SOWJET-BURGER NAUW BIJ
STADSBESTUUR BETROKKEN
Waarom
behelpt u zich.
U kunt toch een
Mercedes-Benz
Diesel rijden!
Herbouwd Leningrad heeft allure
4
NIEUW VOORSTEL OVER BOUW
AULA IN RAAD KRABBENDIJKE
In top meer
partijleden
Optreden tegen
loslopende honden
2 NIEUWE DIESELS!
Anders enorme chaos
TWEEDE DUBBELDEKKER VOORAL
VOOR KRUININGEN-PERKPOLDER
Nog geen antwoord
van minister
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 25 MAART 1968
Nu in goedkopere uitvoering
(Door drs M. L. Snijders)
LENINGRAD Burgers, bij beschieting is het aan deze kant van
de straat bijzonder gevaarlijk
Dat staat, witte letters op een blauwe achtergrond, nog op een
muur van een huis aan de Newski Prospekt, Leningrads belang
rijkste winkelstraat. Het is een van de vele herinneringen aan het
verschrikkelijke beleg dat deze tweede stad van de Sowjet-Unie tij
dens de laatste oorlog heeft doorgemaakt. Zeshonderdduizend
mensen zijn bij dat beleg van honger omgekomen en tienduizenden
woningen en gebouwen, vernield. Toch is Leningrad nu weer een
van de mooiste steden ter wereld: dankzij alles wat uit de tijd van
de tsaren is overgebleven. Leningrad is niet zo gezellig als Moskou,
wat statiger door aanleg zowel als door de aard van zijn bewoners,
maar van een allure die vooral doet denken aan Parijs en Washing
ton. Hoewel de vroegere tsarenhoofdstad veel ouder is dan de
Amerikaanse hebben de twee steden gemeen dat ze door één ont
werper in één keer zijn ontworpen. In Leningrads geval ligt het be
gin onder Peter de Grote in 1703. Prachtige paleizen zijn er in de
jaren daarna gebouwd, zowel voor de tsaren zelf als van hun hof
houding en voor de hoge staatsinstellingen. De overheersende
bouwstijl van het stadscentrum is een feestelijk barok, waarbij de
versierende elementen wit zrjn gehouden en de muurvlakken zacht
groen of roze, blauw of geel. Terwijl in Moskou vele straten in het
centrum tot op de dubbele breedte moeten worden gebracht om het
huidige en het te verwachten verkeer te venverken, is Leningrad
twee eeuwen geleden al zo royaal opgezet, dat alle straten ook voor
de twintigste eeuw nog breed genoeg zijn.
van de tribune af kunnen deelnemen
aan de discussie.
Van de 615 gedeputeerden zijn er
353 mannen en 262 vrouwen. Van
hen zijn 315 fabrieksarbeiders. Lid
van de communistische partij zijn
er 342. De Sowjet kiest 27 leden tot
executieve, waaruit weer de voorzit
ter. de burgemeester zouden wij zeg
gen, wordt gekozen en zes plaats
vervangers. Er zijn in totaal acht
betaalde functionarissen in de exe
cutieve.
De executieve komt tweemaal per
maand bijeen. Van de 27 leden van
de executieve zijn er drie géén lid
van de partij. Het percentage par
tijleden neemt dus toe naarmate het
orgaan hoger is: een algemeen ver
schijnsel in Rusland. Van de totale
bevolking is maar' vijf procent lid
van dc partij (12,6 miljoen mensen),
wat neerkomt op een procent of
acht, negen van de naar leeftijd in
aanmerking komenden.
dat alleen de oppervlakte van woon-
en slaapkamers wordt meegerekend
en niet die van keukens, kasten, gan
gen en dergelijke. Vergelijking met
Nederlandse standaarden vereist dus
enig rekenwerk. Gelukkig beschik
ken we over een onderzoek dat in
1967 heeft plaatsgevonden in de
Utrechtse nieuwbouwwijk Overvecht-
Zuid, geheel bestaande uit woning
wetwoningen. waar 900 woningen zijn
opgemeten en waar de reële bewo
ning is geteld.
Woningen
Daaruit blijkt, ,dat het .nuttig vloer
oppervlak' van drie verschillende ty
pes vierkaiuc-rwoniiigen respectieve
lijk is: 56,5, 57,5 en 62 vierkante
meter. De gemiddelde bewoning was
achtereenvolgens 4,3, 4 en 4,3 per
sonen, hetgeen neerkomt op een aan
tal vierkante meters per persoon van
respectievelijk 13,4, 14,4 en nog eens
14,4 vierkante meter.
Nu is deze vergelijking niet hele
maal eerlijk: er worden in Lenin
grad vrijwel geen vierkamerflats ge
bouwd: de nieuwbouw bestaat ge
heel of vrijwel geheel uit één-, twee-
en driekamerflats. De driekamerwo
ningen in de onderzochte Utrechtse
wijk hadden een oppervlakte van
48 vlerkante meter, de gemiddelde
bewoning was 3,1 persoon, zodat er
per persoon 15,5 vierkante meter
nuttige vloeroppervlak beschikbaar
was. In de drie types 2,5-kamerwo-
ningen in Overvecht stond per reële
teerden waarvan 131 lid zyn van
de partij) een executieve van 11
(van wie negen leden van de partij).
Niet minder dan 7256 andere bur
gers zijn en het wordt me op
een schema getoond via allerlei
commissies bij het werk van die or
ganen betrokken. Daar zijn bij oom-
heid, handel, woningen, discipiini
wy zouden zeggen burgerplicht) en
hulppolitie.
Maar wat deze gemeente vooral in
drukwekkend maakt is het restaura
tiewerk dat wordt verricht aan het
gigantische zomerpaleis van de tsa
ren, het Catharinapaleis dat in de
oorlog onherkenbaar is beschadigd
en door de Duitsers bovendien nog
zwaar is geplunderd. Poesjkin lag
toen net achter de Duitse linies eü
de barokke zalen die eens de pronk
zuchtige tsaren en tsarina's tot zo
merverblijf hadden gediend, werden
als opslagplaatsen, garages en stal
gebruikt, voorzover niet de daken bij
beschietingen waren ingestort.
Het is overigens opvallend hoe de
rondleidinged door dergelijke gebou
wen ook bij de tentoonstelling van
het beleg om de stad Leningrad
de gidsen nooit spreken over .de
Duitsers' maar altijd over ,de fas
cisten'. Historisch gesproken is die
benaming niet geheel juist, maar zij
geeft wél duidelijk aan dat de Rus
sen veel minder het Duitse volk de
schuld geven van wat er in de twee
de wereldoorlog in hun land is ge
beurd. dan de leiders van het volk.
De foto's vaD de toestand van het
Catharinapaleis aan het eind van de
oorlog tonen een hopeloos lijkende
verwoesting. Maar de Sowjetstaat
heeft een sterk ontwikkeld gevoel
voor de waarde van het historische
en met oneindig geduld wordt ver
trek na vertrek weer in de oorspron
kelijke vorm gerestaureerd. Een Chi
nees wandtapijt is nageschilderd aan
de hand van een stukje van enkele
vierkante centimeters dat na de oor
log achter een van de spiegels werd
gevonden: honderden vierkante me
ters wand en plafond worden weer
bedekt met het krullerige en ver
gulde houtsnijwerk en met schilde
ringen waarvoor vakmensen speciaal
zijn opgeleid. Zij hebben een levens
taak in liet vooruitzicht, evenals de
vloerenleggers, die mét behulp van
oude foto's de kunstig ingelegde vloe
ren weer reconstrueren. Want meer
dan twintig jaar na de oorlog is nog
met de helft van het Interieur weer
in toonbare staat gebracht, terwijl
van het kostbare meubilair een groot
deel nooit meer na te maken zal zijn.
Met vilten sloffen onder de schoenen
gebonden, schuifelen we door de za
len die uitzicht geven op de nu dik
ondergesneeuwde wjjdse tuinen, die
eens Versailles naar de kroon kon
den sleken. En ik verhaas me een
beetje over dc volkomen echte trots
waarmee deze vertegenwoordigers
van de communistische staat mij het
herstel laten zien van de monarchis
tische resten uit hun nationale ver
leden.
Het stadsbestuur van deze wereld
stad (3,7 miljoen inwoners) zetelt in
het gebouw van de vroegere staats
raad. In de grote vergaderzaal staan
de wapens van de tsaren nog op
de kristallen luchters, al zijn op en
kele muurvlakken ter wille van het
evenwicht sikkels en hamers aange
bracht. De stedelijke democratie is,
binnep het één-partirsysteem in zo'n
stad veel verder ontwikkeld dan wij
ons in het algemeen voorstellen als
we aan de Sowjet-Unie denken.
De stad is verdeeld in kiesdistric
ten van 6000 inwoners die ieder één
gedeputeerde kiezen voor de stede
lijke Sowjet. De kandidaten kunnen -
worden gesteld door industriële be
drijven, verenigingen of door de com
munistische partij. Op een openbare
vergadering wordt per district één
kandidaat gekozen om op het stem
biljet te staan. Haalt die kandidaat
bij de verkiezingen de meerdeVheid
dan is hij gekozen, haalt hij die niet,
dan moeten nieuwe verkiezingen
worden gehouden. Dat laatste komt
niet vaak voor. Eenmaal per maand
moet de gekozene zich beschikbaar
stellen om met zijn kiezers te spre
ken, een gelegenheid waarvan druk
gebruik wordt gemaakt. Is het kies
district ontevreden over zijn gede
legeerde dan kan een initiatief wor
den genomen om hem terug te roe
pen.
Kandidaatstelling door een losse
verzameling burgers is onmogelijk:
een nieuwe groepering kan dus niet
worden gevormd. De PSP Juul in de
Sowjet-Unie niet kunnen ontstaan.
Ook kan, door hot districtenstelsel,
een kandidaat met een over de hele
stad dun-gespreide aanhang nooit
worden gekozen: een vertegenwoor
diger van een nieuwe provo-partij is
in de Sow jet van Leningrad ondenk
baar.
In de districten zijn de woonblok
ken (tien tot vijftien woonhuizen)
weer kleiner eenheden die mogelijk
heid geven tot Inspraak van de bur
ger in het bestuur van de stad. Ie
der van die woonblokken heeft een
kantoor waar meestal gepensioneer
den werken die zich bezighouden met
gemeenschappelijke belangen van de
bewoners: scholen, speelplaatsen,
verbeteringen aan de huizen, vrije
tijdsbesteding. bibliotheken en de
vorming van hulppolitie. Van tijd tot
tijd houden de gedeputeerden in
hun distneten hearings, met name
over het verkeer. Burgers die daar
bij een actieve rol spelen worden
uitgenodigd de vergadering van de
stads-Sowjet bij te wonen, waar ze
Door de triomfboog van het ge
bouw van de vroegere keizerlijke
generale staf, een blik op het-
voorplein van het winterpaleisI
SPOEDIG DEFINITIEVE
SUBSIDIEREGELING
BIJZONDER JEUGDWERK
MIDDELBURG Op bet departement
is men thans zover gevorderd met een
definitieve subsidieregeling voor liet. bij
zondere jeugdwerk, dat gs hopen in
de junivergadering en zo niet dan toch
wel in de daarop volgende vergadering
een algemene provinciale subsidiere
geling voor dit jeugdwerk aan de staten
te kunnen voorleggen. Dit deelde ge
deputeerde A. L. van Geesbergen (kvp)
mee aan de staten tijdens de behan
deling van het subsidiëringsvoorstel
voor net bijzondere jeugdwerk.
De heer Van Geesbergen liet onder
andere de heren D. Geuze (ar) en C.
J. Buurman (ch) weten, dat er moge
lijk ook een subsidieregeling komt voor
het vrije jeugdwerk. Op vragen van de
heren J. Stenvert (pvaa) en dr. W. R
V. Dusarduijn (kvp) verzekerde de ge
deputeerde. dat in afwachting van de
vaste subsidieregeling coulant zal wor
den gehandeld ten opzichte van de ver
schillende subsidie-aanvragen. De heer
C. Boender (sgp) verklaarde, dat zijn
fractie niet tegen zal stemmen. .Er
zijn verschillende zaken in de culturele
sfeer, die voor ons bezwaarlijk zijn,
ir er zit ook veel goeds in'.
Budget
Van de begroting van 664 miljoen
roebel is 90 procent afkomstig van
de economische activiteiten die in de
stail plaatsvinden en waarvan de
stad een deel krijgt, de rest van de
belasting die via de landsoverheid
win de burgers wordt gelieven. Aan
de economische activiteiten en de
gemeentelijke diensten wordt 53 pro
cent van de uitgaven besteed, aan
onderwijs en cultuur 46 procent, aan
onderhoud en administratie 0,72 pet
en aan andere zaken 0.56 pet. De
begroting van Leningrad is onder
worpen aan de goedkeuring en even
tuele wijziging van de ministerraad
van de Russische republiek, de groot
ste van de 15 republieken waaruit
do USSR bestaat. Die positie deelt
de stad alleen met Moskou, want al
le andere steden staan onder finan
cieel toezicht van een soort provin
cie, die territorium heet.
De stad houdt zich met veel meer
activiteiten bezig dan onze steden,
omdat er geen particuliere onderne
mingsvormen en veel minder parti
culiere verenigingsactiviteiten zijn
dan wij kennen. Zo heeft de stad
een fabriek van bureaulampen, kin
derspeelgoed, sloten, meubelen en ta
felgerei en ook reparatiewerkplaat-
sen en stomerijen. Ook de bouw-'
activiteit valt helemaal onder het
stadsbestuur. En zo komt het dat
in de stedelijke bedrijven meer dan
600.000 mensen werkzaam zijn. Bij
het bouwwezen alleen werken 67.000
man, met nog eens 30.000 bij de
grondstoffenproduktie. Maar zij zor
gen dan ook per jaar voor een 45.000
woningen met een .nuttig vloerop-
pervlai' van 1.6 miljoen vierkante
meter, dat is gemiddeld 35.5 m2 per
woning.
Bij de huidige nieuwbouw wordt per
persoon 8,4 vierkante meter woning
gebouwd. In het huidige vijfjaren
plan zal dat worden opgevoerd tot
9 vierkante meter. De term .nuttige
vloeroppervlakte' houdt daarbij in.
inwoner ter beschikking: 16.5. 18.5
en 19,8 vierkante meter per persoon.
Met andere woorden: in de .krapste'
nieuwbouw woningwetwoningen in
Nederland heeft iedere bewoner an
derhalf keer zoveel ruimte als zijn
Russische medewereldburger. In de
ruimste typen ruim tweemaal zoveel.
Eén belangrijk winstpunt voor
dp Russische flats: ze hebben alle
maal een bad terwijl wij, achter
gebleven als we in dat opzicht nog
zijn. alleen douches inbouwen. Plus
punt voor Nederland nog: er wordt
in onze nieuwste nieuwbouw veel
meer aandacht besteed aan de entree
van de huizen dan in de Sowjet-
Unie. waar de kale betonnen trap
penhuizen ook nu nog de eerste ken
nismaking vormen met de wooncul-
tuur. Pluspunt voor de Russen nog:
hun kamers zijn dan wel kleiner,
maar hoger zijn ze wel.
Mevrouw de burgemeester vanPoesfkin.
Poesjkin
Leningrad is administratief verdeeld
in negentien rayons, waarvan er vijf
voorsteden zijn. Een van die voor
steden is Poesjkin en PawTowsk, een
soort .ondergemeente' niet een eigen
Sovjet en een eigen burgemeester
die weer zitting heeft in de Lenin
grader stadsraadde charmante me
vrouw Maria Makarova. Haar ge
meente is in 1937 genoemd naar de
beroemde schrijver, die er heeft ge
woond, nadat het vroeger ,dorp van
de tsaren' had geheten.
Poesjkin is een recreatiegebied voor
Leningrad met een mooie omgeving
en met fraaie parken en het wordt
ook steeds meer woongebied voor
gepensioneerden. Als bouwkundig in
genieur is mevrouw Makarova trots
op de vele nieuwbouw in haar ge
meente. die in totaal, samen met
Pawlowsk. 110.000 inwoners telt*
1500 woningen per jaar Het zijn
simpele blokken, vele vijfhoog de
hoogte waarbij nog geen lift. be
hoeft to worden Ingebouwd enkele
ook hoger. Ze bevatten alleen één-,
twee- en driekamerwoningen; grote
re woningen worden niet gebouwd.
Ook eengezinswoningen bouwt Poesj
kin niet teneinde de beschikbare re
creatieruimte niet verder te vermin
deren. In tegenstelling tot de public-
relationsman van Leningrad, die geen
cijfer van het aantal woningzoeken
den ,wist\ r.oemt mevrouw de bur
gemeester haar tekort onmiddellijk:
5000 woningen.
De deelneming van de burger aan
het, stadsbestuur is in zo'n kleine
gemeente nog iets duidelijker te zien
dan in liet grote Leningrad.
De rayon-Sowjet heeft 222 gedepu-
KRABBENDIJKE De raad van
Krabbendijke zal zich in zijn vergade
ring van aanstaande woensdagavond op
nieuw bezighouden met de bouw van een
aula op de algemene begraafplaats. In
een vorige vergadering namen b en w
een voorstel in die richting, terug, om
dat de raad die een aula wel noodzake
lijk vond, toch aandrong op besparingen.
Collecte
De zendingscollecte in de Nederlands
hervormde kerk te Ovezande heeft
144,05 opgebracht.
Nu komt het college met het voorstel een
aula te laten bouwen, die niet tien me
ter lang, breed en hoog is. maar 9,5
meter bij 9,5 meter en 9 meter hoog.
Nu wordt voor het totale project
bouw en inrichting een bedrag van
rond de 85.000 gevraagd, waarbij de
exploitatiekosten zouden neerkomen op
7650 per jaar. Met het gebruik van de
aula wil men het begraafrecht op 70
inplaats van op 55 brengen. Dan zou
per jaar ongeveer 7200 uit de algemene
middelen voor de exploitatie nodig zijn,
zo rekent het college de raad voor. Dit
bedrag zal verminderen naarmate het
aantal inwoners stijgt.
B en w vinden, dat in de eerste plaats
gelegenheid gemaakt moet worden om
zonder hinder door de ligging van de
begraafplaats bij de rijksweg een uit
vaartdienst te kunnen houden. Men wil
het gebruik ei-van vrij laten, evenals in
andere gemeenten. Het college voelt
voor een matig tarief, om het algemeen
gebruik zoveel mogelijk te bevorderen.
Bij het voorstel wordt nog aangetekend:
.Wanneer het plan thans niet gereali
seerd wordt, zal er in de toekomst wei
nig vooruitzicht zijn, dat een dergelijk
project nog door en voor onze gemeente
gerealiseerd kan worden'.
De raad wordt woensdagavond ook
voorgesteld de algemene politieverorde
ning te wijzigen ten aanzien van de hin
der door loslopende honden. ,In sommi
ge gevallen durven kinderen niet meer
op straat, terwijl in het algemeen veel
last wordt ondervonden van honden, die
Ln de open tuintjes lopen en vernielin
gen aanbrengen', laat het college weten.
Het voorstel is te verbieden, dat honden
zonder toezicht loslopen op de openbare
straat en in de bebouwde kom. maar
ook dat ze zonder toezicht loslopen op
voor publiek toegankelijke plaatsen in
plantsoenen of beplantingen. Daarnaast
wil men het laten zwemmen van een
hond in de gemeentelijke vijver verbie
den.
Aan de orde komt verder een voorstel
200.000 te lenen voor de grondaanko
pen in het bestemmingsplan West, voor
welke lening goedkeuring is verleend.
Dan stellen b en w voor aan de heer J.
J. Korstanje, hoofd van de openbare la
gere school, eervol ontslag te verlenen
ïn verband met zijn benoeming tot hoofd
van een openbare lagere school in Mid
delburg. Het college wil wel trachten
nog enig uitstel te verkrijgen voor de
datum van ingang van dit ontslag, om
dat dit juist tegen het einde van het
schooljaar loopt. De vergadering begint
om 19 uur.
(ADVERTENTIE)
Weet u wel wat u mist? Rijden in een Mercedes-
Benz is anders. Die ruimte, die kracht, dat wagen- en
wegbeheersende sturen, de zekerheid van veiligheid.
Laat u voorrekenen dat deze kapitale wagen bij
30.000 kilometer per jaar de zuinigheid zélf is. Diesel
zuinigheid.
Maak deze week nog een openbarende proefrit in
de machtige Mercedes-Benz Diesel. Bel meteen de
dichtst bij zijnde dealer. Er wacht een Mercedes-Benz
Diesel op u.
paar jaa
de
MIDDELBURG Het is de bedoeling.,
dat de tweede dubbeldekker voor de
veerdiensten op de Weste.rschelde in de
eerste plant* ingezet wordt, op het veer
Kruinltigeii-I'erkpoldor. Dt gaf gedepu
teerde J. M. van Dongen (ar)1
bet statenlid I. Stenvert (pvda) tijdens
de behandeling van liet voorstel om de
begroting van de stunniboolilienstcn zo
danig I" wijzigen, dat 22 miljoen
uitgetrokken kan worden voor de houw
van deze boot. I)e heer Van Dongen
nas het niet cle lieer Stenvert eens.
dat er een enorme chaos op de dienst
Kruinlngen-i'erkpolder zou ontstaan als
de eerste dubbeldekker zon uitvallen en
de tweede daar niet ingezet zou wor
den.
Het zou. zo zei gedeputeerde Van Don
gen in antwoord op een opmerking van
Boerenpartljlld G. Coppens, een mis
kenning van de realiteit zijn om de
>ouw van dc tweede dubbeldekker ach
terwege te laten en de gelden te be-
teramen voor de vaste oeververbln-
ling. ,Als nu het besluit voor een vas-
oeververbinding genomen zou wor-
'en, zou het nog minstens 10 k 15 jaar
rdat
jeerc!
iijn'. meende do heer Van Dongen. x
'i. commissaris <i<t koningin, mr. Jij
van Aarteen, wee» er later op, dat na
adingen
bouw "van een voste oeververbinding
slechts 5 jaar zal duren, indien nu hei;
besluit wordt genomen.
Gedeputeerde Van Dongen liet tenslot-j
te nog weten, dat er rekening is gehou-;
den met de onderlinge uitwisselbaar-1
heid van de veerboten; zo kan bijvoor-'
beeld de dubbeldekker ln noodgevallen)
bij de huidige fuik van het veer Vlis-
singen-Brcskens afmeren, hoewel dan
uiteraard het bovendek niet gebruikt
kan worden. Een antwoord van de mi
nister op het vtrzoelc van g.s. opdracht,
te willen geven voor de bouw van
de tweede dubbeldekker, ls nog niet
ontvangen.
De staten behandelden nog een an
dere begrotingswijziging, waaruit
bleek dat dc verhoogde veertarieven
ruim een miljoen in het laatje zul
len brengen. Dc heer Stenvert uitte
in dit verband nog eens zijn teleur
stelling over het feit, dat ondanks
de stroom van protesten de tweede
kamer achter de minister ging
staan. Dc lieei Van Dongen verze
kerde, dat het standpunt van g.s.
met dat van de heer Stenvert over
eenkomt.
De heer W. R. V. Dusarduijn (kvp)
merkte naar aanleiding van de opmer
kingen van de heer Stenvert op: ,De
PvdA kon overigens in de kamer niet
eens zijn financiële deskundige overha
len vóór te stemmen', daarbij doelen-l
op de stem var. de heer Pechard tegen
de motie-VVcstcrhout.
ICRCEDES-BENZ
goede ster op alle wegen
2 NIEUWE DIESELS!
Voorlopig keus uit 3 typen
(3 prijzen!)
alle drie met de i
nieuwste
veiligheidsvoorzieningen
dealer voor Noord- en Zuid-Beveland: Yerseke, Oude Torenstraat 27, tel. 01131-1348
N.V. GARAGE L. P. J. VAN OEVEREN Goes, Couwervestraat 51, tel. 01100-6100
dealer voor Zeeuwsch-YTaanderen:
N.V. GARAGE'T WESTEN Oostburg, Breedestraat 23, tel. 01170-2255
dealer voor Walcheren:
GARAGE MONA MMibs. St'Jimtol! 1522.fel.0118M697
