Internationaal
archief
V rou wenbeweging
de vrouw ten
voeten uit
Opsporing gehoordefecten
bij zuigelingen mogelijk
VAN
EN
VOOR
HAAR
Moderne keukens
UNIEK DOCUMENTATIECENTRUM
ACHT GROEPEN
Een kleuterleidster komt materiaal lenen
voor het maken van een scriptie. Iemand
die een lezing over het onderwerp vrouw
en toneel' wil houden op zoek naar een
toneelstuk over de vrouwenemancipatie
(,De Zusters' van Mina Kruseman). Een
lerares heeft voor een tentoonstelling bij
het vijftigjarig bestaan van haar school
materiaal met portretten over de eman
cipatie van de vrouw in die periode no
dig. Een tv-medewerker zoekt voor een
speciale uitzending foto's over vrouwen
en kinderarbeid.
Dit zijn enkele grepen uit het .gastenboek'
van het IAV, het internationaal archief
voor de wouwenbeweging, gevestigd aan
de Hamaheirastraat in Amsterdam-Oost,
vlak bij het Muiderpoortstation. Een groot
en hol gebouw dat er van buiten weinig
gastvrij uitziet, biedt sinds enkele jaren
onderdak aan het LAV dat echter, naar
men hoopt, binnen niet al te lange tijd
naar een van de Amsterdamse grachten
zal kunnen verhuizen, bibliothecaresse me
vrouw M. V. IJsseling-van Benthem ver
wacht dat die verhuizing de belangstelling
voor en het bezoek aan het IAV wel zal
stimuleren. Vooral buitenlandse gasten
zullen dan wellicht gemakkelijker de weg
naar het archief kunnen vinden.
Die belangstelling verdient het IAV dan
ook wel. Het internationaal archief vooi
de vrouwenbeweging is een uniek documen
tatiecentrum waar een verbluffende hoe
veelheid materiaal te vinden is over alles
wat betrekking heeft op de vrouw en
haar plaats in de samenleving. In tegen
stelling tot wat de naam suggereert be
perkt het IAV zich niet tot .vrouwenbewe
ging" alleen. Men kan zich in het archief
oriënteren over de vrouw in de maatschap
pij en in haar gezin, over de buitenshuis
werkende vrouw en over de rol die zij
op politiek en kunstzinnig gebied speelt
of heeft gespeeld. Men vindt er de revolu
tionaire ideeën van deze tijd in boeken
van schrijfsters als Sullerot, Fredan en
Gregoire, en de denkbeelden die meer dan
een eeuw geleden, toen de vrouwenbewe
ging met vallen en opstaan op gang kwam,
als .revolutionair' golden. Kortom: ,De
vrouw ten voeten uit', zoals zij in Neder
land en in andere landen leeft en heeft ge
leefd.
In de bibliotheek hangen portretten van
pioniersters uit de Nederlandse vrouwen
beweging aan de wand. Het in sombere
tinten geschilderde portret van Aletta Ja
cobs kijkt neer op planken vol boeken
waarin meer dan 125 jaar vrouwenhistorie
is gebundeld. Aan de oprichting van het
IAV in 1935 zijn eveneens bekende namen
uit de historie van de vrouwenbeweging
verbonden: Rosa Manus (in de tweede we
reldoorlog omgekomen), Johanna W. A
Naber, dr. W. H. Posthumus-van der Goot.
Op initiatief van het JWC het jongeren
werk comité hebben zij destijds het IAV
gesticht. Een zelfstandig documentatiecen
trum, met als doel ,het verzamelen van boe
ken, brochures, archieven, tijdschriften en
foto's die betrekking hebben op de vrouw
in de samenleving*.
Achtduizend boeken
,Op het ogenblik hebben we zo'n 8000
boeken en brochures in voorraad', vertelt
de bibliothecaresse. ,Er lopen meer dan
100 verschillende abonnementen op binnen-
en '-..eniandse tijdschriften. We proberen
ook vooral ruilahonncmenten te krijgen
met lnwltn waar op liet. ogenblik veel ver
andert: Afrika, India, ook wel eens iets
uit China. Uit sommige landen kryg je veel
propagandamateriaal maar weinig feitelij
ke gegevens'.
Bij het IAV is men op het ogenblik druk
bezig jnet het samenstellen van een cata
logus van de voorradige publikaties, waar
bij ook heel veel biografieën zijn. Het ma
teriaal is verdeeld in zeventien grote groe
pen: de algemene geschiedenis, de historie
van de emancipatie en van het vrouwen
kiesrecht, maatschappelijke vraagstukken
en toestanden die betrekking hebben op
de vrouw, de vrouw in het openbare leven,
gezondheidszorg, gezinszaken, onderwijs en
opvoeding, om er enkele te noemen. .Vrou
wenarbeid is een heel belangrijke groep',
zegt mevrouw IJsseling. ,Er is vooral gro
te belangstelling voor de onderwerpen .ar
beid van de gehuwde vrouw* en part-time
werk. Voor lezingen en scripties over die
onderwerpen worden hier vaak gegevens
gehaald. Vooral door leerlingen van kweek
scholen die een scriptie moeten maken. De
voorjaarsmaanden zijn voor ons extra druk
doordat veel scholieren in de examentijd
materiaal voor scripties komen halen'.
Het IAV krijgt veel van zijn materiaal
door schenkingen. Een recente aanwinst
Oud en nieuw
is bijvoorbeeld een vorig jaar aangeboden
archief van wijlen mevrouw mr. dr P. M
Fran ken-van Driel die een actieve rol in de
vrouwenbeweging heeft gespeeld. ,Met het
aanschaffen van oude antiquarische uitga
ven is vaak veel geld gemoeid', zegt me
vrouw IJsseling. .Daarnaast moet ook het
nieuwste r steeds zijn, zoals bijvoorbeeld de
SER-rapporten over de vrouwenarbeid.
Daar moet het IAV, altijd direct achter
aan. Maar ook oude paperassen en documen
ten kunnen belangrijk voor ons zijn. We
kregen onlangs een geschenkzending van
iemand die in het vooroorlogse Indië een
belangrijke rol in de vrouwenbeweging
heeft gespeeld. Daar waren voor ons inte
ressante dingen bij. Er worden veel dingen
aangeboden die we al hebben. Maar bij ou-
(Van onze correspondent)
/Toen ze anderhalf jaar werd, merkten we dat ze nog niets zei en dat
ze niet reageerde op geluiden. We kwamen bij de huisarts die ons zei,
dat er niets aan de hand was. Tenslotte kwamen we bij de specialist,
die haar nog te jong vond {ze was toen tweeëneenhalf) om iets te
kunnen constateren. Toen namen we zelf proeven. We klapten achter
haar rug in onze handen, maar ze reageerde niet. Onze kennissen
maakten opmerkingen. De harden zeiden ,ze is helemaal doof', ande
ren waren in hun uitspraak iets milder, maar iedereen was ervan over
tuigd dat ze iets mankeerde, behalve de specialist. Toen dachten we
misschien is hef iets psychisch'. Na een psychologische test was de
uitslag dat ze wel angstig en nerveus was, maar dat een medisch rap
port deze uitslag moest begeleiden. We werden verwezen naar een
audiologisch centrum. Vandaar stuurden ze ons naar Groningen, naar
professor Huizing. Die zei: ,uw dochter is doof'.
Dit is een klein drama dat nu, in 1968, niet meer hoeft voor te komen.
Dokter Flora van Laar (wetenschappelijk medewerkster en leidster van de
sectie audiologie van 'l Nederlands instituut voor preventieve geneeskunde
TNO in Leiden) onderzoekt ondermeer het aantal en de graad van gehoor-
stoornissen, die voorkomen bij kinderen van nul tot vier en van vier tot
achttien jaar. Voorts verwerkt zij de gegevens die uit dit onderzoek voort
komen, en levert zij aldus bedragen tot het ontwikkelen van reeds bestaan
de en nieuwe opsporingsmethoden. Zij zegt: .natuurlijk kan men zich af
vragen of de doofgeboren baby niet voor de ouders zelf als doof wordt
.ontdekt' en of het nou zo perse noodzakelijk is om een speciaal onderzoek
te verrichten om eventuele doofheid en slechthorendheid op te sporen.
In de praktijk is gebleken, dat ouders zich inderdaad op een gegeven mo
ment ongerust maken over het uitblijven van bepaalde reacties van hun
kind, maar dat ze zich snel gerust laten stellen door mensen in hun om
geving die beweren dat er .niets aan de hand' is. Tegen de tijd, dat zonder
meer is duidelijk geworden, dat het kind nooit op geluid reageert en ook
niet gaat spreken, laat men het kind onderzoeken. Vaak is het dan al twee
of drie jaar oud en is de meest geschikte tijd, waarop met maatregelen
kon worden begonnen, voorbij.
Dit alles is nog meer het geval, als het kind niet doof, maar ernstig slecht
horend is. Dan kan het effect vaak pas worden onderkend als het op de
kleuterschool of lagere school zit'.
In Nederland zijn apparaten in de handel, waarmee door .screening* een
massa-onderzoek naar eventuele gehooreffecten kan worden gedaan. Deze
apparaten heten .audiometers': zjj meten' het gehoor. Voor massa-onder
zoek zyn er drie merken met acht typen In de handel, die in prijs variëren
van zeshonderd tot vijfentwintighonderd gulden.
Er is echter één bezwaar. Deze audiometers zijn pas bruikbaar bij kinde
ren vanaf vier en een half jaar. Een-baby is namelijk niet gevoelig voor
dezelfde geluiden als ouderen. Verder begrijpt hij uiteraard de methode niet
en kan dus niet actief aan het onderzoek meewerken. Als het kind twee
jaar of iets ouder is, richt het apparaat meestal ook niet veel uit, omdat
zo'n kind in de zogenaamde nee-periode' verkeert en vaak niet geneigd is
om enige medewerking te verlenen.
Zuigelingenonderzoek
Kwart miljoen baby's per jaar
Per jaar worden in ons land ongeveer 250.00(1 baby's geboren. Van
dit aantal is ongeveer 250 tot 350 zuigelingen slechthorend. Volgens
de nieuwste technieken kunnen zij echter al onderzocht worden op
gehoornfwykingen, zodra zij negen maanden oud zijn.
In 1930 Is het Engelse echtpaar Ewing een onderzoek gaan Instellen naar
de vraag op welke geluiden kinderen van welke leeftijd reageren. Er zijn
namelijk, zoals al aangestipt is, geluiden van woorden en materiaal, die
leeftijdgebonden aantrekkelijk zijn.
Met de methoden voor baby's, die het echtpaar in 1955 uit hun onderzoek
ontwikkelde, onderzocht de eveneens Engelse Irene Howorth zesduizend
kinderen van ongeveer negen maanden. Met de test bleek men te kunnen
achterhalen of het kind ln de toekomst In staat zou zijn zijn moedertaal
normaal te leren spreken en verstaan.
In 1963 ontstond in Nederland een plan om systematisch alle zuigelingen
te onderzoeken, met sets die zeven gulden vijftig kosten en die gebruikt
kunnen worden door speciaal geïnstrueerde mensen. Bij zo'n plan speelde
uiteraard de vraag of het onderzoek van zuigelingen verantwoord is, als
er maar tweehonderd tot driehonderd per jaar doof of slechthorend blijken.
Men moet dan wel in het oog houden, dat het gehoor een belangrijk zintuig
is voor sociaal contact. Bovendien moet men bij nalaten van het onderzoek
van zuigelingen wachten tot het kind vier en een half is en de periode van
z g spontane taaiwerving uiteraard moeilijker verloopt.
Mejuffrouw Chr. de Leth, verbonden aan het instituut van de stichting
voor het dove en slechthorende kind in Amsterdam en drs A. van der Horst
in die tijd eveneens daarbij werkzaam en nu schoolpsycholoog in Amster
dam en psycholoog bij het audiologisch centrum van GG en GD hebben
als eersten in Nederland rechtstreeks kennis gemaakt met het opsporings
werk van het echtpaar Ewing. Juffrouw De Leth heeft de methode prak-
'tisch in Nederland geïntroduceerd. Samen met dokter Van Laar zorgt zij
voor de organisatie en training van teams en geeft advies bij de opsporing
in Nederland. Met de ontwikkeling hiervan is zij nog volop bezig. Toch
boekt zij al resultaten.
Instructie
Vrijwel doof
(ADVERTENTIE
LAKENS
li™
EN
SLOPEN
L-N-G
Het verhaal van een moeder uit Friesland: ,Myn kind was zes maanden,
toen ik merkte dat er iets aan zyn gehoor mankeerde. Later verhuisde ik
naar Sneek, waar ik toevallig een consultatiebureau voor zuigelingen toe
gewezen kreeg, dat met opsporing bezig was. Ik kreeg automatisch een
biljet voor onderzoek. Ik sprak natuurlijk mijn ongerustheid uit. By het
onderzoek, dat daarom extra grondig werd gedaan, bleek inderdaad dat
myn kind vrijwel doof was. Het werd doorgestuurd naar een audiologisch
centrum en voor het één Jaar was, droeg het al een gehoorapparaat.
Dokter Van Laar vertelt, dat de Ewingmethode weliswaar goedkoop is,
maar in handen moet blijven van gekwalificeerde krachten. Daarbij be
schouwt zij als ideaal de combinatie van een districtsarts en een districts-
De Engelsen Fisch, Howorth en Taylor hebben een Ijjst samenge
steld van zogenaamd ,at-risk-groepen', groepen die gepredispo
neerd schynen voor gehoordefecten. Deze groepen zyn.
1. kinderen met Verlammingen tengevolge van hersenletsel;
8. kinderen met doofheul ,tn de familie';
8. kinderen die veel te vroeg geboren zijn;
4- kinderen, wier moeders in de zwangerschap ziek zijn geweest
(bv. een virusinfectiej
5. kinderen met stoornissen in de periode rond de geboorte;
6. kinderen die een ernstige ziekte als hersenvliesontsteking heb
ben gehad of met streptomycine zijn behandeld;
7. kinderen die na hun tweede verjaardag nog niet goed spreken
en kinderen van twee tot vijf met spraakstoornissen;
8. kinderen die geleden hebben aan middenoorontsteking of chro
nische aandoening van de bovenste luchtwegen.
De Ewxng-methode in praktijk. De baby kijkt een andere richting uit,
waar geluid wordt gemaakt.
verpleegster voor de kinderhygiëne, dat ln drie zittingen tot opsporings
team kan worden opgeleid. Tevens is het de bedoeling tijdens deze zittin
gen zoveel kennis over te dragen, dat dit team sub-team kan opleiden die
dan zouden moeten bestaan uit een consultatiebureau-arts en wijkver
pleegster.
Het IAV (internationaal archief voor de
vrouwenbeweging) in Amsterdam heeft een
voorraad van meer dan 8000 boeken en
brochures over de vrouw en haar plaats
in de samenleving: vroeger en nu, in Ne
derland en daarbuiten. De bibliothecaresse
maakt bezoekers wegwijs in de verzame
ling en diept ook telefonisch) alle ge
wenste inlichtingen uit dit unieke docu
mentatiecentrum op.
de foto's, correspondentie en tijdschriften
kunnen waardevolle zaken voor het archief
zitten'.
Het IAV geeft ook veel telefonische In
lichtingen. Het ls bovendien elke werkdag
van '8 ochtends tien tot 's middags vier
uur geopend voor iedereen die zich wil
verdipen in d grote hoeveelhid materiaal
die hier in de loop der jaren verzameld is.
,Er komen hier ook getrouwde vrouwen
die hun kennis willen bijspijkeren of weer
aan het studeren zijn geslagen', vertelt me
vrouw IJsseling. Voor al deze belangstel
lenden staat de deur van het IAV dus wijd
open.
We brengen een bezoek aan een consultatiebureau, waar juffrouw De Leth
een team instrueert. De dokter zit voor het kind, dat op de schoot van de
moeder, tegen haar buik, en met de rug recht zit. Achter de moeder, die
geen enkele reactie mag geven, staat een assistent. Als de dokter met ge
kleurde blokken de aandacht van het kind vangt biedt de assistent gelui
den aan met de voorwerpen die in het gele doosje van de set zitten: een
hoge tonen rammelaar, een porseleinen kopje met metalen lepeltje, een be
kerset, een muziekdoosje en een zijden vloeipapier.
De assistent brengt de voorwerpen naar links en rechts ten opzichte van
het kindje, dat bij de geluiden naar de juiste richting moet kijken. Deze
reactie wordt geobserveerd door de arts die zijn bevindingen optekent op
een kaart. De geluiden die bij goede aanbieding de dertig decibel (naam
voor mate van luidheid) niet overschrijden, mogen niet tweemaal worden
aangeboden. De geluiden zelf zyn verdeeld in hoge en lage tonen. Het
onderzoek ziet er dus veel eenvoudiger uit dan het in wezen is, vooral als
men de samenwerking van de teamleden, die zeer nauw luistert, beschouwt.
Ben niet-alledaags modenouveaulé dat
sommige vrouwen vast en zeker yrttz
lig' zullen vinden: ringen de
vorm ton allerlei kleine dieren die en
edelsteentje op de rug torsen Ze wor
den in New York gemaakt en gedra
gen; als .model' fungeren kikkertjes,
bijen, vogeltjes en vissen.
ln Londen breidt het mode-Mekka
dat Carnaby Street heet. zich nog
steeds uit. In een aangrenzende straat
wordt dezer dagen een speciale kledtng-
markt geopend. Aanhangers van hippe
mode kunnen er grasduinen temidden
van zo'n vijftig marktkramen.
De maillots kunnen (hopenlijk) de
eerstkomende maanden in de kast blij
ven, maar een Amerikaans fabrikant
komt op de valreep van de win/er toch
nog even met een nieuwtje op dit ge
bied: maillots van witte nylon, van tail
le tot teen .ingelegd' met verticale zil-
veelkleurige strepen die bovendien een
regenboogeffect hebben. Voor benen die
gezien mogen worden een blikvanger
van de eerste orde.
Over eventuele schadelijke gevolgen
die het gebruik van de moderne anti-
concept iónele middelen voor vrouwen
zouden kunnen hebben is het laatste
woord nog niet gezegd. In Amerika
maken huidartsen zich vooral zorgen
over het verschijnsel van haaruitval lij
vrouwen die lange tijd de pil hebben ge
bruikt.
Een Newyorks arts die het verschijn
sel heeft bestudeerd is echter van me
ning dat haaruitval zich voornamelijk
manifesteert ongeveer een maand na
dat men is gestopt met het innemen
van de pil. Doordat de pil een fysieke
toestand bewerkstelligt die vergelijk
baar is met een zwangerschap heeft
volgens hem dit verschijnsel van haar
uitval dezelfde oorzaken als na een be
valling; ook dan kan het haar tijdelijk
dunner worden. Volgens deze arts is
haaruitval na een langer gebruik van
anti-conceptionele middelen bijna altijd
een tijdelijk verschijnsel en groeit hef.
haar binnen zes tot twaalf maanden
weer tot de oorspronkelijke dikte aan.
Weekblad Ue" wijdt een aantal
(veelkleurige) fotopagina's aan een nieu
we mode voor de avonduren: .Zigeuner
mode'. Dansende rokken met stroken
in bonte kleuren en motieven worden
gedragen bij simpele zwarte truitjes.
Omgekeerd kan het ook: drukversierde
kleurige bloezes of effen rokken. Nette,
degelijke overhemdbloezes op gekke
kleurige pantalons, of de omgekeerde
combinatie: als het contrast maar zo
groot mogelijk is. Rinkelende armban
den, kettingen en enorme oorhangers
erbij, evenals brede kleurige sjerpen
of felgekleurde halsdoeken. Drie. vier
verschillende imprimés worden ln de
zigeunerrokken verwerkt; stroken van
bïoemetjesstoffen, Kashmtr-dessins en
Batiklappen wisselen elkaar af. Idee
voor rest verwerking van verschillende
voorjaarsstofjes f
Brussel krijgt er steeds meer boe
tieks bij. De nieuwste zijn een speciale
boetiek voor kinderkleding van beroem
de Franse ontwerpers (modellen van,
onder andere, Cardin en Real voor mo
debewuste hinders van vier tot 18 jaar),
en een boetiek die bovendien een kap
salon en een schoonheidssalon omvat (fa
vinden aan de Boulevard Saint-Michel).
Deze drie-in-éénboetiek biedt de clien
tèle bovendien een privé-parkeertérrein,
een terras vol bloemen en de mogelijk
heid om tussen de middag te lunchen.
Marineblauw mag dan de hoofdtoon
voeren in de voorjaarsmode 'CS, de klas
sieke blazer blijkt allerminst aan deze
al even klassieke kleur gebonden. Een
paar andere mogelijkheden, te zien in
de grote Franse confeetiecollccties.'bla
zers met rood-witte tennisstreepjes of
rood-witte ruiten, bruine blazers met
witte biezen langs sluiting, zakken en
kraag, of getailleerde kraagloze bla
zers in pastelkleuren.
Niet alleen de Japanse vrouwen, ook
de mannen van Japan zijn begerig naar
een ,ioesters' uiterlijk. Alleen al in een
bepaalde kliniek In Tokio verschijnen,
volgens maandblad Marie-Claire, 'ieder
jaar dertigduizend Japanse trouwen en
mannen die de oosterse kentekenen van
ogen en neus willen laten verdoezelen.
In een kwartier tijds kan men er de oog
leden laten optrekken', in ongeveer
evenveel tijd de neus recht laten maken.
.Zijn wij zo'n verleidelijk voorbeeld f'
vraagt Marie Claire zich af.
De JJecoratxng Experts' van het
Amerikaanse mauridblud McCaü's vinden
de rood-wit-blauwe kleurenmoae can
Uit voorjaar blijkbaar zo aanlokkelijk
dut ze hun lezeressen adviseren, ook de
woning eens in deze kleuren »n te rich
ten. Rode wanden bijvoorbeeld voor een
kleine zitkamer, met rode stoelzittin
gen en vloerbedekkingopgefleurd met
kussens en gordijnen met rood-blauwe
bloemen op witte ondergrond. Andere
suggesties: wit houtwerk en witgelakte
stoelen, met behang en stoffering m gro
te wit-blauwe pied-de poulemotieven
met rode garneringen, op een rode vloer
met blauwe lopers. Voor de keuken af-
wasbaar behangsel in at timen van ae
driekleur, gecombineerd met vaatwerk
in effen rood, blauw Oj wit. Voor de
entourage van de toileüafel gestreept
markiezendoek in de drie modekleuren.
Kortom: inferieurs tcaartn het de be
zoeker rood-wit-blauw in plaats van
groen en geel voor de ogen wordt-
(ADVERTENTIE)
bezoekt onze showroom
LOUWERSE&
DE PRIESTER N.V.
8reda:Crogldijk68,Tel(Qi 600)-23744
