MOLENAARS LEVEN
NIET VAN DE WIND
ROLAND VAN GOEYE:
ZWEMMEN ALS FAMILIEZAAK
HET CENTRUM VAN
HOOFDPLAAT (1)
exti*
wielervaria
HONTENISSE DOET ER IETS AAN
VRIJDAG 28 JUNI 1963
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VAN D'EE TOT
HONTENISSE
MENSEN IN
DE SPORT
Uiteraard staat deze week ge
heel in het teken van de start van
de Ronde van Frankrijk, die
als n deze regels onder ogen krijgt
reeds begonnen is. in de
boezem vun de KNWU heerste maan
dag weinig minder dan paniek toen
achtereenvolgens Steevens en Wagt-
mans door ziekte uitvielen en de ver
vanging met veel moeilijkheden ge
paard ging. Uet daarna uitnodigen
van Haast (lie de Ronde van Spanje,
Italië en Luxemburg achter de rug
heeft) was gewoon een blunder waar
Haastje trouwens niet op in ging.
Op het ogenblik dat deze varia ge
schreven wordt, is niet bekend hoe
de samenstelling van de ploeg is ge
worden maar laten we maar aanne
men dat het deze is: Jan Janssen,
Arie den Hartog, Eddij Beugels,
Harm Ottenbros, YVlm Schepers, Jos
van der Vleuten, Gerard Vinnen,
Huub Zilverberg, Henk Nij dam en
Evert Ooiman.
Het Belgische .Laatste Nieuws"
gelooft niet erg in de ziekten van
Wagtmans en Steevens. Het blad
wijst erop dat zij enkele weken ge
leden al te kennen hebben gegeven
niet In dienst van Jan Janssen te
willen rijden. Dat zou de oorzaak
van de ziekten zijn. Wel een beetje
ver gezocht, dachten wij.
Jan Janssen -elf en ploegleider
Ab Geldermans tillen kennelijk niet
al te zwaar aan het vee-stek van de
twee jonge profs Wagtmans en Stee
vens. Dat is trouwens wel duidelijk.
Die jonge knapen waren duidelijk
favoriet voor het winnen van een of
misschien wel meer etappen en voor
een fors aantal ereplaatsen. Maar dat
betekent meestal zelf vooruit zitten
en je weinig bekommeren om de
.beschermde' kopman. Janssen zal als
zodanig meer steun ondervinden van
Nijdam en Dolman zodat hij nu als
het ware omringd ls door een com
plete ploeg.
Hoe zijn nu de kansen van deze
gehavende ploeg? Als we Janssen
even buiten beschouwing laten, ge
loven we dat Eddij Beugels, Harm
Ottenbros, Wim Schepers en als hij
voldoende wordt los gelaten Evert
Dolman beslist wel in staat zijn voor
een paar puike verrichtingen. Als het
wat meezit, misschien wel een paar
etappe-overwinningen. Toch zeker
een aantal andere ereplaatsen. Men
kan nu eenmaal niet alles op de
kaart Janssen zetten want als die
dan faalt, dan komt de ploeg zonder
een rooie cent terug naar huis. Geen
eenvoudige zaak voor ploegleider Gel-
denmans.
En hoe staat het nu met de kan
sen van Jan Janssen? Enkele weken
geleden hebben wij hem in deze ru
briek kansloos genoemd. Toen was
het thuis blijven van Eddy Merckx
nog niet definitief, het uitschakelen
van Anquetil nog onzeker, terwijl
toen Motta, Gimondi en Adornl nog
op de voorlopige) deelnemerslijst
voor de Tour prijkten. In die paar
weken is er dus heel wat veranderd.
Daarmee wülen we besiïst niet stel
len dat Janssen nu maar eventjes
de Tour gaat winnen. Neen, maar
hij heeft naar onze mening toch nog
wel dezelfde kansen als een Poulidor,
een Aimar of een Pingeon, waarmee
we dan meteen alle serieuze kandida
ten voor de eindzege van de Tour '68
hebben genoemd. Dus toch Ja, even
vee] kans als de drie Fransen maar
ulteraard weten wij, evenmin ala u,
welke klasserenners zich in deze tour
als zodanig openbaren. Een Belg, een
Zwitser, een Spanjaard of toch weer
een Italiaan, zoals Gimondi in 1965?
De komende weken zullen we het
weer dagelijks kunnen volgen zij het
aan niet via dagelijkse, rechtstreekse
uitzendingen van de Franse televisie
•waar men blijkbaar .staakt tot da
dood erop volgt'.
In ons eigen land worden zater
dag en zondag de provinciale kampi
oenschappen verreden. In Zeeland is
de organisatie in handen van ,Luc-
tor et Emergo' in Oostburg, waar de
titels zondag 30 Juni worden ver
deeld. De adspiranten starten om 11
uur, de nieuwelingen om 13 uur en
de amateurs om 15 uur, alles op het
Kroonwijkparkoers. Zaterdag is er
verder een profkoers ia Kruiningen
(13.30 u). Tot slot is er zaterdag
in Mierlo de Jaarlijkse .Kersenronde'
voor amateurs.
ligt. Sinds een jaar zwemt hij in
clubverband, is Hd van de vereni
gingen Scheldestroom en Sint-Ni-
fclaas en traint, evenals zijn
broers, elke avond in het over
dekte verwarmde bad van de Bel
gische stad. 't Bevalt goed, vindt
Van Goeye. De teamgeest is ge
weldig. Natuurlijk zijn ook de
trainers van veel belang. Die ge
ven zich letterlijk volledig. Je hebt
er een stuk of zes, die elk een af
zonderlijke ploeg leiden'. Nu heeft
een verwarmd bad voor de zwem
men! In Zeeland overigens ook
nadelen: wanneer er wedstrijden
in de openlucht worden gehouden
(en dat zijn ze vrijwel allemaal)
wil de kou nog wel eens als spel
breker optreden. Vader Van Goeye
heeft daarom hoge verwachtingen
van de kringcompetitie die mor
gen, zaterdag. in Middelburg
wordt ver-zwommen: het bad is
verwarmd, het moet wel gek lo
pen als daar geen verrassende tij
den worden gemaakt.
Roland van Goeye
trainers van belang
MOLEN GROENENDIJK SLOOP
HONTENISSE Molenaar A. M. T. van Jole. eigenaar van de ko
renmolen van Kuitaart, leeft allang niet meer van de wind. Het zou
ook geen doen meer zijn in deze tijd van mechanisatie. Ze vinden
het in Kuitaart en omstreken de liefhebbers komen van heinde
en ver, tot uit Amerika al heel mooi dat hun molen, een grond-
zeiler of bergmolen, in vaktermen, enkele keren per week in actie
is.
En dat allemaal dankzij de persoon
lijke inzet van de heer Van Jole en
zijn gezin, mensen die het stuk voor
stuk jammer vinden dat het schaar
se rnolenbezit van de streek (en er
zijn er nog zo'n 11) vrijwel onge
bruikt staat.
De gemeente Hontenisse heeft on
langs de eerste stap gezet op weg
naar volledig eerherstel voor
de fraaie exemplaren op haar grond
gebied: de korenmolen van de heer
Van Jole en de standaardmolen in
Groenendijk.Over niet al te lange
tLjd gaan vakbekwame molenmakers
aan het werk om beide molens een
grondige opknapbeurt te geven. Er
is met dat karwei 58.000 gemoeid,
maar het gemeentelijk aandeel be-
graagt, ais gevolg van allerlei sub
sidies (rijk: 40 procent, provincie
20 -procent en eventuele eigenaar
5 procent) zo'n goede 21.000. In
Groenendijk hebben ze geen mole
naar. maar die van Kuitaart is er
wel. Ondermeer om te zeggen dat
hij bijzonder ingenomen is met de
forse aanpak van Hontenisse. .Als
ik dat allemaal alleen had moeten
betalen was er geen beginnen aan.
We hebben hem well eens opgeschil
derd toen hij 100 jaar bestónd, in
1965. En ook in 1890 en 1960 zijn ei-
onderdelen vernieuwd, maar dit is
wel de grote beurt. Alles gaat eraf:
de wieken, de kap. dat zal echt wel
een paar maanden duren'.
De Van Jole's hebben de molen steeds
in de familie gehad. Jos van Jole,
grootvader van de huidige eigenaar,
Tiet hem neerzetten op een stuk
grond dat hij in 1859 had gekocht.
In oktober 1911 nam T. van Jole,
de vader van Kuitaarts molenaar,
de zaak over en vervolgens kwam
(in 1950) de heer A. M. T. van
Jole aan de beurt. De molen wordt
met een electromotor aangedreven,
al staat er ook nog een dieselma
chine, nu alweer een zeldzaamheid.
Van Jole hoofdberoep: landbouwer
streeft ernaar om de molen steeds
in gebruik te houden. Hij wil zijn acti
viteiten op dat vlak zelfs graag uit
breiden, zeker als zoon Daan. die een
opleiding bij papa volgt, straks klaar
is met zijn .molenaarscursus'. ,We
komen zo dikwijls langs Spui en dan
zien we die molen ongebruikt staan.
Ik vind dat zo zonde, het is er trou
wens niet goed voor ook. Soms heb
ik weü eens zin om me dan aan te
bieden en te zeggen: ik wil hem
best eens laten draaien, maar ja dat
kun je toch zomaar niet doen? Die
standaardmolen van Groenendijk bij
voorbeeld. Daar zoekt de gemeente
een molenaar voor die hem na de
restauratie eens laat werken. Ik heb
al eens gedacht: als Daan nou straks
't Zijn maar suggesties
En dan kijkt hij op naar het ge
vaarte op zijn erf. Over een paar
maanden ligt de molen er onttakeld
bij. Er moet een nieuwe kap op,
een nieuwe eikenhouten wlndpeluw,
er zullen nieuwe kruipalen geslagen
dienen te worden: kortom, de koren
molen van het kleine Kuitaart (zo
wat de enige die nog geïllumineerd
is ook) wacht een grondige grote
beurt. En reken rnaar dat Van Jole
en zoon Daan de boel in de gaten
zullen houden!
Het andere restauratie-object van
Hontenisse staat in het centrum van
Groenendijk: een fraaie, grijshouten
standaardinolen, in tegenstelling
met die van Kuitaart al heel lang
buiten gebruik. De gemeente Honte
nisse heeft zich er sinds 1959 over
ontfermd, na een veelbewogen peri
ode, waar-in de molen herh aaldel: jk
met stoop of verval werd geconfron
teerd. Oorspronkelijk sch.jnt hij ln
de buurtschap Ollefcot te hebben ge
staan, maar sinds 1781 vinden ge
schiedschrijvers en andere belang
stellenden hem in Groenendijk. Toen
de standaardmolen in 1926 met sloop
werd bedreigd heeft baronesse Collot
d' Escury zich ermee beziggehouden
ze kocht de molen aan en liet hem.
met steun van derden, restaureren.
Tijdens en na de oorlog was er van
dit karwei weinig meer te zien, al
slaagde de gemeente er - na moei
lijke en langdurige besprekingen
toch nog :n een, zij bet wat proviso
rische, opknapbeurt te bewericsll-
llgen. De molen beval 2 koppel «te
nen, elk met eigen bovenwlel. De kop
pels zijn momenteel echter niet com
pleet. WÜ de molen weer gebruikt
Kunnen worden dan zullen verschil
lende vitale onderdelen van de kast,
wlndpeluw, Kteunlijsten c-n het draa:-
mechanisme een grondige vernieu
wing dienen te ondergaan Daar
wordt in de komende maanden een
begin mee gemaakt. Tot genoegen
van de molenaar Van Jole (want hij
ziet er echt geen concurrentie ln_j
en heel wat Zeeuws- Vlamingen—,
KOEWACHT Wat Roland van
Goeye (17uit Koewacht ooit nog
eens in de zwemsport mag be
reiken, een betere manager dan
zijn vader vindt hij niet gauw.
Trouwens, de hele familie stuurt
enthousiast op sportsuccessen van
zoons Roland, Boudewijn en Mare
zonder uitzondering zwemmers
aan. Van Goeye sr houdt trai
ningsschema by en praat ze door,
met zijn vrouw bezoekt hij de
wedstrijden en dan zijn er nog
heel wat andere ach ter grondzaken
die in gezinsverband worden af
gehandeld.
De eerste resultaten bereikten af
gelopen week de dagbladen: Bou
dewijn eindigde tijdens kringwed
strijden in het Terneuzense Schel-
debad als eerste op het nummer
100 m rug jongens onder de 16
(1.22.3) en Roland won ln een
tijd van 5.46.5 de 400 m vrije
sla» heren vóór kersvers zwemta-
lent Piet Schop uit Goes. De crawl
is mijn sterkste nummer', ver
telt Roland, thuis, op de champig-
nonkiwekerij die vér het land in
Roland houdt wijselijk zijn mond,
als we hem een voorspelling vra
gen. Hij gaat intussen stug door
met trainen: in het bad van Sint
Niklaas en thuis, waar dorpsge
noten hem regelmatig kanoend
(voor de ontwikkeling van de
armspieren), fietsend (benen) of
-touwtje-springend kunnen aantref
fen. Zijn ideaal: ooit nog eens
deel uitmaken van een Zeeuwse
selectieploeg. Papa ziet het er
nog niet erg in. Hij is eigenlijk
een beetje te laat rnet .officieel'
zwemmen begonnen. D-.e wedstrijd
in Terneuzen was pas zijn der
de. Mare (9) is er al veel vlug
ger bij. Trouwens, net valt me
altijd op dat in Zeeiand zo wei
nig techniek wordt aangeleerd.
Als we daar eens meer aandacht
aan zouden besteden blijven de
resultaten vast niet uit. Natuurlijk
speelt ook de accommodatie een
rol.
Ik ben ervan overtuigd dat er
genoeg talent zit, ook h.or in de
omgeving, maar het is de moei
lijkheid om het allemaal in goede
banen te leiden'.
Voor wat betreft de familie Van
Goeye lukt dat overigens aardig.
Maar daar bomoe.t hij zich dan
ook helemaal zélf mee...
MOLEN KUIT AART ALLES ERAF
Naast het haventje van Hoofdplaat is het centrum van deze gemeente
wel het meest gefotografeerde gedeelte door de toeristen die deze
plaats bezoeken. Weinigen zullen echter bevroeden dat het cen
trum er zo'n 60 jaar geleden geheel anders uitzag. Want in die tijd
stond er een geheel ander gemeentehuis dan tegenwoordig. Zelfs veel
ingezetenen van deze plaats zijn hiervan niet op de hoogte.
Vandaar dat we hierbij eerst een afbeelding plaatsen van hel oude
gemeentehuis van voor 1913. U ziet het afgebeeld midden op de
fotohet huis met torentje en vlaggestok Verderop ziet u een
soortgelijk huis.
In de tijd dat de vroede vaderen aldaar hun zware burgerplicht
vervulden voor de meerdere glorie van hun gemeente was een groot
gemeentehuis nog niet nodig. Zo'n grote papieren rompslomp als he
den ten dage was er nog niet zo'n 60-80 jaar geleden. Vandaar dat
de helft van dit gebouw voldoende was om gemeentesecretarie met
daarbij behorend archief in onder te brengen. In de tijd dat deze
foto gemaakt werd diende de andere helft van dit pand tot woning
van de bovenmeester J. v. d. Hart, die hier kwam wonen in 1892
en in 1912 verhuisde naar een ander pand in deze gemeente. Hij
kicam in 1892 van Slijkplaat en werd hoofd van de openbare lagere
school die Hoofdplaat toen bezat. Hij vervulde zijn taak, het bij
brengen van kennis voor het verdere leven aan de jeugd van Hoofd
plaat tot aan zijn dood in 1925. Nadat hij in 1912 verhuisde werd in
het. door hem bewoonde gedeelte een r-k beioaarschool gehouden
onder leiding van mejuffrouw Amelie Weijnen. In 1913 werd het
gebouw afgebroken om plaats te maken voor eean nieuw gemeente
huis. We komen daar later op terug.
Het meest rechtse gebouw op de oudste foto is nog steeds aanwezig
hoewel in gewijzigde vorm. Het huis wordt nu bewoond door de
brouwer Ch. Sturm, wiens vader en grootvader in de aangrenzende
gebouwen reeds dit beroep uitoefendon. Daarvoor is het onder andere
nog bewoond geiceest door burgemeester Piet van Slooten. die in dit
ambt werd opgevolgd door Piet er van Ham, deze vervolgens door
Piet Gratama. Daarna zijn ze in Hoofdplaat afgestapt van burge
meesters met de voornaam Piet. Ln de Napoleontische tijd was
in dit. gebouw het Vredesgerecht gevestigd. Na de bevrijding werden
de luiken, die u op de foto ziet, verwijderd en in het begin der zestiger
jaren werd de voorgevel van dit gebouw verfraaid door het. aanbren
gen van een éènsteensmuur van licht gele steen en vjerd voor elke
deur een klein portiekje aangebracht. Verderop in de straat ziet u
?en huifkar staan. Deze behoorde toe aan de in die tijd aldaar brood-
bakkende Piet Buyck.
De linkse persoon (in witte hemdsmouwenis de in die tijd alge
meen bekende hotelhouder Fonds Maes.
Het huis aan de rechterkant voorbij het oude gemeentehuis, in
dezelfde bouwtrant, was voorheen de oude pastorie van de Ned.
hervormde kerk. Dit pand werd in 1939 afgebroken. De kosten van
herstelling waren te hoog. Vandaar dat op 11 juli 1939 een aanbeste
ding plaats vond voor het bouwen van een nieuwe pastorie op dezelf
de plaats.
Het hekwerk tussen pastorie en gemeentehuis is eveneens verdwenen,
(wordt vervolgd).
H. Prent.
1905
1967
