VANAVOND LAATSTE DEEL
INDONESIË-DOCUMENTAIRE
Hermien
wil je
een stuk
kaas*
uit het
vuistje
GRATIS
STERC0C0S CATALOGUS
radio
televisie
PILOOT STORM ontvoerd in de stratosfeer
ü/iIJ0U/i/üné k,g»t
kinderen'
4
PROVINCIAL! ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 8 JANUARI 1968
(Van onze radio- en tv-redactie)
AVRO-regisseur Will Simon is met
NTS-technicus Bert V:isser, bezig or
de en volgorde te brengen in het
filmmateriaal dat is meegebracht door
bet AVRO-team dat. in augustus en
september zes weken door Indone
sië heeft gereisd. Vanavond moet
het laatste van de vier programma's
over de reis worden uitgezonden.
Dat is het. laatste uur van de vier
die dan in totaal zullen zijn uitge
zonden. Technisch: het zijn de laat
ste 700 meter film van de in to
taal 10.000 meter, die uit Indonesië
zijn meegekomen, goed voor een pro
gramma van ongeveer twaalf uur.
De Indonesië-serie is voor de AVRO
een soortgelijke prestige-project als
voor de NCRV de Europa-serie. De
programma's zijn voorbereid door
AVRO's tv-directeur S. K. van der
Zee (Siebe), die begin vorig jaar
deel uitmaakte van de Nederlandse
handelsmissie, die Indonesië be
zocht. De Van Heyst-kwestie was
toen nog niet bekend, maar deson
danks vroeg 't Hilversumse omroep-
wereldje zich af wat Siebe met die
delégatie te maken en in Indonesië te
zoeken had. Toen later in het jaar
de heren Hiltermann, Jaap van
Meeleren, Will Simon en Piet ter
Laag en Ruud van Buuren (camera)
eveneens naar Indonesië vertrokken,
werd de zaak duidelijk. Jaap van
Meekren: ,De handelscommissie
werd het duidelijk en wij willen het
met de tv-serie aan alle Nederlan
ders duidelijk maken: in Indonesië
bestaat grote belangstelling voor Ne
derland Nog wel. Maar over vijf
iaar is het te laat. Dan zijn al onze
:ansen naar de Amerikanen en de
Duitsera gegaan'. Nederland doet
te weinig aan Indonesië. Ook op een
schijnbaar zo zijdelings gebied als
de voorlichting. Amerika stopt de te
levisie in Djakarta vol met amuse
mentsprogramma's. Frankrijk stuurt
Srogramma's voor de vrouw. Neder-
ind stuurt evenmin materiaal voor
de bioscoopjournaals. De Nederland
se ambassade in Djakarta, zo is de
indruk van Jaap van Meekren, is
weinig actief.
KRITIEK
Op de eerste Indonesië-film is nogal
wat kritiek geweest. De heer Hilter
mann zou te veel in beeld zijn ge
weest. Het is een kritiek, die Will
Simon niet graag hoort. Hij is im
mers juist wel een visueel program
mamaker. Hij Is de filmer van pro
gramma's als ,Zo komt een toneel
stuk tot stand'. .Zo een revue', enz.
.We hebben het nagerekend. Die eer
ste uitzending duurde een uur en
20 minuten. Daarvan werd 16 mi
nuten gepraat. En dan nog. Men
moet de serie als geheel beoordelen'.
De laatste aflevering gaat niet
meer over economische, sociale of
politieke onderwerpen, maar over de
cultuur. Het zilver van Djokja. De
Boroboedoer. Een bezoek aan het
eiland Bali, waar hanengevechten
werden gefilmd en een lijkverbran
ding.
Will Simon: ,Die hanengevechten
zijn nog erger dan stierengevechten.
Er mogen nog maar twee gevechten
per maand gehouden worden, maar
dan gaan er elke keer zo'n 20, 30 ha
nen door. Als je daarnaast die poëti
sche dansen op Bali zietMaar
misschien is die tegenstelling wel ty
perend voor de Indonesische menta
liteit. Als men er kwaad wordt, is
het zonder genade'.
Jaap van Meekren hij kende In
donesië uit '47-'48 toen hij er bij de
radio werkte ,De totale indruk van
de serie moet toch wel zijn dat In
donesië het verschrikkelijk moeilijk
heeft. Een voorbeeld. Op Bali staat
een pracht van een hotel. In Djok
ja ook. Maar we waren zo ongeveer
de enige gasten. In geheel 1966 is
Indonesië bezocht door niet meer dan
9000 buitenlanders, handelsmensen
en politici inbegrepen'.
Will Simon: .Een minister vertelde
me dat hij alleen kan rondkomen
omdat hij nogal aardige schilder
stukjes kan maken en die nog wel
wat geld opbrengen'.
Ze zijn vol lof over de medewer
king, die ze van alle kanten hebben
gehad. Jaap van Meekren: .Ik had
net gevoel van een Duitse bezetter,
die in Nederland terugkomt. Ik ging
naar Indonesië met schroom. We zijn
met open armen ontvangen'.
Die armen lieten alles toe, op één
ding na. Het team mocht niet op be
zoek bij president Soekarno. Die ar
men zijn evenmin altijd in staat tot
doelmatig organiseren. Will Simon:
.We vlogen 24 uur en kwamen des
nachts om één uur aan. Het was
op de dag dat Soeharto het parle
ment zou toespreken. We wilden dat
filmen. Alle filmspullen lagen nog
op het vliegveld. Normaal gaan de
loodsen om zeven uur open. Niet
die morgen. Er was een sleutel in
handen van één man. Piet Terlaag
is de hele stad doorgerend om die
man en die sleutel te vinden. Maar
toen was de douane er niet. Zelf
was ik bezig om een vergunning, om
in het parlement te mogen filmen.
Om tien uur zou de vergadering be
ginnen. Om kwart voor tien kwamen
we hijgend met alles aanzetten'.
Will Simon hijgt nog. want na de zes-
weekse reis door Java en Ball
,Voor de andere eilanden hadden we
geen tijd, helaas, we moesten een
keuze maken' begon in Bussum
het monteren van de vier program
ma's. Hij is er al die maanden mee
bezig geweest. De genoegdoening is
het lang niet slechte waarderings
cijfer voor de eerdere uitzendingen
(7.3), de. voor een documentaire,
zeer redelijke kijkdichtheid (30 pet)
en het grote aantal brieven, vooral
van jongeren, die vragen op welke
wijze ze zouden kunnen worden in
geschakeld in de hulp aan Indone
sië of de Nederlands-Indonesische
samenwerking.
MAANDAG 8 JANUARI 1968.
Middag:
NCRV: 12.00 Stereo: moderne amu
sementsmuziek (gr). 12.22 Voor
boer en tuinder. 12.27 Mededelingen
voor land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.40 Actualiteiten. 12.50
VAriant: radio-snelbuffet. 13.30 Ste-
Modern strijkkwartet (gr). 23.30
Moderne blaasinstrumenten en hun
nog levende oervormen, muzikale
lezing. 23.55-24.00 Nieuws.
DINSDAG
Morgen:
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Het le
vende woord; 7.15 Stereo: Pianore
cital (gr.): semi. klassieke muziek.
~~l Nieuws. 7.32 Actualiteiten. 7.45
wijde muziek (gr). 8.30 Nieuws.
8.32 Voor de huisvrouw. 9.15 Omroep-
dubbelkwartet: moderne liederen
9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio.
10.00 Theologische etherleergang.
10.35 Stereo: Klavecimbel-recital:
oude muziek. 11.00 Nieuws. 11.02
Voor de zieken.
Amahl and the night visitors, opera
van Menotti (gr). 15.00 Hervormde
middagdienst. NRU: 15.30 Zoeklicht
op Nederland: de provincie Limburg.
17.20 Overheidsvoorlichting: distric
ten van Suriname. Spreker: J. A.
Hummelen. NCRV: 17.30 Voor de
kleuters. 17.45 Voor de kinderen.
Avond:
18.00 Koorzang met orkestbegelei
ding (gr). 18.10 Uitzending van de
Pacifistisch Socialistische Partij.
18.30 Nieuws en weerpraatje. 18.45
Actualiteiten. 19.00 Op de man af,
praatje. 1905 Muziek en dienst: A
Kerkorgelconcert: klassieke en mo
derne muziek: B Stereo: Moderne
gewijde muziek. 19.30 Stereo: Licht
instrumentaal ensemble met zang
soliste. 19.50 Stereo: Metropole-or-
kest: amusementsmuziek. 20.10 Het
grote podium: A Stereo: Weens
Filharmonisch orkest: klassieke mu
ziek: B Herinneringen aan Richard
Tauber. 22.15 Literama: radiokro
niek over boeken, schrijvers en to
neel. 22.30 Nieuws. 22.40 Avondover
denking. 22.50 Stereo: NCRV-Vocaal
ensemble: klassieke liederen. 23.15
MAANDAG
298 m, 1007 KHZ, 95.00 MHZ, KA
NAAL 27.
Middag:
VPRO: 12.00 Blauwe maandag:
Gevarieerd programma, 12.27
Mededelingen t b v land- en tuin
bouw. 12.30 Stereo: Muzikale aan
winsten. 12.50 Tien voor één: praat
je. 13.00 Nieuws. 13.10 Informatie:
Ontwikkelingshulp. 13.20 Pro me
morie, praatje. 13.25 Schoolradio.
NRU: 14.45 Kleintje cabaret. AVRO:
15.00 Voor de vrouw. 15.40 Licht
orkest. 16.00 Nieuws. 16.02 Brazili-
ana: lichte Zuidamerikaanse mu
ziek. 16.30 Stereo: Metropole or
kest: amusementswerk. 17.00 ont
moeting met.... Pieter Goemans:
licht muziekprogramma. 17.30 Bra
bant journaal.
Avond:
18.00 Nieuws. 18.15 Radiojournaal.
18.25 Ik verbind u door...: praatje.
18.30 De tafel van (half) zeven:
gevarieerd programma (19.08 Paris
vous parle.) 19.35 RVU: Muzikaal
Spectrum, door Klaas A. Posthuma.
NRU: 20.05 Briet Mila: de besnij
denis, gesprekken. 20.30 Jazz Work
Shop (opn). 21.00 Musonette: licht
muziekprogramma. 21.30 In Neder
lands lucht: documentaire over de
luchtverontreiniging in Nederland.
22.00 Stereo: Glenn Miller orkest
met zangsolist (gr). 22.20 Bond zon
der Naam: Wat uit het hart komt,
blijft in. 22.30 Nieuws. 22.40 Actu
aliteiten. 22.55 Metro's Midnight Mu
sic: gevarieerd muziekprogramma
(opn). 23.55-24.00 Nieuws.
DINSDAG
Morgen:
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Lichte grammo-
foonmuziek. (8.30-8.35 De groente
man) 8.50 Morgenwijding. NRU:
9.00 Uitgebreide reportages. 9.40
Koormuziek uit de Middeleeuwen
en Renaissance (opn). AVRO: 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvi
taminen: populair verzoekplatenpro-
gramma. (11.00-11.02 Nieuws.) 11.55
Beursberichten
HILVERSUM-3
MAANDAG
240 m en FM-kanaal 43, 99.8 MHZ.
Middag:
TROS: 12.00 Nieuws. 12.02 Actuali
teiten. 12.10 Verzoekplatenprogram-
ma. KRO: 13.00 Nieuws. 13.02 TNT:
Knalmuziek 14.00 Nieuws. 14.02
Kick: muziek en sport 15.00 Nieuws.
15.02 Swing time. 16.00 Nieuws.
17.00 Nieuws 17.02 Actualiteiten.
17.07-18.00 Verzoekplatenprogramma.
DINSDAG
Morgen:
VARA: 9.00 Nieuws. 9.02 NAR: Ne
derlandse Artiesten Revue op de
plaat. 10.00 Nieuws. 10.02 Klink -
Klaar, zonder nonsens. 11.00
Nieuws).
NEDERLAND-1
KANAAL 7/29
18.50 uur:
(NTS) PIPO DE CLOWN
19.00 uur:
NIEUWS IN HET KORT
19.06 uur:
fGEZ. KERKEN) KENMERK
19.32 uur:
(AVRO) AVRO'S SPORTPANORAMA
20.00 uur:
(NTS) JOURNAAL
20.20 uur:
(AVRO) WEERZIEN MET INDONESIë
Vierde en laatste reportage van het AVRO-team dat in
augustus-september vorig jaar een reis heeft gemaakt
door Java en Bali (hanengevechten, dansen, lijkver
branding).
21.20 uur:
GERT EN HERMIEN-SHOW
Gert en Hermien zingen tegen de achtergrond van
het decor van een romantisch vissershaventje. Jan Le-
maire sr., 80 jaar, bezingt een zeeman, die terug wil
naar huis waar zijn zoontje ziek ligt. Verdere mede
werkenden: de Pimpernels (vijf zingende mannen) uit
Groningen en Reggy van der Burgt (eveneens uit Gro
ningen, ze zingt'), alsmede de Limburgse .zanghumo
risten' ,De Globetrotters'. Het zijn artiesten, uit de
grammofoonplatenstal, die Gert Timmerman aan het
opbouwen is. Zelfs blijft hij voorlopig nog onder contract
van CNR in Scheveningen.
22.00 uur:
TWISTGESPREKKEN MET GOD
Een programma van ds Barthold van Ginkel, geregis
seerd door Bob Rooyens. Hoofdonderwerp: Hoe stellen
we ons in op het leed van anderen.
22.30 uur:
(NTS) JOURNAAL
re zakenman, Intellectuelen dus en bovendien moderne
mensen bij elkaar op een feestje. Ze praten over al
les en nog wat, ook over de oorlog. Intussen worden
in Vietnam de vlammenwerpers gehanteerd. En vroe
ger ging het net zo. Oud-militairen zijn trots op hun
diensttijd. De oorlogsbeelden vertellen andere verhalen:
het uitmoorden van joden. Hitier die kinderen tot sol
daat opleidt, enz. enz. Oorlog is geen zaak, zo stelt
Rogosin, waarover achteloos of verheerlijkend kan wor
den gepraat, door niemand.
21.30 uur:
FORUM
Onder leading van dr C. J. B. J. Trimbos discussiëren
mevrouw mr E. van Dijk, de heer J. v d Bergh, L. O.
ten Cate, drs J. P. Gruyters en prof dr J. Kruithof over
de stellingen van de film, dit mede aan de hand van
enkele recente filmbeelden uit Noord- en Zuid-Vietnam.
22.15 uur:
(NTS) JOURNAAL
BELGIË-NED.
KANAAL 2/10
NEDERLAND-2
KANAAL 32
18 50 uur:
(NTS) PIPO DE CLOWN
19.00 uur:
NIEUWS IN HET KORT
19.03 uur:
(VPRO)HOEPLA
Het Hoepla-team heeft vorige week dinsdag gefilmd
op de nieuwjaarsreceptie van Phonogram. En kreeg
daar prompt ruzie met Henk v d Meyden van de Te
legraaf, die niet voor de camera wilde en die letter
lijk van zich afsloeg.
Verder onder andere een optreden van de beatgroep
,The Electric Prunes' uit Californië. Begin december
'speelden ze in het Amsterdamse Concertgebouw (Ze
werden er weggefloten).
20.00 uur:
JOURNAAL
20.20 uur:
(VPRO) GOOD TIMES, WUNDEBFULL TIMES
Een film. half gespeeld, half documentair, van de Ame
rikaan Lionel Rogosin, die eerder van zich heeft doen
spreken door zijn documentaires ,On the bowery' (over
New Yorks' armoekwartler) en .Come back, Africa'
(over de apartheid). In .Good times, wunderfull times'
doet. hij een aanval op de ,op niets gebaseerde, oor
logsheroïek. Hij zet een paar mensen een modere
dactrice, een directeur van een radiostation. Een ande-
14.05 uur:
SCHOOLTELEVISIE: AARDRIJKSKUNDE
18.40 uur:
FRANSE LES
18.55 uur:
ZANDMANNETJE
19.00 uur:
STINGRAY
Een poppenreeks in hot genre van de ThunderWrda.
19.25 uur:
POSTZEGELRUBRIEK
19.40 uur:
OPENBAAR KUNSTBEZIT
Geboorte van Jesus van Melchior Broede.
20.00 uur:
JOURNAAL
20.25 uur:
SPEELFILM: EAST OF EDEN"
Een Amerikaanse speelfilm naar een boek van John
Steinbeck onder regie van Elia Kazan. We zien de jong
overleden acteur James Dean in de rol van een jon
gen die tot de ontdekking komt dat zijn moeder niet
dood is maar een bordeel beheert.
22.15 uur:
GASTPROGRAMMA
Socialistische uitzending.
22.45 uur:
JOURNAAL
BELGIë-FRANS KANAAL 8 EN 8
14.20 Schooltelevisie: 18.25 Nieuws: 18.30 Schooltelevi
sie: 18 *5 Landbouwmagazine; 19.10 Boutique; 19.25
Kléuterbedtijd; 19.30 Sport op maandag: 20.00 Journaal
20.30 Rubriek van de consument; 21.00 Het dossier van
agentschap O; 22.00 De Engelse Renaissance (3): 22.45
Journaal.
FRANKRIJK-RIJSSEL (LILLE)
KANAAL 12
10.12 Schooltv; 12.30 Paris club, magazine; 13.00 Tele-
midi, journaal; 14.03 Schooltv; 18.25 Voor de vrouw;
19.25 Regionaal journaal; 19.40 Sylvie; 20.00 Teie-soir,
journaal; 20.30 Geen seconde te verliezen; 21.15 De
Tunesienne; 22.15 De parallelle wereld; 23.05 Tele-
nuit, journaal.
(ADVERTENTIE!)
voedzaam
gemakkelijk
lekker
Even puzzelen Waar zijn onze schepen
Maurice Chevalier
naar Nederland
AMSTERDAM (ANP) De 80-jari
ge Maurice Chevalier zal op zijn af-
scheidstournee langs zes grote Euro
pese steden ook Nederland aandoen
en in de nacht van vrijdag 9 op zater
dag 10 februari in het Tuschinski-
theater in Amsterdam een twee uur
durende one-manshow geven.
LONDEN (AFP) Brian Samuel Ep
stein, de op 27 augustus vorig jaar over
leden manager van de Beatles, heeft vier
en een half miljoen gulden nagelaten,
de fiscus ongeveer 1,35 miljoen
ppeisti Het geld valt de moeder van
Ipsteln toe, aangezien er geen testament
Bandar
Horizontaal: 1 vertering; 5 lieveling;
9 Scandinavische munt; 10 ogenblik;
11 klaar; 13 emeritus; 14 reeds; 15 voeg
woord: 16 vangmiddei; 18 pap: 19 week
dier: 21 ïnsekten; 22 schamele woning;
23 houten vat; 26 varken; 30 houding;
33 Eng. titel; 34 gedaan en laten i beui s-
term); 35 zangnoot: 36 getij; 38 tegen
over: 39 hinderlijk ïnselct; 40 knaagdier;
42 dwingeland; 43 spleet.
Verticaal: 1 gloed: 2 bepaald onderwijs:
3 oppervlaktemaat: 4 klipgeit: 5 stok:
6 hokje; 7 inhoudsmaat; 8 zeevis; 12
vurig; 15 lof; 17 ten afscheid; IS voor
zetsel; 20 zoen; 23 blaasinstrument: 24
nachtdier; 25 oudste: 27 boom; 28 niet
thuis; 29 rimpel; 31 schaakstuk: 32
binnenste van bot; 35 groente: 37 dans
party; 39 vrouwelijk; 41 voorzetsel.
De oplossing van df zaterdag puzzel is:
HOOG EN LAAG WATER
9 Januari 1968
Vlissingen
Terneuzen
Zierikzee
Hansweert
Wemeldinge
4- NAP
uur meter uur meter
8.46 1.41 21.24 1.43
9.15 1.59 21.55 1.62
9.37 97 22.22 1.15
9.44 1.73 22.23 1.77
10.04 1.20 22.46 1.38
NAP
uur meter uur meter
2.43 1.21 15.31 1.55
3.09 1.35 15.57 1.69
3.26 1.08 16.03 1.39
3.37 1.49 16.25 1.82
3.47 1.28 16.25 1.62
ALAMAK 5 t
Shapov
ANNENKERK pass. 5
Cartagena n. Kaapstad
ARGOS 5 130 m o Algiers
naar Antwerpen
ARISTOTELES 5 te
Amsterdam
AVEDRECHT 5 van
Rastanura naar
Kalundborg
BLITAR 5 te Bremen
BOVENKERK 5 rede
Abudhabi
CALTEX GORINCHEM
pass. 5 Helsingoer naar
Kalundborg
CALTEX NAPELS pass. 5
Muscat naar Rotterdam
CAMITIA 5 5 m n
Srynaspoint naar
Stanlow
DAHLIA 5 150 m nno
Komoren naar Toronto
DIOGENES 5 van A'dam
naar Rotterdam
DIONE pass. 5 Finisterre n
Tripoli
ECHO 5 175 m zw
Monrovia n. Dakar
EOS pass. 5 Kaap de Gata n
Malta
GAROET 5 610 m z
Hongkong n. Singapore
GRAVELAND 5 van Natal
naar Bahia
GUINEEKUST 5 van R'da
naar Amsterdam
HOLLANDSDIEP 5 300 r
nno Rockhnmpton naar
New Castle
HOOGKERK 5 50 m 7. w
Ouessant naar Dakar
KAAP HOORN 5 te
Trinidad
KATSEDIJK 5 te
Amsterdam
KINDERDIJK 5 te
KORENIA 6 te Singapore
KOSICIA 5 250 m o Port of
Spain n. Rio de Janeiro
LADON 5 van Amsterdam
naar Hamburg
LIMBURG 5 470 m no
Manilla n. Los Angeles
LOOSDRECHT 5 100 m
wnw Gibraltar n.
Marseille
MERSELLOYD 5 van
Barcelona n. Antwerpen
MISSISIPPILLOYD 6 te
Calcutta verwacht
NAESS LION pass. 5
Panetellaria naar Vincent
NIJKERK 5 van Bremen n
Rotterdam
OSIRIS pass. 5 Dover naar
Amsterdam
OVERIJSEL 5 465 m wzw
Mossamedes n. Cadiz
PRINSES ANNA 6 te Malta
PRINS PHILIPS WILLEM 5
van Rotterdam naar
Port Louis
RONDO 5 t.a. rde Colombo
SCHELDELLOYD 6 te
Singapore
SCH1ELLOYD 4 van
Rotterdam n. Penang
SERVAASKERK 5 van
Antwerpen n. Amsterdam
SINON 5 van Amsterdam
naar Hamburg
STEENKERK 5 van
Melbourne naar Geelong
STENTOR 4 te Rotterdam
STRAAT MADURA 5 620
m no Auckland
STRAAT SINGAPORE 5
700 m w Amsterdam eU.
naar Fremantle
TARA pass. 5 Alderney naar
ULYSSES 5 van Hamburg
naar Antwerpen
VASUM 5 400 m zw Kaap
Palmas n. Virgin Isl.
WATERLAND 5 van
Lourenco Marques naar
Durban
WESTERTOREN 4 van
Singapore n. Bangkok
WONOSARI pass. 5 Kaap
Finisterre naar Hamburg
ZARIA 4 100 m zw Puerto
Rico naar New York
(ADVERTENTIE)
PÜPïrnn worclt u op t v- gepresenteerd.
IlllllU DO Stuur een briefkaart aan:
Stercocos, Postbus 68, Amsterdam.
3826. Griahow maakte zich ernstig
bezorgd over het lot van de twee
inzittenden van de LE-15. Lunapolis
was zwaar onderbemand en hy kon
geen enkele specialist missen. Doch
niet alleen dtórom! Ook als vrienden
en metgezellen mocht hun niets over
komen. Ais commandant was hy ver-
antwoordeiyk voor zijn mannen. De
sche namen, die allesbehalve roman
tisch aandeden. De inzittenden van
het voertuig hadden trouwens weinig
oog voor het landschap rondom, zy
tuurden nauwlettend naar het dubbe
le rupsbandenspoor, dat zich in be
trekkelijk rechte lijn vóór hen uit
strekte naar de horizon. Hier en
daar kruisten zij oudere sporen, maar
Grishow aarzelde zelden in het kie
zen van de juiste richting en voerde
do snelheid van het voertuig op tot
l echter mensenlevens
(ADVERTENTIE)
DOOR
RDMER GODDBN
Vertaling: Frédérlqne vaa Schouwen
45
Ze herinnerde zich dat ze in een
verlichte ruimte had gestaan met
een dik vloerkleed onder haar voe
ten, een Indruk van mahonie, koper,
marmer, kristal, terwijl de prins en
Rob stonden te praten met een lange
man in avondkleding wiens naam
Guido scheen te zijn. Eindigen alle
Italiaanse mannennamen op een o?
vroeg Caddies vermoeide brein zich
af Aldo, Renato, Giacomino, Ma
rio? En die van vrouwen op a? Ce-
listina, Giulietta en nu die Bianca
over wie iedereen praatte. Maar
was dat wel een vrouw
Een .coloratura', zeiden ze; volgens
Caddie kon het wel een kakatoe
zijn. Toen liepen ze door een brede
gang met roomkleurige muren en
ontelbare roomkleurige deurtjes met
gouden letters. Ze werden voor
afgegaan door ccn andere man
in het zwart die een zware zilveren
ketting om zijn hals droeg. Was het
werkelijkheid, dacht Caddie, of
droomde ze
De man opende een van de kleine
deuren, iemand fluisterde, Silenzio.
Tate silenzio. Stilte.'
En zy werd binnengeduwd
in wat eerst duisternis leek,
een rode duisternis en een orkaan
van geluid. Ze voelde iets hards.
loge; fluweel tegen haar benen en
ze voelde een stoel waar ze in
neerzonk, hoewel ze eerst bijna op
de vloer terechtkwam. Toen ging
er een ruimte van licht vóór haar
open, zó fel verlicht dat haar ogen
het eerst niet konden verwerken.
maar achter het licht werd ze aller
lei bewegingen gewaar. Na een mo
ment zag ze dat het bewegingen
waren van armen, van handen die
strijkstokken van violen, cello's, bas
sen vasthielden, vingers die op sna
ren drukten en op blaasinstrumen
ten, een hand die boven trommels
hing, handen die koperglanzen op
hieven welke trompetten waren, han
den die stil over de snaren van een
harp lagen wanneer er licht op viel.
Het was een enorme orkestbak en
.Je was in La Scala', zei Fanny
achteraf tegen haar. ,Wat is La Sca
la?'
,Het beroemdste operagebouw van
de wereld," maar Caddie, onbekend
met deze dingen, wist niet eens
wat opera was. ,Een toneelstuk,
sufferd', zei Hugh. .Waarin alle
woorden of tenminste de meeste
gezongen worden'.
.Waarom?' vroeg Caddie en ze had
kunnen zeggen: .we gingen niet naar
een Bianca Letti te kijken en haar
te horen zingen'. Zoveel had Cad
die er nog wel van begrepen. Rob
zat naar Bianca Letti te kijken en
te luisteren voor de rol van Beren-
garia in iets dat Saladin heette.
.Kijk alleen eens naar haar. Rob.
Meer niet,' had prins Aide gesmeekt
.Kijk alleen naar haar'.
In het begin werd Caddie doof van
hel lawaai. Ze zaten bijna bovenop
het orkest en bovendien werd ze
verblind door het licht. Ze zaten zo
dichtbij het toneel dat toen haar
ogen aan het licht gingen wennen,
zé de barsten in de verf van de
decors kon zien de spleten in de
planken vloer, de vouwen in de ho
ge laarzen van de hertog, de poeder
op zijn opengewerkte mouwen, de
schmink op de gezichten van de
zangers, vooral op dat van de bulte
naar dat zo wit als meel was, Guido
legde haar uit dat dit Rigoletto
was, hoewel ze niet wist wie en
wat Rigoletto was,.
Terwijl prins Aldo en Rob samen
zaten te fluisteren, besteedde Gui
do enige aandacht aan Caddie. .En
rico Rufini zingt Rigoletto,' fluis
terde hij, wat alleen nog grotere
verwarring stichtte. Op het toneel
stond iets wat op een hut leek, hel
belicht, en binnenin de hut bevond
zich een jonge man, ,de hertog,"
fluisterde Guido, en een vrouw in
rode en gele kleren met een water
val van zwart haar.
,De Maddalena," fluisterde Guido
weer en prins Aldo wendde het
hoofd en zei vrij luid: ,ze Is waar
deloos'. Buiten de hut zwaaide de
gebochelde in een lange cape strom
pelend over het toneel en hij had
een meisje bij zich, jong, met een
gouden vlecht die over de ene
schouder van haar lange grijze man
tel hing. De capuchon omlijstte een
klein gezichtje en Caddie zag wel
dat het inderdaad heel erg mooi
was. Als het opkeek, was er een
flits van een paar grote donkere
ogen. ,Dat is de Gilda. Bianca Letti'.
Het orkest scheen even adem te
halen en als een raket die omhoog
schiet en uiteen spai in een regen
van gekleurde sterren barstte het
nu los in muziek, vrolijk, gepronon
ceerd en de dikke jongeman met de
hoge laarzen en het wambuis, de
hertog, begon te zingen, Aan het
einde barstte ook het applaus los,
maar Caddie die met haar handen
tussen haar knieën haar gezichtje
strak naar het toneel gericht hield.
te zamen te zingen, Gilda en Rigo
letto buiten de hut, de hertog en
Maddalena binnenin. ,Het kwartet
Bella figlia iell'amore', zei Guido
.Wat is dellamore?' Caddies gefluis
ter klonk te luid en .Sssst! Basta!
klonk het nog heftiger. Ze kromp
ineen van schaamte, maar alsof haa:
bestaan hem eensklaps te binnen
schoot, legde Rob oven zijn hand op
haar knie. .Luister naar Gilda's no
ten', zei hij.
Luister naar Gilda. Caddie kon geen
woord verstaan van wat er gezon
gen werd, noch wist zij waar het
den schenen te zijn, maar terwijl zij
naar die vier stemmen luisterde was
het alsof er in haar geest een vlies
opengereten werd, iets straks en
gespannens waarin zij opgesloten
gezeten had en waar haar rampza
ligheid tegenaan gekookt en gebor
reld had. Al dagen lang was ze
een te kleine Caadie geweest voor
alles wat in haar leefde. ,lk ben te
vrijd door de klanken van deze mu
ziek, klanken die ze niet voor mo
gelijk geacht had.
Wonderlijk genoeg had deze iets met
Topaa-s te maken. Wat kon een
kleine pony in Engeland te maken
hebben met gezang in Milaan? En
toch scheen ze op een mysterieuze
manier Topaas' nek weer te strelen;
zijn warmte had onder haar handen
gevibreerd en gegloeid, precies als
dit zingen door haar heen vibreerde
en gloeide zodat het scheen of zij
niet een pony streelde, maar het
leven zelf. Hoger en hoger steeg
Gilda's stem en Caddie leek mee op
te stijgen alsof zij een van Celesti-
na's vogeltjes was die uit zijn kooi
was bevrijd. Toen vermengden de
stemmen van Rigoletto en de her
tog zich met die van Gilda, de stem
van Maddalena viel In zulk een or-
fie van klank in dat het Caddie
uizelde en toch wist ze dat het er
was. deze grootheid kon niet ver
splinterd worden, niet uiteenvallen
>n een individueel meisje en haar
pony of in de stem van een man
of een vrouw De pony was belang
rijker dan het meisje, het lied be
langrijker dan de zangers, Dat voel
de Caddie en hoe weinig men
sen voelen het maar hét en zy
waren één. Het was allemaal één
eenheid en alies is alles, dacht
Caddie overtuigd, op de vloedgolf
van dit gezang. Het duurde slechts
enkele minuten, ze zag het slechts
even. Later was het alsof «ij éen
ogenblik haar hand op de «vanrheid
had gelegd, getracht had deze te
grijpen en met lege handen achter
gebleven was maar niet geheel
leeg, omdat ze nu wist dat het be
stond. Het kwartet eindigde, er volg
de een daverend applaus en Caddie
was weer een klein meisje dat hier
niet thuishoorde en op de een of
andere wijze in die loge Deland
was. En evenmin zag ze tijdens het
verdere zingen nog iets.
(Wordt vervolgd);
