Ie B
'n veilig idee
CONTERGAN-proces begint
deze maand in plaatsje bij Aken
II
Duitse Seewarte
bestaat 100 jaar
Op politiek
gebied
verschillen die twee
radicaal
van mening!
m
Koop uw
nasi en bami met
oosterse wijsheid
INTERTEST I
Conflict over
ondernemingsraad
bij Bronswerk-
Fijenoord
Blijf l>Uj bij
waar u slank
Mj l>lijlt
leB
Voor vissers
en coasters
DONDERDAG 9 MEI 1968
PROVINCIALE ZEEl'V/SE COURANT
13
IN WEST-DUITSLAND 5000 ,SOFTENON'-KINDEREN
r ADVERTENTIE,
(Van onze correspondent)
AKEN De namen van veertien rech
ters, twee officieren van justitie, tiental
len juristen, negentig medische en farma
ceutische deskundigen en negen beschul
digden vermeldt de rol van het monster
proces dat op 27 mei a s in het Anna-
Casino van het mijnwerkersplaatsje Als-
dorf begint. Maandenlang zal daar de
eerste grote strafkamer van de rechtbank
te Aken zich bezighouden met de vraag
of directieleden, wetenschappelijke vor
sers en verkoopstafleden van de che
mische fabriek .Grunenthal' in Stolberg
schuldig zijn aan de dood en het ernstige
lichamelijke of geestelijke letsel van dui
zenden kinderen en volwassenen.
Daarvoor zal bewezen moeten kunnen
worden dat er een onloochenbaar ver
band heeft bestaan tussen het gebruik
van het tussen 1 oktober 1957 en 26 no
vember 1961 in de handel gebrachte
thalidomidehoudende slaap- en kalme
ringstablet ,Contergan' van de Grunen-
thal-geneesmiddelenreeks en het in die
zelfde periode welhaast epidemisch
voorkomen van kindersterfte en geboor
ten van misvormde kinderen na het ge
bruik van .Contergan' door de moeder.
Honderden volwassenen kregen na het
gebruik van het gewraakte geneesmid
del te kampen met ernstige zenuwstoor
nissen.
Het vonnis van de Akense rechtbank in
deze zaak wordt pas in 1970 verwacht.
JARENLANGE VOORBEREIDING
VAN MONSTERPOCES
Bijna zes en een half jaar voorbereiding heeft het aanstaande ,Con-
tergan'-proces gekost. Al kort nadat het eerste onderzoek in
december 1961 was begonnen liep het aantal aangiften op tot
boven de 500. Na zes en een half jaar zijn het er duizenden. Offi
cier van justitie dr Jozef Havertz van het openbaar ministerie bij
de Akense rechtbank en een staf van achttien juridische en ad
ministratieve medewerkers hebben er al die tijd de handen meer
dan vol aan gehad. Meer dan duizend getuigen zijn gehoord. Tien
duizenden acten zijn in 265 dikke dossiers j-, eld. Daaronder
bevinden zich de uitvoerige rapporten van 150 deskundigen. Op
veertien maart van het vorig jaar werden de negen verdachten in
staat van beschuldiging gesteld. De rechtbank heeft daarna nog
meer dan een jaar nodig gehad om van alle stukken kennis te ne
men.
K 1' i t -
In de Westduitse bondsrepubliek leven
nu nog naar schatting vijfduizend kin
deren van wie men aanneemt dat zij
door het gebruik van contergan door
de moeder tijdens de zwangerschap
ernstig lichamelijk gehandicapt zijn.
Dc meesten van de .Contergankinde-
ren' zijn niet ouder dan een paar maan
den geworden. Ook in Nederland. Ca
nada, de Verenigde Staten. Groot-Brit-
tannië. Zweden en België heeft het
thalidomide een spoor van ellende ach
tergelaten.
Uit alle delen van de wereld zijn bij
de Akense rechtbank nevenaanklach
ten ingediend namens de ouders van
Contergankinderen. Ook een zeventigtal
civiele procedures om schadevergoe
ding en smartegelden zijn daar al aan
hangig gemaakt. Die procedures zijn
opgeschort tot het eindvonnis in het
strafproces zal zijn geveld. Dat kan nog
vele jaren duren.
Tegen het vonnis van de Akense recht
bank staat de verdachten beroep open
bij het bondsgerechtshof in Karlsruhe.
De directie van de .Grunenthal'-fabrie-
ken heeft ook :n het verleden alle
rechtsmiddelen uitputtend gehanteerd
om het voorbereidend onderzoek te rek
ken. Er wordt immers nu al ernstig
rekening gehouden met een civielrech
telijke .liquidatie' van het chemische
concern na een definitieve veroorde
ling door de miljardenclaims aan scha
devergoedingen door de .vereniging
van ouders van contergankinderen'
van het slaapmiddel wees.,
Fa twee jaar wetenschappelijk discus
siëren over de bevindingen van prof.
Lenz blokkeerde de fabrielcsdirectle zelf
de verkoop van het geneesmiddel.
Ook juristen hebben jaar in jaar uit
gediscussieerd over de samenhang van
het contergantablet en de golf van mis
vormde kinderen en door zenuwstoor
nissen geteisterde volwassenen. Een van
West-Dultslands vooraanstaande juris
ten. professor dr Dahs uit Bonn, tracht
te in 1966 het openbaar ministerie in
Aken te bewegen de zaak te seponeren.
Prof. Dahs zei toen te beschikken over
gefundeerde wetenschappelijke rappor
ten waaruit zou blijken dat er tussen de
gesignaleerde rampspoed en het ge
bruik van Grunenthals geneesmiddel
geen verband bestond. Niet veel later
trok prof. Dahs zijn handen van de con-
terganaffaire terug.
s SchULeS und soittei-
lus unci "1 vim somen
gvjft'ii pundeu uut £c~
mï un<i alcht ;mf
Vellcuunü bomUfc» su
ihwr Einhell übcrte-
ui'.ott Admiral kamen
sen. Auf einen liber
al mud 12 Ouü toU>
■a sprfdn vmtlesieas
den Socluhrl-Puuius.
in» Untersiiüixi zutu
ts wvixn man dein
u das i sein Sehick-
Bodonkon svlbst her-
AV&Ureud dieser ski»
•ueu Bedenken durch
thl iu StjUlugrad fest-
edenkou Hitlers odec
Us tut der Admiral
sich
Beschuldiging
Gcoi £in*itjd«l
erledisen in ,.u«-
vuitwortungsbewuüt-
Sie kaiui iliren Papi
nie uimannen!
StiUUve 'ul i'lnF der vleien Kinder, ulo
ohue Arme Uolne. «der
itUmt. suuum eder Uub sebuivu wur-
t'.uit vide von ihnen bmuiieu staiifiige
BetitnuinJi iu euienen Helmen disrcii
syesiei! «neueUUdeio l.ehrei und ifie-
yor. Das kosiet MlUumem Sitüil vuui Ei»
tern soiiaiten jjaiuiebt nlleln.
J.ileStiituniïDelphiusoi'Vl IU: vet-pcbiu-t-
Üiir yesdifidigie Kinder. HeUen Sic üus
isetfenl ttbem-uisen Sie eine SpemJe
{steueriicii absetr.bar ouf Postsriieck
Hamburg dcos w eder Cuniniei-tbank
Hninburj: 1M8WÖ1,
Stift uug Delphiu
toüuxrg f?:.
J'njl.Or.nv-d.Ufroljevk.iViH'.
13(.nifl.HauK-r!:. J'ieJ.Dt.lii.vrv. IBii.llr, LV.ii «Asofc.
Pi w'. Uf. Nuinlavh. l>r, Jkhwft'mii!, \>i- waa't-
Proceskosten
Over de betaling van de proceskosten
zal ook pas na het eindvonnis kunnen
worden gerept, Dinsdag zei dr Havertz
in Aken: ,De kosten van het voorbe
reidend onderzoek lopen al in de mil
joenen. Er is met geen enkele benade
ring te zeggen hoe hoog die in de
komende jaren nog zullen oplopen.'
De kalmerende werking van het thali
domide werd in 1956 in het laborato
rium van de Stolbergse fabriek ont
dekt toen het telwerk aan de kooitjes
van de met die stof ingespoten witte
muizen een vertraging van de bewe-
Eng van de dieren aangaf. Twee jaar
ng bijna werd er met tienduizenden
muizen en ratten geëxperimenteerd.
Nooit, zo heeft de fabrieksleiding on
langs nog gezegd, is er van schadelijke
nevenwerkingen van thalidomide lets
gebleken.
Maar het openbaar ministerie in Aken
kwam er achter dat ai tijdens de kli
nische proefperiode Conterganslachtof-
fcr3 zijn gemeld. Dat was voordat het
tablet op l oktober 1957 in de handel
werd gebracht. Het is daarover tussen
het openbaar ministerie en de juridische
adviseurs van Grunenthal vaak hard
toegegaan. De op die gevallen betrek
king hebbende bescheiden zijn bjj huis
zoekingen aan het li-ht gekomen.
Verkoop gestopt
De Australische arts dr Mac Bride
uit Sydney zocht als eerste het ver
band tussen de golf van mismaakt-
geboren en vaak na enige maanden of
weken ten dode opgeschreven kinderen
en het gebruik van het Conterganta
blet. Zijn verklaringen en rapporten
hebben bij het vooronderzoek veel ge
wicht ln de schaal gelegd. In Duits
land was het de Hamburgse professor
Lenz die het eerst op de schadelijke
Dr Jozet Neuherger nam zijn plaats als
juridisch adviseur van de fabriek in.
Hij kwam later ln moeilijkheden toen
hij, inmiddels minister van justitie In
Dusseldorf geworden, moest beslissen
of er definitief vervolging moest wor
den ingesteld. Om de schijn van partij
digheid te vermyden Uet de minister
die beslissing aan staatssecretaris dr
Krille over. Die liet de negen mannen
van de fabrieksleiding vorig jaar maart
in staat van beschuldiging stellen.
President dr Mainz van de Akense i
rechtbank heeft voor onbepaalde tijd
het mijnwerkerscasino .Anna' in hel
vijftien kilometer van Aken gelegen
Alsdorf gehuurd om daar het mon
sterproces te laten plaatsvinden. Geen:
zaal van het grote justitiegebouw aan]
de Adelbertsteinweg in Aken was daar
voor groot genoeg. In het casino in
Alsdorf worden deze dagen uitgebreide
telefoonvoorzieningen, telexapparatuur j
en een geluidsinstallatie aangebracht.
De beschikbare nevenruimte heeft al
aanleiding gegeven tot bittere klachten
van de 18 verdedigers van de fabrieks-
dlrectie. Zij moeten met een gedeelte
van de ondergrondse kegelbanen ge
noegen nemen. De toneelzaal van het
casino wordt als zittingzaal Ingericht.
De burgers van Alsdorf zullen vele
maanden lang ergens anders hun ver
tier en hun glaasje bier moeten zoeken.
Een aanbod van de verdediging om
het hele proces op geluidsbanden te
registreren is door voorzitter dr We
ber van de eerste grote strafkamer
van de echtbank in Aken afgewezen
Wel zal er een veelvuldig gebruik ge
maakt worden van projectoren om be
wijsstukken te tonen. Ongeveer 300 be
langstellenden zullen de zittingen kun
nen meemaken. Er wordt een veel gro
tere toeloop verwacht. Het Duitse Rode
Kruis richt In het gebouw een perma
nente eerste-hulppost in
proces met de beroepsrechters het
of niet schuldig moeten uitspreken. Bij
het bepalen van de strafmaat hebben
zij geen stem.
Nog drie beroeps- en zes lekenrechters
moeten op de reservebank het gehele
proces volgen. Om het uitvallen van ver
scheidene rechters tegelijk te voorko
men heeft president Ar Mainz bepaald,
dat alle rechters afzonderlijk iedere
zittingsdag drie dagen per week
naar Alsdorf en weer naar huis moeten
De zware taak om in deze schier ein
deloze zaak te beslissen over schuld
of onschuld hebben de lekenrechters
niet vrijwillig op tie schouders genomen.
Zij zijn uit honderden door het ge
meentebestuur van Aken voorgedragen
kandidaten bij loting aangewezen.
Rechters
Voorzitter dr Peter Weber (47) wordt
bijgestaan door twee beroeps- en twee
lekenrechters. Die leken rechters een
depothouder van een handelsfirma en
een bestuursambtenaar van het district
Aken zullen aan het einde van het
Andere processen
Het Grunenthalslaaptablet contergan
(of softenon) heeft elders ook al tot
opzienbarende en sensationele proces
sen geleld. In Luik is het rumoer rond
het proces tegen de jonge moeder Su
zanne van der Put en haar huisarts
Jac. Casters nog niet helemaal ver
stild.
In 1962 doodde de radeloze Suzanne
haar vier dagen oude ernstig misvormd
dochtertje met een tienvoudige dode
lijke hoeveelheid vergif in een flf-"~
melk en honing. Zij werd, evenals
arts en de van medeplichtigheid be
schuldigde man, moeder en zus, op 10
november 1962 vrijgesproken van moord.
Het tafereel van de huilende naar
de 12 gezworenen dank u wel roepende
honderdkoppige menigte na de uit
spraak van het Luikse assisenhof is on
vergetelijk.
In Frankfurt doodde een vrouwelijke
arts op verzoek van de moeder een
kindje met misvormde armpjes e.n been
tjes met een giftige injectie. De arts
een alcohollste en de radeloze
moeder werden door het openbaar mi
nisterie in Frankfort mild beschuldigd
van moord onder sterk verminderde toe
rekeningsvatbaarheid. Na een dag
het proces geschorst en tot nu toe niet
heropend.
De arts wordt in een inrichting ver
pleegd, de moeder is op vrye voeten
gesteld om haar enige elfjarige zoon
te verzorgen. Het heeft er alles van
weg dat deze moordzaak nooit meer
zal worden afgehandeld.
(ADVERTENTIE)
TAPIJT I F
om op wyers te bouwen
UTRECHT (ANP) De Algemene Ne
derlandse Metaalbedrijfsbond (ANMB),
aangesloten bjj het NVV, en de r-k me-
tanlbewerkesbond ,St-Eloy', aangesloten
bjj het NKV. hebben de directie van
Bronswerk-Fi jen oord NV in Amersfoort
dinsdagmiddag in een brief laten weten,
dat zij hun leden die zitting hebben in
de ondernemingsraad van de vennoot
schap terugtrekken en voorlopig geen
namen van kandidaten voor de onder
nemingsraad zullen geven.
zal, volgens de ANMB en ,St-Eloy'
.duidelijk zijn dat in dat geval voor el-
gen rekening en niet langer meer voor
onze organisaties gesproken kan wor
den'.
De achtergrond van de problemen ln en
rond de ondernemingsraad van Brons-
werk-Fijenoord wordt gevormd door het
feit dat de voorzitter van de raad. de
heer J. A. Langelaan, een der directeu
ren van Bronswerk-Fijenoord, voorstel
len die beoogden meer inhoud te geven
aan het werk van de raad als onaan
vaardbaar van de hand wees.
In Duitse bladen verschenen de
laatste weken deze advertenties.
(ADVERTENTIE)
VOOR
MOEDERDAG
Maar hun pijp stoppen ze graag uit hetzelfde
pakje. Voortrekker Pijptabak is aan geen gene
ratie gebonden. Gewoon, eerlijke tabak zonder
franje. Misschien wel de beste naturel pijp
tabak, die u voor f 1,25 per pakje kunt kopen!
VOORTREKKER PIJPTABAK VAN THEODORUS NIEMEYER
(ADVERTENTIE)
GEDEP MERK
f3
Teb, voor een goed
figuur.
Want praktisch
zonder calorieën
Een ptodukt van The Coca-Cola Company
KNMI begon acht jaar eerder
Scheveningen Radio, Oostende
Radio, Humber Radio en Nord-
deich Radio zijn voor de Neder
landse zeevisserij en voor de
kustvaart belangrijke stations
wat betreft het uitzenden van
wind- en storrawaarschuwingen
voor de verschillende zeegebie
den, zowel van de Noordzee als
in de omgeving van Schotland,
Far Oer eilanden, IJsland en
Noorse kust. AJ in het jaar 1860
begon het in 1848 opgerichte
KNMI met de samenstelling en
het geven van wind- en storm-
waarschuwingen voor ons kust
gebied. Dat was acht jaar
vroeger dan Duitsland want be
gin april werd in Hamburg het
eeuwfeest gehouden van ,Die
Deutsche Seewarte'.
Op de z g .Tagung' die het meteoro
logisch "instituut te Hamburg luid
georganiseerd zagen wij een interes
sante tentoonstelling van vroegere
en als ook zeer moderne instrumen
ten, waarmee de weerdiensten mo
menteel werken, waaronder fasdmi-
le (per draad of radiografisch over
seinen van weerkaartenenz.
De Duitse zee-weerdienst is de Ne
derlandse visserij en kustvaart even
goed bekend als Scheveningen Radio
welk station op de scheepsband (100
tot 180 meter golf vier keer per
dag een uitgebreid weerover-
zient met windver wachtingen ont
vangt van het KNMI. De Duitse
Seewetterwarte geeft deze overzich
ten aan Norddeich Radio die deze
rapporten elke ochtend (9.10) en
's avonds (21.10 uur) uitzendt. Te
vens wordt over de middengolf;
(Nord Deutsche Rundfunk) elke
middag om kwart vóór drie en
's nachts om één uur een weerover-
zicht voor de Noordzee en deel van
de IJszee verstrekt,
Ook voor de weeramateur geven de
ze overzichten een aardig beeld van
de luchtdrukverdeling. Behalve via
de kuststations als Humber Radio,
geeft Engeland ook over de lange
golf (1500 meter) 's morgens om
i 40 en 's middags om 13.55 een uit
voerig weeroverzicht met de posities
van hogedrukgebieden, depressies,
fronten plus een aantal weerrappor-
ten van de kuststations zoals Dene
marken dit ook op de lange golf 1200
meter) doet, 's morgens om kwart
voor negen en 's avonds om vijf over
zes.
Door het vergaan van een aantal vis
sersschepen tijdens recente stormen
op de Noordzee ls de weerberichtge-
ving enige keren ter sprake geko
men. Het blijkt dat sommige vissers
wel eens een wat groot risico nemen
hetgeen is te verklaren. Er wordt
wel eens windkracht 8 of 9 ver- j
wacht en dan valt het mee. Enkele, i
wat brutalere, collega's profiteerden]
daarvan, zodat bij een volgende]
storm verwachting anderen het ook
wagen en dan valt een storm soms:
Een verzoek van Nederlandse
aan Norddeich Radio de weerover-
zichten in het Nederlands te geven
'naast de Duitse lezing) is of wordt
gedaan. Echter... met hoogstens tien
cursussen in de winter kan elke vis
ser de weertermen, zowel in het En
gels als in het Duits, leren daar het
hier gaat om meteorologische uit
drukkingen. waarvoor zelfs geen
vlotte kennis van grammatica nodig
ls. enkel een aantal vaste termen en
de cijfers want in feite gaat het om
de stormwaarschuwingen en de mist-
kansen.
Vrouw zonder hoofd
niet op de film
(Van onze correspondent)
HAARLEM Een 18-Jarige
Haarlemmer deed maandagavond
by de politie aangifte van het
feit dat de bedrijfsleider van een
kermistent in Haarlem zijn 8mm-
filmcamera had afgepakt.
De jongen was onder het tentzeil
gekropen om exclusieve filmop
namen van Uonka, de vrouw zon
der hoofd, te maken. Ilonka ont
dekte de amateur-cineast toen ze
na de voorstelling orn een kop
icoffie vroeg. De gealarmeerde
bedrijfsleider pakte de camera
an de jongen af met de bedoe
ling er het filmpje uit te halen.
Het geheim van Ilonka mocht
volgens hem niet aan de open
haarheid prijs worden gegeven-
Door tussenkomst van de politie
heeft de jeugdige filmer zijn el-
gendom teruggekregen.
(ADVERTENTIE)
Neem Iglo. Dan proeft u lekker vlees. Lekkere kruiden.
Goede groenten. Oosterse ingrediënten. En niets meer. Dus
geen bijsmaak. Dat hoort niet. Doe zoals het wel hoort: neem
Iglo nasi en bami. Dat is wijs.
NASI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
BAMI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
