I ISRAËL EN EGYPTE
1BRITSER DAN BRITS
HOEZEER IS ELK
HET KIND
VAN EIGEN LAND
TENTOONSTELLINGEN TUSSEN DE EXPOSITIES
b,lr?"
ZATERDAG 9 MAART 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
9
(niiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiniiiiiiiiiiiniiiiimniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiimiiimimiiiiiiimiii
(Van onze correspondent in Jeruzalem
E JERUZALEM In politieke kringen in Jeru-
zalem gelooft men, dat de heftige demonstra-
ties van arbeiders en studenten in Egypte wei-
E nig goeds voorspellen voor de pogingen van
VN-bemiddelaar Gunnar Jarring om Israëliërs
en Arabieren met elkander te verzoenen. De be-
togingen worden algemeen gezien als een be-
j wijs, dat Nasser er de laatste tijd politiek zwak-
I ker op is geworden en lang niet meer die popu-
lariteit geniet, waarop hij bij het uitbreken van
j de zesdaagse oorlog kon bogen. In dat verband
betoogt men hier. dat hij in feite in dezelfde si-
tuatie is geraakt als koning Hoessein van Jor-
i danië. Beiden, zouden zegt men graag met
j Israël tot overeenstemming komen, maar dur-
i ven dat niet te erkennen uit vrees voor de
S extremistische elementen in hun land die iedere
j toenadering tot de joodse staat als hoogver-
raad beschouwen.
Uit dat parallelisme leidt men hier Intussen niet af,
dat Nassers dagen geteld zijn Maar het betekent
I volgens Jeruzalem wel, dat Nasser (evenmin als Hoes-
1 sein) nog langer alleen de toon aangeeft in politieke
zaken. Het zou niemand hier verwonderen als hij wat
I Israël betreft voor de op hem uitgeoefende druk zou
dijken en zou terugvallen op de lijn van frustrerende
onverzettelijkheid, die Egypte en Israels andere buurt-
staten noodlottig is geworden, maar ook Israël zelf wei-
nig meer heeft opgeleverd dan een even kostbare als
riskante beveiliging van zijn territoriale autonomie
Oe Thants speciale vertegenwoordiger voor het Mid-
den-Oosten, dr Gunnar Jarring. :s intussen uit de VS
1 naar zijn hoofdkwartier in Nicosia teruggekeerd. Men
verwacht hier elk moment een doorbreking van de hui-
dige impasse in de vorm van een uitnodiging aan Is
raël en zijn buren voor directe bespreking op Cyprus.
Dat Jeruzalem met graagte aan een dergelijke invita-
tie gevolg zou geven is zeker, maar men acht het hier
hoogst twijfelachtig of Cairo. Ammar en Beiroet er
even grif op zouden ingaan.
Libanon is geen probleem Daar heeft men er wel voor
opgepast zich in een militair avontuur te storten en
zich bepaald tot een formele oorlogsverklaring .zonder
verplichtingen onzerzijds'. Beiroet heeft zelfs herhaal
delijk laten doorschemeren, dat het met die oorlogstoe
stand verre van gelukkig is en blij zou zijn met een
normalisering van de betrekkingen, die Libanons door
de oorlog geschokte economie (toerisme) ten goede
zou komen. Toch heeft men er om reden van solidari
teit met de Arabische wereld geen andere keus dan
de lijn van de minste weerstand door te trekken en
zich op het stuk van vredesbesprekingen te identifi
ceren met de politiek van Cairo.
Ook Syrië is hier geen factor. Damascus wil nog al
tijd het onderste uit de kan hebben Men schreeuwt er
onverminderd om wraak, bereidt zich op een nieuwe
krachtmeting met Israël voor en negeert Jarring en
zijn pogingen om orde op zaken te stellen
Blijven dus als gesprekspartners Egypte en Jordanië
over. Hoessein, zo gelooft men hier. zal zich geheel naar
Cairo richten. Van zijn kant verwacht men geen zelf
standig beleid, al heeft men lang gemeend, dat het
bijzonder zwaar getroffen Jordanië eieren voor zijn geld
zou kiezen en los van Egypte wegen zou zoeken om tot
een vergelijk met Israël te komen. In laatste Instantie 1
gaat het dus, althans naar Israëlische zienswijze, om j
twee staten: Israël zelt.en Egypte.
Israël minister-president Esjkol heeft het een dezer 1
dagen weer eens uitdrukkelijk verklaard streeft j
hartstochtelijk naar vrede, maar dan naar een vrede 1
die gewaarborgd wordt door veilige grenzen. In feite j
betekent dit. clat het bepaalde grenscorrecties eist, die
zijn kwetsbaarheid in redelijke mate zouden verminde- j
ren. Egypte wil. officieel althans, van geen vrede ho- 1
ren. zolang Israëlische troepen aan het Suez-kanaal en j
de toegang tot de Rode Zee staan. Recente berichten
uit Franse en Amerikaanse bron hebben het doen voor- 1
komen, alsof Cairo op dit punt aan het inbinden zou j
zijn.
Men heeft hier reden om aan te nemen, dat In die j
meldingen 'n kern van waarheid schuilt en dat Nas- I
ser inderdaad water in zijn wijn heeft gedaan. Maar j
men geeft er zich in Jeruzalem rekenschap van dat
nog andere krachten dan die van de Egyptische presi- j
dent zelf aan het werk zijn. de Egyptische super- i
nationalisten, die bij de jongste betogingen hebben be- 1
wezen, dat zij als politieke factor niet te onderschat-
ten zijn. en Moskou, dat de Arabische staten door dik
en dun de hand boven het hoofd houdt om eigen doel-
stellingen in het Middellandse Zee-gebied te verwezen
lijken.
Hoe men in het Kremlin over Jarnngs vredesmissie
in werkelijkheid denkt, is voor Jeruzalem een onbeant-
woorde vraag. De Israëlische pers maakte dezer da- j
gen met nogal wat ophef melding van niet-officiële uit- j
latingen van Russische diplomaten in Amerika, die 1
hierop neerkwamen, dat Moskou Jarrings werk van j
harte steunt en geïnteresseerd Is m een spoedige vrede 1
tussen Israël en zijn tegenstanders. De bron. waaruit j
hier geput werd. was echter vrij apocrief. Hoewel som-
nr.ge politieke kringen m Israël geneigd zijn aan de-
ze berichten geloof te hechten, menen andere, dat Mos- i
kou weliswaar geen oorlog op grote schaal in het Mid-
den-Oosten wenst, maar er evenmin voor voelt aan de
spanning een einde te maken en de Arabische staten te
adviseren hun geschil met de Israëhs aan de gezamen-
lijke conferentielafel te bespreken.
De Israëlische minister van binnenlandse zaken. Chalm 1
Mosjeh Sjapira heeft intussen de zaak van de vrede
een slechte dienst bewezen door een order af te kon-
digen. die bepaalt dat de bezette streken niet meer 1
als .vijandelijk grondgebied' in de zin van de wet be-
schouwd mogen worden en die verder de Allenby-brug
bij Jericho de status toekent van officiële grenspost j
Het gaat hier, naar hij verklaarde, om een zuiver
administratieve maatregel, die niet meer dan formele J
waarde heeft, iedere politieke betekenis mist en louter
juridisch vastlegt wat al maanden lang In de praktijk
bestond. De Arabische staten zijn er echter fel door
in het geweer gekomen en zien er een slinkse poging
van Jeruzalem in om zonder veel omhaal een ,An-
schluss' van de bezette gebieden te bewerkstelligen j
Jn Egypte spreekt de semi-officiële „Al Achram' in
dit verband van een situatie, die nog gevaarlijker is
dan die Van juni 1967' en de Jordaanse bladen dringen
op een nieuwe Arabische topconferentie aan om de
zaak te bespreken en tegenmaatregelen te bera-
men. waaronder een boycot van dr. Jarring, die pas
zou eindigen met het Intrekken van het gewraakte be-
sluit. Tactvol kan men het optreden van het ministerie
van binnenlandse zaken op dit punt moeilijk noemèn
en op het departement van buitenlandse zaken heeft
het dan ook wrevel gewekt. Naar de woordvoerder van i
het departement mij verzekerde was tevoren geen over-
leg gepleegd en hoorde men voor het eerst van deze
delicate zaak over de radio. Wat het beleid voor de
bezette gebieden betreft, bestaat in Israël een verwon-
derlijk gebrek aan coördinatie tussen de diverse mini-
steries. Minister Sjapira's bijzonder onhandig getimede
order is daarvan wel een heel sterk staaltje.
.Die deze regels heeft gezongen.
Hi) zingt omdat h\) zingen moet;
Hii is van huis een Zeeuicsche jongen
Die mint zijn Schelde als 't eigen bloed;
Want al icat hij in maat vertelde,
De zoetste voois, den stoutsten keer,
Leerde hij van de vrije Schelde
Bij alle tij en alle iceèr".
Schriftgeleerden weten te meiden
dat P. C. Boutens ais Pieter Cor
nells Bouters ide r wordt pas later
een n) op 20 februari 1870 te Mid
delburg wordt geboren, en we! om
half negen in de morgen. Winkelier
Bouters woont met vrouw en kinde
ren op nummer 14 van de Middel
burgse Markt. De bomaanval, die de
Duitsers op 17 mei 1940 op Middel
burg uitvoeren, maakt Boutens' ge
boortehuis met de grond gelijk. De
kans op een klem museumpje is ver
keken Pieter Cornelis Boutens volgt
van 1884 tot 1890 het Middelburgs
gymnasium, begint m dat laatste
jaar aan de studie klassieke talen in
Utrecht en doet zijn doctoraal in
1896. In 1899 haalt hij de doctorsbul
m huis. Intussen is er dan al iets van
de dichter Boutens gesignaleerd.
In 1894 verschijnt bij F. P. d'Huy te
Middelburg zijn .XXV verzen van P.
C. Boutens jr.' Het boekje heeft ech
ter vier jaar later een herdruk nodig
om (met enkele aanvullingen) de
naam Boutens voor een publiek dat
dichters leest, ingang te doen vinden.
Na zijn studietijd verdeelt Boutens
zijn tijd over een privé-leraarschap
en de letteren. Het is beurtelings
stil en roerig rond Boutens. Van zijn
privé-leven komt de wereld uit de
eerste hand niet zo heel veel te we
ten. Op 14 maart 1943 komt het ein
de aan 't moeilijke leven dat dat van
Boutens was. Hij wordt 73 jaar. is
beroemd en vergeten en heeft ge
tuige zijn werk —een leven gehad
waarin de grote eenzaamheid en een
nog' groter verlangen naar dat iets
dat liefde voor hem zou kunnen be
lichamen, zwaar geaccentueerde
hoofdpunten waren
Boutens, beroemd en door een haast
dweepziek publiek tijdenlang op
zeer stevige schouders gedragen (de
dwepers zijn er nóg), heeft een vrij
omvangrijk lyrisch oeuvre op zijn
naam. Daarvan zqn te noemen de
bundels XXV Verzen, Praeludiën,
Stemmen, Sonnetten, Vergeten lied
jes. Carmina, Lentemaan, Strofen uit
de nalatenschap van Andries de Ho-
ghe. Liederen van Isoude, Zomerwol
ken, Bezonnen verzen, Honderd Hol-
landsche kwatrijnen. Achttien verzen
en Tusschenspelen. Daarnaast krijgen
spelen en vooral veel vertalingen van
klassieke meesterwerken zijn hand
tekening. Van Boutens dus regels ge
noeg. over Boutens niet te veel.
Waarschijnlijk heeft het ongrijpbare
van veel uit zijn werk, het moeilijke
dat afschrikt, er velen van afgehou
den nader in te gaan op wat Boutens
zei. De laatste tijd breekt echter een
herwaardering door, die minder met
toegenomen begrip en dweepzucht en
meer met de erkenning van een ook
voor de eigentijdse poëzie belangrijk
en authentiek dichterschap (dat niet
per definitie broodnuchter hoeft te
zijn) te maken heeft. Kenmerkend
voor deze ontwikkeling mag de
toch nog gedurfde uitgave zijn
van Boutens Verzamelde Lyriek, die
Polak en Van Gennep deze week de
deur uitdoen (2 delen 95). Eerder
verschenen onder meer de verzamel
de werken in zeven delen bij En
schede en Boucher, de bloemlezing
die Adriaan Morrlen voor Van Oor
schot maakte (en waarin hij de tijd
loze blunder maakte met een gemo
derniseerde Boutens-ontwrichtende
spelling te komen), de Ooievaar
103), .Mijn hart wou nergens tie
ren' (Bakker-Daamen). die van een
uitstekende inleiding werd voorzien
door Hans Warren, en de boekjes
(het grote proefschrift is nog niet
verschenen) van dr Karei de Clerck.
Aan deze Boutens, in meer dan één
opzicht een merkwaardig man,
wijdt Middelburg zijn geboorte
stad de komende weken een gro
te expositie. Directe aanleiding daar
toe Is het feit dat het donderdag 14
maart 25 jaar geleden is dat Bou
tens in Den Haag overleed Den
Haag, nog altijd ver van het Middel
burg waar Boutens kind was en waar
zijn hart mogelijk zou hebben kunnen
tieren. Want, hoezeer is Boutens een
kind van eigen land gebleven. Hans
Warren schrijft daar fn zijn inleiding
onder meer over: .Wolken en licht en
de golvende zee om de Zeeuwse ei
landen. ze bepalen en doordrenken de
sfeer van menig vers. Maar ook in de
dagelijkse omgang bleef Boutens met
Zeeuwse eigenaardigheden behept.
Niet alleen heeft hij de Middelburgse
tongval nooit verloren, hij sprak ook
gaarne het dialect van Walcheren,
vele gedichten zijn in het bijzonder
door Walcheren geïnspireerd; men
zou dat voelen ook al wezen de op
schriften dat soms niet uit. Er is wel
eens beweerd dat in Zeeland het eer
ste vleugje .latijnse.' zuidelijke lucht
aanwaait. Dit moge deels wensdroom
zijn. iets van waarheid schuilt erin.
Ook al is Walcheren geen Lesbos,
toch heeft de dichter zich daar thuis-
gevoeld als nergens elders. Zijn hart
nad daar mogelijk kun.nen tieren; het
is verkommerd in Den Haag.'
Middelburg haalt de zoon Boutens
terug. Het kind van eigen land hoeft
voor Nederland echter geen verloren
zoon te zijn. De .werken* zijn er im-
i AZIATEN UIT KENIA:
(Van onze correspondent ln Londen)
LONDEN ,U'lj .Mohammedanen
j zeggen dat wanneer je het armoedig
hebt, je ergens anders moet heen
gaan. Gods zegeningen zijn groter
dan die van enig ander land'. Aldus
een van de vele duizenden Aziaten,
die Engeland de laatste tijd zijn bin
nengestroomd. De meesten van hen
toonden dan ook weinig emotie toen
zij Kenia verlieten. Maar voor ve
len is de komst naar liet in Imn
ogen paradijselijke Engeland een
enorme teleurstelling geworden Zij
voelen zich op en top JJrils. In Ke
nia zoals ook vaal» elders in de Brit
se overzeese gebieden, waren het de
intelligente Aziaten, die liet kolonia
le systeem mogelijk maakten. Geen
woniler dat zij zich als een elite te
genover de onderontwikkelde au
tochtone bevolking niet de Britse
heersers indentlfioeerden en zich
laak Britser voelden dan Brits.
Maar nu maken zij kennis met een
soortgelijke discriminatie in liet land
van hun dromen, wat een dubbele
tragiek betekentZij zijn uit hun
land verdreven en dreigen In Enge
land over één kam te worden ge
sehoren met andere immigranten.
Zoals een van hen zei: ,Als student
in Engeland werd ik overal geres
pecteerd. Nu ben ik alleen maar
een gekleurde immigrant. Alen be
handelt mij alsof ik een gekleurde
arbeider ben'.
probleem van de gekleurde
immigranten, dat slechts voor een
klein deel een rassenprobleem
vormt. Hel Is het aspect van de mas
sale overstroming van een propvol
land met nieuwkomers dat de Brit
ten, zelf tot over hun oren in eigen
moeilijkheden, dwars zit. Zeker, de
Engelsen zijn als eilandbewoners een
maal behept met een ingeboren wan
trouwen tegen elke vreemdeling,
maar hun imperiale verleden heef!
geleerd verdraagzaam te zijn tegen
over de bewoners van hun vroegere
koloniën, die nog niet zo heel lang
geleden Engeland vrij konden bin
nenkomen. Afstand bewaren tegen
over vreemden en vooral als zij ge
kleurd zijn zit de Britten echter in
het bloed. Tn de Britse koloniën
waren gemengde huwelijken dan ook
zeldzamer dan elders
De trotse en zelfstandige Aziaten
voelen zich op en top Brit. In Ke-
nia zijn zij altijd nauw met de En
gelsen opgetrokken. Velen hunnei
voorouders waren al twee eeuwen
voordal de Engelsen kwamen hande-
laren. Het waren de Gujeratis uit
India, de steunpilaren van de Azia-
tlsche gemeenschap. De Aziaten
vormden er later onder de grote
Engelse hereboeren de middenlaag,
of zo men wil de tweede bovenlaag
zakenmensen, winkeliers, bankbe-
I dienden, kantoorklerken en vaklie-
den. onder wie vele kleine zelfstan-
1 digen. Zij waren ook sterk vertegen-
woordigd in de vrije beroepen dok-
I Iers. tandartsen en architecten. Het
I zijn vaak de verre afstammelingen
van de oorspronkelijke koelies, die
de Engelsen uit India lieten overko
men.
Door hun houding ervoeren zij hun
vertrek naar Engeland als een soort
thuiskomst, terwijl er ook een prak
tische kant aan hun houding tegen
over Kenia zit. Zij beseften dat het
Anglicaanse nationalisme steeds
meer een bedreiging voor hun po
sitie vormde, vooral naarmate de
Afrikaners beter onderwijs genoten.
Een aantal van hen koos bij de on
afhankelijkheid voor het Keniase
staatsburgerschap, maar de meer
derheid begreep dal indien men zijn
optie voor het Britse staatsburger
schap dat Engeland hen aanbood
zou afwijzen, er geen uitweg meer
zou zijn wanneer hel misliep. Een
Engelsman, die burger van Kenia
wordt kan altijd zijn Britse status
terugkrijgen. Voor de Aziaten be
stond die mogelijkheid niet. De In
diase status lokte hen evenmin aan,
omdat zoals zij zeggen .wij geen In
diërs zijn'
Voor vele Keniase Aziaten betekende
het aantreffen van de discriminatie
van de kleurling in Engeland een
schok, die hen de harde werkelijk
heid toonde. Iemand die drie maan
den geleden een winkel opende,
maakt het thans mee dat blanke
Engelsen binnenkomen, een bruin
gezacht achter de toonbank ontwaren
en snel rechtsomkeert maken. De
genen onder de Keniase immigran
ten die over kapitaal beschikken ma
ken zich op het ogenblik de minste
zorgen. Velen van hen kochten on
middellijk een huls, al is het veel
duurder en moeilijker dan In Nairo
bi en moet men met een veel be-
krompter levensruimte genoegen ne
men.
De meesten hunner hebben omdat
zij zolang in een Engelse maatschap
pij hebben geleefd en de taal mach
tig zijn geen moeite zich aan te
passen. Zij komen hier echter voor
het eerst in aanraking niet met de
koloniale Engelsman, met wie zij al
tijd op goede voet stonden, maar
met een zelf in grote economische
nood verkerende volksmassa, zodat
wrijvingen nauwelijks kunnen uitblij
ven. speciaal wanneer de nieuwko
mers erin slagen een toch al schaar
se accommodatie te bemachtigen en
wanneer hun kinderen een plaats
moeten vinden in de overvolle en
vaak door een hoog percentage
kleurlingen bezette schoolklassen.
Er zijn gebieden in Engeland waai
één op de twaalf inwoners gekleurd
is.
Tot deze groep, die na hun dure
vliegreis volkomen berooid aan
kwam, behoren talrijke Sikhs, die
werk trachten te vinden in het bouw
bedrijf en als zelfstandige timmer
lieden of loodgieters, waaraan men
een grote behoefte heeft, of auto
monteurs. Maar bijna allen zullen
met een lagere levensstandaard ge
noegen moeten nemen, omdat ln
Engeland alles zoveel duurder is
dan ln Kenia.
Een ander keerpunt is dat er nog 1
altijd veel te veel werkgevers j
zijn die kleurlingen weren. De rege- 1
ring zal daarom dezer dagen een 1
wetsvoorstel indienen tegen rassen- I
discriminatie in bedrijven en beroe- 1
immigranten die graden hebben
gehaald moeten vaak hun examens
ln Engeland weer overdoen. Dat
geldt bijvoorbeeld voor onderwijzers, j
die niet wisten dat zij- voor de af-
heid een aanvrage hadden moeten
kondiging van Kenia's onafhankelijk-
Indienen ter erkenning van hun di-
ploma's. Een aantal onderwijzers
waaraan in Engeland zo'n tekort be-
staat werkt thans voor een nietig
salaris als spoorwegklerk.
De Aziaten met hun grotere ontwik-
keling staan hier voor een nieuw
probleem, omdat zij een bedreiging i
vormen voor de tweede generatie van S
de andere immigranten Afrika-
ners. Westindiërs, Pakistani's na-
melljk de behoorlijk onderwijs ge-
noten hebbende kinderen, die geen
genoegen meer zullen nemen met de
ondergeschikte baantjes waarmee
hun vaders werden afgescheept. In
zekere zin een duplicaat van het pro-
bleem waarmee de Aziaten in Ke-
nia werden geconfronteerd Velen
hunner denken er dan ook nu al over
na korte tijd opnieuw hun biezen j
te pakken en naar een progressief J
land als Canada te gaan. dat reeds
heeft aangekondigd hen met open ar-
men te zullen ontvangen. .Als ik
ga', zegt een van hen. .dan zullen
mijn vrienden mij volgen. En dan
nemen wij een half miljoen pond
mee'.
Waarschijnlijk zullen de Aziaten in
Engeland net zo proberen te leven
als in Kenia, namelijk in een van
de buitenwereld zo goed als afge-
sloten eigen gemeenschap. Er zijn er
onder hen die in Kenia geen blanke
of Afrikaanse vrienden bezaten. Het
feit dat van velen familieleden.
vrienden ln Engeland woonden, ver-
gemakkelijkt bet aanpassingsproces
en ook het feit dat in zekere mate
Engeland nog een soort kaste-staat
is. met sterk gescheiden sociale la- J
een Maar door hei Isolement waar- J
in de Aziaten in Kenia speciaal i
de Hindoes verkeerden, kan de
klap van rassendiscriminatie die zij
thans ongetwijfeld zullen ondervin- j
ien. harder aankomen. Ook de op-
«enhooins van immigranten In in-
dustriesteden zoals in Wolverhamp-
ton en Birmingham vormt een he-
lemmering voor de gelijkmatige ver-
spreiding over het gehele land.
T"\e Engelsen zijn natuurlijk i
L' gevleid dat de Britse bruine
broeders hun land. dat zij zelf in
deze crisistijd zo plegen af te kam-
men, als een paradijs beschouwen, i
Hun zelfrespect krijgt hierdoor weer
een ruggesteun. Zoals een immi- j
grant filosofisch opmerkte, dat in i
een onzekere wereld het het beste
is ont Brits te zijn
Voor elk verhaal is het leuk ln een onbeschrijflijke wanorde een man te
plaatsen die de rust zelve is. In de onbeschrijfelijke wanorde, die de Middel
burgse Vleeshal deze week was. kan die gedwongen plaatsing achterwege bly-
ven. De rust zelve liep er al rond.
Jan Kuiper, veertig jaren, grijzend en met een vrij nadrukkelijke snor gewa
pend, houwt tentoonstellingen.
,Zeg maar1 .ontwerpt' tentoonstellingen. Dat dekt de werkzaamheden meer.
Dezelfde Jan Kuiper heeft een naam te verliezen als beeldend kunstenaar,
graficus, lithograaf, tekenaar, schilder, mozntekmaker.
In de grote galerieën van de randstad kan men Kuipers werk tegenkomen.
Het is er en blijft er. Exposities tussen de tentoonstellingen door.
JAN KUIPER BOUWT BOUTENS
De Hagenaar Jan Kuiper bouwt voor
de derde maal in Middelburg. De
eerste maal sloeg hij meteen raak
met de grote tentoonstelling .In blad
weerspiegeld'. Toen Middelburg een
ontwerper nodig had voor de expo
sitie .Middelburg 750 jaar stad in de
delta', kwam Kuiper maar weer naar
de Zeeuwse hoofdstad en nu de ten
toonstelling .P C. Boutens 1870-
1943' om inspiratie roept, kan men
de rustzelve wederom in de Vleeshal
bedrijvig zien zijn.
.Ik krijg de indruk dat ze me hier
intussen kennen. Dat is omgekeerd
overigens ook zo. Ik moet zeggen
dat het best prettig werken is. Leuke
plaats. Vorige keer hebben we de hele
stad uitgekamd om aan materiaal
te komen. Verhalen, verhalen'.
Met de Boutenstentoonstelling Is Jan
Kuiper terug op zijn eerste uitvals
basis.
Zo'n goede tien jaar achtereen heeft
hij de tentoonstellingen van het let
terkundig museum gemaakt. Rond
reizende exposities, waar enorm veel
werk aan was. Exposities ook. die
zeer aan hun doel hebben beant
woord. Het waren stuk voor stuk
succes brokken. Herinnerd zij bijvoor
beeld aan de prachtige Couperus-
tentoonstelling, de in kwalificatie
niet mindere Multatuli-expositie en
die van Slauerhoff. Da trondtrekken-
de letterkundig circus van Gerrit
Borgers bracht Kuiper in contact met
zeer veel plaatsen .waar ook weieens
niets te doen is' en zodoende is Ne
derland in die tien jaar Kuiper gaan
kennen als de bouwer-kunstenaar of
zo men wil de kunstenaar
bouwer. waarmee op vreedzaam suc
ces ingetekend kan worden.
Ja ik zit hier weer tn de letter
kunde Moeilijk man. Zo'n Boutens
ligt niet zo in het gehoor. Een groot
man, maar onbereikbaar. Wat ga je
eraan doen? Afwachten wat voor
spullen je krijgt en werken. Ik ge
loof niet dat het letterkundig mu
seum van deze Boutensaffaire een
rondreizende expositie zal maken. Ze
zitten nu trouwens in een perma
nent expositiegebouw. Dit is '°,u}e'
een zaak van de gemeente Middel-
Tentoonstellingen
.Leuk werk Leuk omdat net zover
van mijn eigenlijke werk afstaat
Hoewel: dat kan ik zo niet zeggen
Ook de tentoonstellingen horen tot
mijn eigenlijke werk Ik doe alles
bij elkaar. Tk heb een ontstellend
grote bewondering voor mensen die
zich zeer perfect bij één en hetzelfde
onderwerp kunnen houden. Ik kan
dat niet. Ik teken en schilder, ont
werp tentoonstellingen, geef les ty
pografie aan de vrije academie in
Den Haag. Dat allemaal bij elkaar
maakt het voor mij wel zo plezierig
Af en toe krijg ik ook echt behoefte
om nog eens wat lettertjes op pa
pier te zetten. Calligraferen. aardige
huisvlijt. Dan maak ik oorkondetjes.
zoals voor de Professor van der
Leeuwprijs, die onlangs aan Ton de
Leeuw is uitgereikt. Oh ja. voor de
uitgever Boucher verzorg ik de af-
forismenreeks. Leuke boekjes, wei
nig erin, maar veel er omheen. Dat
doe ik dan.
Zijn werkstukken voor net letterkun
dig museum brengen Kuiper in Bel
gië waar men ook zo een en ander
aan tentoonstellingen op dat gebied
doet. Links en rechts gaat het ver
haaltje door en zo komt het dat Jan
Kuiper op verzoek van de economi
sche voorlichtingsdienst het imago
van Nederland in den vreemde gaat
veranderen.
Via: tentoonstellingen.
,Dat imago is een treurige zaak,
zegt de economische voorlichtings
dienst. Het buitenland rekent als
men .Nederland' zegt nog altijd
in klompen en tulpen. De wereldten
toonstelling heeft daar aardig toe bij
gedragen. Dat gaan we nou zo'n bee
tje veranderen. Weg klompjes, mo
lentjes en tulpjes. Dag kaasmeisjes.
Industriepaviljoenen. Werken met
uitneembare tentoonstellingen. Hier
breek je hem af, daar zet je hem
weer neer. We gaan binnenkort naar
Tel Aviv. Daar zit natuurlijk een
aardig reisje aan vast.'
Tussen Middelburg en Tel Aviv ligt
Boutens. Boutens in de Vleeshal. .Leu
ke ruimte, maar moeilijk. Dat ding
heeft zo'n geheel eigen sfeer. Heb
je weieens naar boven gekeken. Dat
niet neutraal, is te zeer geladen.
Moeilijk.'
.Hoe ik hier te werk ga. Net als
overal. Eerst een opzet, een ontwerp
maken. Zó en zó en zó en zó. Glo
baal weten wat voor spullen te krijgt
en ie ontwerp aanpassen op de plaats
des onheils. Hier in Middelburg ben
ik bijvoorbeeld niet wild begonnen.
Ik heb een keurige schets gemaakt.
Nu krijg Ik materiaal van de pro
vinciale bibliotheek (leuk samenwer
ken) en van mr Adriaanse. de neef
van Boutens. Die heeft de spullen
geërfd. Boeken, foto's en papieren
komen voor het grootste gedeelte uit
de bibliotheek en uit het museum
van Borgers en Adriaanse komt met
spullen, meubilair, gebruiksvoorwer
pen, min of meer "relikwieën waar
we zuinig op moeten zijn. Ilt ver
wacht straks een transportje.'
.Kijk, die mensen doen dus bet grote
werk. Ze brengen voldoende materi
aal om er lets van te maken. Ze heb
ben dan uiteraard al een selectie
toegepast, want lang niet alles wat
aangedragen wordt, past in mijn plan.
ik werk altijd met zo'n dubbele se
lectie. Dat is prettig T
Oi. r uryo-i*j
Aj J-, -
Over de Middelburgse Markt
komt de bestel- en afhaaldienst
met de spullen van Boutens. Eert
stoel, die niet zo gemakkelijk
blijkt te zitten, portretten, een
kastje met .ingewerkte biblio
theek'. wat koperwerk, een statig
kamerscherm en de wandelstok
met ivoren knop. Ze krijgen een
voorlopig plaatsje midden in de
volheid van de chaos, waarin de
rust zelve en zijn vaste Haagse
timmerman Glaser enige ordening
trachten fe scheppen. Het zal wel
gaan. Er is vóór de tentoonstel
ling al meer belangstelling dan
ik tijdens de tentoonstelling had
voorzien. De Belgische televisie
is geweest, de NTS en de We
reldomroep ja. Boutens was een
groot figuur Maar moeilijk man.'
Jth
ivg- LLé
Zury