BOMBARDEMENT
OP
RUHRDAMMEN
TIEN JAAR GAULLISME
zaterdagnümmèr
25 JAAR GELEDEN:
PRESIDENTS
VERKIEZINGEN
Vijfentwintig jaar geleden werd nazi-Duitsland een bijna onherstelbare slag toegebracht: een
precisie-bombardement van de RAF op de Ruhrdammen legde een groot deel van de Duitse
oorlogsindustrie lam.
(Van een medewerker)
Maandag 17 mei 1943 kreeg Hitier één van zijn vele aanvallen van wilde
razernij. Wat er in de vroege uren van deze dag was gebeurd, was erger
voor hem dan alles wat tevoren was geschied. Do .Engelse luchtpiraten',
Hitiers scheldwoord voor de Britse oorlogspiloten, hadden de onkwetsbaar
geachte dammen in de Mohne- en Edersee kapot gebombardeerd. Wat de
eerste betreft, was hierdoor onberekenbare schade toegebracht aan de
zware oorlogsindustrie in het Ruhrgebied en wat de stuwdam in de 90 km
oostelijker gelegen Edersee aangaat, werden door zijn vernietiging grote
elektriciteitswerken stilgelegd en werd norme schade toegebracht aan het
scheepsverkeer op Weser en Mittellands kanaal.
Vormde de gebeurtenis, die zich
in de nacht van 16 op 17 mei
afspeelde voor de Duitsers een ca
tastrofe, voor de geallieerden was
het een groots wapenfeit van de
eerste rang. Het water uit de grote
stuwmeren stortte zich van ruim
veertig meter hoogte met vernie
tigende kracht naar de dalen, alles
meesleurend wat zich op zijn weg
bevond. Huizen, spoorwegen, brug
gen en ook honderden mensen en
dieren. Het drama voltrok zich in
enkele minuten. Indertijd werd het
aantal doden opgegeven als zijnde
375, maar het werkelijk verlies aan
mensenlevens moet een veelvoud
hiervan zijn geweest.
Het stuwmeer in het dal van de
Mohne, een riviertje dat uitmondt
In de Ruhr, beslaat een oppervlak
te van 1016 ha en lean 135 miljoen
kubieke meter water bevatten. Aan
de westelijke kant is een dam ge
bouwd, welke een lengte heeft van
640 meter, een breedte aan de voet
van ruim 34 meter en een hoogte
van ruim 40 meter. Met andere
stuwmeren levert de Mohnesee het
benodigde water voor het Ruhrge
bied met zijn talloze mijnen en
zware industrieën. Natuurlijk leve
ren de stuwmeren ook drinkwater
voor de bevolking, maar dat is
slechts een gering percentage van
wat de industrie nodig heeft. De
bouwkosten van de spermuur heb
ben indertijd niet minder dan 21
stuwmeer in het dal van de
welke uitmondt in de rivier de Ful-
da, werd enige jaren later aange
legd. Het diende voornamelijk tot
het op peil houden van de water
stand in de Weser en het Mittel-
land-kanaal en het voorkomen van
overstromingen in het Ederdal ge
durende de winter. Ook hier werd
een krachtcentrale gebouwd.
P\e operatie van de Britten be-
kend onder de naam Downwood
en onder leiding staande van de
onverschrokken oorlogsvlleger Guy
Gibson, was maanden tevoren in
i de Ederdani na de aanval in de nacht i
het diepste geheim voorbereid. Be
halve de dammen ln Mohne- en
Edersee, was ook doelwit de Sorpe-
dam, iets ten zuiden van de Moh
nesee gelegen: dit laatste doel ech
ter diende meer als afleidingsma
noeuvre.
Voor bet vernietigen van de dam
men was een speciale bom vereist.
De ontwerper hiervan was de na
tuurkundige dr. Barnes Wallis. De
bom had een doorsnee van vier me
ter. Lancaster-bommenwerpers,
welke speciaal hiervoor gebouwd of
omgebouwd werden, konden slechts
elk één zo'n gevaarte vervoeren.
Talloze oefenvluchten werden in
Engeland met dit dodelijke wapen
gemaakt voor er besloten werd tot
de aanval op Duitsland over te
gaan.
Het vliegen met dit wapentuig was
een uiterst riskant karwei. De Lan
casters moeten op een hoogte van
slechts twintig meter over het wa
ter scheren en met een snelheid
van precies 348 kilometer per uur
de bom afwerpen. Deze keilde dan
als een kiezel over het wateropper
vlak, zonk vlak bij de dam naar be
neden en kwam aan de voet van
het granieten damlichaam tot ont
ploffing.
Voor de operatie werden 19 vlieg
tuigen «met bemanning van squa
dron 617 uitgezonden; zestien Lan
casters wisten het afweergeschut
aan de Hollandse kust en in het bin
nenland te passeren en van deze
zestien gingen acht vliegtuigen met
55 man aan boord verloren. De ove
rige acht kwamen behouden in En
geland terug. Een der vliegers van
een in Duitsland neergehaald vlieg
tuig bracht het er levend af, zij het
dat hij in krijgsgevangenschap
raakte. In het geallieerde kamp
was de vreugde over het welslagen
van de operatie geweldig groot;
Hitier verbeet zich.
Voordat ook hij het slachtoffer
werd van de oorlogshandelin
gen, had Guy Gibson zijn levens
verhaal neergeschreven in een boek,
dat ook in het Nederlands ver
taald werd. Onder de titel .In zoek
licht en afweervuur' werd het uit
gegeven bij F. G. Kroonder in Bus-
sum. In dit boeiende verhaal ver
telt Gibson ook van de hierboven
vermelde dramatische Duitsland
vlucht. Slechts drie bomen waren
nodig geweest de Mohnedam aan
het wankelen te brengen en er een
gat van 100 meter in te slaan.
Toen het resultaat naar Engeland
werd geseind, vloog Gibson nog eens
terug naar de Mohnesee. Hij vertelt
dan: .Toen keek ik wederom naar
de dam en naar het water, overal
om mij heen, deden de andere jon
gens hetzelfde. Het was een wonder
baarlijk gezicht. De hele vallei be
gon zich nu te vullen met de damp
van het stromende, gutsende water
en diep in de vallei zagen we de au
to's langs de wegen voortsnellen,
voor de vloedgolf uit, die hen ach
terna joeg en sneller was dan zij.
Ik zag het licht van hun koplam
pen en ik zag hoe het water ze In
naaide, golf na golf, en toen, hoe
de kleur van hun koplampen onder
water overging van lichtblauw in
groen, van groen in donkerpaai-s,
totdat er op het laatst niets meer
was dan het zwarte water, dat in
sprongen voortgolfde. De vloedgolf
snelde verder, op zijn weg via
ducten, spoorwegen, bruggen en al
les wat hij tegenkwam, met zich
meevoerend...-.' ,wij wisten, toen
wij daar zo zaten te kijken, dat
deze vloedgolf de oorlog niet zou be
slissen. Maar het betekende een
catastrofale ramp voor Duitsland'.
Er k nu niets meer dat aan de
1 ramp herinnert. Tien jaar na
de Britse aanval was de schade aan
de Mohnedam weer hersteld. De
Mohnesee is een trekpleister voor
toeristen geworden. Dat is te dan
ken aan haar liefelijke ligging ten
zuiden van het Amsberger Wald in
prachtige Sauerland, het ,land van
de duizend bergen'. Aan de oevers
met hun parkachtig landschap lig
gen vriendelijke dorpen; duizenden
trekken naar de stranden of be
oefenen de zeilsport op het uitge
strekte meer.
Maandag 13 mei is hel alweer 10 jaar geleden dot de beide generaals
Salon en Massu in Algiers alle macht in eigen handen namen om zo gelijk
tijdig de vierde republiek in Parijs de doodsteek toe te brengen. Men kan
niet zeggen, dat die tiende verjaardag van die historische gebeurtenissen,
waarjit de vijfde republiek geboren werd, door het gaullistische bewind,
dat overigens voor nationale jubilea zo'n duidelijke genegenheid vertoont,
bijzonder omstandig en uitbundig wordt herdacht en gevierd.
Men heeft zelfs bijna de Indruk,
dat de gaullisten de geboorte
van hun republiek eerder liever in
de doofpot zouden willen stoppen
Niet zo onbegrijpelijk intussen.
Generaal Salan, toenmalig opperbe
velhebber van het Franse leger in
Algerije, die de vijfde republiek dan
toch indirect verwekte, zit nog al
tijd in een zwaar bewaakt fort ln
Midden-Frankrijk opgesloten. De
gaullisten, die zich wel graag tooien
in democratisch gewaad, vinden het
daarom niet zo leuk herinnerd te
worden aan het feit, dat hun regime
dan toch maar uit een dergelijke
coup tot stand is gekomen.
Wanneer men die tien jaar gaullis
tisch bewind vandaag vluchtig over
ziet, dan moet, objectief, inderdaad
wel worden toegegeven, dat uit dat
ei, ln 1958 in Algiers door Salan
en Massu gelegd, een vogel is voort
gekomen en opgegroeid, die toch iets
minder afzichtelijk is dan men in die
dagen moest vrezen.
Door de militaire dictatuur die de
belde generaals voor ogen
stond, heeft generaal De Gaulle
Frankryk toch wel weten te behoe
den en het. gros der vergiftig-be-
smette voorstanders van een Frans
Algerjje, hebben zich dan ook allang
met walging van het gaullisme af
gewend. Het leger, dat in de ogen
van de Algerijnse promotoren van
de coupe bestmd was een der voor
naamste grondpijlen van de .nieuwe
orde* te worden, heeft politiek nu
niets meer ln de melk te brokkelen.
Ook dat is dan toch wel een onte
genzeggelijk winstpunt dat men op
de gaullistische balans noteren moei.
In de persoon van de ex-socialis
tische gouverneur Pierre Messmer
heeft het staatshoofd de minister
van defensie gevonden, die het leger
op technocratische voet reorganiseer
de en uitdunde. Terwijl hy de hoge
militairen met de force de frappe,
het nucleaire vergeldingswapen, bo
vendien nog een stuk, uiterst kost
baar, speelgoed ln handen gaf, waar
door zij hun vroegere politieke am
bities en illusie.* blijkbaar niet al te
moeilijk konden vergeten.
Niettemin "heeft het militaire ver
leden ten aanzien van het gel»oorte-
proces van de vijfde republiek en
vooral ook van de persoon van het
staatshoofd, die door iedereen na
drukkelijk als ,mon général" wenst
aangesproken te blijven, natuurlijk
toch een krachtig stempel op de
hele stijl van liet gaullistische be
wind gedrukt.
De grondwet van hun nieuwe vijf
de republiek wés al een staat
kundig kleed of uniform, die gene
raal De Gaulle zich op maat liet
knippen. Aangezien niet alleen fy
siek maar vooral ook qua geeste
lijke structuur en wereldbeschou
wing De Gaulle een figuur is, waar
van men het evenbeeld in de ge
schiedenis laat staan onder zijn
tijdgenoten vergeefs zal zoeken,
u* de voorspelling niet te gewaagd,
dat die vijfde republiek met haar
stichter zal moeten verdwijnen.
Eén der beste kenners van de hui
dige binnenlandse Franse politiek,
de hoofddirecteur van Le Monde,
Pierre Viansson-Ponte, heeft zojuist
een belangrijk boek gepubliceerd,
.Après De Gaulle, Qui?' geheten
(wie na De Gaulle?) waarin hij de
opvolgingskansen van ruim een do
zijn kandidaten anallseert. Maar zelfs
over premier Georgee Pompidou, die
algemeen als de officiële kroonprins
of dauphin van de generaal mag wor
den beschouwd, voorspelt Viansson-
Ponte, dat ook onder diens autori
teit de vijfde republiek heel spoedig
hij rekent met maximaal twee
Jaar van haar essentiële substan
tie zal worden geledigd.
Een transformatie, die De Gaulle ln
zijn hart ook zeker zelf wel voor
ziet en die zich. naar de verwachting
van de schrijver, vermoedelijk nog
sterker op het gebied van de bulten-
dan van de binnenlandse politiek
zal doen gelden. Het is inderdaad
nauwelijks denkbaar, dat Frankrijk
nog zal terugkeren naar een staats
vorm, waarin, als onder de vierde
en de derde republieken, het parle
ment. ten koste van de regering, al
le dekens weer naar zich toe zou
kunnen trekken. Want voor dat ke
gelspel met minister» en kabinetten
heeft het Franse volk wel voldoende
leergeld betaald.
Elke moderne staat verlangt van
daag een krachtig executief,
waarvan het voortbestaan niet Iedere
maand op het spel gezet kan wor
den en ook dat Inzicht heeft presi
dent De Gaulle de Fransen nu wel
gegeven. Tussen de almacht van de
volksvertegenwoordiging uit de vo
rige republieken en de onbegrens
de soevereiniteit ven de huidige pre
sident. die zich verbeeldt zijn land
te incarneren, zal natuurlijk toch
een middenweg moeten worden ge
vonden.
Met betrekking tot de buitenlandse
en vooml de Europese politiek, zal
de huidige gaullistische koer» nog
veel bezwaarlijker op de actuele voet
zijn voort te zetten. De interne te
genstellingen van die politiek, die
van Europa een derde wereldmacht
wil maken, maar tegelijkertijd wei
gert het beginsel van de nationale
aouvereiniteU in discussie te stel
len. zullen, na het verdwenen van
De Gaulle, onmogelijk niet onbewim
peld aan de dag kunnen treden, en
geen enkele opvolger die de conse
quenties dan kan ontlopen.
Tot die consequentie» behoort dan
zeker ook een toetreden van Enge
land tot de Euromarkt, waarmee
Pompidou, naar men fluistert, zich
dan ook al lang heeft verzoend.
De grote zorg van generaal De
Gaulle is altijd geweest, dat nog
vele generaties hem zullen blijven
beschouwen en bewonderen als de
legendarische held, die het vaderland
minstens tweemaal voor de onder
gang gered heeft en Frankrijk, tij
dens de vijfde republiek, weer ln
zijn eeuwige glorie deed schitteren,
ln deze visie van persoonlijke groot
heid, waardoor de nationale gran
deur symmetrisch wordt gedekt,
past eigenlijk wonderwel dat woord
van een andere buitenlandse mo-
ntrch: Après mol le déluge (na mij
de zondvloed). Een zondvloed die
zich, tezljnertijd, hopelijk toch wat
binnen de perken ener overzichtelij
ke evolutie moge houden, maar waar
door desalniettemin jiet gaullisme'
als monolltisch en paternalistisch
éénmansbewind, toch zonder een
schaduw van twijfel zal moeten wor
den weggespoeld.
In de VS komf de verkiezingsstrijd langzaam
op gang. Het gaat nu nog om de voorverkie
zingen primaries maar als na de partij
conventies respectievelijk 5 augustus van de
Republikeinen in Miami in Florida en 26 augus
tus van de Democraten in Chicago in Illinois
de kaarten zijn geschud, zal de strijd in volle
hevigheid ontbranden. Op 5 november gaan de
Amerikanen dan naar de stembus om uit te ma
ken, wie de volge.nde vier jaar in het Witte
Huis zal zetelen. Op bijgaand kaartje stootsge
wijs een overzicht van de stemmenverhoudingen
in 1952, 1956, 1960 en 1964. In 1952 en 1956
versloeg de republikein Eisenhouwer de demo
craat Stevenson, in 1960 won de democraat
John F. Kennedy van de republikein Nrxon en
in 1964 versloeg de huidige president Johnson
(democraat) zijn republikeinse tegenstander
Barry Goldwater.
Een AVRO-Laneaster, hel type bommenwerper dat de Britten naast de Stirling ontwierpen
bardementen. Met Lancasters werd de raid op de dammen uitgevoerd.
r lange afstands boni-
Van onze correspondent)
,Wij hebben allemaal wapens en als de negers in onze laan komen, zullen
we ze neerknallen als vliegen'. Dat zei een kleine blanke middenstander
kort geleden tegen mij toen ik hem vroeg wat hij van de rassenrellen
dacht. Er was volgens hem maar één oplossing voor het probleem van
plunderen en brand stichten in achterbuurten en grote steden: hard optre
den door de politie. Als de politie daar te slap voor is en met de armen
over elkaar toeziet hoe winkels worden geplunderd en huizen in brand
gestoken, dan moet de burger zich wel bewapenen en zelf zijn bezit be
schermen. zo bleek hij te redeneren.
Zowel mijn blanke huisbezitter als
Daley reageerde op een nieuwe tac
tiek bij het bestrijden van rellen,
die onder meer in Washington dooi
de politie in praktijk werd gebracht
bij de recente negeropstand. Deze
tactiek, aanbevolen door de commis
sie die het regeringsrapport ovei
de rassenrellen opstelde, schrijft vooi
dat alleen geschoten mag worden om
levens te redden. Waar het alleen
gaat om roerend of onroerend be
zit. mag de politie niet schieten,
maar moet zjj proberen door het de
monstreren van macht en het ge
bruik van traangas etc. de situatie
de baas te worden. Met deze tactiek
probeert men te vermijden dat er
veel bloed vloeit bij rellen waar
door dan weer een heel aantal ne
gers geprovoceerd worden tot tegen
geweld.
Alleen stond mijn kleine villabe-
zitter bepaald niet in zijn bena
dering van het probleem. Van alle
kanten heeft men de laatste weken
kunnen horen dat de negers die de
boel kort en klein slaan maar eens
mores moet worden geleerd en bur-
gemeesier van Chicago Dick Daley
wekte een golf van sympathie toen
hij kon ^eiejen aankondigde da:
de politie van zijn stad brandstich
Iers zonder meer zou doodschieten
en plunderaars in de benen zou pro
heren ►e treffen Brandstichters, be-
wepend met Molotovcoctails of
brandbommen zijn precies zulke
moordenaars als de mannen die Mar
tin Luther King en president John
F. Kennedy vermoordden, aldua Da
ley.
In Washington werkte deze methode
goed. Er vielen praktisch geen
slachtoffers'en de tot aan de tanden
gewapende radicale negers, die
wachtten op het eerste provocerende
schot om een waar bloedbad aan te
richten, kregen geen kans. Boven
dien leidde de houding van de po
litie ertoe dat de overgrote meer
derheid der negers de oproerkraaiers
veroordeelde en zich identificeerde
met de stadsoverheid. Vorig jaar.
in steden als Detroit, waar de natio
nale garde wild om zich heen schoot
en er naar schatting 25 onschuldige
doden vielen, was dat heel anders.
Daar identificeerden de meeste ne
gers zich met de rellenmakers, om-
Voor vele Amerikaanse conservatie
ven en vooral voor de kleine bezit
ters was de nieuwe tactiek even
wel schennis van wat voor hen het
heiligste goed is: bezit en het recht
op bescherming daarvan. Dat de rel
len iets te maken zouden hebben met
de barre omstandigheden van het le
ven in de getto's verwierpen zij bo
vendien met stelligheid. Plunderaars
en brandstichters zijn gewone misda
digers en rassenrellen zijn niets an
ders dan een machtsoverneming in
de straat door "net bendewezen, al
dus hun lezing Sociale maatregelen
zouden heus geen verbetering schep
pen; alleen geweld kan orde en
rechtszekerheid herstellen.
De Amerikaanse regering en een
heel groot deel van de politici
delen dit conservatieve standpunt
niet. Zij geloven dat alleen een so
ciaal-economische aanpak het pro
bleem van de getto's en het geweld
in de straat kan oplossen en zij zjjn
het in principe eens met de voor
stellen van het al genoemde rassen-
rellenrapport, waarin drastische pro
gramma's worden gesuggereerd om
aan de situatie iets te doen. Dat de
president het rapport desondanks
niet omhelsde toen net uitkwam, lag
niet aan gebrek aan principiële in
stemming, maar aan dollars om ernst
te maken met de aanbevelingen van
de commissie, die geleid werd
door gouverneur Kerner van Il
linois en burgemeester Lindsay
van New York.
Het rapport stelde voor in de komen
de drie jaren twee miljoen banen
te scheppen (een miljoen door de
overheid, een miljoen door het pri-
vé-bedrijfslevende uitkeringen voor
sociale zorg te verhogen tot de ar
moedegrens (3335 dollar per jaar
voor een gezin van vier personen)
en de voorwaarden te verzachten,
zes miljoen wooneenheden ter be
schikking te stellen aan armen en
met lage inkomens en extra
siteiten om het mogelijk te maken
dat minder bedeelde kinderen betere
kansen krijgen en hun achterstand
kunnen inhalen. Volgens een bere
kening van het weekblad US News
and World Report zou dit alles rond
26 miljard dollar per jaar kosten
als het hele programma werd door
gevoerd. Ongeveer wat de oorlog ln
Vietnam nu per jaar kost.
Het ziet ernaar uit dat het van het
allergrootste belang voor Amerika's
toekomst is of er met een dergelijk
programma ernst gemaakt zai wor
den of niet en gezien het feit dat
er alleen geld voor beschikbaar zal
zijn als de oorlog in Vietnam tot een
einde is gekomen kan men zeggen
dat vrede in Vietnam de sleutel
vormt voor Amerika's binnenlandse
ontwikkeling. Komt er iets van de
door de commlssie-Kerner geschet
ste projecten en wordt meteen een
einde gemaakt aan het schandalige
systeem van sociale uitkeringen, dat
nu de helft der ruim 30 miljoen
armen zonder een cent buiten de
deur laat staan, dan is er misschien
een mogelijkheid via een geweldlo
ze evolutie Amerika's sociale proble
men op te lossen. Maar blijven de
beloften in de iucht hangen als ge
braden vogels in luilekkerland, die
nooit binnen het bereik van de hon-
erende mensen beneden komen, dan
ijkt meer geweld ln de getto's on
vermijdelijk. En meer geweld van de
kant der armen zal zeker leiden tot
een meer gewelddadige reactie van
de kant der zich bedreigd voelende
blanke middenstanders
Schieten de regering en de meer
gematigde groeperingen onder
de negers en andere armen tekort
ln het spoedig hoop geven aan de
ruim 30 miljoen die ln de kou staan,
dan kunnen alleen maar de onver
zoenlijker! aan beide kanten wind in
de zeilen krijgen en is een bloedige
guerrilla ln Amerika niet uitgesloten.
Sn zo'n situatie zou de weg kunnen
banen voor het fascisme van een
man als George Wallace uit Alaba-
