ADEM
INHOUDEN
Pastoraal beraad:
KORTGEZEGD
MEER CONTACT
TUSSEN
KERKEN IN
ZEELAND
NODIG
EEN SLAG ACHTER
Oorlog in mijn leven?
Zaterdag 20 april 1968
zaterdagnummer
DS VAN DEN AKKER:
dominees zitten graag in Brabant,.*
Het pastoraal beraad der kerken in Noord-Brabant en Limburg be
staat deze zomer twee jaar. Er nemen aan deel de hervormden, ge
reformeerden, rooms-katholieken, luthersen, doopsgezinden en
remonstranten, vertegenwoordigd door bisschoppen en andere
ambtsdragers op provinciaal niveau.
We/ uitgenodigd, maar niet vertegenwoordigd zijn de christelijke
gereformeerde kerken en de vrijgemaakt gereformeerde kerken.
Noord-Brabant heeft volgens de laatste
volkstelling (1960) ongeveer negentig
procent rooms-katholieken, Limburg zit
nog wat steviger met bijna 95. Wat de
protestantse kerken betreft vindt men
er hervormden (iets meer dan zes pro
cent in Noord-Brabant, bijna drie pro
cent in Limburg) gereformeerden res
pectievelijk 1,6 en 0,4 procent, terwijl
de overige kerken nog geen anderhalve
procent tellen.
Juist de gemengde huwelijken geven
nog wel eens aanleiding tot moeilijk
heden. Het pastoraal beraad is er daar
om no^al trots op, dat men nu één ge
zamenlijke orde van dienst heeft sa
mengesteld die als handreiking aan de
aangesloten kerken is aangeboden.
Wij berichtten er recentelijk over.
.Het was een urgent punt', zegt ds N.
K. van den Akker 151één van de voor
zitters van het pastoraal beraad, 17 jaar
hervormd predikant in Den Bosch, prae-
ses van de provinciale kerkvergade
ring Noord-Brabant Limburg.
.Er is veel goedwillendheid, maar even
veel chaos Persoonlijk zou ik er graag
De bijbel blijft het- meest vertaalde boek ter wereld: nu al geheel of gedeel
telijk in 1326 talen. De volledige tekst bestaat in 2-',2 talen.
O In onmin met de R-K Kerk levende kloosterlingen zullen de medailles ver
vaardigen, die tijdens de Olympische Spelen in Mexico worden uitgereikt.
Het zijn dertig Benedictijner monniken bij Guernavaca. De Belg Lemercier
was de stichter van het klooster. Hij kwam in moeilijkheden wegens de in het
klooster gebruikelijke psycho-analyse, die een priesterwijding voorafging.
9 In totaal ,17.) gevallen van de 669 gedane aanvragen heeft, het rijk een pre
mie voor kerkebouio toegekend sinds de wet hierop in februari '6!/ in werking
trad. Er waren 2 ',3 r-k aanvragen, 131 hervormde, 1Z1 gereformeerde en van
de andere kerkgenootschappen 16$. Aan voorlopig vastgestelde premies werd
bepaalt f 63.65i.911 waarvan 50.923,9', aan voorschotten is toegezegd. Eind
1961 moest van het laatste bedrag nog 1.396.959 worden uitbetaald. Met de
definitieve premies was 19.7',S.239 gemoeid, waarvan I5.3i8.6i9 als voor
schot U5 uitbetaald.
Hti Vaticaanse blad Osservatore Romano heeft nu een Engelse uitgave,
naast het bekende Italiaans en Ltaijns verschijnende blad. Er is voorts een
wekelijks zondagsblad in het Frans.
Kerk en Wereld m Driebergen wijdt ter gelegenheid van Marx' lionderdvijf-
tigste verjaardag (5 mei) een weekeindconferentie aan zijn leven, denken en
ideeën: li en U mei, Voetstappen van Marx in de wereld van vandaag',
bprekers: dr G. J. Uurmxeu f Amsterdamse universiteiten dr L. A. Con
st andse fDe Gidst.
Hel gesprek tussen christenen en marxisten, dat onlangs in Geneve onder
toezicht ran de wereldraad van kerken is gehouden hééft nieuwe vooruitzich
ten geopend, aldus de wereldraad. De verschillen, hoe ernstig ook, zijn niet
volstrekt onoplosbaar gebleken. De grote meerderheid van de deelnemers
heeft erkend dat de onderdrukking door de imperialistische mogendheden,
samenwerkend met de nationale oligarchieën in verscheidene delen van de
wereld de meest algemene vorm van mensontwaarding betekent en dat men
met van hun humanisering kan spreken wanneer de nationale bevrijdings-
strijd van onderdrukte volken met daadwerkelijk steunt, aldus het communi-
•lué van de wereldraad.
Christus moet geen grote man zijn geweest, die hoog boven zijn tijdgenoten
uitstak, maar juist, volgens de huidige maatstaven klem van stuk, ongeveer
1.62 meter. Aldus de bevindingen van mgr Ricci, archivaris van de Vaticaan
se congregatie van bisschoppen. Hij heeft de lijkwade bestudeerd die in Turijn
iwliter slot en grendel wordt bewaard en die door velen wordt beschouwd
als ile lijkwade van Christus. De mensen uit Christus 'tijd moeten tussen de
i.SO en 1.62 zijn geweest.
De Utrechtse psycholoog C. W. van Grondel-Ie (1,7/ wordt de eerste week-
enidpnester in de oud-katholieke kerk. Hij heeft de diakenwijdingen al ont-
"ingen. üe heer Grondelle was aanvankelijk hervormd predikant in Zwarte-
"ieer tDrj. Zijn theologiestudie is voldoende geacht om oud-katholiek pries-
ter te worden. De heer Van Grondelle gaat vooral werken in de diaspora.
De jt-ivlormeerde kerken in Brabant en Limburg overwegen om ds .4. T.
aesselaat speciaal te belasten met de voorlichting aan de r-k kerk aldaar.
Er is bijzonder v.eel belangstelling voor de reformatie, ieder wil inlichtingen.
rong jaar hebben t!,5 priesters in ons land hun ambt neergelegd. Daarvan
werk ten er dertig in het buitenland. In J966 traden omstreeks zestig priesters
"it. In 1965 was hel nog dertig. De 115 maken 1,3 procent van het totale
nontal priesters uit.
Het vijtde deeltje .Jezus is opgestaan' m dC uitstekende serie bijbeluitgaven
•oor geestelijk gehandicapten is verschenen. In vijftien eenvoudige tekeningen
met kot te tekst wordt het verhaal van Pasen vertelt. Er is ook nu weer een
grammofoonplaat apart bij te verkrijgen. De serie is een uitgave van het
G. De plaat is van de audiovisuele dienst van de oecumenische raad.
in zo'n dienst communie bijhebben, we
derzijdse communie, maar in ons pas
toraal beraad moet je streven naar het
haalbare. Dat betekent: adem inhouden
en doen wat mogelijk is. Als ik als
hervormde wat meer zou willen dan
zullen wij bijvoorbeeld het tempo van
de gereformeerden aanhouden, er zijn
regels ln het beraad.
Ikzelf ga ter communie waar ik wil.
ook bij de rooms-katholieken.
Hoe is de verhouding protestanten
rooms-katholieken
,Het woonklimaat voor protestanten en
de onderwijsvoorzieningen zijn hier heel
gunstig. Ook dominees zitten hier graag.
Er ligt hier in Brabant een allerple
zierigst stuk oecumene braak. Er zijn
geen wrijvingen, er is geen rooms-ka-
tholieke overheersing, alleen maar te
gemoetkoming. Er is een klimaat van
naast overdreven vriendelijkheid.
En voor de oprichting van het beraad?
,Ook toen waren de verhoudingen, voor
al ln het persoonlijke vlak gunstig.
Maar nodig was dat de interne, zelfstan
dige beleidslijnen zoveel mogelijk wer-
Marius de Leeuw, r-k glaskunstenaar wi
het schip der oecumene' voor ds werk ka i
Van den Akker.
den afgestemd op elkaar en dat de ker
ken weer zouden overlegen. Het pas
toraal beraad is daardoor geworden een
ontmoeting van de leiding der kerken,
die elkaar daarvoor niet van dichtbij
kende. Het was hoognodig voor de ker
kelijke planning.
Het hoogste aoel is al bereikt: een
nieuwe mentaliteit (niet meer het ex
clusieve, maar samen) en met gemeen
schappelijke verantwoordelijkheid. Te
lang hebben de kerken geleefd uit de
mentaliteit: waar heeft de ander on-
Het pastoraal beraad het eerste ln
ons land komt vier maal per jaar
bij elkaar. Dan wordt er gepraat. Niet
in de eerste plaats dogmatisch-theolo-
gische zaken komen aan de orde, maar
de praktische punten.
Waarom niet dogmatisch-theologisch
.Daaraan hebben we tot nu toe geen
enkele behoefte gehad. Dat is voorlopig
voer voor theologen.
Wij hebben te maken met de gemeen
schappelijke verantwoordelijkheid voor
de samenleving op de praktische pun
ten in het zuiden. We kunnen veel sa
men doen zonder in gewetensconflicten
te komen'.
Najaar 1966 werd een urgentiepro
gram opgesteld met drie punten: kerk
bouw, de recreatieve functie van de
kerken en de kerkelijke bevestiging en
inzegening van gemengde huwelijken.
Kerken: zijn die nog wel nodig?
.Bij de kerkbouw ging het erom elkaar
in de planning te betrekken: eventueel
samen bouwen en ruimte afstaan aan
kleinere kerken. Ik ben met u eens, dat
u vraagt of er nog wel kerken moeten
worden gebouwd. Persoonlijk ben ik
meer voor het stichten van wijkgebou-
wen. centra, samen met de overheid.
Ik ben geen voorstander van kerken'.
En de recreatieve functie van de ker
ken. Wordt daar al wat aan gedaan?
.De kerken gaan rekening houden met
de mensen, die in de weekeinden ko
men en met de grote vakantie. Ik vind
persoonlijk, dat het wel eens christe
lijker kan zijn om mensen te laten bil
jarten dan ze naar de kerk te halen:
om ANWB-borden neer te zetten in
plaats van kapelletjes'.
Is liet beraad wel nuttig en noodzake
lijk, gaat er voldoende uit van de kerk
voor de wereld
.Qua mentaliteit wel, wat de resultaten
betreft, toegegeven, nog niet helemaal.
De recreatie is een echt punt, waar we
samen aan kunnen beginnen. Een an
der punt: naarmate de omstandigheden
ongunstiger zijn in een provincie, de
verhoudingen stroever, is zo'n beraad
nog nuttiger, om de persoon te leren
kennen. Ik zelf zie graag veel mogelijk
heden tot samenwerking plaatselijk en
fuseringen van kerken'
üe kerken die niet meedoen, komen die
niet teveel erbuiten te staan?
.Ze manoevreren zich in een zelf geko
zen isolement met eigen sterilisatie en
frustratie. Hoe men durft op eigen hout
je kerkelijk te zijn, ik begrijp het niet.
Die kerken nemen het standpunt over,
wat Rome vroeger had. Zulke kerken
laden een ontstellende verantwoorde
lijkheid op zich'.
Heeft het .toporgaan' wel genoeg voe
ling met de plaatselijke gemeenten?
.Wij zijn ons volstrekt bewust van de
noodzakelijke doorwerking naar de
plaatselijke gemeente. Wij proberen le
der op de hoogte te houden, stellen ons
open voor advies en proberen plaatselijk
de samenwerking te stimuleren. Het zou
moeten komen tot een soort provinciale
synode of een algemeen kerkelijk con
cilie, zoals nu de R-K Kerk houdt
Voelen de jongeren zich er bij betrok
ken
.Dat is het volgende urgentiepunt: hoe
de jeugd er in deze zaak betrekken.
Bijvoorbeeld ln een oecumenisch jon-
gerenberaad, een soort schaduwkabinet
Wij willen geen citadel vormen van
kerken. Als het humanistisch verbond
mee zou kunnen doen, bijvoorbeeld in
de recreatie, dan graag. Het is wel
kom Het gaat om dienstbaarheid, niet
orn een nieuw triumfalisme. Wij excu
seren ons voor onze kerkelijkheid'.
Helvoirt maakte dit glas in lood raam
er van de Bossche hervormde predikant
(Van onze kerknieuwsredacteur)
Bisschop Ernst van Breda toonde
zich onlangs in een gesprek met ons
voorstander van meer contact tussen
de rk kerk en de protestantse kerken
ln Zeeland. In het bijzonder denkt
hij daarbij zoals men op deze pagi
na heeft kunnen lezen, aan een over
legorgaan zoals het pastoraal beraad
der kerken in Noord-Brabant en Lim
burg. .Zo'n beraad zou ik erg toe
juichen. Het is een gemis. Ik weet
met. waarom het er nog niet is in
Zeeland en West-Brabant', aldus
de bisschop van Breda.
Ds N. K. van den Akker, éên van
de voorzitters van het pastoraal be
raad in de zuidelijke provincies, her
vormd predikant in Den Bosch, ver
telt elders op deze pagina meer over
het beraad. Ook bisschop Ernst is
een van de voorzitters. Mgr Ernst is
niet de enige, die een pastoraal be
raad van de kerken in Brabant-west
en Zeeland mist. Ook ds A. G. v. d.
Stoel, gereformeerd predikant in
Bei-gen op Zoom, praeses van de
particuliere synode der gerefor
meerde kerken in Zeeland, waar
onder ook zijn gemeente valt, mist
een overleg van de kerken. ,Het
gaat in Brabant interessant en leuk.
maar in Zeeland is er nog niets. Het
is beslist een gemis. Wij kunnen
in Zeeland nu niet in de stroom der
ontwikkelingen meestromen op of
ficieel kerkelijk niveau. Er is in
Brabant een beraad, maar de rest
van het bisdom Breda, het Zeeuwse
deel, en de protestantse partners dar.
komen er niet aan te pas. Ik vind
lat bevreemdend. Ik meen, dat de bis
schop van Breda vooral georiënteerd
is op Brabant. Ikzelf heb nog nooit-
iets van het patsoraal beraad ge
merkt, aldus ds v. d. Stoel. Zijn her
vormde partner, Us B. Zoodsma, prae
ses van de provinciale kerkvergade
ring der herv. kerk ln Zeeland, is
ook van mening, dat op puur kerke
lijk terrein meer contact bepaald
nuttig zou zijn tussen 't protestantis
me eh rooms-katholicisme m Zeeland.
Er is wel - op kerkelijk maatschap
pelijk vlak zoals men weet - nauw
contact tussen het hervormde, ge
reformeerd en zijdelings ook met
't rooms-katholiek maatschappelijk
werk in Zeeland. En juist die organen
zijn de denk- en doecentra van de
ze drie kerken in Zeeland. Op het
niveau van de leidinggevende kerke
lijke organen, zoals PKV en parti
culiere synode, is er vrijwel geen
contact. De protestantse kerken in
Zeeland beschikken in die provincie
eigenlijk niet over een rooms-katho-
liek adres. En Breda is ver weg
In het maartnummer van .Gezondheidszorg', het maandblad van het Groene Kruis, staat
een alleszins lezenswaardig stuk van de heer H. d'Olivat, directeur van de Stichting Zilve
ren Jeugdcentra, waartoe behoort ,Het Zilveren Schor' bij Kleverskerke. Hel gaal over
de ontmoeting, de echte ontmoeting van mensen ,uit verschillende werelden, die elkaar
moeten leren kennen en aanvaarden', met alle beperktheden van onszelf en anderen'. Het
artikel gaaf natuurlijk over het werk in de zilveren jeugdcentra en daarmee vooral over
de jonge generatie die zich tegenwoodig nog al weet te roeren in praktisch alle landen
van de wereld. Bewust werd gekozen voor de term jonge mensen', omdat dat de mondig
heid en recht op het volledig mens-zijn aangeeft en niet suggereert dat iemand van
•en jaar of 21 nog zo'n hoop te leren heeft voordat hij volwassen is. Volwassenheid hangt
niet allereerst samen met leeftijd, maar met voldoende kritiek en zelfkritiek.
Er zijn mensen van 60 Jaar die nog niet vol
wassen zijn en dit ook nooit zullen worden
Het gaat in deze Jeugdcentra dus allereerst
over de ontmoeting, welke men tracht op
velerlei wijze tot stand te brengen. Allerlei
mogelijkheden zijn er, door discussie, spel, film
enz. Doch, ,de ontmoeting', zoals bedoeld in
de zilveren jeugdcentra, blijkt al werkende te
beginnen bij Je zelf in plaats van bij de ander.
Dat is een ontdekking die in de afgelopen ja
ren door de leiding werd ontdekt en die de
zaak inet eenvoudiger maakt. Wie ben ik zelf
die ontmoet? Zo zijn deze Jeugdcentra ge
groeid tot centra van jonge mensen in plaats
van centra vóór jonge mensen. In zijn verhaal
vertelt hij van een leider van een bedrijf die
was meegekomen met de mensen aan wie hij
leiding moest geven. Nadien merkte hij op:
,Het lijkt wel of ik met een heel andere groep
hier gekomen ben dan waaraan ik leiding gaf
in mijn bedrijf en toch zijn het dezelfde jon
gens'.
Laat het bovenstaande een inleiding z(jn op
de tweede plenaire zitting van het pastoraal
concilie van de rooms-katholieke kerk, dat de
vorige week te Noordwjjkerhout is gehouden.
Wat we na de eerste zitting van januari heb
ben gezegd, dat er niet veel ls uitgekomen,
kunnen we nu herhalen, maar eveneens knnen
we herhalen de opmerking die we er toen aan
hebben toegevoegd, dat niettemin die bijeen
komst als een belangrijke gebeurtenis mag
worden aangemerkt en naar aanleiding van
het artikel van de heer H. d'Olivat, zouden
we ook hier het woord .ontmoeting* willen
gebruiken. Al weet men in vele dingen niet
hoe men het zeggen moet en al ligt geenszins
de weg naar de toekomst die men moet gaan
helder en duidelijk voor ogen en al blijft het
een zoeken en tasten, toch is zulk een verga
dering belangrijk, juist omdat het een ont
moetingspunt is geworden, waar men niet al
leen de ander in zijn gedachtenwereld leert
kennen, maar waar ook de vraag gesteld
wordt: wie ben ik zelf?
De bisschoppen die ons land kent, zijn ln
zekere zin te zien als .bedrijfsleiders'. Door de
eeuwen heen ls hun ambt zo gegroeid dat het
laatste en beslissende woord van hen werd
verwacht. Welbewust hebben zij op dit concilie
niet ln het praesidium zitting willen nemen.
Het leiding geven aan dit concilie is overgela
ten aan voornamelijk .leken' en het is hier
een gewone zaak geworden dat men achter
de tafel een vrouwelijke voorzitter de hamer
ziet hanteren. (Wat dat betreft zijn ze verder
dan de protestantse kerken). De bisschoppen
hebben hun pltats in de zaal. Wat speciaal
deze tweede zitting betreft: er is één dui
delijk in het oog springend verschil met de
eerste. (We halen hier de Volkskrant aan.)
Toen. in januari, werd het algemeen gebeuren
eigenlijk beheerst door de vraag: wat doet
het episcopaat? Blijven de bisschoppen keurig
en streng achter hun tafel zitten of komen
zij over de brug? Gaan zij tussen het gewone
kerkvolk in staan? Die vraag is gelukkig po
sitief beantwoord. De bisschoppen hebben
duidelijk hun engagement (verplichting) be
wezen. Dat is met blijdschap aanvaard en
wordt nu ook reeds als vanzelfsprekend be
schouwd. Een persoonlijke interventie (tussen
komst) van de kardinaal hoort tot de gewone
gang van zaken. Zij hebben zitten luisteren
om op te merken wat er bij anderen leefde.
Ook zij zullen bij zich zelf wel eens hebben
gedacht: het lijkt wel of ik met een heel an
dere groep hier samen ben en toch zijn het de
zelfde jongens en meisjes.
Het behoeft ons daarom in 't geheel niet te
verbazen dat het rapport over het kerkelijk
gezag voor de tweede keer van de tafel is
geveegd en wederom naar een commissie is
verwezen om nog eens herschreven te wor
den. Men is in deze bisschoppelijke kerk zo
zeer gewend aan het gezag dat er geweest
is, dat het moeilijk is over te schakelen. Wie
kan deze moeilijkheid niet verstaan? Mis
schien is het feit dat er niet-rooms katholieke
leden van het concilie waren die, volgens de
verslagen welke we lazen, juist hier hun mond
hebben geroerd, van doorslaggevende beteke
nis geweest. Al hebben deze dan geen beslis
sende stem, zij kunnen toch zeggen wat z(j op
het hart hebben en op het punt van het ker
kelijk gezag hebben zij het gedaan. Er werd
ln dit rapport, volgens hen. te weinig gewezen
op het werkelijk gezag dat Christus ln zijn
kerk moet hebben en op de noodzaak ruimt*
over te laten voor de Heilige Geest. De evan
gelische blijdschap dat een kerk onder deze
leiding (waarbij we tevoren niet weten waar
we terecht komen) mag leven, werd volgens
hen gemist. ,En daarmee was het lot van dit
rapport feitelijk al beslist'.
Met de vraag naar het kerkelijk gezag raakte
men aan allerlei andere vragen. Het ging
in het rapport natuurlijk allereerst over het
rooms-katholiek kerkelijk gezag. Doch daar
over kan men niet meer spreken zoals dat
vroeger gebruikelijk was. Allereerst omdat
men niet meer los komt van een oecumenische
gedachtengang. Naast zich kent men andere
kerken en op dit .naast zich' is zoveel nadruk
gevallen, alhans op dit pastoraal concilie, dat
het .tegenover zich' ls weggevallen. Dat ls,
geloven we, wel het kernpunt van de totale
verandering ln de gedachtengang. De kerk
,van Rome in ons land wordt lid van de Raad
van Kerken in Nederland. Al mag deze dan
nog altijd niet helemaal van de grond zijn.
dit neemt toch niet weg dat het feit dat
men daarvan lid zal worden, van niet te on
derschatten betekenis ls. Met die Raad van
Kerken komt er zo iets als wat die zilveren
jeugdcentra willen zijn. Men wil de ander ont
moeten en dan ls de vraag niet meer te ont
gaan: wie ben lk zelf? Kritiek en zelfkritiek
STEMMEN UIT
DE KERKEN
gaan Inderdaad hand in hand, tenminste wan
neer het goed ls. ,Is de kerk bereid een bewe
ging te zijn, of blijft zij een Instituut? Met
andere woorden: wordt zij de kerk van Maar
ten Luther King, of blijft zij het traditionele
instituut met zijn verouderde structuur?' We
halen hier wederom de Volkskrant aan, die
meent dat deze vraag voortdurend en onmis
kenbaar de achtergrond was van het gevoer
de beraad op het pastoraal concilie. Het ant
woord dat uiteindelijk op deze vraag gegeven
zal worden, ls van doorslaggevende betekenis
voor de toekomst van de rooms-katholieke
kerk in ons land. We hebben zo de gedachte
dat ook een volgend rapport over het kerkelijk
gezag onbevredigend en onvoldoende zal blij
ken te zijn. Dat ls helemaal niet erg ook, want
moet een kerk niet altijd worstelen met de
vraag: wie ben lk eigenlijk? Ztj moet met
deze vraag worstelen aan de hand van het
evangelie en dan kunnen we inderdaad niet
tot een stevig opgebouwd instituut komen,
maar tot iets dat voortdurend in beweging
is. zoals dat het geval is met de wateren der
zee.
Toen we dit laatste neerschreven hebben we
niet alleen gedacht aan de kerk in ons land
die nu pas de tweede zitting van het pastoraal
concilie achter de rug heeft, maar aan alle
kerken die ons land kent. Ztj zitten voor
dezelfde vragen, omdat zij alle eveneens zitten
met kerkelijke instituten en daarvan nog al
eens danig last hebben. We denken niet in
het minst aan onze eigen Ned. hervormde
kerk, maar ook de andere kunnen hier ge
noemd. Het concilie heeft gepraat en er is in
die vier dagen veel gesproken. De synoden
van de verschillende kerken praten en we wil
len geenszins beweren dat er geen belang
rijke dingen worden gezegd. Maar het leven
gaat voort, het leven in al zijn verhoudingen.
Er moeten ln de praktijk van dit leven, ook
van het kerkelijk leven, beslissingen worden
genomen. Ze worden in de kerk ook genomen.
Maar we krijgen zo de indruk dat de officiële
kerkelijke Instanties telkens weer een slag
achter zijn bij dat voortgaande leven.
H.
Misschien behoort ook u tot de
mensen die vinden dat de tele
visie in plaats van oorlogsbeel
den beter wat meer kon laten
zien van de vrolijke kant van
het leven. Ondanks deze wens
wordt u toch telkens opnieuw
geconfronteerd met ellende:
moordpartijen in Vietnam en
Amerika.... om slechts enkele
voorbeelden te noemen. Je kunt
je afvragen: heeft dat alles
iets le maken met de straat
waarin ik icoon: met het ge
zin, de school, liet bedrijf waar
in ik leef en werk t
Heeft de oorlog iets te maken
met mijn vrije tijd, met mijn
doen en laten van elke dagt
lk dacht van teel! Ook al ken
ik u waarschijnlijk met. toch
meen ik te mogen zeggen dat
er ook in uw leven een stuk
oorlog heerst.... De televisie
kuit je afzetten, maar je zelf
ontvluchten gaat niet., wel kun
je trachten te weten te komen
waar er in jouw leven ran
oorlog sprake is. Al bi) al een
met zo prettige vraag: want
het is typisch voor ons men
sen dat we graag praten over
zaken die ,ver weg' zijn, over
de minder goede eigenschap
pen van anderen!.... maar over
de oorlog in je eigen leven
gaan nadenken: dat is nu met
bepaald uitdagend! Toch nodig
ik er u toe uit: want het zou
wel eens tot gevolg kunnen
hebben dat uw .oorlogsslag
veld' van lieverlede gaat ver
anderen irt een oase ran vrede,
dat uw duisternis over gaat in
Uchtspreiding.
Misschien drukte ik mijzelf
daar juist een beetje ongenuan
ceerd uit toen ik zei dat er
ook in uw leven een stuk oor
log heerst. Beter had ik waar
schijnlijk gezegd: uw leven
verloopt op het ritme van oor
log en vrede, van duisternis-
licht. Dit ritme dat is de
sfeer en de geest waarin u
leeft hebt u zelf voor een
groot stuk in handen. U bent
het namelijk die licht uitstraalt
of duisternis verspreidtdie
oorlog voert of in vrede leeft.
Altijd gaat er iets van u uit.'
Ik veronderstel dat het niet no
dig is dit alles nader uit te
werken. Denkt v maar aan da
verhouding met gezinsgeno
ten, aan de contacten met bu
ren, met collega's of medeleer
lingen...
In mijn leven neemt Jezus
Christus een grote plaats in.
Hg zegt tot mij: ,G\j zijt het
zout der aarde" en ook .Gij zijt
het licht voor de wereld'.... Hij
verwacht dus iets. Hij ver
wacht veel! Hij zegt niet: A?
die anderen staan jou ten dien
ste, jij kunt rustig een wach
tende houding aannemen'. En
dan moet ik denken aan de
indrukwekkende inaugurele re
de welke J. F. Kennedy hield
op 8 november 1960. Een pas
sage ervan luidde: Mede-Ame
rikanen, vraag niet wat uw
land voor u kan doen, vraag
wat kunt doen voor uw
land....'
Vraag niet, geachte lezer (es),
wat al die anderen voor u
kunnen doen maar stelt u zich
eens eerlijk voor de vraag wat
u in feite doet voor degenen
die u dagelijks ontmoet, met
wie u samen mag leven. Als
ieder ran ons zich met die
vraag zou bezig houden zou er
in onze samenleving meer vre
de zijn dan oorlog, meer licht
dan duisternis.
SAS VAN GENT, L. TESTERS
