PROFVOETBALOPWALCHERENJAOFNEE?
ENQUÊTE
m yi
OOK RBC BEWIJST HET:
ZONDER FINANCIËLE STEUN
VAN DERDEN PROFVOETBAL
ONHAALBARE KAART
BEROOID EN MET ZESTIG MILLE
SCHULD VERLIET ZEIST DE PROFS
WEER .EVEN ADEMHALEN' DOOR VERKOOP
VAN GER BALS
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 26 FEBRUARI 1968
De voor Zeeland dichtst bijzijnde club uit het
betaalde voetbal is RBC uit Roosendaal. Dank
zij een uitermate zuinig beleid rooit deze club
liet praktisch zonder schulden. Kees Beesems,
sportredacteur van het Brabants Nieuwsblad in
Roosendaal, vertelt in begaand artikel hoeveel
hoofdbrekens het RBC kost om financieel over
eind te blijven.
ROOSENDAAL De facade van het betaalde voetbal In Nederland mag er
(raai uitzien, daarachter heerst echter de financiële chaos. Dat is de conclusie
van ingewijden, van degenen die met het semi-profbjjltje hakken. Algemeen
wordt als juist aanvaard dat slechts de clubs Ajax, Feijenoord en PSV zonder
financiële zorgen werken Ajax was, voor de invoering van het semi-professio-
nahsme al een rjjke club; Feyenoord maakte grote winst omdat het zijn stadion
meestal vol kreeg en PSV heeft de .bekende gloeilampenfabriek' achter zich.
Alle overige clubs worstelen met geldzorgen.
Het merendeel met zeer grote tekor
ten en een kleiner aantal met verliezen
die .slechts' in vijf cijfers worden uit-
fedrukt. Verenigingen als Holland
port, Xerxes/DHC en S C Drente (om
er enkele te noemen) worden kunst
matig in leven gehouden. Soms staan
rijke mensen-met-een-voetbalhobby
achter de lege kas en het komt ook
voor, zoals in Drente, dat de provincie
een sportclub in leven houdt door mid
del van subsidies. In alle andere geval
len krijgen de betalende clubs hulp via
gemeentelijke subsidie of via stichtin
gen, die gevoed worden door het be
drijfsleven.
.Rijk' worden met betaald voetbal is
een droombeeld. De realiteit toont aan
dat het seml-profspel zoals wij dat
kennen, handen vol geld kost, die altijd
om meer moeten vragen en nooit in
staat zijn iets terug te geven of af te
lossen.
Duidelflk ls dat deze clubs sterk boven
hun stand leven. Zij investeren (in spe
lers) en missen de recetten om een
rendabele zaak te drijven. Verenigingen
die inkomsten en uitgaven in even
wicht willen houden, zijn verplicht zeer
sober te leven en zij moeten zich rea
liseren dat ze nooit meer dan een be
scheiden ro) zullen spelen, Zulke clubs
zijn er. Ze behoren tot de uitzonderin
gen die met betrekkelijk weinig geld
zorgen ,rond' kunnen komen.
In Roosendaal heeft RBC zich altijd
met enige trots op de borst kunnen
slaan omdat het geen schulden had.
In de sfeer van het Nederlandse be
taalde voetbal was deze club dan ook
zoiets a la een witte raaf.
Verkoop spelers
Die positie heeft men overigens slechts
kunnen vasthouden door de verkoop
van spelers (zoals Theo Laseroms,
Chr. de Vries en Jan van Gorp) en
door het feit dat men kon putten uit
de eigen achterban van amateurs. Op
dit moment is echter ook RBC in zor
gen geraakt. Men mist er voldoende
kwaliteit om bezoekers te trekken.
Het gemiddelde van drieduizend is te
weinig. Met duizend meer zou men
.quitte" kunnen spelen. De voorzichtige
politiek van RBC heeft wel tot gevolg
gehad dat men zich niet de financiële
strop om de hals moest leggen; maar
nu blijkt dat de zuinigheid de wijsheid
een beetje heeft bedrogen. Met de ver
koop van spelers bleef men wel vrij
van schuld; maar men tastte de kracht
van het elftal aan dat als basis dient
van het voetbalhuis. Het spelpeil zak
te; er kwam minder publiek aan de
kassa en voor het eers' in de geschie
denis moest de gemeente in het sei
zoen 1966-1967 garant staan voor een
eventueel exploitatietekort Op dat
moment werd duidelijk dat er ook hier
.lets' moest gebeuren omdat het voort
bestaan van het betaalde voetbal in
West-Brabant wel eens In het geding
kon komen
constellatie gekomen. Een opzet die
aantoont dat men zelfs bij een zuinig
beleid goede seizoenen moet maken
om de balans in evenwicht te houden.
RBC had op zijn exploitatierekening
vorig seizoen een bedrag van honderd
vijftigduizenden gulden voor de afde
ling betaald voetbal (zonder transfer).
Het tekort bedroeg achttienduizend
gulden, waarvoor de gemeente dit keer
garant stond.
De gemeente had zich garant gesteld
omdat ze besefte dat betaald voetbal
een recreatieve waarde heeft en
omdat ze er zich van kon overtuigen
dat er een goed beheer werd gevoerd.
Voor dat beheer heeft RBC een split
sing gemaakt tussen de sector van
amateurs en semi-ptofs. Daarover re
geren twee afzonderlijke besturen met
een overkoepeling in de top. Iedere
sector draagt de eigen financiële zor
gen. In Roosendaal had men het geluk
voor de leiding van het betaald voet
bal mensen te vinden, die ter zake
kundig waren en die bereid waren op
amateuristische basis hun deskundig
heid in te brengen. Als voorzitter heeft
de sectie betaald voetbal een bankdi
recteur, als administrateur (die een
zeer ingewikkelde loonlijst moot hou
den omdat de spelers in de zin van de
wet werknemers met wisselende inkom
sten zijn) een gepensioneerde kassier;
als secretaris een zakenman ,enz. De
ze leidinggevende figuren beschikken
over de onmisbare kennis van het za
ken-doen' e- ze zijn capabel tot het
voeren van een goed beheer. Van hun
kwaliteiten profiteren RBC, Roosen
daal en West-Brabant omdat ze hun
kennis gratis ter beschikking stellen.
Goedkoper kan een semi-profclub be
zwaarlijk geleid worden.
Lage prijs
Stichting
Alle mogelijkheden werden uitputtend
onderzocht en daarbij kwamen interes
sante zaken aan het licht. RBC had de
keuze zich los te maken van zijn ama
teurs en als Stichting Betaald Voetbal
een nieuw leven onder een andere
naam te beginnen. Dat bleek geen
.haalbare kaart"
Het betaalde voetbal zou dan over 30
contractspelers moeten beschikken. De
laagst gecontracteerde zou 1500 gul
den per jaar moeten ontvangen; doch
het merendeel zou aanzienlijk meer sa
laris vergen De top zou bestaan uil
een trainer i minimaal 20 000 gulden
per jaari, een administrateur In vaste
dienst en een gesalarieerde coach
Zonder aanzienlijke verliescijfers zou
een dergelijke opzet onmogelijk zijn
Niemand voelde er iets voor om aan
zo'n .ongezonde' zaak mee te werken
daar het gewest nimmer voldoende
toeschouwers zou aanvoeren om tot
een rendabele affaire te komen. Een
belangrijk facet bij de overweging van
dit (verworpen) plan was dat men zijn
grote voorraadschuur van amateur-
spelers zou verliezen en nooit meer via
de goedkope .eigen kweek' spelers zou
kunnen werven
Huidige situaties
Na verwerping van de idee aan een
stichting die uitsluitend betaald voet
bal zou brengen, is RBC tot de huidige
Trainer, coach en spelers vormen de
kostenfactoren die de doorslag geven.
Het B-team bestaat nu uit amateurs
en derhalve heeft RBC aan zestien
contractspelers voldoende. Aanvulling
komt uit de eigen gelederen. Het veld
is eigendom van ie gemeente, die ook
voor het onderhoud zorgt. De opstal
len z(jn bezit van RBC met uitzonde
ring van een pas gebouwde tweede
kleedlokaal, dat gefinancierd werd
dooi de gemeente en door de suppor
ters werd gebouwd Deze tweede
kleedgelegenheió huurt RBC nu, tegen
zeer lage prijs van de gemeente die
25000 gulden voor de bouw fourneer
de.
Het betaalde voetbal, zoals dat bij
RBC wordt bedreven, bleef een gezond
bestaan leiden omdat de kosten op alle
mogelijke manieren aan de laagste
kant werden gehouden. Goedkoper kon
het niet!
En toch ontdekte RBC dat het op ba
sis van zijn 300 bezoekers verlies zou
lijden. Dat verlies werd gecompenseerd
dooi verkoop van spelers. De op
brengst gaf een klein batig saldo
waaruit een begin werd gemaakt voor
een fonds .Aankoop-spelers'. In Roo
sendaal kan men thans geen spelers
kopen De bedragen liggen enorm
hoog Feijenoord vraagt voor een aln-
delijk totaal onbekende speler uit zijn
tweede elftal 75000 gulden!. Zelfs het
aantrekken van amateurspelers is een
dure zaak. De grote amateurclubs bla
zen wel hoog van de toren dat 3000
te weinig is en dat die prijs verhoogt
moei worden; maar men weet in de
voetbalwereld drommels goed dat goe
de .amateurs' onder de 10.000 gulden
niet te koop zijn. Want het amteuris-
me houdt tegen beter weten in nog
slechts de schijn op.
RBC blijft in hoofdzaak afhankelijk
van zijn amateuraanhang. die tot nog
toe elk seizoen twee of drie jongeren
leverde Het bleek te weinig omdat er
onvoldoende kwaliteit overbleef. De
kwestie van aankoop spelers bleef on
opgelost by gebrek aan voldoende re
cette. RBC zag de laatste jaren daar
om het malaisespook uit de hoek ko
men. Een aparte stichting, die betaald
voetbal bracht, kon niet gerealiseerd
worden en daarom diende er op andere
wijze steun In de rug gezocht te wor
den. wilde men het betaald voetbal
voor de toekomst veilig stellen.
Bereidheid
de koppen bij elkaar. Er werd beslo
ten trt oprichting van de Stichting Be
taald Voetbal voor Roosendaal en Om
streken. Deze stichting staat geheel
los van RBC en zy stelt zich ten doel
het b.etaald voetbal te behouden. In
Roosendaal heet de club die dat brengt
toevallig RBC en in de praktijk zal
daarom alleen RBC bh deze stichting
kunnen aankloppen om steun. Het be
drijfsleven, de gemeentelijke overheid
en particulieren voorzien de stichting
van kapitaal, dat door de stichting be
heerd wordt.
RBC heeft nu een adres waar het kan
aankloppen als de nood zeer hoog is
gestegen. De stichting beoordeelt de
aanvrage op zakelijke gronden. Voor
speculaties leent ze zich niet. RBC
moet niet komen met het verzoek om
geld voor aankoop van een speler van
een paar ton. Dat is een onverstandige
aankoop en daarvoor wordt geen geld
verstrekt. De stichting kan we) een
eventueel tekort, ontstaan ondanks
goed beheer, aanvullen en ze zou kun
nen bijdragen in de kosten van een ge
renommeerd oefenmeester. Ervaring
op dit gebied is er nog niet, want de
stichting dateert van augustus 1967.
RBC is blij met dit initiatief, dat de
krachten uit de burgerij samenbracht
ten behoeve van het behoud van het
betaalde voetbal. Mocht er bij RBC
iets mis gaan, dan is er een instelling
waar men om hulp kan gaan. Wil men
voor het betaald voetbal meer doen;
ook dan kan de stichting bijspringen
wanneer het redelijke en verantwoorde
plannen betreft,
Tenslotte is RBC dus, na rijp beraad
en na bestudering van vele niogelijkhe
den, gebleven wat het was: een grote
vereniging die betaald en amateur
voetbal brengt. De bestuurbaarheid
van de club zou log en zwaar blijven
bij besluiten van de algemene verga
dering. Ook daar heeft men een op
lossing voor gevonden. Er is een vijf
tien man sterke ledenraad gevormd,
die met het dagelijks bestuur de club
leidt. De .gewone' leden stellen die le
denraad samen, die namens allen snel
en besluitvaardig kan werken. RBC
heeft op deze wijze het bezwaar onder
vangen dat onvermijdelijk verbonden
is aan het besturen van een club bij
meerderheidsbesluiten van de algeme-
ne ledenvergadering.
Stichting
Buitenstaanders, die zagen dat een
waardevolle actieve en passieve vorm
van recreatie in gevaar Kwam, staken
De ervaring leerde RBC, dat landelijk
een goede naam heeft vanwege zijn
fezonde financiering, dat betaald voet-
al deskundige mensen aan de top
eist, dat 4000 toeschouwers in
de Roosendaalse situatie onmisbaar
zijn endat overheid, bedrijfsleven
en particulieren in een of andere vorm
achter het betaald voetbal moeten
staan met de bereidheid financiële of
fers te brengen.
Ontbreekt bij de bestuursleden deskun
digheid en missen ze .liefde' voor de
club, dan wordt er aan de basis van
dat betaald voetbal geknaagd. Op de
duur stort het gebouw in.
Ontbreekt bij overheid, bedrijfsleven
en particulieren Interesse voor het be
taalde voetbal; dan is de club die dat
beoefent ten dode opgeschreven.
Ontbreekt de steun van een sterke
achterban van amateurs in de club,
dan komt men in de zakelijke sfeer
van een aparte, zelfstandige vereni
ging, die met een areaal van dertig
voetballers onder een betaalde leiding
een zaak wil drijven in een gewest dat
er voldoende .betalende' toeschouwers
voor mist. Ook dat is derhalve bij
voorbaat tot mislukken gedoemd.
Hoe het wel kan en moet? Dat hangt
van plaats en situatie af en van de
vraag of men bereid is zonder schuld
óf met geweldige lasten te werken.
Een verstandige aanpak gaat natuur
lijk uit van een gezonde basis. Men be
gint een zaak en dat is betaald
voetbal toch niet met schuld. Die
komt de situatie in ons land wijst
dat uit in de meeste gevallen snel
genoeg. Als op dit moment alle geld
gevers hun aandeel bij de semi-prof-
clubs opeisten, dan waren op slag en
stoot praktisch alle .werknemers' zon
der werkgever. Clubs, zoals RBC, zou
den dan voor een koopje' spelers kun
nen werven
Dat dit met zo is bewast dat de finan
ciële chaos achter de faqades van het
betaalde voetbal uitstekend verborgen
blijft. Op de lange duur wreekt zich
dat en alleen financieel gezonde zaken
blijven overeind. Op basis van een ge
zonde boekhouding zou sanering van
het aantal clubs dat betaald voetbal
brengt, een gemakkelijke taak zijn.
Alleen... men weet da men dan geen
senil-profclubs overhoudt en daarom
duldt de KNVB dat het ene gat met
het andere gevuld wordt Een onge
zonde situatie waarmee we toch blij
zijn omdat we anders een groot goed
en dat is betaald voetbal uit een
oogpunt van recreatie zouden ver
liezen.
M j
ln het prille begin van het vaderlandse profvoetbal speelde
de bekende doelman Ger Bals voor Zeist dat hem later voor
twintig mille doorverkocht aan 't Gooi. Hier een actiefoto van
Ger Bals tijdens een wedstrijd van zijn huidige club Ajax in
het Olympisch stadion.
(Van onze sportredacteur)
ZEIST Als ln dat bewogen voetbaljaar 1954
waarin het professionalisme officieel een feit
wordt in Nederland Zeist als enige derdeklas
ser de stap naar het betaalde voetbal waagt, dan
doet deze olub dit omdat Zeist een van de
rijkste amateurclubs van Nederland ls. Om wat
te noemen: eigen velden, eigen overdekte tri
bune langs het hoofdveld, eigen kantine. Boven
dien had de club meer dan dertig mille in kas.
Als datzelfde Zeist in 1961 berooid terugkeert
in de gelederen van de amateurs ls het wellicht
de armste van alle amateurclubs: de vereniging
heeft dan 60.000 gulden schuld. Nu, bijna zeven
jaar later, ls die schuld teruggebracht tot onge
veer 18.000 gulden. .Maar het aflossen van die
schuld is, het kan niet anders, ten koste gegaan
van bepaalde voorzieningen die je nu eenmaal
voor een club moet treffen, de accommodatie
bijvoorbeeld', zegt Zeistsecretaris J. M. Terbrug-
gen er nu van.
Zeist mocht in 1954 dan slechts een derdeklasser
zijn, het had toch enkele opvallende spelers. De
meest op de voorgrond tredende: Teus van Rhee
nen. die zich zelfs een plaats in het Nederlands
jeugdelftal veroverde. Nu was er in 1954 al
een .wilde' profbond ontstaan. Eén van die wilde'
clubs: profclub Utrecht. Die kocht Van Rheenen
weg. Wat later werd profvoetbal officieel: onder
de vleugels van de KNVB. En mede omdat Zeist
niet meer goede spelers wilde kwijtraken aan
betaaalde clubs ging het zelf ook over tot het
professionalisme.
er meer kunnen zijn want de toeschouwersac
commodatie kon 8 tot 9000 man herbergen). Die
3500 bleken niet voldoende om financieel rond te
draaien. ,Als je niet voldoende steun van over
heid en industrie hebt dan red je het niet', zegt
de heer Terbruggen nadrukkelijk. Er moest dan
ook al snel geld bij. Zeist kreeg dat (5000 gul
den) ln de vorm van een lening van de Gero-
fabrieken. .Gelukkig ls dat ons later kwijt
gescholden', verzucht de Zeistsecretaris. .an
ders was de schuld nog groter geweest.'
klas waaruit de degradant destijds de stap naar
het betaald voetbal had gewaagd. Derhalve werd
De Valk weer eersteklasser maar Zeist derde
klasser. Bijkomend nadeel: ln die derde klas
wilden de amateurclubs allemaal laten zien dat
een gedegradeerde profclub echt niet sterker
is dan een altijd amateur gebleven amateurclub
en zo degradeerde Zeist zelfs wat later naar
de vierde klas. Weer wat later vocht men zich
overigens terug naar de derde klas.
ADERLATING
BEKENTENIS
FOUl
Voor slechts 1200 gulden kocht Zeist (van Ve-
lox) een speler wiens naam nu een zeer bekende
klank heeft: Ger Bals. thans keeper van Ajax.
.Maar toen maakten we een ernstige financiële
fout', weet de heer Terbruggen nog. De prof
club Utrecht was inmiddels van het toneel ver
dwenen en Teus van Rheenen speelde nu voor
Elinkwijk. .Onder de druk van de supporters
gingen we praten met Elinkwijk om Van Rhee
nen te kopen. We kochten hem tenslotte samen
met back Bertus Sluijck voor 35 mille', vertelt
secretaris Terbruggen. Nu had Zeist ongeveer
datzelfde bedrag aan contanten in kas en dus
kwam men tot de afspraak Elinkwijk in twee
termijnen te betalen. Bovendien kocht Zeist nog
drie andere spelers voor in totaal twaalf mille.
Dit alles werd het begin van de financiële cata
strofe.
In die eerste jaren zorgden gemiddeld 3500 toe
schouwers voor redelijke inkomsten (het hadden
Geen centje bijstand kwam er van de gemeente,
want .het gemeentebestuur was zeer tegen be-
roepssport gekant', herinnert de heer Terbrug
gen zich. Na twee seizoenen moest Zeist dan
ook reeds overschakelen op de bekende ader-
Ia tingspolitiek' ln het betaalde voetbal, die ten
slotte leidt tot een beslissende bloedarmoede:
verkoop van de sterspeler. Doelman Ger Bals werd
voor 20.000 gulden verkocht aan 't Gooi (later
zou 't Gooi Bals aan PSV en PSV Bals weer
aan Ajax verkopen). Enfin, na die transfer
.konden we dus weer even ademhalen', zoals de
heer Terbruggen het zegt.
In de volgende siezoenen kreeg Zeist nog wat
meevallertjes: een bekerwedstrijd tegen Feijen
oord (2-2) die meer dan 6000 toeschouwers naar
het veld trok en een bekerwedstrijd tegen Ajax
(2-8), die meer dan 4000 man publiek rond het
veld bracht. Feijenoord en Ajax verschenen dan
ook in hun sterkste opstellingen. Niettemin moest
Zeist doorgaan goede spelers te verkopen. Giel
Kolemans bijvoorbeeld: gekocht voor 4 mille, ver
kocht voor 10 mille.
PIJNLIJK
In de loop van het derde en vierde seizoen in het
betaalde voetbal moest Zeist echter al herhaal
delijk het pijnlijke gebaar maken ran de hand
ophouden. .We waren wel gedwongen aan te
Kloppen bij leden die behoorlijk in de slappe
was zaten', zegt de heer Terbruggen in populaire
oewoordingen. Hij voegt eraan toe: ,En door ver
koop van de goede spelers verminderde van
lieverlede ook de kracht van het elftal.'
Als verlossing kwam dan eindelijk het seizoen
1960-1961, waarin de twee laatsten moesten .de
graderen' naar het amateurisme. Met ruime ach
terstand (zes punten) op de derde van onderen
eindigde eist tenslotte op de één na laatste
plaats. De Valk deed het nog iets slechter
en finishte helemaal onderaan. De bepaling was
op dat moment: terugkeer naar de (amateur)-
Bekentenis van de heer Terbruggen: .Achteraf
zijn we nog dankbaar dat we er zjjn uitgevlogen.
Dat we gedwongen waren er uit te gaan. Want
als we niet terug móesten, zou misschien een
meerderheid van de leden toch nog besloten
hebben ln het betaalde voetbal te blijven. Dan
was de schuld misschien wel opgelopen tot meer
dan een ton. Nu kwamen we er, schrik niet, met
een schuld van 60 mille af.'
Nu had het voor de schuldeisers weinig zin
Zeist failliet te verklaren (,dan kon men hooguit
de tribunes afbreken') en daarom werd het een
afbetaling ln termijnen. Bij de overgang naar
het amateurisme bad Zeist het geluk nog enkels
spelers voor ln totaal 17 mille te kunnen verko
pen. Dat was dan voor de eerste afbetaling. Nu
rest er dus nog 18 mille. Over drie tot vier jaar
denkt Zeist de lel weer blank te hébben.
Maar die afbetaling gaat natuurlijk ten koste van
de verdere uitbouw van de vereniging. Wat niet
strikt nodig was deden we niet. De kleedkamer*
zjjn 28 jaar oud en nodig aan vernieuwing toe.
We kunnen het niet. De terreinverlichting moet
nodig uitgebreid worden. Er is geen geld voor.
We doen te weinig voor de jeugd. Kortom,
het was beter geweest als we er niet aan be
gonnen waren', bekent de heer Terbruggen.
ZEKERHEID
De laatste vraag: wanneer ls het avontuur van
het professionalisme financieel verantwoord?
.Als je kunt rekenen op ten minste 5000 betalende
toeschouwera. Maar zelfs dan zou Ik het niet
doen als er niet voor een lange termijn de ze
kerheid was van voldoende financiSie steun, bij
voorbeeld van het bedrijfsleven en de overheid.*
En hierbij noemt de heer Terbruggen het voor
beeld van HVC, de club uit Amersfoort, dia
alleen financieel gezond is by de gratie van
Ben Pon, u weet wel, de Importeur van Volks
wagens.
Zeist had dat autovoordeel niet. Zeist z:t nog
altijd in het schip-.