KOSTERES
extiA
DE BEJAARDE BEJAARDEN
VAN SCHELDEOORD
Een oud stukje Sas van Gent
MIJN BEROEP IS..
ENE EEUW ONTMOET ANDERE
IN TERNEUZENS RUSTHUIS
WOENSDAG 8 MEI 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Rusthuis Scheldeoord: twee eeuwen
TERNEUZEN Hendrik Kayser is met zijn 103 jaar ongetwy-
feld recordhouder, daar in het Terneuzen.se bejaardentehuis ^Schel
deoord'. Héél Terneuzen viert de 9e februari altijd zijn verjaardag
mee. Ook ,de snotneus' van de familie, Piet Kayser, die van zijn
97 levensjaren er bijna 20 in Scheldeoord heeft doorgebracht. Maar
adjunct-directrice mej. J. den Hamer die tydens de vakantie
van directeur de heer De Feijter de leiding had over de plusminus
70 bewoners bergt nog meer zeer sterken binnen de muren van
het tehuis. Het echtpaar W. P. Wieland-de Nering by voorbeeld:
76 jaar getrouwd en resp. 98 en 96 jaar oud.
keot z'd pilcht nietwssr. dat zal Plet
Kaijser niet weten. Het echtpaar
Wieland-de Nering 1» niet cr* spraak-
zaam. Vorig laar hebben de echte
lieden wel enLhoual&nt meegefee*
toen hun 75-Jarig huwelijk*!***!
werd gevierd. In de recreatiezaal
van het mathui» stond een koloaaa-
Ie taart van de koningin en het be
richt haalde zei!» de radionleuw»-
dienst.
Zea Jaar geleden verruilden ze hun
huisje aan De Blokken voor een rian
te kamer aan de voorkant van het
rusthuis. Mevrouw Wleland ia de
laatste tijd wat bedlegerig, maar wat
de rest van de recordhouder» aan
gaat: die voelen zich best. wande
len wat. lezen veel en maken een
praatje met (uiteraard scnaarse)
leeftijdgenoten.
Ze hebben hun eigen verhaal, één
voor één. Hendrik Kaijser bijvoor
beeld komt uit Axel. waar hij tot
zijn el!de heeft gewoond. Hij ging
op school WJ .de hoofdonderwijzer"
(een personificatie van de openbare
lagere school I ln de tijd van de pof
broeken, de klompen, meisje» met
vlechten om aan te trekken en boek
jes die Piet de smeerpoets er van
langs gaven, maar daarentegen bra
ve Hendrik alle mogelijke pluimen
toebedeelden. Hendrik Kaijser en
als je op zijn ln gekrulde letter» ge
schreven .bewijs van goed school-
gedrag' afgaat misschien wel een
brave werd timmerman: 92 uur
werken voor 12,- in de week. Tien
jaar geleden vond hij het allemaal
welletjes: hij nam zijn intrek in
Scheldeoord om er spijtig te consta
teren .dat de tijd van de gestopte
broeken wel voorbij is'. Maar het
stunten Is Hendrik niet verleerd: vo
rig jaar nog baarde hij opzien door
rondborstig te bekennen alle par
tijen op rijn stembiljet een kans
te hebben gegeven. Een stevig staal
tje van radicalisme, na 103 jaar
Plet Kaijser steeds decent ge
kleed zocht z|jn hell m de
landbouw. Jarenlang beheerde hij een
boerderij aan de Hoogendijk en hij
was meer dan 20 jaar gezworene
van de Zevenaarpolder.
.Maar dat is niet alles hoor', vertelt
hij trots, de karakteristieke bol knak
even oprij leggend. ,Ik zit al vijf
tig jaar in de ZLM-afdeling hier
en ik ga nog regelmatig naar de
vergaderingen' En daar doet hij dan
altijd rijn best om niet trots te kij
ken wanneer het bestuur in het bij
zonder hem welkom heet. Een boer
WERKEN
.Ik heb altijd heel hard moeten wer
ken'. vertelde mevrouw Wleland op
het feest. En dat klopt ook wel.
Op 19 januari 1872 werd ze in Phi
lippine geboren en op haar zesde
kwam ze naar Terneuzen. Vijf Jaar
later mocht ze rich al hulp ln de
huishouding noemen: in de ochtend
uren bij twee oudere dames en mid
dags bij een geaun, dat ook een
kinderjuffrouw nodig had.
Maria de Nering heeft werken ook
later nooit ontzien: ze onderhield
het voormalige kantongerecht en da
verschillende andera kantoren en
daarnaast was ze wasvrouw.
Willem Wleland. een rasechte Tw-
neuzenaar, hij werd er 8 april 1870
geboren, zette al» bootwerker zijn
eerste stappen op de maatschappelij
ke ladder. Later voer hij op een En
gel» schip, naar Zukd-Amertka en
daarna werd hij roeier op een loods
boot.
Van een motor had nog niemand
gehoord, de Bel|
was moordend en de r
loodswezen hadden vaak de groot
ste moeite om de boten van de ri
vaal voor te blijven.
Die tijd en andere flitsen eruit
halen ze nog wel een» op ak er Ie
mand van Oud-Terneuzen langs
komt, om alles te reconstrueren voor
een Jongere generatie.
Drie keer 9 kruisje» en 1 keer 10:
het respectabele record van Schelde
oord. dat ook huisvesting verleent
aan ettelijke tacht'.gjarigen. Een
rusthui» waar deze eeuw de vorige
ontmoet. En Iedere keer als er een
Jaar vol is vieren ze samen feest..
zeeuwsch
Vlaanderen
Hendrik Kaijser: alle partijen
een kans.
De heer Wieland: loodsen
roeiden tegen concurrentie.
Piet Kaijser: oudste ZLM-lid.
De foto is eigenlijk te oud voor deze ru
briek want er zullen niet veel mensen
zijn die de toestand hebben gekend zoals
weergegeven. Maar juist omdat het een
punt is waar in de tegenwoordige tijd
zowat iedereen die in Sas van Gent
woont of werkt, moet passeren, dacht
ik dat het toch wel aardig zou zijn tot
publikatie over te gaan. Het is namelijk
het kruispunt bij de meisjesschool waar
Kloosterlaan, Weststraat, Wilhelmina-
laan en Westdam samenkomen. De foto
is genomen vanaf de Molenberg en da
teert uit de jaren tussen 1885 en 1890.
Het huis rechts op de voorgrond was
het café waar het laatst mej. Pierets
in woonde. Het was het lokaal van de
handboogmaatschappij ,St-Sebastiaan'.
Daar achter staat de r-k pastorie die is
gebouwd in de jaren 1882-1883 en boven
het dak van die pastorie is nog juist de
spits te zien van de vroegere hervormde
kerk die op 3 juli 1896 bij een brand ver
loren is gegaan.
Links op de foto is de vroegere katho
lieke kerk aan de achterkant te zien.
Toen het gebouw als kerk ln gebruik ge
nomen werd mocht het niet aan het ui
terlijk als zodanig te herkennen zijn,
maar later heeft men het toch zo weten
te versieren dat er een torentje op
kwam en dat de voorgevel wat werd
aangepast. Deze kerk is verdwenen na
dat de tegenwoordige kerk in de ja
ren 1891-1892 gebouwd was.
En dan tenslotte het boerderijtje in het
midden van de foto. Daar staat nu het
klooster van de eerwaarde zusters met
de katholieke meisjesschool.
De doorkijk via de Weststraat naar de
Markt laat ons nog de .originele' pomp
zien en, vergist u zich niet, het gebouw
dat dwars vóór de Ooststraat lijkt te
staan, is het café ,De oude brug' aan
de Oostkade.
Met uitzondering dus van de r-k pasto
rie is er van al hetgeen op deze foto te
zien is niets meer over en zo te zien zijn
we er met alle veranderingen en ver
beteringen lang niet op achteruit ge
gaan.
ROB SLOCK
RETRANCHEMENT In Retran-
chement hopen ze vurig dat mevr. C.
8. V erkeste -Pattiet er voorlopig
niet de brui aan geeft. Ze heeft dan
ook een zeldzaam beroep: kotteres
van het uit 1954 daterende hervormde
kerkje. Geen vetbetaalde baan ove
rigens, de SZ5,- per jaar kun je
beter een traktement dan een tala
ria noemen. Maar om het geld it
het haar dan ook niet begonnen:,
,lk doe het graag en ik krijg erg veel
waardering. Vorige week ben ik 66
geworden maar dat it voor mij geen
grens hoor.' Sindt 1956 onderhoudt
se het gebouwsteekt de gaskachels
aan en luidt voor de diensten de to
renklok. J)e vroegere koster heeft
ZELDZAME
BEROEPEN
Ze houdt van haar kleine kerkje met
het lage torentje, de kosteres van
Truzement. En ais je bij haar thuis
in de door verbouwde boerderijtjes
omzoomde Noordstraat komt haal:
ze direct een foto-album uit de kast.
Wéér kerken, maar dan op prent
briefkaarten. Jk heb er nu 76, rooms
katholieke en protestantse uit alle
delen van Nederland en daar buiten.
In de meeste gevallen schreef ik
kosters aan of ze en foto van hun
kerk wilden sturen. Dikwijls komt er
dan geen antwoord, maar een an
dere keer vind je ineens een foto of
drie. vier uit Huizen of Emmeloord
in je brievenbus. Ik stuur dan soms
Wel eens ansichten uit Retranche-
ment terug, dan hebben de andere
kosters veer eens een aanvulling
voor hun verzameling.'
hel aan me gevraagd. Mijn man
was pas overleden en ik werkte daar
na een tijdje op het land en in een
werkplaats, maar dat leek me niet
zo veel. Gaandeweg ben ik in het
kosterswerk thuiegeraakt en ik kreeg
er plezier in.' Secuur stoft ze de
ongeveer 150 stoelen af, eens per jaar
wordt de preekstoel in de boenwas
gezet en rond pinksteren krijgt het
hele gebouw een schoonmaakbeurt.
Een heel karwei, voor een vrouw al
leen. Dit jaar krijgt ze hulp van
enkele leden van de irrouwenverenig-
rng. En dan natuurlijk het klok
luiden: elke zondag een minuut of
tien, een gebonden baantje, je kunt
er zelden tussenuit. Zo zielig is het
nu niet.' AU ik eens weg wil neemt
iemand van de kerkeraad het over,'
lacht mevrouw yerkeste. De her
vormde gemeente van Retranche-
ment is bescheiden. Met Sluis ts er
een predikantsuitwisseling om de
diensten toch normaal te kunnen
laten doordraaien.
Stoffen in de kerk
