HAKKEN MET
HET BIJLTJE
Zaterdagnummer
"~3cncxT~>>OTV%<
Rustend bankdirecteur M. Haasdonk (68,
Goes) is een man, die meer met dat bijltje
heeft gehakt. ,lk heb meer met dat bijltje
gehakt' behoort tot lijn geliefde uitspraken,
20 heeft men ons geïnformeerd, weshalve
wij tijdens het interview een blaadje in het
notitieboekje blanco laten om te turven. Een
man die gelooft in de kracht van de herha
ling, maar ook een man, die dit zo nu en dan,
zonder in een irritante arrogantie te verval
len mag zeggen: hij heeft zoveel verdien
sten voor het economische, maatschappelijke
en verenigingsleven van Goes en de Beve-
landen op zijn conto, dat hij van ons best
wat met dat bijltje mag hakken. Verdiensten
ook op provinciaal niveau, in het werk voor
vreemdelingenverkeer, in de sport, als be
stuurder van hand- en korfballers. Maar het
is toch vooral het idee van het Goese fruit-
corso geweest, dat hem tot een markant or
ganisator stempelde.
Een eerlijk maai: nij windt er geen doekjes
om. dat zijn werk voor de sport ls uiter
aard strikt ideëel zijn activiteiten een
commerciële achtergrond hadden. Maar ook
dan was niet de eigen oeurs het oogmerk,
maar diende hij de belangen van de gemeen
schap Het fruitcorso-bezoek bracht iedere
keer zo'n twee tot drie ton in het Goese
laatje En dat was slechts een nevenaspect:
hoofdzaak was de propaganda voor het
Zeeuwse fruit. Haasdonk, de consciëntieuze
bankdirecteur, vertrouwd met geldzaken, zag
men altijd in de figuur van penningmees
ter, soms gecombineerd met het voorzitter
schap.
Hij is amper veertien jaar, als hem in Hans-
weert. J
weert, waar op bescheiden voèt een voetbal
clubje opereert, voor het eerst het beheer
over de penningen wordt toevertrouwd. Hij
neemt een failliete boedel over. want zijn
voorganger heeft juist, buiten het bestuur om,
de doelpalen als brandhout verkwansedl en is
met alle liquide middelen aan de haal. ne
gentig cent. het saldo van de verenigingskas
Zo wordt Haasdonk al vroeg geconfronteerd
met een geval van fraude. Het zal hem niet
beïnvloeden. Maar weinige jaren later, als
hij zijn geboortedorp Baarland heeft verlaten
en het in Goes verworven onderwijzersdiploma
weinig vruchten afwerpt, ziet men hem ach
tereenvolgens in Enschede, Hengelo. Zwolle
en Amsterdam als een toegewijd employé bij
de Twentsche'Bank. Dan komt, in het voor
jaar van 1931, het moment van zijn terug
keer naar de Bevelanden. In Goes, waar enkele
banken in moeilijkheden zijn geraakt, zal de
Twentsche Bank iets stichten. Wat ls in
Twente ook nog niet helemaal duidelijk, maar
er moet een pionier heen die in de kwaliteit
van .beheerder' via zitdagen wat aan markt
verkenning doet. Haasdonk, met een hang
naar de geboortestreek, voelt er wel voor.
Men kiest hem. Hij krijgt vijfduizend gulden
mee en moet verder maar zien. Eigenlijk
ging ik op blote voeten naar Goes. Ik kocht
wat boekjes in de Bijenkort om de zaken
in bij te houden'.
Haasdonk had de wind mee. Al vrij snel be
trekt de vestiging van de Twentsche Bank
in Goes een pandje aan de Wijngaardstraat
en nog in hetzelfde Jaar, 1931, opent men een
geheel naar de eisen des tijds verbouwd pand
aan de Markt. Jiet ging fantastisch hard
door de moeilijkheden, die er hier onder de
banken waren'. Hij slaagt er in het veiling
wezen aan te trekken, wat tegelijk betekent,
dat ook de commissionairs hun geldzaken via
zijn bank beginnen af te wikkelen. Zo komt
hij in contact met de hele agrarische ge
meenschap. Zijn geldbolwerkje is gevestigd.
Er zijn uiteraard ook moeilijkheden. Haas
donk heeft al aardig met het bijltje gehakt,
maar niet alles gaat van een leien dakje.
rAls 1e als nieuweling ergens begint, krijg
je de beroerdste gevallen eerst.
De persoon van Haasdonk is op Zuid-Beve
land een persoon met een pre. Hij spreekt het
streekdialect vlekkeloos en dat betekent, dat
hij in het Goes uit de dertiger jaren een
streepje voor heeft. Later. b(j de geldsane-
ring na de tweede wereldoorlog, zal blijken,
hoe groot het vertrouwen is: Haasdonk en
zijn mensen komen uienzakjes en velling-
kisten tekort om het bij hen ingeleverde
geld op te bergen. Het hele gebouw staat
vol.
Intussen heeft Haasdonk zich op gemeen-
schapsgrond gewaagd. H(j is secretaris-pen
ningmeester van de VVV geworden: het bord
je hangt aan de gevel van de bank, die nu
tegelijk als VVV-kantoor fungeert En hoe
wel hij eigenlijk in zijn vrije tijd de handen
al vol heeft aan zijn activiteiten in de sport
sector, begint hij met de organisatie van
autobustochten over Zuid-Beveland. Er komt
een contract met de spoorwegen. Voor twee
gulden kan men uit Den Haag naar Goes voor
twee gulden. Daar staan autobussen gereed
voor de rondrit. Soms ls het een stoet van
twintig autobussen, die met meer dan duizend
passagiers van dorp naar dorp rijden. Haas
donk heeft gidsen opgeleid. Om een goede
gids te zijn moeten ze zijn interesses delen.
Ze moeten weten dat de schandstenen van
Baarland om de hals werden gehar.gen van
twistzieke vrouwen, die zo naar Oudelande
moesten lopen, bij welke wandeling men hen
mocht bekogelen met rotte uien, ze moeten
weten waarom 's-Gravenpolder een vis op de
toren heeft, waarom men spreekt over de
kapers van Heinkenszand. yAUes ten gerieve
van de middenstand en de horecabedrijven'.
Dat was in 1938.
In die tijd ontwikkelt hij nog een andei plan.
De Flandria-boten, met duizenden toeristen
uit België, kunnen meren in Hansweert. Dan
kunnen de bussen vanuit Hansweert rijden.
En omdat hij intussen in België een droeve
ervaring heeft opgedaan, toen hij daar infe
rieure appels zag, geannonceerd als .Zeeuws
fruit' zal hij in de prijs een mandje met écht
Zeeuws fruit calculeren, wat de bezoekers
dan .gratis' wordt aangeboden. Maar het gaat
niet door De Belgen zullen op zondag komen
en dat ontmoet tegenkanting. ,Als ze dat ge
daan hadden was Goes een tweede Sluis ge
worden, maar men wou niet, ze zaten liever
achter de horretjes".
Als de oorlog voorbij is de tochten zijn ln
de oorlog voortgezet, nu per flets, het ge
beurde wel, dat Haasdonk aan het hoofd van
een drie kilometer lange stoet reed als
de oorlog voorbij ls, zint hij op nieuwe
evenementen om Goes in de belangstelling
te plaatsen, mensen naar de Bevelanden
te trekken. Jk vind alles belangrijk wat de
gemeenschap kan dienen'. We moesten hier
eens wat hebben, zoals in Zundert, prakki-
zeert hij. En op een zondagmiddag, als zijn
hond hem aan de lijn door de Poel trekt,
van boom tot boom, mondt dat prakkizeren
uit in een idee: Jiloemen kan hier niet, wel
fruit. Een frultcorso. We moesten hier een
fruilcorso hunnen organiseren.
In 1954 komt het eerste corso op de weg.
Het is geen zaak meer van WV, maar van
een evenementencommissie, waar hij overi
gens zelf in zit. Ais, weer wat later, de
commissie opgaat in een stichting, zal Haas
donk de penningmeester zijn. Er ontbreekt
nog iets aan. Het Westland heeft een druiven-
prinses, Lisse een bollenprinses, Zundert een
bloemenprinses Goes kan er niet bulten,
meende Haasdonk, en zo stond men aan de
wieg van de fruitfee, mét twee hofdames.
.Eén keer hebben we het eens met zes hof
dames geprobeerd, maar dat werd een troep.
Nee, ik bedoel het aantal, de optocht werd
te groot. Maar met de fee zijn niet alle pro
blemen opgelost. Hoe krijgen we die appels
er op? Doorsnijden en plakken, meent men,
maar met wat? JSlsonkit" zegt Haasdonk,
,da's een Goes' produkt.
Het lukt. Haasdonk lacht ln zijn vuistje als
men bfl de veiling, die met een eigen wagen
komt, eigenwijs wil wezen en iets anders
probeert. Jiun je begrijpen. De appels vielen
er af als rijpe vruchten. Toch jammer, het
was een mooie toren. De gaten vielen er zo
maar in'.
De veiling, nota bene de veiling zélf, zou
later nog een keer roet in het Zeeuwse des
sert gooien. Een prachtige wagen, de Kolos
van Rhodos, compleet met de overspannen
Bosporus. ,Dat is erg Grieks', dacht men bij
de veiling en men plakte de kar vol met
Griekse druiven. JDat kón natuurlijk met. Wat
heeft dat nu met Zeeuws fruit te makent'
Haasdonk heeft gelijk: je kunt er wel bana
nen op plakken. JSn bovendien is de keuze
toch niet zo beperkt. Je hebt allerlei soorten
fruit, in allerlei kleurschakeringen'. Deson
danks is het fruitcorso in artistiek opzicht
niet altijd een hoogvlieger. Vaak doet het
resultaat van vele uren appels klieven en
plakken wat trouwhartig aan, een zeer per
soonlijke mening overigens, maar aardig om
eens aan de heer Haasdonk voor te leggen.
Jk zeg altijd neem juffrouw Snepvanger.
Ze is niet duur en maakt een behoorlijke
werktekening. Neem nou die wagen van
Schouwen eens vorig jaar. Michiel de Rugter
op een fregat. Prachtig. Hij sprong er met
kop en schouders boven uit.
De keuze van de fruitfee, waarbij de heer
Haasdonk een vinger in de pap heeft, baart
ieder jaar zorgen. Jijt kost ons wel eens
grijze haren. Maar we zijn er altijd goed
uitgekomen'. Gegadigden verschijnen voor een
soort keuzecommissie, die de meisjes een stuk
je laat lezen en mede daaruit de geschikt
heid afleidt. Want de fee moet spréken. Voor
autoriteiten. ^Daarom maak ik altijd de spee
ches voor haar. In een bejaardentehuis is dat
wat anders. Dan zeg ik maak maar een
praatje. Maar op het stadhuis kan dat niet.
Dan laat je ze iets zeggen waar inhoud in
zit".
Hier klinkt even Iets door van een lichte
eigengereidheid, een weinig storende eigen
schap, zolang, als bij Haasdonk, de beminne
lijkheid overheerst. Hij lacht met het gepo
lijste optimisme van de regionale organisator,
spreekt ook zijn jargon: ,We moeten de krach
ten bundelen, de streek verkopen, de leef
baarheid vergroten en iedere afdeling houdt
inspraak in het geheel'.
Zijn verdiensten voor de sport zijn wel be
kend hij toont sportiviteit, als men in
Tiel ook een fruitcorso op poten wil zetten
en hij, voor advies, benaderd wordt door een
meneer Bruggeman, een soort frultbaasje van
TieL Tiel mag, wat Haasdonk betreft, van
de Goese ervaringen profiteren, en dan
treedt de zakelijk handelende penningmeester
weer op de voorgronc als men het corso
maar niet op dezelfde dag organiseert. Niet
onhandig. Een kwestie van zorgvuldige, wel
overwogen voorbereiding. Als hij in 1964 als
bankdirecteur wordt gepensioneerd, zegt de
centrale directie van de bank: .In Goes zijn
geen problemen, want we merken niet dat
Haasdonk weggaat.'
Dal klink! wat minder complimenteus, terwijl
het toch als hulde bedoeld was: Haasdonk
had het op de bank altijd zo geregeld, dat
twe» mensen het werk van de derde be
heersten, hem onmiddellijk konden vervan
gen. Die formule betrok hij ook op zich zelf.
Tenslotte had hij drieëndertig jaar met dit
bijltje gehakt We kiiken het nog even na:
hij heeft het niet éénmaal gezegd. Een fraai
voorbeeld van zelfcorrectie. Haasdonk, die
voor zijn carrière bij de bank nog anderhalf
jaar voor de klas stond, was niet te oud om
te leren.
