LANGS KREKEN en DIJKEN van
WEST-ZEEUWSCH-VLAANDEREN
WIELERVARIA
DE NOORDSTRAAT IN
RETRANCHEMENT
extw
ZEVENTAL VAN SCHELDE'
IS EEN KLASSE APART
OP PAD MET DE VVV OOSTBURG
VRIJDAG 26 JULI 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VAN D'EE TOT
HONTENISSE
MENSEN
IN DE
SPORT
TERNEUZEN Het waterpolozevental van Schel
de' te Terneneen is de competitie in de vierde klas R
ongeslagen doorgekomen. De vijf tegenstanders in de-
se competitie werden elk tweemaal verslgen.. De fo
to (genomen nadat de ploeg saterdag 13 juli het po-
lotoemooi te Terneuzen had gewonnen) toont het
trotse zevental met tfcwoe reserves en de trainer:
staande van links naar rechts: Cees Acke, J. Leen
man (trainer), J. Leenman, M. de Pooter, F. Wisse
(aanvoerder) en Hans Peil, hurkend van litnks naar
rechts L. van Doorn, C. Rijnhout (keeper), K. Weij-
land en P. Acke. In totaal maakte deze ploeg in de
tien competitiewedstrijden 79 doelpunten, terwijl de
keeper slechts 15 maal een bal uit het net moest vis
sen. Bovendien werden deze tegenpuinten voor een
groot deel gescoord uit vier-meter-worpen (straf-
worpen). Maken we nu een vergelijking met .Game
I (Goes), welke ploeg op de tweede plaats in de com
petitie eindigde (zes wedstrijden gewonnen, drie ver
loren en één gelijk gespeeld), dan zien we dat dit
zevental m totaal 66 doelpunt oei scoorde en 38 punten
tegen kreeg. Hieruit blijkt duidelijk dal het zevental
van .Schelde' een klasse apart vormt. De overwin
ning in de competitie houdt met automatisch bevor
dering naar een hogere afdeling in. Daar moet nog
voor gestreden worden in een beshssingsivedstrijd te
gen de winnaar in de competitie m de vierde klas G,
namelijk DOXK uit Gouda. Weef het Terneuzemse
zevental de beslissing in zijn voordeel te doen uitval
len, dan volgt promotie naar do derde klas. Waterpolo
is een vrij zware sport, waarbij hei er niet. altijd even
zachtzinnig aam toe gaat, ook Schelde' weet wat het
betekent om er eens Jekker tegenaan' te gaan. Of
een wedstrijd echter hard en gemeen wordt of niet is
evenwel afhankelijk van de bekwaamheid van de
scheidsrechter. Een wedstrijd duurt vier maal vier
minuten, zuivere speeltijd, In hoofdzaak komt water
polo aan op snelheid, balbehandeling en techniek. De
snelheid zit wel goéd bij de jongens van Scheltle
Weijtand en De ooter zwemmen de 100meter in
1 minuut 6 seconden, voor Leenman wordt een tijd
afgedrukt van 1.7 of 1.8 en de tijd van Van Doom,
Peij en P. Acke ligt tussen de 1.10 un de 1.12. De
ploeg is evenwel gedupeerd door het feil dat Terneu
zen (nog) niet over een overdekt zwembad beschikt.
Hierdoor kan het zevental alleen meedoen met de
zomercompetitie. In de winter wordt éénmaal rm de
veertien dagen getraind m het zwembad te St.-Niko-
laas. Ploegen die zowel aan de zomer als aan de
wintercompetitie mee kunnen doen, krijgen daardoor
uiteraard meer ervaring. Hoe hoog zou. .Schelde' in
dat geval misschien wel met kunnen reiken, want
het zevental heeft drie toernooien gewonnen, waar
aan, onder andere te Eist, ook ploegen deelnamen
die zowel zomer als winter wedstrijden kunnen spe
len. Dit zomerseizoen heeft Schelde' tot nu toe 28
wedstrijdan gespeeld, waarvan er 25 werden gewon
nen. twee verloren en één wedstrijd eindigde in een
gelijkspel. De gemiddelde leeftijd van het T emeu zen
een zevental, dat al ongeveer zo'n vier jaar in nage
noeg dezelfde opstelling speelt, ligt rond de 22 jaar.
Waterpolo blijkt men overigens vrij lang te kunnen
blijven beoefenen. In de hoofdklas zwemmen onder
andere spelers rond die al tegen de dertig lopen. Er
kan Schelde" zodoende nog een gouden toekomst te
icachten staan.
Wat me dat een ondragelijke
spanning zondagmiddag tussen Me-
lun en Yincennes waar de Ronde van
Frankrijk een nooit eerder gekende
climax beleefde. Twee coureurs stre
den daar boven hun krachten tegen
het uurwerk, tegen henzelf maar
vooral tegen gevestigde reputaties.
De één met het door wielrenners
meest begeerde stuk textiel om de
schouders! de ander met dat hoog
gewaardeerde en vooral duur betaal
de kledingstuk in het vooruitzicht.
Want dan mag het winnen van zo'n
ronde een renner heel veel eer en
roem, gelukwensen van vorsten en
ministers en wat al niet meer bren
gen, het voornaamste voor de ren
ner zelf is toch dat na zo'n zege een
honderdtal contracten klaar ligt
voor wedstrijden met een startgeld
van tussen do 2500 en 4000 gulden
l>er wedstrijd. Dat zal Jan en Cora
zondagmiddag In Parijs zeker duidc-
lyker voor ogen hebben gestaan dan
het gehos van die paar honderd Ne
derlanders.
Wat Jan Janssen zondagmiddag
presteerde was enorm. Het grensde
hynn aan het ongeloofwaardige en
eerlijk gezegd, hadden wy er (ook)
niet meer op gerekend. Wy hebben
in de vorige varia al geconstateerd,
dat Janssen wel altijd met de lies-
ten meekan, maar niet in staat Is in
zware etappen zelf liet initiatief tol
de aanval te nemen. Dat was ook nu
weer het geval gedurende 22 etap
pen. Maar dat hij (gelukkig) wel
kan aanvallen heeft hy zondagmid
dag meer dan duidelijk bewezen toen
hy moederziel alleen dat gat van 55
kilometer tussen Melun en Yincen
nes moest .dicht' maken. Fantastisrl
en proficiat, Jan.
Sommige Belgen hebben zich ver
duveld slechte verliezers getoond na
de debacle van Bracke en Van Sprin-
gel. Laten we dan de laatste hoop
vnn Fred de Bruyne, dat Janssens'
plas misschien nog positief zal uit
vallen. maar buiten beschouwing la
ten. Het ergst maakte het ene Louis
van Craen in de Gazet van Antwer
pen. die dinsdagmorgen een halve
pagina vol krabbelde met nonsens,
waaruit zou moeten blijken dat Her
man van Springel veel en veel mee
de Tour had verdiend te winnen dan
Janssen. Een zin uit dat brabbcj-
stuk: ,Het is dus wel zeer duidelijk
dat Janssen zyn zege heeft te dan
ken aan de reglementen, veel meer
dan aan zyn suprematie, want die
heeft hij nooit of te nimmer kunnen
laten blijken in deze Tour.' Aldus de
heer Van C'raen. Wy willen er alleen
dit ran zeggen: Als Belgen iets te
gen reglementen hebben dan moe
ten ze of niet meedoen aan de wed
strijd of voor de wedstrijd tegen die
reglementen protesteren. De supre
matie van Janssen kwam zondag
wel heel duidelijk uit de verf.
Wy zyn van mening dat Her
man van Springel deze Tour heef»
verloren door eigen schuld. Helaas
hebben wy die oorzaak nog in geen
enkele Belgische krant gelezen. Hij
heeft die Tour verloren omdat hy
vanaf de eerste dag dat hij 16 se
conden voorsprong had op Janssen
heeft lopen verkondigen tegen ieder
een die maar naar hem wilde luiste
ren dat hy geen enkele angst had
voor .lan -Janssen. Hij vreesde Brac
ke en Pingeon, zei dat hy ergens
moest oppassen voor San Miquel en
Bitovsi, omdat hy niets wist over hun
capaciteiten als tijdryders en hy
vreesde ,de man met de hamer.'
Maar als men hem vroeg of hy dar.
niet hang was voor Jan Janssen, dan
was het antwoord steeds opnieuw
neen, voor hem heb ik geen enkele
vrees, hij zit te ver achter me en il
rijd beter tegen het uurwerk dan hij.
Pellenaars zou zeggen: .Mijn schoo:
moeder ook...' Van Springel heef"
Jan Janssen dus gewoon vreselijl
onderschat en dat is na de koers cn d
volgende dag wel duidelijk gebieker
want toen was die arme jongen nog
niet over zijn ontgoocheling heen.
Er zyn in de nu (helaas) afgelo
pen Tour nog een paar dingen hee
duidelijk geworden namelijk: 1ste 'n
Tour kan wél gewonnen worden zon
der dat men over een sterke ploeg
beschikt (by de Nederlanders was
nauwelijks nog sprake meer van
een ploeg) 2e een Tour kan wél ver
reden en zelfs gewonnen worden zon
der dat de renners stimulerende mid
delen gebruiken; Se een Tour kan
ook uitermate spannend zijn zonder
dat erkende, grote vedetten aan dat
wielerspektakel deelnemen en 4o
ook in de Ronde van Frankrijk wor
den de prijzen pas aan de eindmeet
uitgedeeld. Met andere woorden, al
schrijft de hele Westeuropese sport
pers dat Bracke en niemand anders
dan Bracke de tijdrit zal winnen en
dat tan .springel of Bracke de Tour
gaat winnen, dan nóg doet men er
verstandig aan om heel even
te wachten tot dat nok die laatste
etappe achter de rug is...
Natuurlijk hebben we uit deze
Tour allemaal een hoop nieuwe din
gen kunnen leren. Namelijk dat een
wereldkampioen amateur op de weg
(Dolman) en een knaap die als ama
teur hele rissen erepalmen by elk
aar reed (Beugels), nog geen Tour
de France-rijdcTs zyn. Over die jon
gens die spijt als haar op hun hoofd
■lebben, dat ze zo vroeg naar huis
zijn gegaan, zullen we het maar he
lemaal niet hebben. Wel is het te
hopen dat de Nederlandse ploeg voor
de Tour van 1969 niet meer op het
laatste nippertje behoeft te worden
samengesteld. Dat zal in 1969 be
slist ook niet nodig zyn, want voor
lie ploeg zal zeker animo genoeg
«yn.
5 En nu weer over tot de orde van
de dag. Het komende weekeinde
staat uiteraard volop in het teken
van de nationale kampioenschappen.
Saterdag rijden de amateurs en da
mes om de hoogste landelijke titels
■n het Limburgse Beek, waar zon
dag ook de nrofs aan bod komen.
avonden Och. bij de meisjes zul
len de gezusters Hage wel weer een
ol van betekenis vervullen. Onder
le amateurs vindt men op het ogen-
dik zovele kanshebbers voor de tï-
"el dat een prognostiek welhaast on-
loenlijk is. By de profs lijken ons
met name de drie .overlevenden' uit
:1e Tour. namelijk Den Hartog, Dol-
nan en Beugels een goede gooi naar
le titel te zullen doen. Maar ook
"uier zyn direct tien anderen te noe
men.
In Zeeland is er zondag een koers
te Graauw voor amateurs. Aanvang
drie uur. Tot slot is er dan maandag
29 juli nog een amateurskoers in
Biervliet waar om half drie het start
schot zal worden gelost.
Hierbij ziet u afgebeeld, de oude en de gemoderniseerde Noordstraat
in Retranchemenf. Vroeger een zandpad, dus 's zomers stof, 's win-,
Iers een grote modderpoel. Zo'n zestigtal jaar geleden rijk voorzien
van bomen, nu kaal als een luis, (alleen nu enkele dode .boomstam
men', de teefoonpalen). Nu is de straat ten dele geasfalteerd. Maar
waarom zo'n zestigtal jaren geleden een goede straat aangelegdT Er
woonden slechts enkele kleine zandboertjes en verder landarbeiders.
Nu zijn veel van de landarbeidershnisjes omgetoverd tot zomerwo
ning, nagenoeg alleen voor Nederlanders, slechts één Duitser en één
Belg hebben hier voet aan de grond gekregen.
Aan het eind van de straat, die doodloopt, lag een zandwetde waar
de boeren in de omgeving regelmatig zand kwamen halen. Het was
voor hen toei oppassen geboden, want de bewoners van de Noordstraat
stonden gauw klaar met een mes.
Ook hadden ze hun trots. Dit bleek wel speciaal bij één der burge
meester feestenHet was in de tijd dat de heer De Hullu nag boven
meester ivas. Overal in het dorp toerden erebogen opgericht, zoals
gebruikelijk in die tijd. Ook in de Noordstraat zou er een opgericht
worden. Bekend is het gezegde van de vrouw van de bovenmeester
in die tijd: .Hoe kunnen ze. dat nu in de Noordstraatwant hun vin
gers slaan alleen maar naar mossels trekken'. De. bewoners namen dit
niet. Zij richtten een ereboog op, waaraan zij drie kransen hingen van
mosselschelpen. Toen de vrouw van de bovenmeester naderhand onder
de boog door wilde lopen werd haar dit door de makers verhinderd.
De telefoonpalen die u nog op de. later gemaakte foto ziet staan
waren bestemd voor de telefoonaansluiting van P. Baas, die aan het
eind van deze straat woonde. Zijn telefoonnummer was 3. De burge
meester in die tijd. had no. t en de graanhandelaar Risseeuw had no
2. Het was noodzakelijk dat Retramchement. ook 's nachts telefo
nisch te bereiken was. o.a. voor dokter, dierenarts cn douane. Alieer
P. Baas was hiertoe genegen. Liefdedienst, voor mens en dier.
Rechts op de oude foto staat Lit-te van de Broeke, woonachtig in
Sluis. Zij kwam de eieren in Retrenchement opkopen. Vervoermiddel,
huifkar met één paardekracht. Naast, haar staat. Jan Clyncke, even
eens uit Sluis. Verkoper van petroleum, van de Automaat, u weet wel,
van Pijpje Drop.
Links op de foto ziet u nog een gedeelte staan van de schuur van
Dane Lybaart. Op deze. plaats zyn nu twee woningen gebouwd, waar
in o a nu de postcommanda.nt van de rijkspolitie, Karstanje, woont
Voorbij deze schuur was een grote waterput voor de koeien. Daar
naast stond het café van Willem Stok. Later werd dit café overge
nomen door Bram de Ridder. Zij waren tevens kolenboer. Willem
Stok bezat drie ezels, een zwarte, een witte en een bruine. Het café-
had de voor die tijd toepasselijke naam .Noord-Amerika', want veel
inwoners van Retrenchement zijn naar dit werelddeel geëmigreerd van
wege de grote armoede. Nu nog zijn er inwoners in dit dorp die weten
dat de kinderen barrevoets naar school gingen.
H Prent
wit met een rode rand, roept ons een
overduidelijk halt toe. Dat. we ons
niet in de route hebben vergist, be
wijst de pijl van de krekenroute, die
hardnekkig de verboden richting
blijft aanwijzen. By het nemen van de
eerste weg rechts bereikt men even
wel min or meer het zelfde resultaat
Het is echter een weinig comfortabele
weg, die de veringen van een auto
danig op de proef stelt. Overigens
beloont het geboden natuurschoon
nauwelijks de moeite van dit hobbe
lige ommetje. De Valleskreek, die we
voorbq' hobbelen, heeft meer weg van
een slecht onderhouden sloot. We ko
men weer in Sint-Kruis en verlaten
het dorp via de reeds eerder bereden
Sint-Pietersdijk. Langs de .Marsjes
kreek' naderen we nu Aardenburg,
maar vlak voor deze plaats slaar. we
rechtsaf. We begeven ons nu zo lang
zamerhand weer in de richting Oost
burg, maar voor we daar aankomen,
passeren we onder andere nog het
oude tolhuis ,De Platluus', de laatste
tol uit de streek (gesloten in 1934),
de visryke en zeer diepe waterplas
.De Llgneput' en een niet-overdekte
bolbaan (.bolbaone'i. Dan rijden w*
Oostburg binnen.
De dikten waarmee de wegen op het
kaartje zijn aangegeven geven aan
leiding tot verwarring, want wat vol
gens ae tekening een weg van enige
importantie doet verwachten, blijkt
soms niet meer dan een karrespoor
te zijn, terwijl brede, geasfalteerde
wegen zo nu en dan slechts zijn aan
gegeven door een mager streepje. De
routebeschrijving bevat vele wetens
waardigheden en interessante gege
vens. maar daar dit alles staat tus
sen ,de eerste weg rechts' cn ,na de
tweede bocht links' bemoeilijkt het
wel enigszins het volgt.» van de rou
te als zodanig. Desalniettemin büjft
het een route die een zonnige vakan
tiedag beslist wel enige inhoud zal
kunnen geven.
ÖOSTBURG Voor de liefhebbers van het vlakke polderland met de kreken en dijken
heeft de VVV te Oostburg enige jaren geleden een kreken- en dijkenroute uitgestippeld. Ook
dit jaar is het weer mogelijk om de route af te leggen, hetzij per auto, per brommer, per fiets of
misschien zelfs lopend, want voor een doorgewinterde tippelaar zal een afstand van ongeveer
30 km toch wel te overbruggen zijn. Voor we aan de tocht beginnen, doen we er goed aan om
bij de VVV een foldertje met bijbehorend kaartje te halen. De route is weliswaar aangegeven
door bordjes met het opschrift Krekenroute'maar wanneer men niet precies weet waar deze
bordjes zijn te verwachten, is men gauw het spoor bijster.
straat die bij het publiek bekend
staat als de Roeselaerestraat (deze
straat loopt namelijk in de richting
van het in Belgisch Oost-Vlaanderen
verdwenen stadje Roeselaere) en
krijgen we vervolgens de aanwijzing
om de tweede weg rechts te nemen.
Daar wacht ons evenwel een verras
sing, want het bekende ronde bord.
Sasseren hierbij de kreek het Grote
at, eens één der druk bevaren han
delswegen van West-Zeeuwsch-Vlaan
deren. In dit gebied worden ook zo
nu en dan zeldzame vogels aangetrof
fen, zoals in 1936 en 1960 lepelaars
en ook In 1960 een flamingo. Even
later passeren we een oude kreek, de
.Blontrok', vroeger genaamd het
Prinsengat, dat in verbinding stond
met de Brugse Vaart. Op een zeker
moment moeten we nu linksaf slaan
de Platte Dijk op. Dit Is niet eenvou
dig te vinden, zolang men er ten
minste niet op verdacht is dat deze
Platte Dyk niet meer is dan een
soort karrespoor. De bedoeling van
deze minder comfortabele weg is on-
getwyfeld om de toerist bij de Passa-
geule te brengen, één der oude ver
bindingen tussen het Zwin en de
Braakman. De route voert verder
rond een prachtig, niet toegankelijk
stuk natuur van West-Zeeuwsch-
Vlaanderen van ongeveer 50 ha. een
stuk van het zogenaamde .Eiland',
ook wel genoemd ,De Plaote'.
De Belgische graaf De Hemptine
heeft hier een jachtgebied. Vla een
oude steenweg met .kinderhoofdjes',
die over een duiker, de zogenaamde
.Tonnobrug' over de reeds eerder ge
noemde Passageule, voert, zien we de
waterpartij .Ezelput' liggen. Langs
een mooi begroeide dijk gaat de tocht
daarna verder via de Appelstraat, die
de voorbijganger aan de linkerhand
een blik gunt op een moerassig stuk
land, genaamd het .Schèrs'. Van de
Appelstraat komen we op de in 1611
gelegde Slnt-Pletersdljk. We verlaten
deze dijk evenwel weer snel om even
een ommetje te maken via de Hee
renstraat, een ommetje dat ongetwij
feld voert langs het mooiste gedeelte
van de hele tocht: de kreek ,Het Gro
te Gat van Sint-Kruis'. Aan de lin
kerkant van de weg ligt een zeer
smaakvol landhuisje en rechts strekt
zich de watervlakte van de kreek uit.
In de verte manifesteert zich de stoe
re toren van Sint-Kruis. Na van dit
prachtige stukje natuur te hebben
genoten, komen we weer op de Sint-
Pietersdyk, die we volgen naar het
pittoreske dorpje Sint-Kruis.
We ryden om de kerk heen via een
In de folder betuigt de heer M. A.
Aalbregtse, thans oud-voorzitter van
de VW Oostburg, zyn spijt dat zo
veel natuurschoon wordt opgeofferd:
dijken worden geplat, wilgen gekapt
en kreken gevuld. De VVV te Oost
burg stelt zich nu evenwel tot taak
om zoveel mogelijk van het gebied
met zijn kreken en dyken ten zuiden
van Oostburg te behouden in de oor-
spronkelyke staat. En inderdaad, de
route voert zo nu en dan langs
prachtig natuurschoon, al moeten we
eerlijkheidshalve wel bekennen niet
altijd even sterk onder de indruk te
zyn gekomen.
De tocht begint op de Markt te Oost
burg. waarna we de plaats verlaten
in de richting Waterlandkerkje. We
