
zijn...'
Via de directrice kwam het
album tenslotte weer bi) de
heer Tjebbes, die in een van
de huizen bij de boerderij
woont, terecht. Navraag leerde
dat een bejaarde Haoena<".
die naar België ging verhuiz
zijn tuinman had opgedragen
wat oude rommel op te ruimen.
Bij die rommel' bevond zich
het album, Jat de tuinnusn
te mooi vond en daarom een
bekende liet zien, die hij in
historische zaken geïnteresseerd
wist. En die ging er mee op
zoek tn het Gooi, zodat het
album, dat eens eigendom van
Floris Vos is geweest (de heer
Tjebbes hertknert zich heel
goed het 35 of liO jaar geleden
wel eens gezien te hebben)
via een Haagse rommelzolder
en een pientere tuinman weer
terugkwam toaar het behoort:
boordevol kostelijke foto's, die
herinneren aan een episode
uit het levon van een van de
merkwaardigste Nederlanders
van deze eeuw.
Het recht is minder statisch dan men denkt'
DEN HAAG (GPD) Scher
pe trekken, donkere levendige
ogen, snelle trefzekere formule
ringen: mr O. W. van Ewijk,
hoofd van de stafafdeling wet
geving nieuw burgerlijk wet
boek van het ministerie van jus
titie. Bijna vijftien jaar lang
houdt hij zich bezig met een van
de meest veelomvattende op
drachten, die men in dit aan
wetten, wetboeken en verorde
ningen zo rijke Nederland kan
verstrekkende algehele her
ziening van het burgerlijk wet
boek, het burgerlijk recht.
De senaat van de Leddse universi
teit heeft de gigantische arbeid van
de Wassenaarse jurist, zoals gemeld
gehonoreerd met een eredoctoraat in
de rechtsgeleerdheid, dat op 16 sep
tember. zal worden uitgereikt. Een
weinig voorkomende eer. Mr Van
Ew(jk is er dan ook trots op. Na
tuurlek. Maar hy wentelt er onmid
dellijk een groot deel van af naar de
man, die in 1947 niet. de vernieu
wing van het burgerlijk wetboek be
gon: prof. mr E. M. Meyers. Deze
eminente deskundige op het gebied
UJR
niet
leed in 1954.
werk echter niet voltooien. Hij over-
Slnds die tijd werkt mr Van Ewijk
dagelijks aan de broodnodige her
ziening van honderden 120 jaar oude
rechtsregels, die in de loop dei- tijd
een hoeksteen van onze beschaving,
een bron van zekerheid voor perso
nen en zaken werden.
De redactie van het burgerlijk wet
boek ls zelfs zo drastisch gewijzigd,
dat een volstrekt nieuw burgerlijk
wetboek tot stand is gekomen. Dat
houdt overigens niet in, dat het bur
gerlek recht radicaal verandert. Mr
Van Ewijk: .Verreweg de meeste
punten van het oude burgerlijk wet
boek uit 1838 hebben wij kunnen
handhaven. Slechts op enkele gebie
den hebben wij de inhoud van het
recht aan de ontwikkelingen moeten
aanpassen'. Een van die veranderin
gen in het nieuwe burgerlijk wet
boek betreft een ingrijpende verbe
tering van de rechtspositie van on
echte kinderen. Mr Van Ewijk licht
toe:'.Volgens de nieuwe regels krijgt
het kind wanneer de moeder la
ter huwt in het nieuwe gezin
een volledige rechtspositie. Tot dus
ver was dat niet altijd het geval,
waardoor er geen enkele band tussen
het kind en de vader kon ontstaan.
Onuitputtelijke bron voor de vernieu
wingen in het burgerlijk recht is
de rechtspraak. Mr Van Ewijk
,De rechtspraak toetst immers steeds
de afzonderlijke rechtsregels aan de
actualiteit en geeft er dan een in
terpretatie van. Via de rechtspraak
hebben we zo een uitstekend beeld
gekregen van de veranderde gewoon
ten en gewijzigde opvattingen in be
paalde gevallen'.
De lijst van uitspraken van de Hoge
Raad, de jurisprudentie, is dan ook
voor een bclangryk deel in het nieu
we burgeriyk wetboek verwerkt. De
grote rol van de rechtspraak in de
aanpassing van het recht is uiter
aard ook van belang geweest by de
samenstelling van de staf die aan
het nieuwe burgerlijk wetboek werkt
en heeft gewerkt.
Mr Van Ewijk: .Vrijwel alle leden
hebben met de praktijk van het
recht te maken. Een van hen ia bij
voorbeeld mr F. J. de Jong, de vice-
president van de Hoge Raad.' Zelf
neeft de heer Van Ewijk tot 1946
.praktijk opgedaan'. Hy vertelt: .na
myn doctoraal m Deiden ben ik naar
het voormalige Nederlamdsch-Indië
gegaan als advocaat en procureur.
Voordat ik tijdens de Japanse be
zetting in een interneringskamp
kwam, werkte ik in Makassar en Se-
marang. Na de bevrijding wilde ik
aanvankelijk terug naar de advoca
tuur, maar later accepteerde ik een
aanbod om vanuit Den Haag het
contact tussen het recht in Neder
land en Indaë te onderhouden'.
In 1949 trad de heer Van Ewijk in
dienst van de republiek Indonesië
en was hij een jaar lang als hoofd
van de afdeling juridische zaken van
het hoge commissariaat in Neder
land betrokken bij de totstandko
ming van het Indonesisch recht. Hij
zegt: ,In het begin heeft Indonesië
ons recht vrijwel geheel overgeno
men. Nu pas heeft het zich lang
zamerhand tot een eigen recht ont
wikkeld'.
Dat betekent echter niet, dat de
Nederlandse invloed is verdwenen.
,Neen', zegt de heer Van Ewijk, ,er
ontstaat juist steeds meer contact
tussen Indonesische en Nederlandse
rechtsgeleerden. Wat dat betreft kan
het onlangs gesloten cultureel ver
drag een "stap in de goede richting
zijn. Na zijn Indonesische tijd werd
mr Van Ewijk raadsadviseur van het
ministerie van justitie. Kort daarop
volgde hij de overleden prof. Meyers
op. Vijftien jaar werken aan een
nieuw burgerlijk wetboek, vijftien
jaar werken aan een nieuw recht,
dat tijdens die aanpassing weer aan
het verouderen is.
.Ach, dat valt wel mee', aldus mr
Van Ewijk. .Het recht is minder sta
tisch dan de meeste mensen denken.
Veel regels zijn nog onverminderd
van kracht. Bovendien is een deel
van liet burgerlijk recht in de loop
der jaren in afzonderlijke wetten ge
regeld en aangepast'. Een moeilijk
punt in de vernieuwing van het bur
gerlijk wetboek is vooral de invoe
ring. Mr Van Ewjjk: .Dat vergt veel
tijd. Niet alleen zal men alle be
staande wetboeken aan de nieuwe
grondregels van het burgerlijk recht
moeten aanpassen, maar bovendien
zullen alle rechtsgeleerden op het
nieuwe burgerlijk wetboek moeten
.overschakelen'.
Bfl oudere juristen ligt dat nogal
eens moeilijk. Ouderen zijn niet meer
zo gemakkelijk bereid en In staat
om jarenlang gevestigde Juridische
zekerheden te laten vallen..
Bfl de jonge generatie gaat dat veel
soepeler. .Maar ja', zegt mr Van
Ewijk. .tijdens colleges en in veel
studieboeken wordt dan ook nu al
met de nieuwe regels rekening ge
houden. Sterker nog: Br is op dit
moment zelfs geen boek meer. dat
het herziene burgerlik wetboek ne
geert. Dat vergemakkelijkt de over
gang aanmerkelijk'.
Vijftien jaar leven en werken met
één kolossale opdracht: een nieuw
burgerlijk recht. Wat doet iemand,
die zo lang en zo intensief met één
onderwerp bezig is geweest, nu die
opdracht bijna is voltooid, nu reeds
zes van de negen delen van het
burgerlijk wetboek ln parlementaire
behandeling zyn? Mr Van Ewijk
weet het niet: .Eerst dit afmaken'.
Eén ding weet hij echter wél en dat
Ls niet zo'n prettige zekerheid na
vijftien jaar hard werken: Er komt
eens een commissie die ,zyn' bur
gerlijk wetboek wéér zal moeten
herzien.
tie van de ANVV /"Algemene Neder
landse Vereniging voor Yreemdelin-
inverkeer) is in een beslissend sta-
ium gekomen. Op 14 augustus zal
tijdens een besloten algemene leden
vergadering in het Nederlands Con
gresgebouw in Den Haag worden ge
stemd over een voorstel om de wer
ving van toeristen in het buitenland
los te koppelen van de ANVV.
Het dagelijks bestuur wil dit belang
rijke aspect van het werk onderbren
gen bij een stichting of een nv.
Het bestuur is hiertoe gekomen na
bestudering van het rapport dat in
haar opdracht door het bureau Bak
kenist en Spits en Co. te Amsterdam
iaraat en de efficiency
ls uitgebracht over de structuur van
het VVV-apparaat
van de ANVV zelf.
Dat rapport adviseert een stichting of
een nv in het leven te roepen, dia
veel slagvaardiger dus commerciëler
kan wenten dan een vereniging met
een groot aantal stemgerechtigde le
den.
De ANW zelf zal waarschijnlijk wor
den ingekrompen. Haar taak zal dan
bestaan uit het stimuleren en het ac
tiveren van de landelijke VW-activi-
teiten.
(ADVERTENTIE)
Water, zon, 'n briesje, hengel, aas, boterhammen en...
'n fles Franka. Goed bekeken van Herman's moeder. Ze
weet dat Franka, die échte druivenlimonade, zo lekker en
gezond is.
gUSSUM (GPD) In het Gooi zijn recentelijk twee bouw
werken van één van Nederlands vermaardste bouwmees
ters K. P. C. de Bazel gesloopt: het gebouw van de erf-
gooiers, dat even buiten Hilversum lag en plaats moest maken
voor nieuwe tv-studio's, en de Godelindestichting (voor bejaar
den) in Bussum, een cadeautje, dat deze gemeente in 1917
zichzelf schonk bij haar honderdjarige onafhankelijkheid'.
Het Gooi is echter nog een derde belangrijk bouwwerk van De
Bazel rijk: de vermaarde modelboerderij Oud Bussem, van tol-
len-bestormer Floris Vos, die door deskundigen als één van de
belangrijkste van De Bazels werken wordt beschouwd omdat hij
zich hierin praktisch geheel vrij heeft kunnen uitleven.
Deze modelboerderij staat er nog steeds... midden in de bossen
op Naardens grondgebied in het hart van het Gooi. Maar niet
meer als boerderij, maar als een min of meer triest aandoend
pakhuis voor bakkerij-grondstoffen en farmaceutische produk-
ten.
Foto boven: modelboerderij ,Oud-Bussem'. Inzet: Floris Vos.
De matras
waarop U
wérkelijk
uitrustl
Van
DRAKA.
LJltra-modern koeien sche
ren' in vooroorlogse da
gen op de hofstede Oud-
Bussem. De tondeuze werd
mechanisch bediend met
behulp van een soort
draai-orgelwieL
(Van onze weerkundige medewerker)
Stnat. een zomer in het teken van
hogedrukgebieden dan mag men
toch aannemen dat hot een mooie,
droge, zonnige en vrij warme zo
mer is. Dat het ook anders kan,
heeft de julimaand ons dit keer
gedurende tien dagen laten zien.
juist de periode, waarin een groot
deel van do bouwvak-vakantie viel.
Dagen achtereen gaf de barometer
in ons land en geheel West-Europa
een hoopgevende hoge stand tus
sen 763 en 766 millimeter te zien.
Vrijwel in elke zomer is het dan
zomers, behalve dit keer.
Op woensdag 17 juli kwam er na
enige depressie-activiteit een hoge
drukgebied van de oceaan opdagen
dat spontaan naar de Britse eilan
den trok. Tegen' het weekeinde dat
hier op volgde waren de vooruit
zichten hoopgevend want het zag
er naar uit dat dit hogedrukge
bied naar de Nooivlzee zou door
stoten. Helaas..! Als vastgenageld
bleef het centrum dagen achter
een boven Ierland en Schotland
wat ronddraaien. Daar de lucht
vanuit een hogedrukcentrum, op
het noordelijke halfrond, met de
wijzers van "het uurwerk mee naar
uilten stiroomt. la|g West-Europa
juist aan de slechte (koude) kant
bij een luchtstroom tussen noord
west en noord,
Storingen
I.uiigs deze oostflank van dit ho-
gedniUgehied (rokken storingen snel
mui IJsland naar de Noordzee en
drongen tot het Alpengebied door.
Boven het vasteland aangekomen
gaven ze vaak fikse buien. Plaat
selijk in het noorden van het land
in een nacht 30 tot 45 nun regen.
Had het hogedrukcentrum zich 200
tot 300 km verder naar het oosten
(boven de Noordzteevastgelegd,
dan zou de uitwerking bij ons heel
wat zomers zijn geweest. Eerst
nadat donderdag 25 juli nog een
storing met veel wind en omveers
buien over Denemarken naar Po
len was getrokken, brak het hoge
drukcentrum zijn tent boven Schot
land af om eindelijk eens
iets verder te trekken. Vrijdag 26
juli ging de barometer bij ons op
nieuw stijgen en dc wind liep door
noord naar noordoost. Dit als be
wijs dat het cent/rum van hogedruk
zich nu eindelijk de Noordzee op
begaf.
Tegen het weekeinde viel de wind
weg. het werd stabieler met zon
en de temperatuur begon na twee
weken beneden normaal te zijn ge
bleven. weer stijgen. Inmiddels
was een deel van de topvakantie
periode in ons land bedorven.
Te weinig zon en vooral op de
eilanden en langs de kust gemid
deld te veel wind bij 16 tot 18 gra
den. Ook het Alpengebied onder
vond de narigheid van deze hard
nekkige koude stroming met mid-
dagtemperaiuren die soms tussen
13 en 15 graden schommelden.
Waren het in veel voorafgaande
zomers de depressies die aan de
lopende band het zomerweer be
dierven, dit keer was het een ho
gedrukgebied dat ruim tien d
op onze stoep bleef zitten en
vertikte aan de vriendelijke uitno
diging van tienduizenden vakantie
gangers gehoor te geven.
De Engelse veerdienst had wel ge
lijk. namelijk dat hogedrukgebie-
den zouden domineren, maar ge
woonlijk verwacht je er dan nok
fraai weer van, niet vermoedend
dat zo'n dnikeentrum juist boven
de Britse eilanden tien dagen een
PITTSBURGH fRTR) De dreiging
van een landelijke staking van onbe
perkte duur in de Amerikaanse staal
industrie is dinsdagavond op het laat
ste ogenblik afgewend.
De vakbond .United Steel Workers',
accepteerde een nieuwe arbeidsover
eenkomst met een looptijd van drie
jaair, die naar verluidt verhoging van
het uurloon met 44 cent, meer vakan
tie, meer vakantiegeld en betere so
ciale voorzieningen in het vooruit
zicht stelt. Men verwacht dat de sbaal-
prijzen nu omhoog zullen gaan.
Camp is ernstig gewond in een zie
kenhuis te Oss opgenomen, nadat ze
in een weiland vlak bij haar woning
in liet Brabantse Haren door een koe
was aangevallen.
tHet beest wierp de vrouw verschillen
de keren met de hoorns tegen de grond
en duwde haar tenslotte onder een
afrastering door. Dit was haar redding.
Toevallige voorbijgangers ontdekten ae
vrouw in haar benarde positie en waar
schuwden een arts. Mevrouw Van de
Coolwijk bleek op vele plaatsen gewond,
echter niet levensgevaarlijk.
op de plaats rust zou gaan
maken. Een wonder dat de weer
kundigen in juli met hun prog-
iptimistischer wa-i
•lijkheid in prak-1
Qe huidige eigenaren (de er
ven Floris Vos) weten niet
goed wat zij er mee aanmoe
ten. 't Is een kostelijk en kost
baar bezit, die prachtige boer
derij met bijgebouwen en
rondom ongeveer vier bunder
land, maar de opbrengst is
nauwelijks voldoende voor een
uiterst minimaal onderhoud.
En hoe vind je er een werke
lijk zinvolle bestemming voor.
Als boerderij (laat staan als
modelboerderij) gaat het niet
meer midden in het Gooi
Door een dissertatie van dr A. W.
Reinink (van het prentenkabinet van
de Le:dse universiteit), die over De
Bazel handelde, is enkele jaren gele
den opnieuw de aandacht gevestigd
op Oud-Bussem en mede naar aanlei
ding daarvan heeft de kring Hil
versum van de Bond van Nederland
se Architecten (bna) zich zowel tot
de gemeente Naarden als tot monu
mentenzorg gewend. Gesprekken met
laatstgenoemde instanties hebbtv er
intussen toe geleid, dat er voorlo
pige toezeggingen zijn om De Ba
zels werk (boewei in feite nog niet
.oud' genoeg) op de monumentenlijst
te plaatsen en zelfs om eventueel
enkele veranderingen toe te staan,
die voor een gebruik van het gebouw
bijvoorbeeld als kantoorruimte ge
wenst zouden zijn. Daarbij gaat het
vooral om wat grotere ramen om
binnen beter licht te verkrijgen. De
architect G. van der Pol van Veen
en L. J. G. M. van Steenhardt Carré
oriënteren zich reeds bij de Stich
ting Architectenmuseum, waar de ar
chieven De Bazel zijn ondergebracht
in de hoop daar nog tekeningen en
eventueel voorstudies te vinden, die
van nut zouden kruinen zijn om ver
anderingen aan te brengen, die niet
in strijd zouden komen met De Ba
zels intenties.
GLORIEUZE TIJD
Oud-Bussem werd in het begin van
deze eeuw als modelboerderij
gesticht door Floris Vos en J. van
Woensel Kooy. Laatstgenoemde is
vrij jong gestorven, zodat de boerde
rij vooral door Floris Vos bekendheid
heeft gekregen in het gehele land.
Op het aangrenzende landgoed Oud-
Bussem, waar de heer Van Woensel
Kooy woonde, is nu de bekende he-
mofilie-kliniek van prof. dr S. van
Creveld gevestigd.
De boerderij was (gebouwd in de
jaren 1903-1906) lange tijd bekend
als de unieke model-boerderij' waar
men door een voor die tijd ultra
moderne bedrijfsvoering absoluut
bacterievrlje melk en melkproduk-
ten leverde: rauw te consumeren zon
der enig gevaar voor de volksge
zondheid. Op een gegeven moment
had de boerderij van Floris Vos voor
de verkoop zelfs elf eigen winkels
in verschillende delen van het land.
Toen vooral na de oorlog de gehele
Nederlandse veehouderij aan veel
strengere eisen moest voldoen, had
dit modelbedrijf weinig zin meer:
de model-boerderij werd als zoda
nig Ln 1949 beëindigd en de boerde
rij in 1953. Maar de gebouwen (in
feite vijf modeistalienherinneren
nog altijd aan deze glorieuze tijd.
Heel merkwaardig is de afzonder
lijk staande zogenaamde .blauwe
stal': gebouwd toen men nog meen
de, dat voor goede yoghurt heel apart
behandeld vee (ook 's zomers op stal,
vandaar een blauw geschilderde stal:
tegen vliegen) noodzakelijk was.
Oud-Bussem is echter nóg meer be
kend geworden door zijn stichter en
eigenaar Floris Vos: (overleden tij
dens de tweede wereldoorlog): een
uiterst merkwaardige figuur, die om
zijn toch wel wat eigenzinnig en in
bepaald opzicht opstandig karakter,
welhaast als een voorloper van boer
Koekoek te beschouwen is. In
de twintiger jaren kwam deze erf-
gooier in opstand tegen het bestaan
van de toen nog talloze tollen op
Nederlandse wegen en zijn .bestor
ming' van de tol bij Muiden zlillen
vele ouderen zich nog herinneren. Dat
was toen nieuws, dat alle frontpagi
na's haalde.
TOL BESTORMER
Een van de tegenwoordige eige
naren, de heer T. Tjebbes (stief
zoon van Floris Vos), nu wonend
in één van de huizen on het grote
erf) herinnert zich nog heel goea hoe
hij als jongen van een jaar of tien
mee ging op die heel ouderwetse
vrachtwagen om de tol te .bestor
men': de auto was aan de voorzijde
met ijzer versterkt en je moest hem
staande besturen met een houten
stuurwiel. Nog gekker was, dat je
een flesje benzine moest meenemen
om voor elke start in de cilinder
een beetje benzine te kunnen gooi
en...
Floris Vos kwam, door zijn actie
tegen de tollen, later ook in de
tweede, kamer en was daar een al
evenzeer bekende figuur. Niet in de
allereerste plaats door zijn werk in
de kamer, maar vooral door de prach
tige verhalen, die hij in de koffie
kamer kon vertellen. Als Floris daar
zat, was de kamer praktisch leeg—
Maar om terug te komen op de mo
delboerderij van De Bazel: de hui
dige eigenaren weten niet hoe zij
dit toch zeer belangrijke en in fei
te unieke gebouw in stand moeten
houden. Een van de mogelijkheden
zou zijn er een administratieve dienst
of bedrijfskantoor in onder te bren
gen, maar daartoe zijn de hiervoor
reeds aangeduide veranderingen be
slist noodzakelijk. Gelukkig, dat mo
numentenzorg op dit punt wed lijkt
te willen meewerken. Gedacht wordt
reeds aan een eventuele vestiging
van de Gooise gewestraad (sa
menwerkingsorgaan van de zes Gooi
se gemeenten) in de boerderij van
De "Bazel, maar voor dat doel is
óók het herenhuis op het landgoed
aBntam tussen Bussum en 's-Gra-
veland ln de markt.
Hoe het ook zij: voor het behoud
van De Bazelse schepping ls te ho
pen, dat op korte tormijn een zin
volle bestemming voor Oud-Bussein
wordt gevonden.
Foto onder: foto uit het teruggevonden album: de mestput van de
boerderij was voor de Oostenrijkse kinderen als bad ingericht...
(ADVERTENTIE)