Thant zwijgt
CHRISTELIJKE PARTIJ DIE STREEFT
NAAR VERNIEUWING SAMENLEVING'
Vliegen naar VS
wordt goedkoper
■auuu
Veertig jaar geleden begon catastrofe in Duitsland
KLANKBORD
LLÜJ
Fabery
de Jonge
3
VOOR POLITIEKE SAMENWERKING
DUIDELIJK PROGRAMMA NODIG
DEKLERK&ZN
SPOEDBERAAD IN NEW YORK
KLM voor tarief -
verlaging
P0L1T1E-ESTAFETTE REDDE
LEVEN VAN KLEUTER (2,5)
Op dieptepunt zes miljoen werklozen
Overwinning van
rechts volgde
DONDERDAG 15 FEBRUARI 1968
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PRINCIPIEEL UITGANGSPUNT VAN DE ACHTTIEN'
DEN HAAG (ANP) Juist in deze tijd, waarin het normbesef zich
snel wijzigt, de waardigheid van de mensen veelvuldig wordt aan
getast en de ontkerstening zich doorzet, zal een partij die zich wil la
ten leiden door de evangelische opdracht van naastenliefde, dienst
baarheid en christelijke solidariteit, een bijzonder waardevolle bijdra
ge kunnen geven aan een evenwichtige uitbouw van onze samenle
ving'.
Aldus de gespreksgroep van KVP, ARP en CHU de groep van
achttien in een .principieel uitgangspunt', waarin de voorkeur
wordt uitgesproken voor een politieke partij, die geïnspireerd
door het evangelie streeft naar vernieuwing van de samenleving.
In deze nota die zal worden aange
boden aan de besturen van de
drie betrokken partijen, zeggen de
18 onder meer:
,Het evangelie roept op tot erken
ning van het koningschap van
Christus. Het is een kracht tot
heil en redding van deze wereld.
Het is een kracht die ons leven en
samenleven daadwerkelijk wil om
zetten, wil vernieuwen. Het evan
gelie roept dan ook op tot een kri
tische instelling ten opzichte van
onze samenleving.
richt, dat alle mensen hun rechtmatige
ontplooiingskansen krijgen. In het ge
bod van de naastenliefde uit het evan
gelie ligt de medeverantwoordelijlcheid
van ieder mens voor de ander duidelijk
verankerd'.
,Het evangelie heeft geen uitgewerkte
politieke gedragsregels, doch het inspi
reert tot een visie op mens en maat
schappij, waaruit een politiek beleid
moet voortvloeien. Dit beleid dient een
eigentijdse vertaling te zijn van het
evangelische getuigenis. Hierin vinden
wij de zin en de rechtvaardiging van
christelijke politiek. Het spreekt van
zelf. dat christendom en christelijke po
litiek niet mogen worden vereenzelvigd.
De geschiedenis, alsmede de hedendaag-
De navolgende punten vormen een aan
duiding in welke richting zo'n program
ma ontwikkeld zou kunnen worden:
bescherming bieden aan de zwakken
in de samenleving;
de erkenning bereiken van de gelijk
waardigheid van alle mensen, onge
acht hun ras, religie, maatschappelij
ke positie of nationaliteit:
de vrijheid van godsdienst en van
meningsuiting waarborgen;
oorlog, kwaad en elk ander onrecht
zowel nationaal als internationaal zc
weinig mogelijk kansen laten;
de kloof tussen arme en rijke men
sen en landen dempen;
de individuele vrijheid en verantwoor
delijkheid van dè mens erkennen en
zoveel mogelijk reliëf geven;
de politieke, maatschappelijke, econo
mische macht en verantwoordelijk
heid beter spreiden;
de economische groei en de kracht
van het bedrijfsleven begunstigen;
ontplooiingsmogelijkheden en verant
woordingsplicht in het bedrijfsleven
aanwezig doen zijn;
een rechtvaardiger inkomens- en ver
mogensverdeling bevorderen
voor een ieder ontwikkelingsmogelijk
heden bieden op het gebied van on
derwijs en cultuur;
erkennende, dat in een voller en ge
compliceerder wordende wereld ir
toenemende mate openbare voorzie-
politiek gestalte te geven, menigmaal
dezelfde gebreken vertoont en in even
overvloedige mate, als welk ander po
litiek belerd ook'.
Taak
.De christen heeft tot taak, aan het
licht te brengen en de mensheid ervan
te overtuigen, dat het naleven van
Gods geboden het goede in de wereld
bewerkstelligt en meer in het bijzon
der de gerechtigheid doet heersen. De
vraag wat gerechtigheid is, dient be
antwoord te worden in het licht van
de opdracht die God aan ieder mens
en aan de overheid heeft gegeven'.
.Intussen wordt de geloofwaardigheid
van deze boodschap aangetast door
dat de christenen het doorwerken van
de evangelische kracht vaak door hun
eigen menselijke tekortkomingen be
lemmeren'.
,Er is reden bovenstaande uitgangspun
ten niet alleen persoonlijk, doch ook in
het georganiseerde politieke optreden te
honoreren. Wij menen namelijk dat door
middel van een politieke organisatie die
zich door het evangelie wil laten gezeg
gen, de evangelische boodschap op de
meest vruchtbare wijze in de politiek tot
uitdrukking kan worden gebracht. De
concretisering van de verbinding tussen
evangelie en politiek behoeft zich dan
immers niet te beperken tot de indivi
duele meningsvorming bij die leden van
de partij die zich door het evangelie wil
len laten leiden zoals in een niet-
christelijke partij het geval is maar
zij kan gestalte krijgen door een collec
tieve bezinning binnen de partij. Die po
litieke meningsvorming binnen de partij
kan zich bovendien voltrekken In een
geestelijk klimaat dat harmonieert met
de diepste levensovertuiging van de le
den van de partij'.
.Daarom verdient naar onze mening ook
ln de huidige tyd in ons land een poli
tieke partij, die. geïnspireerd door het
evangelie streeft naar vernieuwing van
de samenleving, de voorkeur'.
hoofdpunten van het
praktische beleid en over de uitvoe-
staat. Gebleken is immers.
leder die zich in de politiek door het
evangelie wil laten inspireren, altijd
tot hetzelfde politieke beleid komt.
Voor nauwe politieke samenwerking
is derhalve een gemeenschappelijke
VOORZITTER L. B. J. Naaste mede
werkers van president Johnson geven
zich grote moeite exemplaren in han
den to krijgen van een nieuw in rood
kaft boek genaamd .Citaten van voor
zitter L. B. J.'.
Hot boekje van 189 pagina's lijkt op
het beroemde boekje van Mao tse-
Toeng.
Toen' één van de naaste medewerkers
van Johnson het boekje in handen van
een verslaggever zag, griste hij het
uit diens nanden. Vrijwel een seder
rond het Witte Huis schijnt er gebrand
op te zijn de hand op het boekje te leg
gen.
Op het schutblad komt de president
voor in militair tuniek la Mao.
De citaten lopen uiteen van een op
merking die Johnson 15 jaar geleden
gemaakt zou hebben (,Ik ben niet knap
genoeg om president te worden') tot een
laatste hoofdstuk getiteld .Nabeschou
wing' met daaronder slechts de ene
zin die Johnson dikwijls heeft gebruikt;
,Ik ben de enige president die u heeft'.
Het boekje wordt uitgegeven door Si
mon en Schuster en kost twee dollar.
Het werd geschreven door Jack Sphe-
herd en Christopher S. Wren.
In een voorwoord sporen zij arbeiders,
boeren, studenten, huisvrouwen en re
publikeinen aan ,zich de aanmaningen
van voorzitter Johnson eigen te maken'.
Het voorwoord waarschuwt dat .geen
poging is gedaan om deze historische
gedachten tot grammatisch zuiver En-
fels om te werken'.
ommige citaten, waarvan de meeste
uit redevoeringen van de president
zijn ernstig en inspirerend. Andere zijn
humoristisch cn soms lachwelckond.
Het is duidelijk dat meer dan één uit
tlln verband Is gerul
effect te verkrijgen.
intentie alleen onvoldoende. Een in
hoofdzaken gezamenlijk en duidelijk
programma, alsmede overeenstem
ming over de uitvoering daarvan, is
daartoe onontbeerlijk.
Programma
AMSTERDAM ln Krasnapolski
hebben enige honderden Amster
damse bouwvakarbeiders verga
derd over de vastgelopen cao-on
derhandelingen en hun looneisen.
Hier een overzicht van de zaal
tijdens de toespraak van de heer
K. Staphorst.
ningen noodzakelijk zijn, maatregelen
treffen en investeringen doen opdat
de belangen van wonen en werken,
verkeer en recreatie beter tot hun
recht komen;
liet overheidsgezag richten op het
scheppen van een eigentijdse recht-!
vaardige samenleving en op het hand
haven van een daaraan dienstbare
openbare orde;
het overheidsapparaat zo efficiënt en
zo doorzichtig mogelijk democratisch
doen functioneren.
(ADVERTENTIE)
Goed tapijt (van De Klerk) is niet duur!
Als bijzondere aanbieding van De Klerk: 100%
NYLON TAPIJT met keuze uit 4 fraaie kleuren.
Tapijt onder volledige garantie, op volle king
size kamerbreedte van 380 cm, nu per strek
kende meter, *70 50
compleet gelegd voor lïfa
COMPLETE WONINGINRICHTING
VLISSINGEN: OUDE MARKT
ROTTERDAM/DENJiAAG/UTRECHT/VLISSINGEWHOORN/DE LIER
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Op 20 februari
wordt in-New York een spoedbe
raad gehouden tussen een dertig
tal transatlantische luchtvaart
maatschappijen om te komen tot
een aanzienlijke tariefverlaging
voor de vluchten van Europeanen
naar de Verenigde Staten. Ameri
ka wil daarmee het toerisme naar
de Verenigde Staten bevorderen.
De verlaging wordt geraamd op
tien tot twintig procent voor en
kele reizen en vijf tot tien procent 5
voor retours.
maatschappij. Zij zal waarschijnlijk uit
concurrentieoverwegingen mee moeten
gaan met de voorgestelde verlaging,
al zal in het oog moeten worden ge
houden dat en dat geldt voor alle
luchtvaartmaatschappijen de kosten
de laatste tijd aanzienlijk sneller zijn
gestegen dan de inkomsten.
Slot van pag. 1
landae zaken heeft woensdag verklaard
dat het niet over aanwijzingen beschikt
dat Thant nieuwe vooruitzichten op vre
de in Vietnam heeft ontdekt. De Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken, Dean Rusk, heeft woensdag be
kendgemaakt, dat alle polalngen van
Amerika in de richting van vredesover
leg in Vietnam zijn gestuit op een afwij
zing door Noord-Vietnam van de zg
.formule van San Antonio'
Rome
In Rome is officieel bekendgemaakt
dat twee .bevoegde' vertegenwoordi
gers van de Noordvietnainese rege
ring vorige week besprekingen heb
ben gevoerd met de Italiaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Fanfani,
in gezelschap van een voormalige
Italiaanse ambassadeur in Saigon. De
afgezanten uit Hanoi hadden om een
ontmoeting met de minister verzocht
ter bespreking van het conflict in
Vietnam en dé mogelijkheden inzake
het openen van vredesonderhandelin
gen. Ze waren 4 februari 's middags
ln Rome gearriveerd en in de ochtend
van de zesde vertrokken.
Minister Fanfani had onmiddellijk het
State Department in Washington over
het besprokene ingelicht, zo staat in een
communiqué. Een functionaris van het
Italiaanse ministerie van buitenlandse
zaken zei woensdagavond,het blijkt
duidelijk dat het overleg geen succes
heeft gehad want zé vechten nog
steeds'.
Frankrijk
gespi
buitenlandse zaken, Couve de Murville.
Deze had vlak daarvoor in de commissie
voor buitenlandse zaken van de Franse
nationale vergadering verklaard dat
stopzetting van de bombardementen en
vervolgens besprekingen tussen Ameri
kanen en Nooravietnamezen, slechts een
onderdeel vormen van het probleem op
het politieke vlak. Want Noord-Vietnam
is dan wel in oorlog met de Verenigde
Staten, maar Zuid-Vietnam Ls dat ook
en het is dus noodzakelijk, aldus de
Franse minister, dat degenen die repre
sentatief zijn voor Zuid-Vietnam deelne
men aan onderhandelingen over de toe
komst van dat land. Wat een eventueel
Frans Initiatief betreft zei Couve de
Murville. dat Frankrijk geen spectacu
laire dingen in de zin heeft. Het zal op
bescheiden en discrete wijze blijven doen
wat nuttig is, verklaarde hij.
In Vietnam zelf hebben de Amerika
nen na woensdag de bombardementen
in de naaste omgeving van Hanoi
hervat na een onderbreking van en
kele weken. De aanvallen waren ge
richt op vijftien kilometer van het
centrum gelegen doelen. Noord-Viet
nam zegt drie Amerikaanse vliegtui
gen te nebben neergeschoten en en
kele andere schade te hebben toege
bracht. Hevige gevechten zijn nog
steeds gaande ln de Zuidvletnamese
keizerstad Hoc-e, waar een Ameri
kaans bataljon mariniers dat enkele
dagen geleden de Parfumrivier over
stak om dichtbij de ommuurde, door
Noordvietnamese troepen bezette ci
tadel tc komen, zware verliezen zou
hebben geleden
hoogland en in de Mekong-delta, Ook in
de omgeving van Saigon opereren nog
Vietcong-eenheden. In de hoofdstad zelf
wordt hard gewerkt aan een terugkeer
naar het normale leven.
Verliezen
Hoge Amerikaanse militaire kringen ga
ven woensdag voor de eerste maal toe
dat de verliezen die de Vietcong en de
Noordvi- inamezen de afgelopen twee
weken hebben geleden, waarschijnlijk te
hoog geschat zijn. Een Zuidvletnamese
regeringswoordvoerder stelde woensdag
het dodental aan vijandelijke kant tijdens
het offensief op 32.904, maar volgens
genoemde kringen Is hier en daar dub
bel geteld en ik ook een aantal burgers
inbegrepen bij dit cijfer dat .mogelijk
twee- of drieduizend te hoog ligt'.
In Saigon is vernomen dat het l(jk van
de vermeende Noordvietnamese gene
raal Tran Do. die zondag bij straatge
vechten in Saigons Chinese wyk Choion
zou zyn gesneuveld, verdwenen Is.
wat de Noordat]antische route betreft, I
bepaald niet slecht gaat. De grote trek||
is altijd van Amerika naar Europa ge
weest. maar de laatste tijd, vooral in
de zomer, is er een groeiend aanbod
voor Europa-Amerika. ,Er is een groei;
naar evenwicht', aldus de woordvoerder.!
Hij kon overigens nog niet voorspellen
of de tariefverlagingen deze groei aan
zienlijk zullen bevorderen. I
(ADVERTENTIE)
morgen voordeel
kokos
macaroonljes
250 gram van 85
voor 75
iliiiimiiinniiniiitiniiiittiiMimm
(nnniiimniiiiiniimiminmiii
F
fo
Deze tariefverlaging wordt als een
dringende zaak gezien, en een wapen
tegen het Amerikaanse plan voor
een toeristenbelasting voor reizigers
naar het oostelijk halfrond. Dit kan
worden afgeleid uit het feit, dat hot
een tussentijdse verandering betreft.
Wat de groepsreizen betreft denkt Air
France zelfs aan een verlaging van der-
procent. Bij de KLM geldt dat
groepen van vijftien tot vijftig perso
nen tien procent korting krijgen en
groepen van vijftig en meer personen
:wintig
KLM voor
Volgens een woordvoerder is de KLM
een voorstander van tariefverlaging
voor reizen van Europeanen naar de
Verenigde Staten .mits het economisch
verantwoord is'. Hoever de KLM zal
gaan, is nog niet te zeggen. De Noord-
atlanttsche route is de belangrijkste
luchtlijn voor onze nationale luchtvaart -
- UTRECHT (ANP) -
iptreden van de Roosendaalse
- Dank zy het snelle opt
kinderarts J. F. >L Alping. verscheidene politiekorpsen, de rijkspolitie en
S de directie van een chemische fabriek heeft dinsdagavond een twee en
5 een half Jaar oud meisje, dat met een ernstige talliumvergiftlglng in het
2 Roosendaalse Charitaszlekenhuls was binnengebracht, nog tijdig een
2 gloednieuw geneesmiddel gekregen. Haar toestand ls thans redelijk.
3 Het meisje uit de omgeving van Roosendaal kwam om acht uur ln het zie-
3 kenhuis aan. Dokter Alping constateerde een ernstige talliumvergiftlglng
5 en belde direct de toxicologische dienst in Utrecht. De heer Alping vroeg
'S om een tegengif, dat evenwel nog niet ln de handel ls. De dienst in Utrecht
2 verwees de arts naar de directie van de chemische fabriek in Amsterdam,
2 die het geneesmiddel maakt.
2 Inmiddels was de rijkspolitie ln Driebergen ingeschakeld. Een Porsche
3 van de SAS-groep werd naar Amsterdam gedirigeerd om het medicijn uit
3 een van de Amsterdamse ziekenhuizen te halen. De Amsterdamse politie
3 klopte echter tevergeefs aan by enkele ziekenhuizen: men had het genees-
S middel niet.
2 Toen kreeg de rijkspolitie van het academisch ziekenhuis dat door de
2 directie van de chemische fabriek was gebeld ln Utrecht bericht, dat 3
2 het medicijn daar wel voorradig was. De Porsche werd naar Oudenrijn 3
2 gedirigeerd en de Utrechtse politie bracht het geneesmiddel van het 3
3 Utrechtse ziekenhuis naar de verkeersruit. Om 21.40 uur reed de witte S
3 Porsche met het waardevolle medicijn ln snelle vaart naar Breda, waar 2
3 het om twee minuten over tien werd overgegeven aan een wagen van de 2
3 verkeersgroep van de rijkspolitie aldaar. Deze reed naar Roosendaal en 2
5 droeg het op zijn beurt weer over aan de klaar staande gemeentepolitie, 3
2 die de laatste kilometers naar het ziekenhuis overbrugde. Dokter Alping 3
2 diende het snel geprepareerde geneesmiddel om elf uur toe aan het pa- 3
3 tientje.
ïiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
(Van een onzer redacteuren)
I-Jet is dit jaar bijna veertig jaar geleden, dat
in Duitsland de economische catastrofe be
gon die in zo belangrijke mate heeft bijgedra
gen tot het aan de macht komen van het
nafionaal-socialisme. Op het dieptepunt van de
economische crisis telde hef land niet minder
dan 6 miljoen werklozen; het is slechts plausi
bel dat dit fenomeen van verstrekkende bete
kenis is geweest voor de politieke wijzigingen
in Duitsland en dientengevolge uiteindelijk
voor de loop der historie in een belangrijk deel
van de wereld buiten Duitsland. Hef agressieve
systeem dat op de vloed van de sociale onrust
in het land kwam opdrijven en dat in 1933
aan de macht gekomen tot onmenselijkheid
verviel, zou in een staat met redelijke welvaart
nauwelijks enige kans hebben gekregen. Dat
mag zo concluderen de historici zelfs
gelden, wanneer men in aanmerking neemt, dat
de eerste wereldoorlog het Duitse militarisme
niet had uitgeblust integendeel.
Het jaar 1928 was de aanzet tot de catastrofe.
In de loop van dat jaar telde Duitsland gemid
deld al 800.000 werklozen. Het leger van paupers
groedde echter enorm in najaar en winter; bij de
jaarwisseling van 1928 en 1929 was het 2,5 mil
joen, een jaar of wat later zelfs zes miljoen.
Buitenlandse kredieten bleven uit. De kosten van
de herstelbetalingen aan de voormalige geallieer
de landen stegen. Via de belastingen kwam te
weinig geld binnen en zonder belastingverho
gingen kon de staatsbegroting niet in evenwicht
worden gebracht.
De zware industrie kwam bij gebrek aan
orders het eerst in moeilijkheden; Ijzer- en
staalfabrieken beperkten hun produktie. De kolen-
industrie had nog wel werk en beleefde zelfs een
hausse toen de winter van 1928-1929 uitzonder
lijk streng bleek te worden, maar in het voor
jaar van 1929 begon ook hier de teruggang.
Tot overmaat van ramp deed zich daarbovenop
in Duitsland de invloed gelden van het Instorten
van de New Yorkse beurs op .Zwarte vrijdag'; de
koersen op de Berlijnse beurs beginnen snel en
sterk te dalen, vooral die van de zware industrie.
In juni en juli, anders hoogtepunten in het bouw
vak, werd er nauwelijks iets gebouwd; zelfs re
paraties bleven achterwege. In bepaalde streken
liep 80 procent van de bouwvakkers werkloos
Toen in dit Duitsland de sneeuwbal eenmaal in
beweging was gekomen, bleef hij rollen. Op U
juli i931 moest dr Jakob Goldschmldt, direc
teur van de Darmstadter und Natlonalbank aar
De dood op de weg
UBBERGEN (ANP) Omstreeks ze
ven uur woensdagmorgen is in de ge
meente Ubbergen «Ie 24-jarige A. N.
Geerlings uit Arnhem om het leven ge
komen toen hij met zijn auto uit de bocht
vloog en vervolgens tegen een boom
botste. Twee andere Inzittenden even
eens uit Arnhem afkomstig, werden
ernstig gewond overgebracht naar het
St.Radboiidziekenhuis te Nijmegen.
DEN HAAG (ANP) De 93-jarige
Hagenaar M. H. Verkeerke is in het zie
kenhuis overleden aan de gevolgen van
een aanrijding op 6 februari. De man
werd die dag op de Valkenbosiaan als
voetganger aangereden door een auto,
tydens het oversteken. Hij Hep daarbij
hoofdletsel en een gebroken been op.
GRAMSBERGEN (ANP) De 70-
jarlge mevrouw G C. Ekkelenkainp-
Jurriens uit Slagharen (gem. Grams-
bergen) is dinsdagmiddag dodelijk ge
wond, toen de door haar man bestuurde
auto op de rijksweg in Gramsbergen
door een andere personenauto, die voor
rang had. in de flank werd aangereden-
Zij overleed dinsdagavond in een zie
kenhuis in Hardenberg. Haar man werd
licht gewond. De twee inzittenden van
de andere personenauto, het echtpaar
Groothuis uit Borne, werden eveneens
met verwondingen naar het ziekenhuis
febracht. De heer Groothuis kon, na be-
andeld te zijn, naar huis terugkeren,
maar zijn vrouw werd in het ziekenhuis
opgenomen.
HEESCH (ANP) De 76-jarige heer
J. Markes uit Rtesch die maandag zeer
ernstig gewv-M, werd toen hij bij het
oversteken van de rijks-weg 55 werd
aangereden door een bestelauto, is dins
dagavond aan de bekomen verwondin
gen overleden.
UTRECHT (ANP) De 70-jarige
H. v. d. Pol uit Ermelo is woensdag
morgen op een niet-beveiligde overweg
tussen Putte en Ermelo om het leven
gekomen, toen hij onder de trein Amers-
foort-Zwoüe kwam.
Volgens de machinist van de trein stap
te de man vóór de overweg van zijn
fiets, waarna hij lopende overstak. De
man was op slag dood. De sneltrein
kreeg een half uur vertraging en de
daaropvolgende trein 26 minuten.
RENKUM (ANP) By 't oversteken
van het nieu-.ve gedeelte van rijksweg
25 te Renkum ls woensdagmiddag de
85-jarige heer J. W. F Budd&g uit Ren
kum om het leven gekomen. Hij werd
aangereden door een auto uit de rich
ting Wageningen en overleed ter plaat
se.
BEST (ANP) Het 17-jarige meis
je C. Roefs uit Oirschot is woensdagmid
dag op de rijksweg 64 in de gemeente
Best by een verkeersongeluk om het le
ven gekomen. Zij stak met haar brom
fiets aan de hand de weg over en werd
aangereden door een motorfiets.
Het meisje was op slag dood. De be
stuurder van de motorfiets liep bij de
botsing ernstige verwondingen op.
Etaleur hielp
overvallers C en A
AMSTERDAM (ANP) Bij zijn ver
hoor door de rechter-commissarls heeft
de 48-jarige Amstelveense etaleur Ja
cob G. toegegeven betrokken te zijn ge
weest bij de vier overvallen, die de
20-jarige Thijs A. O. en de 21-jarige
Arnoud M. hebben gepleegd.
Aanvankelijk had G tegenover de re
cherche ontkend iets met de overvallen
te maken te hebben gehad. Thijs en
Arnoud pleegden de gewapende roof
overval op de C en A-employé op het
Damrak op 22 januari jongstleden.
WERELDGEBEUREN
de president van de Duitse Rijksbank melden dal
hij de volgende dag de loketten niet zou laten
openen. Het was een déconfiture, die ln en buiten
Duitsland grote gevolgen had. Tal van banken
ook de Rijksbank, werden er mede de dupe van
De deviezenvoorraad van de rijksbank was prak
tisch uitgeput. De monetaire toestand zakte ever
snel in als de economische.
Hoewel ook elders in Europa en in de wereld
hele bevolkingsgroepen plotseling zonder
middelen van bestaan kwamen, nam de nood in
Duitsland schrikwekkende vormen aan; taferelen
zoals wij die uit de hongerwinter kennen men
sen die op straat in elkaar zakken, hongeroedeem
op broodmagere lichamen vonden hun weg in
de geïllustreerde wereldpers. Niet alleen in de
arbeiderswijken van de Duitse steden heerste
gebrek; zelfs ln de welverzorgde straten van het
Berlijnse West-End kwam men welgeklede
mannen en vrouwen tegen die gewoon bedelden.
Voor de boulevard-restaurants stonden vaak
drommen stil naar de etende gasten te kijken.
De koopkracht daalde drastisch en dat bleef
niet zonder gevolgen. In Beriijn werden in één
week tijds meer dan 3.000 verkopers in waren
huizen en winkels ontslagen. Bij AEG ging 10
procent van het kantoorpersoneel de laan uit,
bij Siemens zelfs 20 procent. Dat bij een ander
grootbedrijf Stock in Marienfelde elk ont
slag achterwege bleef, .dankte' het personeel
slechts aan het feit, dat het genoegen wilde
nemen met een salariskorting van 50 procent.
De boerenstand kraakte onder de zware lasten:
terwijl de honger heerste bleef hij echter met
zijn onverkoopbare produkten zitten. In de be
kende vakantiegebieden liep de omzet van hotels
en restaurants met 30 tot 60 procent terug. In
cafés daalde kenmerkend de omzet van
bier en wijn met meer dan de helft.
Een stad als Dresden, waar tienduizenden ren
teniers en gepensioneerden woonden, was honger-
gebied; de pensioenen werden steeds minder
waard, de aandelen brachten geen dividend meer
op. Er werden volksgaarkeukens ingesteld, waar
zowel de werkloze arbeiders als de voormalige
welgestelden hun maaltijden kwamen halen. Ber
lijn leed het meest: drie- en vierkamerwoningen
waren niet meer te huur, maar huizen met zeven,
icht of meer kamers waren voor een spotprijs
te krijgen. In het Grünewald stond elk derde
huis te koop, zonder dat er liefhebbers op af
Directeuren van grote bedrijven en leiders van
de nationale economie constateerden slechts
wat zij ln de fabrieken en op straat zagen
maar een voorstel om de situatie ten goede te
keren hadden zij niet. De sociale onrust kreeg
consequenties: het volk ging de straat op om te
protesteren. In het Roergebied kwam het voort
durend tot ongeregeldheden waarbij werd ge
schoten. Het enige bedrijf dat opgang vertoonde
de was het pandbedrijf. De centrale leenbank
van Berlijn had jarenlang een klantenlijst met
gemiddeld honderdduizend namen gehad. Na 1930
werd het cijfer 400.000 bereikt en daarmee
was het einde nog niet in zicht. In de winter
van 1931 ontbrak in tal van gezinnen het geld
om kolen te kopen; stadsbesturen in vele
grote steden stelden grote zalen ter beschikking
waarin een kachel brandde aan de ingangen
werd herhaaldelijk gevochten. Mannen, vrouwen
en kinderen uit hun huizen gezet wegens
huurschuld zwierven overdag haveloos door
de straten en sliepen 's nachts in de stations.
Andere daklozen bouwden van afval hutjes aan
de rand van de steden. In 1931 had bijna een
miljoen gezinnen in Duitsland geen woning meer.
De overheid machteloos op welhaast alle ter
reinen van het maatschappelijk en economisch
leven greep op dit punt Ln. Staat ep steden
stelden bouwmaterialen beschikbaar voor n
sen die een eigen behuizing wilden bouwen.
Jonge werklozen velen van hen brachten
de nacht voor tien pfennig door in een .slaaphuis'
werden tot een totaal van 250.000 opgevan
gen ln een .arbeidsdienst'. Zij konden helpen
bouwen.
Het was een druppel op een gloeiende plaat.
Terwijl het buitenland zelf ln de greep
van de wereldcrisis geraakt schoorvoetend
tot enige economische concessies kwam (perma
nent uitstel van herstelbetalingenbehaalde ui
terst rechts ln een hardnekkige en verbitterde
binnenlandse strijd op het nippetje de overwin
ning op uiterst links. Hitier greep in 1933 de
macht. Met welke consequenties, dat weet de
wereld.
(ADVERTENTIE)
ENTOURAGE RINGEN
Prachtige zettingen van dïep-
fionkerende granaat, of koele
oesterparels cullivé. Ook vaak
in kombinatie met briljant
Prijzen variëren van f 60.- tot
f 250.-
