.....Maar Abraham haalt ze
toch echt in IJzendijke
De kampioen van
België woont
in Nederland
Produktie
Transportfiets
Zaamslag: overwegen, beredeneren.
VRIJDAG 12 JANUARI 1968
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
IJZENDIJKE Het is een kleine donkere win
kel aan de Rozemarijnstraat in IJzendijke. En wie
er zo eens rondkijkt komt inderdaad tot de conclu
sie: ja, Abraham kon hier best eens rondgeneusd
hebben Hoewel: waar niet in dit stadje, dat elk
seizoen andere kleren uit de koffer haalt om er als
een kokette oude dame mee te pronken. En iedere
keer strikt ze nieuwe bezoekers Johan van
Haele, de man achter de toonbank in de Rozema
rijnstraat, de man die het eigenlijk nog verder
zoekt, in het kleine aanhouwtje van het grote grijze
huis, ziet zoiets niet meer.
Geen wonder: hij komt van
lezendieke, heeft er zijn leven
lang gewoond, gevochten met
jongens van de school, hij is dui
zend keer de Markt op en neer
gewandeld en nu maakt hij er
mosterd. Van Haele's mosterd,
lekker straf en met een rood
wit etiket op elk potje. Veertig
jaar lang Van Haele's mosterd,
Abraham weet de Rozemarijn
straat langzamerhand blinde
lings te vinden. Trouwens: de
mensen uit de streek kennen
ook het adres en de grossiers
en eigenlijk iedereen die van
mosterd, lichtbruin en lekker
sterk, houdt.
Mosterdmaalderij Van Haele is de
vier kruisjes enkele jaren geleden
met ere gepasseerd. Wat wil je: het
enige streekbedrijf dat nog echte
Franse mosterd vervaardigt. .Vroe
ger waren er hier meer," vertelt
Johan, die zich als tweede uit het
geslacht met de fabricage bezig
houdt. ,Je had een maalderij in
Boschkapelle en in IJzendijke zelfs
twee. Veertig jaar geleden heeft
mijn vader een bedrijfje overgeno
men. Daar zat n'ouwe mens in, die
het allemaal niet meer kon. Die an
der maalderijen zijn aan het begin
van de oorlog verdwenen. Ze moesten
in een of andere vakgroep worden
ondergebracht en daar had zeker
niemand zin in. Er zijn nu alleen
nog particuliere maalderijen in Gro
ningen en Drente'. Uit Groningen
komt ook het mosterdzaad, het
ingrediënt bij de samenstelling van
het straffe goedje. In Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft men het vrijwel
nooit verbouwd. Van Haele denkt dat
dit komt door bepalingen in de
pachtcontracten, die al automatisch
een beperking in de hand werkten.
Het bedrijf in IJzendijke verbruikt
zo om en nabij de 10 kg mosterd
zaad per week, wat neerkomt op
een produktie van ongeveer 100 pot
jes per dag. ,Je bent er wel volledig
mee in touw. Het is niet alleen het
afleveren van de mosterd, maar er
komen lege potjes terug en die krij
gen dan weer een nieuw etiket'.
En op dat etiket. .Van Haele's mos
terd, IJzendijke', staat ook dat de
afnemer nu in het bezit is van echte
Franse mosterd, een predikaat dat
lang niet iedereen zomaar op z'n
produkten mag plakken. In de eerste
plaats moet er dan gewerkt worden
met uitsluitend bruin mosterdzaad,
terwijl juist in de praktijk heel
vaak geel zaad wordt gebruikt. Maar
Van Haele's Mosterd is Van Haele's
trots. Hij knoeit nooit. Ook niet toen
de zaken nog anders werden aange
pakt, toen het allemaal begon, zo'n
jaar of veertig, vijfenveertig gele
den.
Op een transportfiets, een zwarte
stalen transportfiets, reed Johana'
vader de dorpen af. Door weer en
wind, want je was niet kinderachtig
aan de wieg van deze eeuw. En
voorop stond zijn trots: een grote
Keulse pot vol eigengemaakte mos
terd. Van Haele's Mosterd, Franse
Mosterd bovendien, die je kon ko
pen per kopje. ,En dan gebeurde
het wel dat hij op Hoofdplaat kwam
en dan was het brokkenmosterd ge
worden. Zo hard vroor het soms.
Dan is er nu toch wel veel veran
derd hé'. Maar toch minder dan een
oppervlakkige bezoeker denkt.
Dat blijkt als Johan de machine
laat zien waarmee hij zijn produkt
maalt. Want op dat malen komt het
aan: men nemeOm te beginnen
een hoeveelheid mosterdzaad. Bruin
En dan azijn, dat zijn eigenlijk de
hoofdbestanddelen Wij doen er ver
der nog wat in, specerijen en zo.
Deze machine (wijst op een inge
wikkeld apparaat, dat het midden
houdt tussen een ouderwets soort
wasmachine en iets dat nog moet
worden uitgevonden) gebruikte mijn
vader al. Toen ging het met hand
kracht. nu elektrisch. Je komt er
overigens niet met een keer malen.
Alles moet in totaal twee keer door
de molen. En dan laten we de mos
terd een dag staan, zodat ze de
gelegenheid krijgt om te gisten.
Hiermee heb je in het kort wel het
hele fabricageproces'.
Van Haele's mosterd, sorry: Franse
mosterd, lekker bruin, wordt ver
kocht via grossiers m de streek.
Daarnaast gebeurt het ook wel eens
dat winkeliers de potjes aan de
zaak afhalen. .Maar het grootste
deel van onze produktie blijft hier'
zegt Van Haele jr. Tenzij... Oud
inwoners van IJzendijke familie ko
men opzoeken Dan verhuist er wel
eens een pot naar Amsterdam of
naar Maastricht. En geloof maar
dat zo'n voorraadje het jaar daarop
prompt wordt aangevuld. Franse
mosterd ligt nu eenmaal niet voor
het opscheppen en niet alleen Abra
ham weet waar hij ze moet halen:
aan de Rozemarijnstraat. In een
oud pandje met hes* veel pit (tigs).-.
I—
Potjes etiketteren hoort er ook bij
ZAAMSLAG Afwegen, overwegen, berede
neren: de vier mannetjes voor het gemeentehuis
van Zaamslag hebben het er maar druk mee. En
wie weet: misschien lopen de gespreksonderwer
pen van de vroede vaderen bóven, in de raads
zaal, wel parallel met die van de burgerij bene
den. Zaamslag houdt op deze foto overigens de
kerk in het midden. Hoewel dat natuurlijk weer
niet inhoudt dat men in de toekomst kerkdorp
wil worden
Misschien hebben die mannetjes het inderdaad
wel over de herindeling. FotoPZC
SINT-JANSTEEN Theo
Verschueren, kersvers kam
pioen van België achter de
derny, is nog niet helemaal
bekomen van de emoties
Hij loopt wat ongemakkelijk
rond in de keuken van zijn
ouderlijk huis aan de Hoofd
straat in Sint-Jansteen. .Bin
nen een uurtje moet ik weer
in Antwerpen zijn, voor de
training. Dat gaat elke dag
door, tenslotte moet iemand
die een normaal beroep heeft
ook iedere dag werken'. Ant
werpen, hetzelfde Antwerpen
waar hij afgelopen zaterdag
avond dé prestatie van zrjn
rennersloopbaan leverde:
voor een stampvol sportpaleis
werd hij kampioen achter de
derny van België. Mét tegen
standers als Seis en De Looff.
.Ik had het helemaal niet ver
wacht. Verschillende mensen
gaven me wel een grote kans,
maar zelfnee'.
Praktisch het hele dorp heeft
Verschuerens' prestatie kun
nen bewondereniedereen
ging mee naar Antwerpen en
toen hij zijn mijlpaal achter
de rug had stond de telefoon
roodgloeiend. ,Den Theo', een
tijdje lang in de vergeten
hoek, doet het uitstekend de
laatste seizoenen. .Dat is be
gonnen in '67. In april voelde
ik aan dat het goed zou gaan.
Ik had een paar slechte sei
zoenen gehad. In '65 ben ik
MENSEN IN
DE SPORT
namelijk gevallen in Dort
mund en dan blijf je vanzelf
sprekend een tijdje uit de cir
culatie'.
Verschueren reed vorig jaar
zo'n 35. 36 koersen en hij was
vrijwel altijd bij de tien eer
sten. Juist tijdens zijn be
roerdste periode bleven met
name de Belgische supporters
hem trouw. In Sint-Niklaas
richtten zij een supportersclub
op. ,Ja, hebben ze daar ge
zegd, een renner die goed is
moet je steunen, maar een
renner die minder is heeft het
nog veel harder nodig. De
club telt ongeveer 70 leden'.
De renner uit Sint-Jansteen
begon 9 jaar geleden, op zijn
zestiende met koersen. In mei
'64 werd hij prof en toen was
het vanzelfsprekend gedaan
met de .fietsende melkboer',
zoals hij door meer dan een
sportblad werd genoemd. Het
wilde in die tijd namelijk nog
wel eens gebeuren dat Ver
schueren jr er met zijn vader,
die een melkhandel heeft, op
uittrok om de klanten te be
zoeken.
Daarvoor ontbreekt hem nu
de tijd. Toen hij nog aan zijn
wedstrijd van zaterdag moest
beginnen ^heeft Patrick Sercu
tegen Verschuerens' gangma
ker De Boe ver gezegd: .Als
Theo Belgisch kampioen
wordt achter de derny, kan
hij met ons de zesdaagse van
Antwerpen rijden'. En die
.ons' slaat op Sercu met kop-
pelgenoot Merckx. Theo's
commentaar: ,Nou, dat zou
ik verdraaid graag doen. Ik
wacht met belangstelling
af
Hiermee maalt Van Haele het mosterdzaad
