Goudschip ,Zuyddorp' geeft
zijn geheimen prijs
POLITIEKE TEKENAAR
ALBERT HAHN OVERLEED
VIJFTIG JAAR GELEDEN
VERSTOPPING?
Wapensmokkelaar
vrij onder
borgstelling
586ste STAATSLOTERIJ
ZIJN LEVENLANG ZIEK GEWEEST
Klem in lift
ARMPJE
VAN KLEUTER
GEAMPUTEERD
MILJOENENSCHAT VAN NEDERLANDSE OORSPRONG
DINSDAG 30 JULI 1963
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
7
Australiërs
duiken naar
scheepswrak
PERTH Alan Robinson, ber-
gingsdeskundige van beroep,
heeft naam gemaakt in Austra
lië. Zijn vondst aan kostbaarhe
den ter waarde van twintig mil
joen gulden in het wrak van de
Oostindië-vaarder .Zuytdorp'
heeft zelfs de wereldpers be
reikt. Het Nederlandse schip
verging in 1712 ongeveer 560
kilometer ten noorden van de
Australische stad Perth met
aan boord een miljoenenschat
aan geldstukken en ongemunt
edel metaal.
Australische deskundigen hielden het
er tot enkele maanden geleden op
dat zich ongeveer 100.000 guldens
en andere geldstukken ter waarde
van 250.000 gulden aan boord van
de .Zuytdorp' bevonden. Voordat
Robinson en zijn team Perth ver
lieten, waren zij echter al tot een
taxatie gekomen van circa twintig
miljoen gulden. In het rapport dat
Robinson heeft uitgebracht, wordt
gezegd dat het wrak grote hoeveel
heden zilveren munten en ongemunt
zilver ter waarde van ettelijke mil
joenen guldens bevat. Ook had Ro
binson negentien kanonnen gevon
den. waarvan er één het jaartal
1700 droeg. Robinson heeft een be
roep op de Australische autoriteiten
gedaan om maatregelen te treffen
ter voorkoming van" diefstal uit het
wrak.
Het wrak van de .Zuytdorp' is ei-
Sendom van de kroon en valt onder
e bepalingen van de Australische
museumwet. De autoriteiten kunnen
duikers en onderwaterzwemmers
echter niet verbieden om hun sport
in de buurt van een wrak te beoefe
nen. Gelukkig is het door zyn lig
ging behoorlijk beschermd tegen on
gewenste attenties van duikende of
zwemmende dieven. Het ligt name
lijk tegen een rif. aan de onderkant
van een bijna loodrechte, 65 meter
hoge klip. Op een paar dagen per
jaar na beuken hoge golven die klip
en dat rif aanhoudend. Op het vaste
land strekt zich achter de (wat wij
nu maar noemen) .Zuytdorpklip' een
ongastvrije wildernis uit. Het ge
hucht Kalbarri, 96 kilometer ten
zuiden van de klip is de nederzet
ting, die het dichtst bij het wrak
ligt. Van Kalbarri naar de Zuytdorp
klip loopt slechts een smal, moeilijk
begaanbaar pad. Zelfs als zij alle
moeilijkheden te land overwinnen,
mogen alle op de schatten van cl
.Zuytdorp' beluste avonturiers van
geluk spreken als zij een poging om
bij het wrak te komen niet met
de dood bekopen. De kust en de zee
zijn er namelijk uiterst gevaarlijk
en verradelijk. Er zijn in dit gebied
heel wat schepen vergaan. Ook min
stens vijf trotse Nederlandse Oost-
NIEUWE-SCHAXSH(ANP) De 2G-ja-
rige A. B. uit Npeuwe-Schans, die vori
ge week op verdenking van wapen
smokkel werd aangehouden, en die in
Oldenburg in arrest zit, zal op borg
stelling worden vrijgelaten.
otBij een onderzoek in de woning van B
trof de politie een grote part:j wapen
onderdelen aan, die B in k.sten met
he: opschrift .sportartikelen' uit Duits
land had gehaald B maakte de wapens
bedrijfsklaar en verzond de kisten dan
weer naar Duitsland. Hij heeft een be
kentenis afgelegd. B blijkt volgens de
districtsrecherche van de rijkspolitie in
Winschoten nog veel geld tegoed te heb
ben van zijn afnemers Lu' Duitsland.
B zou. aldus de recherche, aan de wa
pensmokkel hebben deelgenomen om
uit zijn schulden te komen. In Duits
land stelt de Knmmal Polizei een on
derzoek in naar de herkomst van cK.
wapenonderde'e-i en naar de identiteit
van de afnemers
indiëvaarders: de .Batavia' (in 1629).
de .Vergulde Draeck' (in 1656), de
.Zuytdorp' (in 1712), de .Aagtekerke'
(in 1726) en de .Zeewijk' (in 1727).
Robinson's team bestond uit een
arts (dr Naom Haimson), een foto
graaf (Leith Goodall), een piloot
'Terry Palmer) en enige technici.
Mevrouw' Robinson bleef in Kalbarri
achter om een radiozender te be
dienen, waardoor de expeditie in
contact bleef niet de bewoonde we
reld. Met twee landrovers en vier
trucks kwam de expeditie bij de
Zuytdorpklip. De technische uitrus
ting was beter dan die van alle
voorgaande expedities van gelijk
soortige aard. Toch kregen Robinson
en zijn mannen het zwaar te ver
duren.
Robinson vestigde de operatiebasis
op het rif. AÜe mannen waagden
hun leven in de woeste, tot zes
meter hoge golven. Bijna allen lie
pen zij letsel op en dr Haimson
weid zelfs zo ernstig gewond dat
hij naar een ziekenhuis in Perth
moest worden overgebracht. Toch
gelukte het de mannén het wrak te
onderzoeken en de ligging nauw-
keurig in kaart te brengen. Boven
dien vonden zij Nederlandse munten
met het jaartal 1711 vier voet boven
de zeespiegel in de klipwand ge
klemd.
21
mei
Bescherming
(ADVERTENTIE)
Niels is zo plezierig om te
lezen als de voorwaarden op
WA.- en All-Risks polissen
Knappe koppen buigen zich
voor de zoveelste maal over
de polis-voorwaarden van De
Auto Onderlinge. Verrukkelijk,
't blijkt dat Artikel VII, sub C,
lid 2a toch nog iets gunstiger
kan. Gevolg van deze aparte
"hobby"
De ruimst mogelijke polis
voorwaarden bij de gunstigste
premie-tarieven. Heel weinig
mensen lézen hun A.O.
pollsvele tienduizenden
profiteren ervan. Dat aantal
groeit sterk, dagelijks.
Waarom? Wellicht omdat De
Auto Onderlinge zó verschrik
kelijk degelijk en ouderwets
is dat ze wel bijzonder efficiënt
en progressief moet werken
om ouderwets dienstbetoon
nog mogelijk te maken.
DEAUTOONDERUNGE
de beste bumper
is een polis van
De Auto Onderlinge.
Tom Peppar, een eenvoudig man.
was op een goede dag in 1927 op de
dingojacht in de buurt van de Zuyt
dorpklip. Hij vond er toevallig een
paar stukjes glas. Die vondst maak
te hem zo nieuwsgierig, dat hij be
sloot af te dalen naar het rif, Daar
vond hij een paar wrakstukken,
een aantal munten en een houten
schegbeeld. De grootte van het
schegbeeld maakte het vrijwel ze
ker. dat het eens de steven van
een groot houten schip had gesierd.
Tom Peppar dacht veel aan zijn
vondst, maar hij sprak er weinig
over. Niettemin lekte het nieuws
uit. Boeren vonden het nieuws in
teressant genoeg om Tom een be
zoek te brengen en zijn vondst te
bekijken. En sommigen vertrokken
weer met een aardig souvenir (af
komstig van de .Zuytdorp', maar
dat wasten ze toen nog niet). Na
enige tijd hoorde men ook in Gerald-
ton en Perth van Tom Peppars
vondst. De politie ging naar Tom's
huis om polehoogte te nemen. Maar
voor de politie arriveerde had Tom's
broer de op het rif gevonden voor
werpen uit het huis gebracht. Hij
begroef ze ln de .bush'. Later nam
Tom's broer dienst in het leger.
Hij sneuvelde in de tweede wereld
oorlog. Tot nu toe is het niemand
gelukt de begraven .kleine schat'
terug te vinden. Maar dank zij Pep
pars vondst kon men hij benadering
de plaats vaststellen waar een groot
wrak moest liggen. Maar welk wrak
Het antwoord op deze vraag gaf de
geoloog dr Playford. Hij had veel
belangstelling voor de wrakken van
Nederlandse schepen en stelde aan
de hand van op het rif aan de voet
van de Zuytdorpklip gevonden mun
ten en andere voorwerpen in 1955
vast. dat daar het wrak van de
.Zuytdorp' lag.
Alan Robinson met potten mun
ten nit een andere Nederlandse
Ooslindlëvaarder, de Vergul
de Draeck'.
Expeditieleider Alan Robinson
(rechts) en één van zijn assi
stenten controleren hun appa
ratuur voor de riskante onder
neming.
1968
De 21ste mei 1968 werd een histo
rische dag. Toen besloot Alan Ro
binson namelijk een poging te doen
het wrak van zee uit te bereiken.
Hij ging daartoe aan boord van de
visse;-sboot .Psyche'. De weerom
standigheden waren gunstig. Er was
weinig wind. maar er stond een
sterke deining. Robinson dook in
zee en kon twee uur achtereen in
het water blijven. Hij onderzocht
het wrak op zijn inhoud en ontdek
te toen de miljoenenschat. Dank zij
Robinson's moed, volharding en er
varing gaf de .Zuytdorp' op 21 mei
1968 na ruim 250 jaar de kostbare
geheimen van zijn lading prijs!
Robinson en zijn helpers waren
al vonden zij de grote schat 'niet
de ontdekkers van het wrak van de
.Zuytdorp'. Die eer komt toe aan
Tom Peppar en dr P. E. Playford.
OVENUITBREIDING
ALUMINIUMFABRIEK
DELFZIJL IN GEBRUIK
mDELFZIJL (ANP) Maandagmorgen
om 08.53 uur heeft dz Aluminium Delf
zijl NV de elektrische stroom Ingescha
keld voor de eerste vier ovens van de
tweede ovenbatterij. In de komende
twee weken zullen de o\erige 136 ovens
in gebruik worden gesteld, aldus een
mededeling van de directie. Hiermee
is een begin gemaakt met het in be-
drijfnemen van de uitbreiding.
Zoals bekend wordt de produktiecapaci-
teit hierdoor gebracht op 32.000 ton op
72.000 ton aluminium per jaar. De totale
sring in de fabriek bedraagt
ca 185 min. Het aantal werk-
s is toegenomen tot omstreeks
500 man.
VIERDE SLACHTOFFER
AGUA CLARA GEBORGEN
SCHIEDAM (ANP) De tanker Agua
Clara aan boord waarvan zich Ln de
nacht van 12 juli op de werven van
tankercleanlng te Schiedam een explo
sie heeft voogedaan, is maandagmor-
fïn naar een dok van de werf Wilton
eijenoord te Schiedam gesleept. Daar
zal het onderzoek worden voortgezet.
Aan boord van het schip is het lijk
aangetroffen van de 44-jarige M. A.
ScLpio, geboren in Makassar, in Neder
land zonder bekende woon- of ver
blijfplaats. De explosie heeft aan zes
mensen het leven gekost. Van twee
van hen is het stoffelijk overschot nog
niet geborgen.
(ADVERTENTIE)
MAANDAG 29 JULI 1968
EERSTE KLASSE
PRIJZEN VAN:
5 zijn gevallen op nummers eindigend op:
2
585
595
109
326
7710
50 zijn gevallen op nummers eindigend opt
100 zijn gevallen op nummers eindigend op:
200 zijn gevallen op nummers eindigend op:
400 zijn gevallen op nummers eindigend op:
1000 zijn gevallen op nummers eindigend op:
een prijs van 2000 is gevallen op het nummer: 092222*
een prijs van 2000 is gevallen op het nummer: 097102*
een prijs van 2000 is gevallen op het nummer: 004132*
een prijs van 2000 is gevallen op het nummer: 011510
een prijs van 2000 is gevallen op het nummer: 054383
een prijs van 5000 is gevallen op het nummer: 072342*
de prijs van 20.000 is gevallen op het nummer: 085220
Let wel: op dit nummer zijn twee prijzen gevallen.
Bewogenheid op
sociale vlak
(Van een medewerker)
AMSTERDAM Zaterdag 3
augustus 1918 verscheen het so
cialistisch weekblad ,De Noten
kraker' als gewoonlijk. Op pa
gina 2 vonden de trouwe lezers
als altijd de politieke spotprent
van de tekenaar Albert Hahn.
Maai- het was niet gewoon.
Want de prent, voorstellende de
oorlogsgod Mars, die belooft
een volkomen vrede te brengen,
was de laatste preht, die deze
destijds beroemde tekenaar
heeft gemaakt. Zelf zou hij zijn
tekening nooit meer in het blad
zien staan: hij was op diezelfde
dag in zijn woning in de Water
graafsmeer overleden.
Het leven van Albert Hnhn heeft
niet lang geduurd. Op 17 maart 1877
in een Gronings arbeidersgezin ge
boren, werd liij slechts 41 jaar oud.
Eigenlek is hij zjjn leven lang ziek
geweest. Roland Holst herinnerde
zich Hahn alleen op bed liggend.
.Daar lig ik weer eens achterover',
zo begroette hij zijn bezoekers dan
in deze situatie, stenige tekening is
op de tekenplank op lied gemaakt.
Van de schooi gekomen, zou hij huis-
en decoratieschilder worden, maar
een ernstige val verlamde hem ge
deeltelijk en hij bracht een paai
jaar in een ziekenhuis door Nooi!
zou hij meer geheel hiervan herstel
len. Geknakt in zijn gezondheid, mee
dragend de last van een gekweld
lichaam, kon hij zich na zijn schijn
baar herstel geheel aan de kunst
wijde In het ziekenhuis had hij
getekend om de tijd te doden. Zo
werd men op zijn kunstvaardigheid
opmerkzaam. Toen hij thuis was.
geboortestad. Daarna ging Hahn met
behulp van een van zijn leraren, naar
de rijksschool voor kunstnijverheid
in Amsterdam Hij haalde daar de
mo-tekenakte. Daarna werd hij op
25-jarige leeftijd leraar decoratief
tekenen aan een ambachtsschool. In
1900 werd hij lid van de SDAP.
Tast (A. v. d. Valk) Piet van der
Hem of Willy Sluiter. Bovendien
verscheen er elke week ln ,De Groe
ne' een reeks ais kindertekeningen
vermomde politieke krabbels die .Uit
het kladschrift van Jantje' heetten,
die uiteraard raak waren. Hiertegen
zouden de politieke prenten van Al-
DEN HAAG (GPü) Het armpje van
een twee Jaar oud Haags Jongetje is za
terdagavond in een Haags ziekenhuis ge
amputeerd nadat specialisten van de
Haagse brandweer 1,5 uur bezig waren
geweest het kereltje te bevrijden uit
een liftkoker. Het slachtoffertje was
met de linkerarm tussen Uftvloer en lift
koker klem geraakt ln de lift naar zijn
woning.
Terwijl brandweermannen een deel van
de muur moesten slopen was een chirurg
van het gemeenteziekenhuis via 't nood-
luik ln het plafond van de lift naar het
jongetje geklommen om eventueel reeds
ter plaatse tot amputatie over te gaan.
Dat was niet nodig gebleken, maar het
armpje bteek later zo ernstig te zijn
gewond, dat amputatie noodzakelijk was.
Het ventje was met zijn moeder en vijf
jarig broertje in de lift gestapt. Bouw
en woningtoezicht stelt een onderzoek
in naar de zeer ruime speling tussen lift
deur en -koker.
Iling i
s selee
Notenkraker
mate streng. Op 6 juli 1902 werd
de bekroonde tekening in .Het Zon
dagsblad' opgenomen. De eerste in
de lange reeks die zou volgen.
Het destijds verschijnende soclalisti-
sche dagblad .Het Volk' had een bij
blad, dat de naam ,Het Zondagsblad'
droeg Later werd het zelfstandig
en het werd het politieke week
blad ,De Notenkraker' Eerst wilde
het .zondagsblad maar niet van de
grond komen en men besloot de te
kenpen als wapen te gebruiken. Wie
zou, vanuit een socialistische geest,
hieraan medewerker worden? Op
aanraden van Troelstra werd een
prijsvraag uitgeschreven. Het zou de
illustratie moeten zijn van deze zin:
,De brandkast, beschermd door bij
bel én wierookvat'. De bedoelipg
moest zijn het zittende, rechtse ka
binet een flinke prik te geven.
Drie binnengekomen tekeningen wa
ren voortreffelijk en daaruit moest
de definitieve keus worden gemaakt.
Er waren twee bekende kunstenaars
l)(j. Cornells Veth. man van formaat,
en de net bekend geworden, ln Pa
rijs wonende kunstenaar Kees van
Dongen. De derde goede inzender
was toentertijd nog geheel onbekend:
een zekere Albert Hahn. In kunst
vaardigheid deed zijn inzending ze
ker niet onder voor de twee andere.
Maar in zijn strijdvaardig inzicht,
zijn spot. zijn geesteshouding, ge
zien vanuit een socialistisch stand
punt. was veel heter.
Hiermee, zo begreep de redactie van
.Het Zondagsblad', kon zij op tegen
de siKjtprenlen die in het vrijzinnige
weekblad ,De Amsterdammer', later
.De (Groene» Amsterdammer, en
het liberale blad .Uilenspiegel' ver
schenen Daar werkten kunstenaars
als Braakensiek, of de man die te
kende onder de schuilnaam Ton van
WaP'
ien
De tekenpen van Hahn was een wa
pen. Magistrale tekeningen heeft hij
gemaakt. Tekeningen die vaak deco
ratief zijn en die duidelijk op zijn
eerste opleiding wijzen. Machtige
composities, doorgaans ingegeven
door een bewogenheid op het sociale
vlak. Op één man richtte hij al zijn
agressie: dat was minister dr Abra
ham Kuyper. Zijn felste platen, zijn
scherpste commentaren zijn de te
keningen gericht tegen deze politi
cus.
Andere tegenstanders, waarmee Al-
bert Hahn nooit uitgevochten raakte,
waren de armoede van de arbeiders
het proletariaat en de oorlog.
Voor in de jaren 1914-1918 wordt
Albert Hahn als het ware aangevre
ten door het leed en de ellende van
het slagveld. Zijn platen verliezen
dan wel iets van het sprankelende.
Ze worden bitter. HjJ kon er niet
meer tegenop. Veel van zijn idealen
zag hij teloor gaan in de verschrik
kelijke broedermoord in de loopgra
ven van Vlaanderen.
Het is beslist niet de tijd van de
grootste inspiratie van Albert Hahn
die oorlogsjaren. Alleen wanneer hij
de binnenlandse politiek kan heke-
ien, krijgt hij weer zijn oude allure
terug. Dan staat hij op één lijn met
grote buitenlandse tekenaars van zijn
tijd, met een Aubrey Beardsley m
Engeland of Th. Heine in het
Duitse blad .Simplicissimus'.
Er zijn toen tekeningen gemaakt
die nog steeds bewondering afdwin
gen. Zowel voor de ornamentieke
stül als door de inleving van het gc-
gevdb. Boeiend zijn ze en bovenal
menseiyk. onderlijk zoals deze man.
zo vaak bedlegerig, zieli weet in te
leven ln de gevoelens van anderen.
Wist u dat daar hele kleine pilletjes tegen kJAIIPII flY
bestaan? Nourypbarma in Oss maakt ze: PlvUltlknA
