PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VIETCONG BEZET
AMBASSADE
VAN DE VS
Stoffenfabriek
in Tilburg
sluit bedrijf
Antwerpen moet aan stormstuw geloven'
Straatgevechten in het
centrum van Saigon
,Geen
belasting
op aow'
CAIRO STAAKT
VRIJMAKING
SUEZ KANAAL
Vandaag
in de
krant
Artillerieduel
duurde 1,5 uur
CONCURRENTIE TE ZWAAR
ONTSLAG VOOR
278 MENSEN
Niet alleen
bij brood
BENOEMING
CLIFFORD
BEKRACHTIGD
INSPECTEUR-GENERAAL ZEEDIENSTEN J0S. VERSCHAVE:
Uniek idee voor
bedijkte geul in
Westerschelde
Stop op leidammen
211c jaargang - no. 26
Woensdag 31 januari 1968
Laurent toont
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN zijntalenl
ran dl C V Provincial
Wililrrat 58-60, tal.
I, rad. tol. 2734, adm
Zaouwao Couranti P. van do Votda, P. B. don Boar an W. da Paftar. Hooldradactauri C. A. da Kok. Abonnamontiprija 1,04 por waak
5144 (b g rad. 2508. adv. I847/2841). Mlddolkurf. Markt 51, tal. 3841. (b s g red. 2078/3169. adv. 2375). Cooa Crota Markl 2, I
*•*- - - - J. 2i^ x clot. Klaina adv. (rnaa. 8 rogola) 35 eont por ragel
i. prlja 35 cant par m
por adv. 5,25. Ingaa. n
f. 6140 (b*»g rad. 7353, adr!^52lT)'oo.lourg, 1
In. 1.75). .Brievan kuroaa v. d. blad' 50 cant nu
JARIGE
PRINSES
Prinses Beatrix viert vandaag
haar dertigste verjaardag.
PSEUDO-ARTS
WEER IN ARREST
AMSTERDAM (ANP) De 35-Jarige
assistent-accountant Hendricua V. uit
Den Maag, die zich vorig Jaar zonder
arts te zijn wist te laten aanstelion
als controlerend geneeskundige bij het
GAK en het Sociaal Fonds voor de
Bouwnijverheid, is opnieuw aangehou
den, nu wegens diefstal van recepten
«n briefpapier van het Wilhelmina
Gasthuis in Amsterdam.
de Amsterdamse rechtbank ontslagen
van rechtsvervolging nadat de officier
van Justitie een jaar gevangenisstraf
wegens oplichting tegen hem had ge
elst.
Onmiddellijk na zijn vrijlating oegon
V. pogingen te doen bij particuliere be
drijven een werkkring in het medische
vlak, onder andere als artsenbezocker,
te krijgen, waarbij hij zich volgens de
centrale recherche opnieuw uitgaf voor
arts. Ook kon hij met nalaten rond te
dwalen op de terreinen van de gemeen
telijke ziekenhuizen.
Maandag werd hij aangetroffen op het
terrein van het Binnengasthuis. Bij een
controle bleek toen dat hij in het bezit
was van recepten en briefpapier van het
Wilhelmina Gasthuis. Tegenover de re
cherche voerde V. ter verontschuldiging
aan, dat hij nu eenmaal graag als dok
ter gezien wilde worden.
Vietnam
DE VIETCONG Ls gisteren diep
doorgedrongen in het hol van de
leeuw. Commando's bezetten on
der meer de Amerikaanse ambas
sade in Saigon, nadat de stad eon
tijd lang wns beschoten met mor
tieren en raketten. Dinsdag voerde
de Vietcong overal in Zuid-Viet-
nam aanvallen uit op bolwerken
van de Amerikanen en Zuidviet-
namese regering
(pagina
Vooruitgang
ZIERIKEE heeft voor 1968 een
tekort van f 430.000. Een vooruit
gang: vorig jaar beliep het tekort
46O.OOO (pagina 2).
Belachelijk
EXERTS vonden de prijzen, die
gisteren in Middelburg voor de
munten uit de vondst van Raam-
donksveer werden betaald, be
lachelijk hoog (pagina 2).
EEG
DE VIJF hebben in Brussel tij
dens een ontbijtbijeenkomst ge
sproken over de Britse toetreding
tot de EEG en de problemen die
deze toetreding beiemmeren. Men
kwam er niet helemaal uit, maar
Engeland accepteerde het zoge
naamde Beneluxplan, dat onder
meer in nauw contact met de
Britten voorziet(pagina 31
Duikboten
ONDANKS HET toepassen van
de modernste opsponngsappara-
tuur is het dinsdag niet gelukt
de twee verdwenen duikboten te
vinden. Het zoeken wordt voort
gezet al is de hoop op overleven
den vrijwel opgegeven
(pagina 9)
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina 1, 3 en 9
Zeeuws nieuws: pagina 2, 4,
B en 11
Financieel nieuws: pagina 13
Radio en tv: pagina 7
SAIGON (AP) De Vietcong heeft woensdagmorgen vroeg de
hoofdstad Saigon aangevallen en voor de tweede achtereenvolgende
dag aanvallen gedaan op grote steden in het gehele land.
Dinsdagavond omstreeks middernacht Nederlandse tijd meldde men
dat de ambassade van Amerika in Saigon was bezet. Ongeveer twee
compagnieën Amerikaanse militaire politie probeerden het gebouwen
complex te bestormen, maar werden reeds bij hun eerste poging
teruggeslagen.
Op het dak van het moderne ambassadegebouw is een landingsplaats
voor helikopters, doch helikopters die probeerden te landen werden
verdreven door de Vietcongcommando's.
De woordvoerder van het Witte Huis, George Christian, heeft dins
dagavond verklaard, dat de toestand in Saigon ,vrij ernstig' is. Vol
gens Christian wordt president Johnson ,voor zover mogelijk' op de
hoogte gehouden van de toestand.
Tenminste zes belangrijke centra behalve Saigon kwamen onder
vijandelijk vuur te liggen.
TWEEDE KAMER:
(Van onze parlementaire redacteur).
DEN HAAG De tweede kamer
heeft dinsdag unaniem stelling ge
nomen tegen de beslissing van de
minister en de staatssecretaris van
financiën om loonbelasting te hef
fen van de aow-, aww- en bij
standsuitkeringen. Tijdens de be
handeling van de begroting van
financiën drong de kamer er bij de
bewindslieden op aan de belasting
heffing op deze uitkeringen zo
spoedig mogelijk in te trekken.
Staatssecretaris Grapperhaus had begrip
voor de bezorgdheid van de kamer, maar
hij meende toch, dat het niet-belasten
van de uitkeringen in strijd zou zijn met
de wet. Bovendien war de staatssecreta
ris van oordeel, dat hfl door loonbelas
ting voor de aow-uitkeringen in te vo'e-
ren, de betrokkenen automatisch enig
soelaas heeft gegeven in de vorm van
een extra fiscale aftrek van 150 gulden.
Voorts kan een bedrag van 400 grilden
aan andere inkomens belastingvrij wor
den geïncasseerd.
Motie
Bij de replieken diende de heer A. de
Goede van Democraten '66 een motie
in, mede ondertekend door drs H. Wie-
benga (psp). Deze motie verzoekt de
regering met ingang van het jaar 1968
maatregelen te treffen welke voorko
men, dat het besteedbare inkomen uit
aow-aww en algemene bijstandswetuit
keringen. door het heffen van loon- en
inkomstenbelasting over deze uitkerin
gen wordt verlaagd.
De staatssecretaris Grapperhaus con
stateerde in zijn repliek dat de voorllch-
De beschieting van Saigon - met
raketten of mortieren - begon om
3 uur plaatselijke tijd in de och
tend en duurde met tussenpozen
meer dan een uur. Tenminste ne
gen belangrijke installaties in de
stad werden onder vuur genomen,
waaronder het onafhankelijkheids
paleis, waar Ngoeyen Van Thieu en
vice-president Ngoeyen Cao Ky
hun bureaus hebben.
Ook de Amerikaanse ambassade,
het gebouw van de gezamentjke
Zuidvietnaroese chefs van staven,
drie officiersverblijven, de Philip-
pijnse ambassade en de luchtbasis
Tan Son Nhoet werden beschoten.
Tegelijkertijd drongen zelfmoordcom
mando's de hoofstad binnen. Tenminste
20 guerrillastrijders drongen het ter
rein van de Amerikaanse ambassade
binnen en kwamen in gevecht met de
wachten van de Amerikaanse marine.
Een groep commando's kwam tot vlak
bij het onafhankelljkheidspnleis en ver-
(Zie slot pag. 9 kol. 5)
Drs Peschar per
1 februari uit
tweede kamer
(Van onze parlementaire redacteur)
Drs H. Peschar, de financiële specialist
van de PvdA-fractie, heeft per 1 febru
ari bedankt als lid van de tweede ka
mer. Kamervoorzitter Van Thiel deed
dinsdagmiddag mededeling van een des
betreffende brief van de heer Peschar,
die zoals bekend zijn kamerlid
maatschap neerlegt in verhand niet
zijn benoeming tot lid van de reken
kamer.
tlng op dit terrein niet juist is geweest.
Hij verklaarde echter verder: ,Ik ben
ingehuurd om de wet tot uitvoer te bren
gen. Als er een loonbelastingtabel is,
moet die worden toegepast'. De staats
secretaris verklaarde verder dat hem
niets liever zou zijn dat hU geen belas
ting zou moeten heffen over deze uitke
ringen. Hy zegde toe de zaak nog eens
te zullen overwegen. Vanmiddag zal de
kamer over de motte alsmede over de
begroting stemmen.
NA ISRAËLISCHE BESCHIETING
ISMAILIA-TEL AVIV-CAIRO
(AFP-RTR) Egypte heeft dins
dag na het zware artillerie- en
tankduel met Israël aan het Suez-
kanaal besloten, de werkzaamhe
den voor de vrijmaking van de
waterweg tot nader order te sta
ken.
Een woordvoerder van het Egyp
tische kanaalbestuur deelde mee
dat het werk woensdag in ieder
geval niet wordt hervat en dat het
besluit zowel de operaties in het
zuidelijk als die in het noordelijk
deel van het kanaal geldt. Het is
volgens hem noodzakelijk dat het
kanaal over de gehele lengte op be
vaarbaarheid wordt onderzocht
,om na te gaan door welke uitgang
de geblokkeerde schepen kunnen
vertrekken'.
De woordvoerder zei voorts dat bij het
vuurgevecht van dinsdag een gewonde
was gevallen aan boord van een Egyp
tische barkas. Het hoofdkantoor van
het kanaalbestuur en een ziekenhuis
in Ismailia waren door Israëlische gra
naten beschadigd. ,Het gebeurde moe
digt ons niet aan onze taak voort te
zetten. Tweemaal hebben de Israëliërs
dinsdagmorgen blijk gegeven van hun
vastbeslotenheid, ons te verhinderen on
ze werkzaamheden uit te voeren' zei
de functionaris.
Incident
TILBURG (ANP) De wollen-
stof fenfabriek Beka NV voorheen
Van der Bergh-Krabbendam in
Tilburg gaat sluiten. De directie
van het bedrijf heeft dinsdagmor
gen aan de personeelsleden, in to
taal 278 man, meegedeeld dat
voortzetting van het bedrijf in ver
band met de toenemende interna
tionale concurrentie en de overca
paciteit van de fabriek niet langer
verantwoord is. Er zijn zo veel af
zetgebieden weggevallen dat het
niet langer lonend is de fabriek
langer te laten draaien.
De directeur van het gewestelijk ar
beidsbureau in Tilburg deelde liet ANP
mee. dat de ontslagprocedure voor het
personeel tot volle tevredenheid is gere
geld. .Deze ondernemer heeft tijdig in
gezien dat doorgaan niet langer zin
heeft. Nu hij nog in de gelegenheid is
zijn personeel op een behoorlijke ma
nier te ontslaan heeft hij daaraan de
voorkeur gegeven boven een eventueel
doorgaan tot de tijd, dat een behoorlijk
ontslag niet meer mogelijk is', aldus
de directeur van het GAB in Tilburg.
Tot de 278 personeelsleden behoren -36
Van de resterende mannelijke
personeelsleden is ongeveer eenderde
jonger dan 25 jaar; eenderde behoort
tot de middengroep en eenderde is ouder
dan vijftig jaar. In het district Tilburg
zijn ongeveer 3300 werklozen. Het ge
westelijk arbeidsbureau was niet opti
mistisch gestemd over de eveutuele
plaatsingskansen van de ontslagen
B ek a-werknemer s
REDELIJK
De heer H. A. C. Huysmans, voorzit
ter van de katholieke bond van werk
nemers in het kleding, en textielbe
drijf, noemde de afvloeiingsregeling
die is getroffen, vergeleken bij ,wat
in het zuiden over het algemeen ge
beurt', redelijk.
De werknemers tot en met 59 Jaar
(91 procent van het totaal) krijgen
een uitkering van dertig gulden per
dienstjaar. De werkloosheidsuitkering
van de werknemers boven de zestig
zal worden aangevuld tot 90 procent
van het loon, terwijl het bedrijf bo
vendien hun pensioenpremie helemaal
voor zijn rekening neemt.
Het personeel wordt niet zomaar op
straat gezet: de onderneming neemt de
opzegtermijn volledig in acht. Er wordt
gedureude die periode doorgewerkt te
gen het normale loon. Alle verkregen
rechten (op vakantie-uitkering en der
gelijke) blijven behouden.
Ook de heer Huysmans is zeer pessimis
tisch over de kansen op herplaatsing
van de ontslagen werknemers. Niet
alleen omdat Tilburg al ruim 3000
werklozen telt, maar ook omdat In an
dere bedrijven nog eens duizend mensen
hun opzegtermijn aan het afmaken zijn
en dus binnenkort eveneens zonder werk
komen.
De oorzaak van het 1% uur durende
incident was, dat Egyptische scheep-1
jes de noordelijke helft van het ka-
naai probeerden op te varen, om een
onderzoek te verrichten voor de vrij
making van de waterweg. Israel had
alleen toegestemd in verwijdering
van obstakels uit het zuidelijke deel
van het kanaal maar volgens Egyp
te wil de kapitein van het Ameri
kaanse vrachtschip Observer fI7.ol4
ton) een van de 15 schepen die
sinds de Juni-oorlog in het kanaal
zitten opgesloten de waterweg
aan zijn schip zo snel mogelijk een
Europese haven te bereiken. De Is
raëliërs beweren echter dat Egypte
zich het recht van doorvaart wilde
toeëigenen, terwijl vorig jaar Juli
overeengekomen was dat alleen met
toestemming van beide partijen het
kanaal bevaren kon worden.
Volgens de Israëlische lezing waren
eerst twee Egyptische barkassen, oie
van het Timsah-meer het kanaal op
wilden varen, na een hun vanaf de
oostelijke oever door Israëlische wacht
posten toegeroepen waarschuwing te
ruggekeerd. maar zonden de Egyptena-
ren vier uur later weer twee boten
uit. De Israëliërs hadden toen waar
schuwingsschoten gelost, waarna Egyp
tische posten met automatische wa
pens het vuur openden en spoedig ook
artillerie inschakelden. De Israëlische
troepen op de andere oever hadden het
vuur beantwoord.
Het woord .planning* ie in
onze tijd onvermijdelijk,
het duikt overal op, evenals
Qf\ het magische jaartal 2000. Op
tH zichzelf is dat een redelijke
^3 zaak, dit bezig-zijn met de
toekomst en met de eisen die
deze toekomst stelt: men moet daarmee
immers nu reeds rekening houden. Het
opvallende bij deze plannenmakerij ia
echter, dat deskundigen op bepaalde ge
bieden vrij concreet kunnen aangeven wat
er in die toekomst nodig zal zijn. maar
dat hun collega's in andere sectoren
uiterst vaag doen. Om een voorbeeld te
noemen: economen en havendeskundigen
hebben vrij nauwkeurig aangegeven wat
er tussen nu ea 2000 in het zuidwesten
van Nederland nodig zal zijn aan zeeha
venterreinen. Maar als men nu vraagt
wat er in dezelfde periode zal moeten ge
beuren op het stuk van sociaal-culturele
voorzieningen in hetzelfde gebied, dan
hoort men eigenlijk niets. De ontwikke-
lingsscheits 1967 van het provinciaal
bestuur (,het gele boekje"), het zeeha
venrapport Zuid-West Nederland, zijn
inderdaad voornamelijk technisch-econo-
mische benaderingen en laten de sociaal-
culturele sfeer buiten beschouwing.
Inmiddels is echter bekend geworden,
dat de raden die in Zeeland het -op-
bouworgaan' vormen sportraad.
Jeugdraad, culturele raad. maatschap
pelijk werk met de eerste verken
ningen te dien aanzien zijn begonnen.
Daarbij zal zonder twijfel blijken hoe
moeilijk deze problematiek ligt.
Economen en technici hebben het ten
aanzien van toekomstverwach
tingen' makkelijker dan de mensen, die
zich met de cultuur bezighouden. De
eersten kunnen ontwikkelingslijnen
doortrekken, daarbij rekening houdend
met bepaalde tendenties en even
tuele versnellingen of vertragingen.
Weliswaar rijn er ook in deze sectoren
vraagpunten, maar toch beschikt men
over vrij exacte basisgegevens. Ten aan
zien van culturele voorzieningen ligt dat
echter veel moeilijker, omdat men een
voudig niet weet of voorzieningen, die
vandaag de dag normaal en gewenst
zijn, over twintig-dertig jaar nog pre
cies zo worden beschouwd. Als dat in
derdaad zo zou zijn lag de zaak een
voudig: men behoefde niet meer te doen
dan een bepaalde bevolkingsformule toe
passen. Bijvoorbeeld: op zoveel inwoners
een grote schouwburg, een concertzaal
bouwen en een symfonie-orkest stich
ten, op zoveel Inwoners een expositie
ruimte enzovoort. De vraag is echter of
in die toekomst de conventionele
schouwburg, de vanouds bekende con
certzaal, het thans nog altijd gangbare
museumtype. of al deze verschijningen
nog wel zullen thuishoren in het cul
turele denken en handelen van die toe-
Kanonnen
Egypte zegt daarentegen dat de Israë
liërs eerst met kanonnen de vaartuigen
hadden beschoten en vervolgens de wes
telijke oever onder vuur namen. Ii
Cairo worden Israëlische beweringen
dat Egypte het Suezkanaal weer voor
de internationale scheepvaart wil gaan
openstellen, tegengesproken. Daarvan
kan geen sprake zijn zolang de Israëliërs
zich niet van het schiereiland Sin ai
hebben teruggetrokken, zegt men.
Een woordvoerder van het Israëlische
leger heeft Egyptische berichten te
gengesproken, als zou de Egyptische
stad Ismailia door Israëlische vliegtui
gen zijn gebombardeerd.
WASHINGTON (AFP, AP) De
Amerikaanse senaat heeft dinsdag met
algemene stemmen de benoeming be
krachtigd van Clark Clifford tot minis
ter van defensie.
In diplomatieke bronnen in Washington
verluidt dat de geallieerden van de Ver
enigde Staten in Vietnam verrast zijn
door uitlatingen van Clifford, die ge
zegd heeft dat .normale' bevoorrading
met voedsel, manschappen en munitie
door Noord-Vietnam van de communis
tische troepen in Zuld-Vietnam stopzet
ting van de bombardementen niet in de
weg hoeft te staan.
Het state department is door verschil
lende van Amerika's bondgenoten om
nadere uitleg gevraagd over Cliffords
verklaring.
Volgens net Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken is diens ver
klaring volkomen in overeenstemming
met de San-Antonio-formule die presi
dent Johnson in september heeft be
kendgemaakt.
(Van een onzer redacteuren)
A NTWERPEN Het is in
Antwerpse havenkringen al
lang geen theoretische vraag
meer of er tussen de Neder
lands-Belgische grens en de
stadsagglomeratie nu al dan
niet een stormstuw in de Schel
de moet komen. ,We kunnen er
niet meer tussenuit', zegt zee
gedecideerd een man als Josel
Verschave (56), inspecteur-ge
neraal van het bestuur der wa
terwegen bij de Antwerpse zee
diensten. En als om te bewijzen
dat het de Belgen nu ernst is
met de bescherming van hun vi
tale belangen in Antwerpen te
gen abnormaal hoge vloeden
Iaat hij ons weten dat er in het
waterbouwkundig laboratorium
te Borgerhout proeven worden
genomen om na te gaan welk
soort van stormstuw er zou
moeten komen.
Dat nu dan toch het serieuze plan
wordt gekoppeld aan een onderzoek
naar de mogelijkheden van ^en idee
van dezelfde heer Verschave om de
Westerschelde tussen Perkpolder en
Lillo een rigoureuze nautische ver
betering te laten ondergaan. Hel
plan-Verschave (laten we het zo maar
noemen) komt op het volgende neer:
Ter hoogte van Perkpolder wordt
de vloedstrooni in tweeën ge
splitst; er komt over een afstand
van ongeveer 15 kilometer een
genormaliseerde geul langs de
Zeeuws-Vlaamse oever en het iand
van Saeftinge, tussen dijken tot
7 meter hoog; deze geul la be
stemd voor de zeescheepvaart en
de ebstroom zal er door terug
trekken.
Een zogenaamde .wilde' geul be
noorden dit gekanaliseerde deel
JOS. VERSCHAVE
zeker van zijn zaak
van de Westerschelde. waar door
heen de vloedstrooni trekt en die
voornamelijk bestemd zal zijn vocj
de binnenscheepvaart; in deze
geul met zover mogelijk naar het
oosten een bodembekleding en een
drempel liggen dan de beruchte
bochten van het Nauw van Bath
Door middel van de zuidelijke dijk
van de geul voor de zeescheep
vaart zou eigenlijk meteen hel
Land van Saeftinge zijn ingedekt
In het waterbouwkundig laoo-
ratorium van Borgerhout wordt eer
model gebouwd voor dit plan-Ver-
schave. In de loop van februari gaan
de proeven er van start. De onder
zoekers willen nagaan, waar het split-
singspunt van de stroom het bc-:
kan komen, hoe hoog de drempels
in de .wilde' geul moeten worden,
welke invloed deze stroomlijning van
de We-sterscheidevaargeu! zal heb
ben op de snelheid van het getij in
Antwerpen.
De heer Verschave: ,De energie van
het getij komt Immers via minder
grote hindernissen door naar Ant
werpen. Ik verwacht dat het hoog
water vier minuten eerder valt dan
thans, en het laag water negen mi
nuten eerder.'
Nu dit laboratoriumonderzoek naar
het plan-Verschave en naar de me
thode van een stormstuw op gang
gekomen is hebben de Belgen beslo
ten om het leidammenplan voor het
Nauw van Bath voorlopig maar even
in de doofpot te stoppen. De bouw
van leidammen daar nad de badoe-
g om de g.
spookbeeU
loódsen wat af te
bovendien wilde men bereiken, dat
het jaarlijkse baggerwerk in de geu-
en zou kunnen worden beperkt. .Het
valt nog ernstig te bezien of die
leidammen nu werkelijk wel zo'n
verbetering in de Westerschelde zeu
len opleveren', zegt de heer Ver
schave. .Proeven hebben uitgewezen
lat de natuurlijke methode in zo'n
engte als het Nauw van Bath eigen
lijk de beste is Leidammen daar
zouden laag moeten blijven; anders
wreekt zien de aanleg op andere
plaatsen via aanzanding.
En dan: de bochten blijven bestaai-.
Die lief je met leidammen niet <>p
In het Nauw van Bath is dat juist
de grote handicap. Er kan maar één
schip van 60.000 ton tegelijk door
heen en het wordt er al gevaarlijk,
wanneer er een baggermolen ligt.
Wanneer de scheepvaart nog inton-
siever wordt zal de situatie al snel
onhoudbaar zijn. Daar komt nog bij
dat lage leidammen bij hoog tij om
zichtbaar zijn. Loopt een schip op
(Zie slot pag. 2 kol. 6)
föantlijK
De discussies daarover zijn eigenlijk
nog maar pas begonnen, discus
sies die zo blijkt in diverse delen
van de wereld op gang komen. In Ne
derland was daarvan de opvoering des
tijds van Peter Schat's .Labyrinth' een
symptoom: een poging om een nieuwe
theatervorm te schep
pen, geheel los ge
zien van het conven
tionele opera-gebouw.
In West-Duits land is
thans een geladen
discussie aan de gang naar aanleiding
van een .Spiegeïlnterview' met de
Franse componist Pierre Boulez. Deze
had daarin de opmerking gemaakt, dat
men al die conventionele operagebou
wen beter maar in de lucht kon laten
:en, omdat zij elke vooruitgang
tegenhouden. In een gesprek voor de
Noordduitse radio heeft hij dat be
toog nog weer eens nader uitgewerkt:
een groot operagebouw beschikt over
een eigen koor en orkest, zal mede op
Cnd daarvan altijd weer met het be
de repertoire voor de draad komen
en niet geneigd zijn tot uitvoerig expe
rimenteren. Bovendien is een derge
lijk gebouw, architectonisch gezien, in
wezen gelijk gebleven aan de theaters
uit de achttiende en negentiendeeeuw,
aldus Boulez. Tot een soortgelijke con
clusie kwam vorige week ook de in
Duitsland niet onbekende bouwkundig
publicist Bernhard Leitner, namelijk in
een artikel in .Die Zelf. Hij bezocht het
nieuwe cultuurcentrum van New York,
het Lincoln Center for the Performing
Arts. Met de perfectie die men ook op
Cape Kennedy aantreft, (zegt Leitner)
is hier een combinatie gemaakt van
.klassieke' gebouwen: het theater, de
opera, het museum, zonder dat gepoogd
is een werkelijk nieuw, modern kunst
centrum te bouwen. Hoe zou het dan
wel moeten? Leitner erkent dat het
moeilijk is nu reeds met duidelijke om
schrijvingen te komen: we moeten ruim
ten scheppen voor de mensen van
straks, waar men kan experimenteren,
waar gelegenheid is tot bezinning, voor
spel en polemiek, zo ongeveer luidt
zijn antwoord.
elijke discussies kan men ook
de kerken horen: moet in nieu
we wijken en steden een conventioneel
kerkgebouw worden gezet, dat wil zeg
gen een representatieve, tevens (sacraal
beleefde) liturgische ruimte? Of gaat
het veel meer in de richting van een
modern gemeenschapsgebouw, waarin
de kerk met anderen een plaats heeft?
Waaraan moet dan zo'n gemeenschaps
gebouw voldoen? In ons land is recen
telijk een poging gedaan overigens
buiten de kerk om daarop een ant
woord te geven, namelijk in Dronten
(Flevopolder). Ek is daar een gebouw
gesticht, waar allerlei gemeenschaps
functies bijeen zijn gebracht: sporthal,
theater, jeugdgebouw, markt, restau
rant, gezamenlijk tv-kijken (eidofoor-
scherm). ja zelfs de befaamde .pantof
felparade'. die men vroeger in bepaalde
winkelstraten zag, is naar dit gebouw
verplaatst: een informeel ontmoetings
punt voor tieners. Wie dit gebouw be
zoekt moet erkennen dat het een bij
drage tot de discussie over deze pro
blematiek vormt, maar zeker geen laat
ste woord. Daarvoor is het te gebonden
aan de plaats (nieuwe gemeente in een
nieuwe polder), daarvoor draagt het bo
vendien te nadrukkelijk de kenmerken
van een compromis. Met enige ironie
zou nien zelfs kunnen zeggen dat het
compromis er tot principe is verheven.
Niettemin, het gebouw is een poging
om een eigentijdse culturele voorziening
tot stand te brengen.
Er bestaat bij sommigen in onze sa
menleving een neiging zich ge
ïrriteerd te tonen als er weer eens een
technologisch of economisch rapport
van de overheid is verschenen. .De mens
zal bij brood alleen niet leven', roepen
de gëïrriteerden dan gebelgd uit. Het
moeilijke echter is dat wel ongeveer
kan worden aangegeven hoe het brood
in de toekomst moet worden gebakken,
maar dat men over allerlei andere za
ken nog zo weinig weet. Gelukkig ziet
men overal dat er een discussie op gang
komt, dat men probeert tendenties op
te sporen. Ook in Zeeland zal dat moeten
gebeuren: een uiterst moeilijke, maar
tevens noodzakelijke vorm van pla
