LANDBOUWONDERWIJS
IN SCHOONDIJKE
Wielervaria
WIM
DU
BOIS:
UPS EN
DOWNS
DE AXELSESTRAAT VAN ZAAMSLAG
VRIJDAG 8 MAART 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
VAN
D'EE
TOT
HONTENISSE
opgegeven als lid van VelosporfDe
auto werd overigens mijn eigen
dom*..'
Intussen had Du Bois de status van
nieuweling bereikt en na tioee jaar
werd hij amateur. De afgelopen pe
riode deed hij twee keer mee aan
de wereldkampioenschappen: die van
Stan Sebastian ('661 en die van Ne"-
MENSEN IN
DE SPORT
renberg, het jaar daarop. De milt
,'aire dienst met zeer ruime trat
ningsmogelijkheden was er oor
zaak van dat het vorig jaar allemaa
niet zo best wilde vlotten. Wim wo:
de ronde van Noord-Hollandmaat
hij maakte kort daarop een flink'
schuiver tijdens de ronde van Fries
land. Een weekje ziekenhuis Leeu
warden. Mijn benen waren tijdelijk
verlamd. Ik was namelijk op mijn
rug gevallenNog nauwelijks opge
knapt deed hij alweer mee aan df
Ronde van België, de Ronde van
van Fedor den Hertog. De vijfde
dag: opnieuw een valpartij.Jk ben
er toen mee opgehouden. Vier weken
lang geen fiets meer aangeraakt. Tot
overmaat van ramp kreeg ik last van
mijn knie. een soort kraakbeenwoe
kering. Maar ja, op dat moment
stond Olympia's Tour voor de deur.
Iedereen had hoge verioachtingen van
me: ik had tenslotte ook de Ronde
ran Noord-Holland gewonnen. Nou
het werd niets. Ik kreeg ook last van
mijn andere knie. Ik heb zelfs nog in
verband gereden'. Tijdens de Ronde
ran Midden-Zeeland herstelde hi)
zich: een tweede plaats. De Ronde
van Brabant leverde een je op en
die van Limburg een zevende. De
KNWU besloot Wim uit te zenden
naar het buitenland, wat hem dan
'evens de gelegenheid gaf om 's ko-
lings wapenrok wat minder vaak te
iragen. De Ronde van Rijnland
Pfaltz leverde een .fatsoenlijk' prij-
■enpakketje op, maar tijdens de Rou
te van Schotland en die van Zust
erland daalden de prestaties ziender-
)gen. Du Bois ging naar dokter Pis
ser van de KNWU. Diagnose: bloed
armoede. Vandaar de biefstukjes én
ik de levenslust. TPanf Wim is bij
zonder optimistisch: ,Ik ga er als be
roepsrenner het beste van maken. Ik
heb al met al toch nog een goed con
tract aangeboden gekregen. Je komt
nog eens hier en daar. Nee. dat gaat
best'.
N1EUWVLIET Wim du Bois.
sinds januari verbonden aan de ploeg
van knapperig bruine Smith's, is eens
een tijdje thuis. En het gaat hem al
leszins naar den vleze: elke dag een
mals biefstukje, flink wat rauwkost
en yoghurt toe. Hét menu- om in con
ditie te blijven, want aan dat laat
ste ontbrak het het laatste seizoen
eerlijk gezegd een beetje. Maar om
opgewekt te beginnen: vorige week
won Du Bois zijn eerste profkoers
Hij werd clubkampioen van de ver
eniging .Gentse Velosporf, waarvooi
hij in de eindsprint ondermeer een
man als Staf Desmet moest verslaan
Aan de race namen verder Graham
Webb en Marcel Maes deel. Aanzien
lijk minder fortuinlijk was de Zeeuws-
Vlaamse renner in de daaropvolgende
Omloop van Het Volk': hij kreeg
twee lekke banden, waarbij in het
laatste geval hulp te laat arriveerde.
Wim staakte de strijd. De ronde van
Limburg leverde hem dankzij zijn
voortreffelijk werk echter een toe
zegging op om mee te doen met Pa-
rijs-Nice, maar dat was begin deze
week nog niet helemaal zeker. Ups
en downs: kampioen en lekke banden
tegenstellingen die de loielerloopbaan
van Du Bois tot nu toe altijd in iirii
hevige mate hebben gekenmerkt In
'61 'stapte hij voor het eerst op de
racefiets. Jk heb er altijd al Interes
se voor gehad, dat begon al op de
hbs. Tijdens die lange vakantie ben
ik met nog wat jongelui aan wielren
nen gaan doen en zo kwam er bil
stukjes en beetjes ook een fiets". De
renner uit Nieuwvliet reed twee sei
zoenen bij de aspiranten: het eerste
jaar nam hij aan twintig koersen
deel en hij won er zes. Later ging
het beter. Hoe hij 5 jaar geleden bi'
de Gentse vereniging .Velosporf be
landde T .Je had een regelmatigheids-
criterium van een Belgische krant
Daar was ook een klassement aan
verbonden. Als voorwaarde gold dat
je in België woonde en lid was van
een Belgische club. De hoofdprijs was
een auto. Nou die condities leverden
niet zoveel moeilijkheden op: een
kennis van ons zat in het gemeente
bestuur van Waarschooteen dorpje
bij Sint-Niklaas. Via die relatie kon
ik me in laten schrijven in het bevol
kingsregister. En verder heb ik me
Vanaf het vierkante Hein, dat het hart van het dorp Zaamslag vormt, gaat
zuidwaarts de Axelsestraat. Het lijkt of de aanleg van deze straat gericht
zou kunnen zyn op de watertoren in Axel, die tui helder weer heel goed in
het verlengde van deze straat is te zien. De Axelsestraat Is nu een erg lange
straat. Hier is vroeger lintbebouwing toegepast, wat op een plattegrond
van Zaamslag duidelijk uitkomt. Na de oorlog is door de hulzen aan de
Puntstraat en daarachter straks het complex bejaardenwoningen een wat
bredere bebouwing ontstaan, maar toeb is de lengte onevenredig met de an
dere uitgaande wegen van liet dorp.
Op bijgaande afbeelding uit de eer
ste jaren van de twintigste eeuw Rij
ken we van het Plein zuidwaarts
de Axelsestraat in. Een van de oud
ste huizen naar men wel beweert
het oudste van Zaamslag staat op
de hoek Plein-Axelsestraat.
Het was rond 1900 een slagerij,
die gedreven werd door S. Laurens
In de tuin. behorend bij deze slage
rij, werd toen de woning gebouwd
waarvoor die kinderen staan, door
Kees de Visser. Daarachter liep eer
uitweg voor de huizen aan het P'.eir
die men tegenwoordig wel als Dok
tersstraatje aanduidt. Voorbij dezi
dreef woonde timmerman P. Wisse
(gedeeltelijk zichtbaar) en dan was
er de winkel van Maris de Vos, die
toen ook een drukkerij had. Vele
van de oude ansichten vanuit Zaam
slag draden die naam. Later is de
ze winked overgenomen door de heet
J. Wisse, die deze zaak heeft ver
plaatst en geheel vernieuwd en uit
gebreid waar vroeger de timmer
manszaak was. Het" kleine gebouw
tje tussen de zaak van De Vos en
de kerk was de consistorie. Daar
voor is de plaats winkel De Vos
en consistorie is nu een siertuin
aangelegd, die het kerkgebouw veel
beter doet uitkomen. Voorbij de kerk
zien we drie huisjes staan van de
brouwerij. Aan smalle paadjes naar
achter stonden nog verschillende
huisjes, die vroeger soms een heel
groot gezin onderdak moesten ver
schaffen. Het laatste van de drie
staat er nog, maar de andere zijn
successievelijk afgebroken of onbe
voonbaar verklaard en daarvoor in
1e plaats is een ruime modemi
voning neergezet. Door rlpzp sane
ring ook het laatste huisje zal
nettertijd verdwijnen zal het ge
meentebestuur er tenslotte in slagen
Ie vernauwing van de Axelsestraat
laar ongedaan te maken door de
■rooilijn naar achteren te leggen
Verderop stonden al verschillende
luizen tot aan de Molen, waaron-
1er ook een café van Kees 't Gilde,
.vaar ,je kon leren dansen voor een
Uve stuuver'.
De houten molen was van .las Haak,
de grootvader van de huidige ge
meentesecretaris. Hij stond aan de
rand van het dorp op een molen
berg. Naar men aanneemt was de
ze molen de eerste, die gebouwd
werd na de tijd van inundatie in de
SO-jarige oorlog.
Zaamslag had plusminus 1900 vier
korenmolens op het dorp staan. Te
genover deze. die hier te zien is,
stond op het terrein, waar nu de
kleuterschool staat, de molen van
Bram Dees. Aan de Temeuzense-
straat. ongeveer tegenover de dreef
naar de Hoogte, was de molen van
Meijer en in de Polderstraat niet
ver van de Molenweg, stond de mo
len van Geclhoedt.Alle vier zijn
verdwenen. Op de plaats van de
eerste bestaat nog wel de molenaars-
zaak, meer omgeschakeld tot graan
handel. van de heer J. Cappon On
getwijfeld zullen in vroeger jaren de
ze molens aan de buitenrand van
Zaamslag een markant silhouet heb
ben gevormd.
Tenslotte willen' we nog enige aan
dacht schenken aan de"kerk die we
midden op de foto zien staan. De
gevelsteen vermeldt, dat deze chr
i;eref- kerk in 1SS4 Is gebouwd De
vrstp steen werd gelegd op 28 mei
van dat jaar door twee kinderen,
namelijk Francois de Ruijter en
Petrus Dieleman. Deze laatste is
niet alleen In het land van Axel.
maar ook in de hele provincie Zee
land erg bekend geworden door zijn
invloedrijke positie op maatschap
pelijk en politiek terrein als mr. P.
Dieleman. Het bijzondere van deze
chr. geref. kerk is voorts, dat dit
de enige prêdikantsplaats van dit
kerkgenootschap in Zeeuwsch-Vlaan-
deren vormt, waarvan ook vele le
den buiten Zaamslag wonen.
Er was nog een Zeeuws-Vlaamse
Jongen die zich al vroeg in het sei
zoen in de kijker reed. Namelyk Wim
Dubois uit Zuidzande/Nieuwvliet die
in zyn eerste profkoers maar meteen
de bloemen voor zich opeiste. Overi
gens, zie elders in dit blad.
De Nederlander, die In het eerste
wielerweekeinde van dit jaar de
meeste eer verwierf, was overigens
Leo Duyndam. Zyn verblijf in Zuid-
Frankrijk en zijn (uitstekend) op
treden in de Antwerpse zesdaagse,
hehhen die knaap heel goed gedaan.
Voor degenen die het wellicht ont
gaan is, Leo won de Ronde van het
Belgische Limburg met 32 seconden
voorsprong op nummer 2, Patrick
Sercu. Peter Post deed dat in 1962
ook. Enkele dagen na de zesdaagse
van Antwerpen, de Ronde ran Lim
burg 11 winnen.
In de .Omloop van het Volk' vie
len de Nederlandse prestaties een
beetje tegen. Jan Jansen 11, Jo de
Roo 12, Cees oontjes 14 en Harry
Stevens 17. In Kuurne Brussel
Kuurne trouwens ook. Kees Haast
10 en dan pas Beugels op de 21e
Slaats. Steevens werd 5e in de Ron-
e van Limburg.
Vandaag (vrydag) gaat Parjjs-
Nlce (De koers naar de zon) van
start. In de ploeg van Ton Visser
(Willem II) starten van Nederland
se zijde De Roo. Steevens, Wagt-
mans en Ottenbros.
In Nederland loopt het nog niet
erg hard met de koersen. Wij zyn
wat dat betreft kat-uit-de-boom-kij-
kers. Na de Middelkamp-kampioen
schappen, waar\an onze sportkrant
uitvoerig verslag heeft gedaan, moe
ten we in Zeeland wachten tot 15
april in Axel (N. en Adsp.) en 16
april in Groede (N.) Maar even bui
ten de provincie is er wel wat te
doen. namelijk zondag 10 maart te
St-Willibrord (A., N. en Adsp.), idem
te St-Michielsgestel (A. en N.) en
nog enkele koersen in Limburg.
Die jongen van Verschueren uit
Sint-Jansteen (overigens Is Theo van
Belgische nationaliteit) is nu toch
wel een heel grote geworden. En dat
in één winter: Wie had dat (nog)
verwacht? Zeker niet degenen die
hem ter plaatse uitfloten toen hij de
del uit zijn lichaam reed om het pe>-
loton te kunnen bijhouden Maar
nu is hij terug. En hoe? Maar nu
staat hij weer voor een moeilyke be
slissing. Wat moet hij doen Zich
sparen voor het volgend wintersei
zoen of ook deelnemen aan wegwed
strijden? We zyn benieuwd of hjj
zich zal wagen aan de monsterrit van
Bordeaux naar Parijs. Hy moet in elk
geval in staat zijn om op het 300
kilometer lange stuk van Chateüe-
rault naar Parijs achter de deroey,
een uitstekende beurt te maken!
lands en maatschappijleer gegeven.
Ook de landbouwhuishoudschool on
dergaat veranderingen als gevolg
van de mammoetwet.
Met ingang van het nieuwe school
jaar zal het woordje .landbouw' uit
de naam verdwijnen. De opleiding
duurt dan 3 jaar.
De le en 2e klas primaire opleiding
worden vervangen door een ,brug-
Jaar", waarna ae leerlingen kunnen
kiezen uit een theorie- or een prak
tijkopleiding.
LAGER
De lagere land- en tuinbouwschool
betrekt de rond 55 leerlingen uit zo
wel Oost- als West-Zeeuwsch-Vlaan-
deren. De totale opleiding duurt 4
jaar. Een belangrijk deel van de
cursisten gaat door op de middelbare
landbouwschool of de middelbare
tuinbouwschool. De eerste twee leer
jaren vervult de landbouw in het les-
Ïirogramma een secundaire roL Wél
egt men de nadruk op plant- en dier
kunde en handvaardigheid.
Het verdere lesprogramma: Engels,
rekenen, algebra en meetkunde.
Tijdens het tweede leerjaar krijgen
de cursisten melk- en grondkunde.
Het algemeen vormend onderwijs
blijft daarnaast vanzelfsprekend een
belangrijke plaats innemen.
Pas de klassen 3 en 4 worden ver
trouwd gemaakt met theorie en prak
tijk van de landbouw: hand- en
machinaal melken, het omgaan met
machines (waarbij ook op de be
drijven gewerkt wordt) en dieren, zo
als het toiletteren van koeien voor
een tentoonstelling.
De mogelijkheid bestaat om na het
derde leerjaar te kiezen voor land-
of tuinbouw. Het gebeurt ook wel dat
scholieren beide vakken nemen, maar
dat zal In de nieuwe conceptie niet
meer mogelijk zijn.
PRAKTIJK
Op nauwelijks een steenworp af
stand van de middelbare landbouw
school staat de landbouwpraktijk-
school .Prins Willem', een unieke on
derwijsinstelling, gestart in 1958 als
onderdeel van de rmls, die toen zelf
het werktuigenonderwijs verzorgde.
Er zijn nog twee van dergelijke scho
len in Nederland: één in Emmeloord,
gericht op het gemengd bedrijf en
één in Slootdorp. waar met name
het onderhoud en de reparatie van
landbouwwerktuigen wordt onderwe
zen.
De landbouwpraktykschool in
Schoondijke zit daar net tussenin:
men instrueert er in cursusverband
(cursussen van een week) (adspi-
rant)landbouwers uit alle delen van
het land hoe ze hun kunstmest
strooier, maaidorser of ploeg moeten
gebruiken. Voor een belangrijk deel
geldt dat leerlingen van landbouw
scholen, die een week praktijkonder
wijs in de cursus opnemen. Een
kleiner percentage cursisten wordt
gerekruteerd uit de landarbeiders.
De school beschikt over een machine
park ter waarde van 50.000. Alle
machines worden op 10-procentsbasis
van de werktuigenindustrie gehuurd.
Het cursusprogramma aat nog
gedifferentieerd is omvat in grote
fijnen instructie in trekkergebruik,
ploegen, kunstmeststrooien, aardap
pelen poten etc. etc. De leergangen
worden aangepast aan de behoeften
van de streek, waarbij men bepaalde
programma-onderdelen meer of min
der accentueert.
Enige verschil met stadhuishoudschool: de broeikasSchoondijke: centrum van
landbouwonderwijs
Leren hoe je met machines moet omgaan bij de landbouwpraktijkschool.
SCHOONDIJKE Wie landbouwonderwijs zegt, denkt aan
Schoondijke. Een gemeente met volgens de laatste provin
ciale almanak) zo'n 2000 inwoners en niet minder dan vier
landbouwscholen. Ze hebben in de afgelopen jaren een belang
rijke bijdrage geleverd tot verbetering van het peil van de land
bouw in de streek en, in vele gevallen, erbuiten.
De onderwijsinstellingen waarom het gaat:
de rijksmiddelbare landbouwschool
de landbouwpraktijkschool
de lagere land- en tuinbouwschool
de landbouwhuishoudschool
Hun gebouwen staan op verschillen
de punten in het dorp. De rijksmid
delbare landbouwschool bijvoorbeeld
is gehuisvest aan de Dr Hulzlngastr.
Nog niet zo heel lang geleden vierde
landbouwend Zeeuwsch-Vlaanderen
mét de commissaris van de koningin
het 25-jarig bestaan, waarbij duide
lijk het Zeeuwse belang van de school
werd onderstreept. De rmls heeft
meer dan 500 leerlingen, het gemid
deld aantal gediplomeerden dat men
aan het eind van het schooljaar af
levert bedraagt 19. De aanmelding
van scholieren verloopt vrijwel steeds
constant: zo'n 20 per jaar. Oud mi
nister Cals' radicale onderwijsplan
nen drongen al vrij vroeg door in
Schoondijke: in 1964 begon de rlms
met het instellen van twee cursus-
richtingen: de E-richting, met nog
tal van elementen uit de voormalige
.landbouwwintercursus' en de 6-
richting: sterk gericht op het moder
ne ondernemersschap met vakken als
bedrijfseconomie en moderne talen.
De rmls kreeg m 1950 de beschikking
over het schoolgebouw aan de Hui-
zingastraat. In 1958 werd het uitge
breid.
NOODBEHUIZING
Mej. N. A. E. de Zwart van de land
bouwhuishoudschool zit met haar
leerlingen (het aantal schommelt
rond de 110 en de 130 per cursus
jaar) in een noodbehuizing aan d.e
Lange Herenstraat. In 1951 zette men
daar de school neer. .Er is een bepa
ling dat je hem daarna hoogstens
vijftien jaar mag gebruiken', aldus
mej. De Zwart, ,maar ik denk toch
niet dat er al een nieuwe school in
zit. Een kwestie van geldgebrek'.
De meisjes die de landbouwhuishoud
school bezoeken komen uit heel
VV est-Zeeuwsch-Vlaanderen
De school heeft een le en een 2e
klas primaire opleiding, daarna be
staat de mogelijkheid om te kiezen
voor de assistentenopleiding: huis
houden, algemeen vormende vakken
of naaldvakken.
Sedert kort is er aan de huishoud
school ook een vooropleiding verzor
gende beroepen verbonden. Die is be
stemd voor meisjes die bijvoorbeeld
ziekenverzorgster willen worden,
maar door hun leeftijd nog niet de
kans hebben ook werkelijk dat be
roep in te gaan. Ze worden tijdens
het VOB-jaar grondig voorbereid.
Duidelijk verschil met een stadshuis-
houdschool: de plantenkas, waarin
de leerlingen een gedeelte van de 2
x 50 minuten tuibouwles die ze per
week krijgen doorbrengen. De les
omvat ondermeer plantenverzorging
(tuin- en kamerplanten) en bloem
schikken. De meisjes die de assisten
tenopleiding volgen hebben 1 lesuur.
Aan de landbouwhuishoudschool is
voorts een vormingsklas voor meis
jes met ulo en 3 jaar mms verbon
den. Ze krijgen er een zg .huishoud-
jaar* met om ziekenverzorging en
naaien. Daarnaast worden er Neder-