LEIDING EN
JEUGD: GÉÉN
KEMPHANEN
zaterdagnummer
J. OOSTERVELD:
J. HINTZEN:
T. VAN MAURIK:
DS H. J. HEMSTEDE:
ZEEUWSE TIENER VERLANG!
RUIMTE EN VRIJHEID
P. E. HOOYER:
SOOS ,DE MOLEN' IN TERNEUZEN
.WALK-INN' SOOS IN VLISSINGEN
SOOS ,DE VESTE' IN GOES
SOOS ,DE GLOBE' IN VLISSINGEN
,0LD SLUM' SOOS IN MIDDELBURG
Zaterdag 18 mei 1968
.JEUGD VAN TEGENWOORDIG
EMANCIPEERT STEEDS MEER'
In Zeeland stelt een aantal figuren uit het jeugd
werk zich positief op achter de jeugd. Zij pogen
de tieners eigen ruimten te geven in de vorm van
gezellige jeugdsociëteiten, waar zij zich kunnen
uitleven en ontspannen.
Eén onzer redacteuren voerde gesprekken met vijf
mensen uit het Zeeuwse jeugdwerk over de moge
lijkheden, die ook dank zij hen aan de jeugd wor
den geboden. Hoe vangen zij de jeugd op en wat
denken zij van de huidige tienergeneratie.
Vier van hen werken vanuit een kerkelijke achter
grond. Het godsdienstige aspect komt echter
nauwelijks of niet tot uiting in hun jeugdwerk. In
ieder geval wordt dat niet naar voren geschoven
of opgedrongen.
De mensen met wie wij spraken zijn: ds H. J.
.VOLWASSENEN DOORKRUISEN
UITGESTIPPELDE PLANNEN'
.WEES VOORTDUREND KIEN
OP DE MOBILITEIT'
.TIENER WIL INDIVIDUEEL
ERGENS KUNNEN KOMEN'
Hemstede, buurthuisleider van clubhuis tevens
jeugdsoos ,De Globe' in Vlissingen; de heer J.
Oosterveld. directeur van de interkerkelijke stich
ting voor jeugd- en volwassenenwerk en van jeugd
soos ,De Molen' in Terneuzen; de heer T. van
Maurik, directeur van het open jeugdwerk van de
hervormde kerk en van jeugdsoos ,De Veste' in
Goes, en de heer J. Hintzen, jeugdmanager van
jeugdsoos ,Walk-Inn' uitgaande van de dienst
verlening hervormde kerk voor open jeugdwerk te
Vlissingen.
De enige in dit gezelschap die vanuit een neutrale
achtergrond werkt, is de heer P. E. Hoover, di
recteur van het buurthuis ,'t Trefpunt' en van
jeugdsoos .Old Slum' te Middelburg, uitgaand van
de landelijke stichting voor sociaal en cultureel
buurthuiswerk.
Voor menigeen betekent de jeugd een
bron van voortdurende onrust, meisjes
en jongens die proberen de boel op stel
ten te zetten en die de dingen uithalen,
waarover volwassenen het hoofd schud
den: 'De jeugd van tegenworodig doet
maar aan' of 'de jongelui zijn té vrij en
té brutaal' of 'ze zwalken maar over
straat".
Anderen zien de jeugd als jongeren met
wie je fijn iets kunt organiseren en on
dernemen: handenarbeidclubjes, muziek
verenigingen en kampen houden.
Deze 'soorten' jongelui zijn echter twee
uitersten, ze maken in beide gevallen een
gering percentage van de totale jeugd uit
De grote middenmoot bestaal namelijk ui',
jongens en meisjes van vijftien tol twin
tig jaardie geen moeilijkheid en zeker
ook geen makkelijkheidvormen.
De tieners van deze tijd hebben bepaalde
wensen. Hun belangrijkste wens: RUIM
TE. Zij verlangen een ruimte, waar zij
onderelkaar en zichzelf kunnen zijn zonder
pottenkijkers; de volwassenen in dit ge
val.
Slechts in enkele Zeeuwse plaatsen vindt
men de speciale ruimten voor de tieners:
DE JEUGDSOOS. Het zijn gebouwen of
huizen, waarin de jeugd haar 'eigen plek
je' heeft gevonden. Maar er bestaan nog
weinig van dergelijke lokaliteiten in Zee
land.
Nog meer (dagelijks geopendejeugdge-
legenheden zouden zeker niet overbodig
zijn. Omdat de jeugdsoos de tiener een
soort 'tweede thuis' biedt, waar h\j, wan
neer hij maar wil, kan binnenvallen.
De jeugd van nu is niet meer de jeugd van
vroeger, die tot aan het trouwen thuis
zat en uitsluitend op zaterdag of zondag
een uitje had. De jeugd van nu is on
rustiger dan de jongeren vroeger, maar
bovenal zelfstandiger. Daarom zoekt zij
bewegingsvrijheid in een eigen sfeer.
Ook vragen zij verantwoordelijkheid. De
jongeren willen zichzelf leiden.
Hoewel er vaak momenten zijn, waarin zij
er geen gat meer in zien, doordat zij on
ervaren zijn. Dan kijken zij vol hoop en
verwachting op naar de mensen, die zich
voor hen willen inspannen en achter hun
wensen staan. Het zijn de mensen van de
jeugdleiding, die dagelijks contact met de
tienerjongelui hebben.
Tegenwoordig spreekt men liever niet
van 'jeugdleidinp', maar bezigt men de
uitdrukking JEUGDBEGELE1DING.
.PROBEER EEN BEETJE
VORMEND TE WERKEN'
J. Oosterveld: .Beschouw een jeugdsoos als een tweede thuis, waar de
Jongelui kunnen komen en gaan wanneer ze maar willen. Laat de jeugd
•r zoveel mogelijk vrij en accepteer haar als een volwaardige groep in
onze samenleving met een eigen inbreng. Maar waar trek Je de grenzen?'
31j bepaalde grensgevallen moet je wel eens .stop' tegen de vrijheden
zeggen, maar dat komt zelden in mijn soos voor'.
.Heus, een beatavond geeft meer rotzooi dan - laten we zeggen - het werk
ln onze .Molen'. Er bestaat geen echt jeugdprobleem. Het is slechts een
Kwestie van evenwichtigheid tussen ouderen en jongeren. Dat heeft er
wel iets mee te maken'.
,Hoe gaat het in zo'n soos? Ze stellen hun eigen mensen aan en verdelen
voor de goede gang van zaken de taken onderling. Piet de Plaatjesdraaier
en Jan de Barkeeper. Foute boel wordt tóch direct door henzelf gecor
rigeerd. Voorop staat dat ze elkaar in alie vrijheid kunnen ontmoeten'
.Ook geloof ik niet. dat de jeugd bezwaar maakt tegen de aanwezigheid van
de leiding. Het ligt er gewoon aan, hoe Je bent en hoe je rondloopt. Als
politieagent of bewaker of als iemand die begrip toont en graag roet hen
meedoet. In hun gedachtengang dan wel te verstaan'.
.Mijn mening is: wees vooral kritisch tegenover jezelf en volg constant
het doen en laten van de jeugd'
.Wrijvingen? Neen. wrijvingen beslaan er weinig tussen de werkende en
schoolgaande jeugd in onze jeugdsoos. Natuurlijk hebben we uitschieters
naar boven en naar beneden. Dat is toch altijd zo. Dan bijt het elkaar,
bij voorbeeld door verschil in kleding. Maar deze tendens verzwakt steeds
meer'.
.Van de Temeuzense jeugd kan Je zeggen, dat ze werkelijk stadsallures
heeft. Niet alleen uiterlijk - door modedracht of door opvattingen over wat
goeie muziek is maar hun optreden is veel zelfbewuster. Dit in tegen
stelling tot bepaalde plattelands jeugd, die tevreden is met het oude. Wel
poog ik langzamerhand ook deze jongelui een beetje wakker te maken'.
.De Temeuzense jongelui weten zich ook bijzonder creatief te uiten. Ik
constateer tenminste een groot animo om iels duurzaams te maken en
er sieer in te leggen. Wel zie je onderscheid, want je hebt de oorspron-
kelijken en de meelopers. Dat is overal het zelfde'.
.Eerlijk waar, de jeugd van tegenwoordig emancipeert zich steeds meer.
Kijk maar eens naar de situatie op oude plaatjes, toen stonden jongens
en meisjes tot hun volwassenheid onder het strenge gezag van de ouders.
Na de oorlog veranderde dat allemaal. De jeugd vond langzaamaan haar
eigen levensstijl en ze is daarin volkomen gesiaagd volgens mij. Het kan
nog beter'.
.De juiste plaats in de samenleving waar ze beslist recht op hebben, heb
ben ze eigenlijk nog maar gering gekregen'. .Hedendaags jeugdwerk be
tekent de jeugd de kans geven haar wensen te openbaren en te verwezen
lijken'.
J. Hintzen: ,Er is maar één juiste manier om de Jeugd tot elkaar te bren
gen en haar onder elkaar te laten zijn. Geef de jongelui de ruimte in een
stuk ruimte in de vorm van een goede soos'.
En als ze binnen zitten, kom dan niet met een strakke programmering
aandragen, maar laat ze verregaand vrij. Laat de verantwoording, waar
aan men zo zwaar tilt nou 's zoveel mogelijk over aan de jeugd zelf. Het
lukt best en het betekent zelfs een aparte trekpleister voor de tieners.
Hoe vaak gebeurt het niet. dat de jongelui eigen beleidslijnen hebben uit
gestippeld, die dan door de ouderen, - de volwassenen weer omvérge-
kegeld worden? Dat moet gewoon voorkomen worden'.
Ikzelf heb sterk de neiging vaak en veel naar de jongelui te luistere:
eh aan de hand daarvan de opzet ivan het jeugdwerk te bepalen. Dat wil
niet zeggen, dat ik ze altijd maar hun gang laat gaan. Neen. dat is ook
weer niet de bedoeling. Regelmatig poog ik boeiende onderwerpen met de
moderne communicatiemiddelen die ons ter beschikking staan, te lan
ceren en zo fascinerend mogelijk op de jeugd over te brengen. En zoiets
kan echt geen kwaad, van tijd tot tijd. maar verruimt slechts het gezichts
veld van de Jongelui. Je zou het zelfs als een soort educatieve zaak kun
nen zien. Maar dat is eigenlijk al weer een te krasse uitdrukking'.
.Op gezette tijden komt een stel jongelui bij elkaar om allerlei plannetjes
T. van Maurik: .Wat Je ook doet, er is altijd een groep vo'or en een groep
tegen. Daarom bespreek ik van week tot week, van punt tot punt, iedere
keer opnieuw de eventuele .wrevelpunten'. Het is beslist niet mogelijk
het alle tieners tegelijkertijd naar de zin te maken. Juist door die kleine
groepsbesprekingen kan ik alle jongelui bereiken en ze aan hun trekken
laten komen'.
Elle verantwoordelijkheid in de soos schuif lk grotendeels af op de
tienerjongelui zelf. De tieners hebben zelf een bestuurtje uit hun midden
gekozen. Samen bespreken ze de wensen en de plannetjes en stellen de
programma's vast. Ze hebben de beschikking over een eigen geldpot, daar
mee moeten ze zelf maar zien uit te komen. Het aantrekken van eer.
bandje bij voorbeeld valt helemaal onder hun competentie'.
.Vanzelfsprekend houd ik wel inspraak. We overleggen met name welke
entreeprijzen we zullen heffen. Ik adviseer altijd, indien mogelijk, de
prijzen zo laag mogelijk te houden zodat iedere tiener binnen kan komen
Wat je noemt democratisch; de minderheid met, minder geld ook aan bod
laten komen'.
.Toch beschouw tk als mijn belangrijkste taak het leggen van contacten
en het onderhouden van relaties. Sporadisch ben ik in het gebouw en dan
alleen maar om een inleidend woordje of praatje te maken. Tóch moet
te bespreken. Vooral maken zij dan ook him bezwaren en bezwaartjes
kenbaar. Hun argumentatie is meestal redelijk en acceptabel'.
Eén van hun eerste grieven was bij voorbeeld: de té frequente aanwezig
heid van de leiding. En ze hebben gelijk, want ik ben zeker van mening dat
de leiding niet constant- als een waakhond moet rondlopen. De Jeugd
meende namelijk, dat het oog van de leiding nogal storend en remmend
werkte in him doen en laten. Het zou zelfs diverse jongens en meisjes
weghouden uit de soos'.
.Wel loop ik zo af en toe eens even binnen, want anders verlies Je zo gauw
contact met de jongeren en dat wil ik persé voorkomen. Ben ik er even
tueel niet en hebben ze me nodig, dan weten ze me altijd te vinden. Ik
luister dan graag naar hun ideeën. En luister maar goed ook. want Je loopt
o zo snel achter en dan 'oen je zogenaamd conservatief'.
lk nog wel eens inspringen, want de jeugd heeft de vreemde eigenschap
niet altijd consequent te werk te gaan'.
.Hier in De Vest' komen jongelui van alle gezindten, voornamelijk scho
lieren, maar ook verpleegsters en andere werkende jongeren. Daarom is
het de bedoeling de soosavonden zo afwisselend als maar kan te brengen
Niet alleen maar beat, maar ook eens een film of zelfs een diner dansant.
Vooral de zaterdag ligt in de sfeer van de volkomen ontspanning, dan
worden er beslist geen serieuze plannen uitgevoerd'.
,De basis van hun vele wensen houd ik steeds in het oog: wat willen ze
het liefst Het prettige is. dat ik vrijwel alle kanten uit kan, want het be
stuur is progressief en staat achter me'.
,In een soos moet je ongetwijfeld ingesteld zijn op een voortdurende wis
seling. Altijd bijhouden dat nu ,in' is en straks ,uit' zal zijn. Wat mij be
treft mogen de tieners er naar streven. Maar als leiding moet je dan on
Incidenteel komt bij ons het hervormde accent om de hoek kijken, door
dat de jeugd uit pure belangstelling vragen in die richting stelt. Die kan
ik dan niet negeren en wil ik ook niet negeren, omdat ik er zelf positief
sta tegenover de k?rk. Bovendien moet ik wel vanwege de kerkelijke
achtergrond van ons jeugdwerk. Maar ik loop niet met de kerk als visite
kaartje rond te zwaaien en probeer niet te hervormen'.
.Ik heb trouwens dikwijls gesprekken met tieners over de meest uiteen
lopende onderwerpen. Het zijn onderwerpen die niets met de soos te maken
hebben. Laatst vertoonde ik een film over sexuele voorlichting. Na afloop
ontpopte zich een levendige discussie bij de jongeren. Het bieek dat het
groepje dat overbleef na de filrr.erij, zichzelf als het ware had geselec
teerd. De tieners wilden en durfden een diepgaand gesprek hierover te
voeren'.
ophoudelijk bij deze mobiliteit zeer kien zijn om te horen en te zien wat
leeft'.
.De Veste is spiksplinternieuw en dat is soms wel eens een nadeel. Maar
alles beter dan niets, want voor die tijd was er helemaal n:e:s van ö:e
aard. Sinds een jaar ben ik hier bezig en ik werk nauw en prettig samen
met kapelaan Van Schoenmakers. En het is me duidelijk bij de Goese
jeugd opgevallen, dat de jongelui stuk voor stuk uit een mil'.eu me: een
.duim' komen. De stadsjeugd maakt hier vrijwel geen verschil met de
jeugd uit de omliggende dorpen. Het geeft de soos een behoudender sfeer.
Er komen hier een heleboel goeie Jongens en meisjes, bij wie de verschil
len van thuisopvoeding niet te merken zijn en zondermeer wegvallen.
Buitenbeentjes die tussen hen in verzeild raken, voelen zich automatisch
niet thuis en vallen snel af. In mijn soos kan ik geen grijntje asoclaliteit
bespeuren: in ieder geval lig ik er niet wakker van'.
Ds. H. J. Hemstede: .De jeugd wil er tegenwoordig tussenuittrekken en
op verkenning gaan De tiener wil individueel ergens kunnen komen waai
die rustig zijn leeftijdsgenoten kan ontmoeten. Vroeger was dat anders
dan gingen ze in groepsverband zwemmen of voetballen Er werd toer
veel meer gezamenlijk ondernomen'
Ee clubjes zijn ook verschillend van vroeger. In principe lijkt alles hel
zelfde gebleven, maar er is wel degelijk iets veranderd. In het verleden
werden vaste clubs naar ideeën van volwassenen georganiseerd; nu willen
de Jongelui met eigen initiatieven de dingen aanpakken'
,Of er wat van terecht komt is een tweede, want de tieners zijn soms zo
blasé, hangerig en springerig Eigenlijk een beetje hol. Ze komen hier
.leestal uit pure verveling naar toe. Daarom 1s het extra belangrijk et
prettige sfeer te schapen'.
,En dat lukt ook wel. Hoewel er dikwijls onenigheidjes en baldadighede:
zijn. Vernielingen bij voorbeeld moeten direct aan mij gemeld worden
Ik heb dat Indertijd met de jongelui afgesproken en daar houden zij zich
ook aan. Melden ze het niet. dan gaat de tent onherroepelijk op slot, ne:
zo lang totdat ze er eerlijk voor uitkomen. Dit is gelukkig nooit gebeurd
Het zou bovendien in hun eigen nadeel zijn En ik weet maar al te goed.
dat ze hier maar wat graag komen'.
.En ik zal de jongelui nooit in de weg lopen, althans zo min mogelijk.
Ik voel op een gegeven moment heus wel, dat, ik teveel ben en dan trek
ik me terug. Wel neem ik natuurlijk regelmatig een kijkje'
.Vaak genoeg zoeken de Jongens me in mijn kantoortje op. Ze willen
dan graag met me praten. In de leiding zien ze namelijk een vertrouwde
gesprekspartner - en dat is ook de bedoeling - met wie ze over hun
moeilijkheden en problemen kunen praten waarmee ze thuis niet terecht
kunnen Het zijn mees'al de zelfde jongelui. Het soosbezoek bestaat voor
het grootste gedeelte uit een vaste kern'.
Hier komen in hoofdzaak de werkende jongeren met een sfeer en men
talite.it die bepaald worden door kranen en geklots. Vlissingen is immers
een echte arbeidersstad Daar bedoel ik echt niets denigrerends mee. maai
tet is wel zo. dat de meeste jongelui die hier veelvuldig komen een moei
lijke mentahteitsaansluiting hebben. Werkelijk, de jeugd van Vlissinger
springt er tussenuit door zijn mentaliteit. Dat is niet discriminerend, maai
zo ligt dat nu eenmaal'
.Een tijdje geleden hebben we over dergelijke onderwerpen nog hele diep
gaande discussies opgebouwd. Vaak hebben we zulke praatavondjes. Neem
alleen maar de sexuele voorlichting. Diverse keren heb ik voorlichtings
avonden georganiseerd. Ondanks .Sextant' en de dokter doen ze toch maar
aan en lopen er in Vlissingen heel wat ongehuwde moedertjes rond'.
Een vertegenwoordigende groep tieners mag in overleg met m:j de pro
grammaatjes voor de dinsdag- en de vrijdagavonden bepalen. Ik wee; bij
voorbaat al. dat zulke programma's altijd kort en flitsend moeten zijn.
Is dat niet het geval, dat wordt bet allemaal te langdradig, eb: het ammo
weg. verzwakt de belangstelling en beginnen ze irritant onrustig te wor
den'.
.Veel dingen mogen ze helemaal zelf ondernemen. Zo mogen ze ook bin
nenkort de zolder van ons clubhuis naar hun eigen smaak gaan inrichten.
De ruimte die ze op het ogenblik tot hun beschikking hebben, is niet zo
bar gezellig Telkens moet de boel opgebouwd en weer afgebroken'
.Daarom streef ik er zo gauw mogelijk om van die prachtige grote zolder
die er overigens bijzonder geschikt voor is een leuke tienerbar te
maken. Met hun wensen zal ik rekening houden. Gek, maar een biljart
staat weer op het lijstje en blijkt nog steeds tot de belangrijkste wensen
te behoren'.
P. E. Hoover: ,De jeugd in Middelburg gedraagt zich Keurig netjes. Soms
zou lk willen, dat er eindelijk eens iets gebeurde, dat er eens wat meer
leven in de brouwerij komt. Op welke manier dan ook. want in de vorige
stad waar ik werkte, was ik wel anders gewend. Mijn indruk van de
tieners is in het algemeen: ze zijn uiterst rustig, maar Je kunt wel iets
met hen doen'.
.In mijn soos .Old Slum' mogen alle Jongeren binnenkomen. De even
tuele consequenties daaraan verbonden moet je dan ook aanvaarden. Somt
probeert de ene groep jongeren wel eens een andere groep jongeren te
verstoten door haar volkomen te negeren in gesprek'.
.Old Slum' bestaat nog niet zo lang en is ontstaan uit. de instuif, die slechts
twee dagen per week draaide. Maar sinds ik de beschikking kreeg over het
ruime pand ernaast, kon ik eindelijk wat meer doen. En het was nodig
ook, want ik had al lange tijd geleden aan de jongens beloofd dat, als er
een lokaliteit zou vrij komen, dan mochten zij er naar eigen inzicht en
initiatief de jeugdsoos inrichten'.
.Dat vink ik nou het belangrijkste punt: de jeugd meer haar eigen wenser.
en ideeën laten uitwerken. Met behulp van de leiding uiteraard, want die
heeft de juiste connecties met de officiële instanties' .Tast de jeugd al
en je merkt het weldra: ze verlangen zo weinig mogelijk programmering
Het programma van een soos dient volgens mij uit veel toleranties te
bestaan'
.Daarom valt hier nog wel eens de klacht uit de mond van de Jongens
en meisjes, dat de leiding teveel rondmarcheert. Fijn. dat ze direct zo
openhartig dit soort wensen naar voren brengen, dan behoeft er in ieder
geval niet urenlang over gedebatteerd te worden totdat hun grief kenbaar
wordt gemaakt'. .De tieners hebben zelf een bestuurtje gevormd uit leden
van de soos. Regelmatig houden de jongens ook een algemene ledenver
gadering waarin dan de noodzakelijkste verlangens te berde worden ge
bracht. Voor de opening van .Old Slum' was dat trouwens ook al het ge
val. Hun eerste wensen waren toen een pingpongtafeL een biljart en een
televisie. Met deze attributen in de soos blijkt de jeugd hier al dik
tevreden te zijn'.
.Vanzelfsprekend is het niet allemaal een losse bedoening hier, maar
probeer ik af en toe een klein beetje vormend te werken. Dat heb je
als jeugdleiding min of meer als taak op je genomen. Het Is geen voor
waarde deze vorming te ondergaan om in de jeugdsoos binnen te mogen
zijn'.
IN HET ZATERDAGNUMMER VAN DE VOLGENDE WEEK ONTMOET U TIENERS VAN VERSCHILLENDE ZEEUWSE JEÜGDSOZEN. ZIJ GEVEN DAN HUN MENING OVER JEUGDLEIDING EN SOOS.
