Socioloog onderzoekt Joodse
gemeenschap
Schreiner sticht school voor
verkeersvliegers
Duitsers
erkennen
schuld aan
oorlog
Duits verkeersplan
ontmoet verzet
Olie en benzine
op Cuba
Kerknieuws
Van
HER en DER
VERSTERKING INTERNATIONALE
CONTROLECOMMISSIE CAMBODJA
VEEL MUZIEK IK 1968....
VERVAL VAN TRADITIES GAAT SNEL
4
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 3 JANUARI 1968
OP HET VLIEGVELD ZESTIENHOVEN
Eindexamen hbs
geen absolute
voorwaarde voor
toelating
SCHIPHOL (ANP) B. A. M.
Schreiner, directeur van Schreiner
Air Transport NV in Den Haag,
heeft in Rotterdam op het vlieg
veld Zestienhoven een nieuwe
school voor verkeersvliegers opge
richt, die de naam zal dragen
Schreiner Air Training School.
Weliswaar beoogt hij daarmede in eer
ste aanleg jonge vliegers voor zijn ei
gen luchtvaartmaatschappij op te leiden,
doch daarnaast is er ru.m plaats voor
andere gegadigden. Naar bekend werkt
Schreiner Air Transport (nie: te ver
warren met de onlangs goli-vtiideerde
Schreiner Airways) met een flinke vloot
van kleinere vliegtuigen en lioiikop.crs
onder andere in Nigeria, Perzïë en In
donesië.
Opgeleid zal worden tot bevoegdheden
voor verkeersvlieger zoals b3. b2 en bl.
alsmede tot de bevoegdheid tot ïn-
stru ment vliegen.
.Dat zijn precies dezelfde examens als
bij de rijksluchtvaartschool te Eelde',
aldus de heer Schreiner.
Selectief
Men kan zich afvragen of er in het
kleine Nederland nu wel behoefte is aan
twee instituten die een opleiding tot
verkeersvlieger geven, maar dan dient
men te bedenken, dat de rijkslucht
vaartdienst uit financiële overwegingen
zeer selectief te werk moet gaan bij
het aannemen van nieuwe leerlingen,
omdnt de staat deze school geheel be
taalt, hetgeen de belastingbetaler per
opgeleide vlieger op bijna 2 ton komt
te staan.
,Er zijn teder jaar in ons land wel
enkele honderden jongelui, aie een
middelbare schoolopleiding achtei
Literaard ziju de kosten voor jongelui,
die in militaire dienst reeds hun militai
re brevet hebben behaald, veel lager..
Voor deze geoefende militaire vliegers
verg' de opleiding voor het verkrijgen
van dc civiele bevoegdheden van de
vorkeersbrevetten b3 respectievelijk bl
Slechts 3 maanden.
Schreiner legt er voorts nog de na
druk op. dat hij bij het aannemen van
nieuwe leerlingen veel minder selectief
te werk behoeft te gaan. .Als de jon
gens op school maar behoorlijk go-
-ïeometrie hebben geleerd, zijn we
een heel eind', zo zegt hij, ,voor ons
is dus het eindexamen hbs geen abso
lute voorwaarde voor toelating'.
Over twee dagen begint op Zestienho
ven de eerste cursus met een 30-tal
leerlingen De meesten van hen nebben
in militaire dienst bij de koninklijke
luchtmacht -cis vliegeropleiding
genoten en gaan nu daarnaast hun bre
vet als verkeersvlieger halen
orerpi^soeneerd
HAVANNA (RTR) Premier Fldel
Castro heeft dinsdag op de negende ver
jaar lag van de Cubaanse revolutie rant
soenering van brandstof voor privê-voer-
tnigen en strenge controle op olie- en
benzinegebruik door de staat aangekon
digd.
Op een massabijeenkomst op het Plein
van de revolutie, waar meer dan 250.000
mensen verenigd waren, noemde Castro
het brandstofprobleem zo urgent, dat
het nodig was gebleken de reserves van
de strijdkrachten aan te spreken, waar
door ernstige risico's ten aanzien van de
nationale veiligheid werden genomen.
Pensionhouder
schoot op gasten
IJEN HAAG (ANP) ,Ik schiet jul
lie lek', verklaarde maandagnacht een
dronken pensionhouder uit Den Haag. De
daad bij hef woord voegend loste hij
twee schoten op een 17-jarige bijrijder
jjirige juffri -
'UJUpiCIUUlC ütllt'j:
de rug hebben gelijk aan die van dede kamer
vroegere hbs en the willen raan vile l ^on". miste echter De
de j
gen', vervolgde de heer Schreiner,
.maar de meesten worden in Eelde
niet aangenomen Dit jaar heeft de
rijksluchtvaartschool er 40 toegela
ten De rest moest worden afgewe
zen. Die jongelui kunnen wij dus
accepteren'.
35 mi/Ze
tegenstelling tot de RLS ln
aar de opleiding door de staats-
Maar ln
Eelde, waar
bijdrage goedkoop is, "moeten de toe
komstige leerlingen van Schreiners
school in Rotterdam voor een totale
cursus van 18 maanden tot verkeers
vlieger een bedrag van 35.000,- zelf
betalen. Dat de kosten zo hoog zijn
komt, doordat voor zo'n opleiding nu,
eenmaal echt gevlogen moet worden,
eerst circa 200 vlieguren in een 1-mo-
torige Piper Cherokee met volledig in
strumentarium voor blind vliegen en
vervolgens nog een 30-tal uren in een
2-motorige Comanche, waarop de in
strument-bevoegdheid wordt gehaald. NEW YORK (AFP) Tijdens
Daarna neemt een staatscommissie van nieuwjaarsweekeinde, met inbegrip van
de rijksluchtvaartdienst het examen af.
he
el er is later gearresteerd en ingesloten.
Dc man was zijn pension aan het Oran-
ienlein in Den Haag binnenge??*
drong de kamer van de bijrijder bin
nen en beweerde dat deze nog geld
aan hem schuldig was. Na een korte
woordenwisseling trok de man zijn 6.35
mm-pistool en vuurde twee maal. Hij
vertrok daarop met de woorden: ,Ik
ga weg en kom terug met vrienden
om jullie dan op te knappen'.
Zo ver kwam het echter niet. De bij
rijder waarschuwde de politie. De pen
sionhouder werd in zijn woning gear
resteerd. Hij wordt verdacht van po
ging tot doodslag cq zware mishande
ling. Het pistool en enige patronen zijn
in beslag genomen.
JAARWISSELING
IN VS: 355
VERKEERSDODEN
R K-EPISCOPAAT:,IN
NrD'Rl AND WORDT NIET
VAN LEER AFGEWEKEN'
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Het Nederlandse epis
copaat heeft, naar eerst thans bekend
is geworden' in liet voorjaar van 1967
aan kardinaal Ottaviani, in de Romeinse
curie verantwoordelijk voor de zuiver
heid van de geloofsleer, medegedeeld
dat in Nederland niet wordt afgeweken
van de leer, maar dat accenten hier en
daar wel anders zyn komen liggen dan
In de traditie gebruikelijk was. Episco
paal zowel als oversten van arden en
congregaties en Nederlandse missiebis
schoppen zijn van oordeel dat het scha
delijk zou zijn, wanneer Rome ertoe zou
overgaan een lijst van dwalingen uit te
brengen integendeel, dat het juist
nuttig zou zijn de theologen alle moge
lijke vrijheid van onderzoek toe te
staan.
Vanuit Nederland zijn deze gedachten
aan kardinaal Ottaviani ter kennis ge
bracht in een stuk, dat bedoelt een ant
woord te zijn op een rondschrijven van
de kardinaal in de wereldkerk waarin
werd verzocht een onderzoek ter plaatse
in te stellen naar .zonderlinge en ge
vaarlijke meningen' ten aanzien van de
leerstelligheid. Het vanuit Nederland
verzonden antwoord is evenmin a!s
de antwoorden uit andere landen, be
halve Era: I: k nooit gepubliceerd
Dat het nu toch in de openbaarheid is
gekomen
zo vernemen
schop v.v.i
is nooit onze bedoel':
zaterdag, zijn in de Verenigde Staten
355 personen bij verkeersongelukken
omgekomen. De rand voor verkeersvei
ligheid had 460 tot 540 doden verwacht.
Veel Amerikanen zjjn thuis gebleven
wegens de kou en de sneeuw. In een ge
woon weekeinde telt men al meer ver
keersdoden. zoals m het weekeinde van
15 tot 18 december. Toen telde men er
484.
Lijk vermiste
frater opgedregd
AMSTERDAM (ANP) Het lijk dat
de rijkspolitie te water maandagmid
dag heeft opgedregd uit het water van
het Amsterdam-Rijnkanaal bij het IJ
blijkt het stoffelijk overschot te zijn
van de 28-jarige frater Anthonius de
Leeuw uit Ootmarsum, die sinds za
terdag 2 deeemher werd vermist.
De man zou op de dag van zijn ver-
dw.jning in overspannen toestand heb
ben verkeerd De doodsoorzaak staat
nog niet vast maar er ls volgens de
pol.tie vooralsnog geen aanleiding aan
misdrijf te denken. Vanochtend zal sec
tie op het lichaam worden verricht.
Jav\ en voor
'M. A. jan'
In het Nederland: snt c-rd
què'.e va-
-.al
■ordt
vrijwel unaniem door alle bet: «kenen
verklaard dut zij zeer positie. ;rdelen|
over de hedendaagse ontwikkelingen in
de leer en de m i: .;ru in N-d-v tand.
Met name wordt dringend aangeraden
geen lijst op te stelleD van zogenaamde
.halve dwalingen', het geloof zou daar
door meer geschaad aan bevoordeeld
wonden.
Meermalen zeggen de Nederlandse bis
schoppen en kloosteroversten in hun;
antwoord, dat zij in Nederland geen ver-j
antwoorde theologen vinden die het pad
der dwaling hebben betreden De ver-!
antwoorde theologen willen, mét de vrij-,
held -.vclkc aan wetens^happ I-ikc stu
dies gegeven moet worden, binnen de
grenzen blijven welke door de -institu
tie over de openbaring worden ge'egd'
aldus he* ant ord
NEDERLAND*. ,ii.ui- ..jJi.v
Beroepen te Os'/'MLg.-aaf J. v d. Vel
den te Amersfor..- Bedankt voor Oude-
mirdum (vac. dr K. H. S:ccama)|
(toez.) P. L. h. .Sterrenburg te Broek,
op Langendijk.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Ernmeloord (3e pred. pL), j
te Hoogeveen (vac. A. Ademan te Urkj
en te Voorthuizen J Kroeze te Sibculo.
Beroepen te Bussum (vac. drs H. Schut)
J. Bosman te Vrouwenpolder. Beroepen
te Vreeswijk-Jutfaas G van Ziel te!
VriezenVeen. Beroepen te Ulrum H.j
Koetsveld te Wapenveld.
Fijne voorleesboeken
Jac. Landers schreef twee alleraar
digste boeken voor de jeugdige le
zertjes in de leeftijd van 4 tot 10
jaar Voor de kleuters twee fijne
voorleesboeken met bijzonder geesti
ge illustraties. Na een eerste ken
nismaking jn ,P,et en Tom op avon
tuur' volgen er twintig verhaaltjes.
Tn die verhaaltjes maken de lezer-
.jes kennis met alle vriendjes van
'let en Tom Boer Kris is een figuur,
lie in de verhaaltjes een aandeel
neet't. eve:,ais Kees Kers. de groente
man en vele anderen.
Met al leze vriendjes beleven Piet
en Tom avonturen Een heel groot
avontuur is we!, dat ze op bezoek
rnogen .n het paleis. Op bezoek bij
koning Hakkel de zesde. De avontu
ren van Piet en Tom eindigen in de
Sint-Nlcolaastijd Piet en Tom zijn
er getuige van. dat een chocolade
letter moppert tegen Sint-Nicolaas
omdat hij liever een boterletter wil
zijn. Gelukkig weet sint raad.
In het tweede boekje van Plet en
Tom, .Piet en Tom op de toverberg',
beleven de lezertjes weer allerlei avon
turen met dit tweetal. Ze mogen
een versje opzeggen voor de koning
als die op bezoek komt. Door het
eten var. reuzensoep veranderen Plet
•n Tom in twee reuzen. Een knappe
lokter maeJtt van hen weer twee
-ev.vme jongetjes Ze zijn heel on-
end terv.-JI-e van een hondje. Dat
onije Snuf' wordt hun vriendje,
.ot het ioor een vrachtauto wordt
verreden. Ook dit verdriet moeten
Piet en Tom in hun anders zo pret-
;;ge wereldje Ieren ver-werken.
Na nog tal van avonturen eindigt
de bundel met een winterverhaal vol
sneeuw en kou en een goede daad
van de twee broertjes. Uitgeverij
West-Friesland' in Hoorn deed een
goede gooi met deze twee boeken.
Ze zien er aantrekkelijk uit en zijn
zeer stevig gebonden, wat voor de
jeugdige lezertjes plezierig is in het
gebruik. De grappige Uh—
aen verzorgd door Lie.
Burger houdt
straatrover aan
LTRECHT (ANP) De 48-jarige in
casseerder C. Spoelstra heeft dinsdag
ochtend in Utrecht een 18-jarige knaap
aangehouden, die kort tevoren in de
Kruisstraat twee kinderen van een por
temonnee met 15.22 had beroofd.
De twee kinderen, de 9-jarige Mieke
Kraan en haar vriendinnetje, wandelden
tn de Kruisstraat. Mieke droeg een
boodschappennetje met de portemonnee.
De jeugdige straatrover griste het
boodschappennetje uit de hand van net
meisje en ging er vandoor. De incas
seerder zag het gebeuren. Hij zette
zijn auto aan de kant en begon een
achtervolging, die via de Mulderstraat,
de Schoolstraat en het Schoolplein ein
digde met zijn aanhouding. De man le
verde zijn arrestant af op het politie
bureau Wittevrouwensingel Het was de
18-jarige B. uit Utrecht, zonder be
roep.
SAMENZWERING
IN PAKISTAN
VERIJDELD
RAWALPINDI (AFP) In Pakistan
is een samenzwering verijdeld van
marine-officieren, die van plnn waren
hel staatshoofd, maarschalk Ajoeb
Khan tijdens zijn bezoek aan Bengelen
vorige maand af te zetten en zelf de
macht in handen te nemen, 7.0 is dins
dag in Rawalpindi uit goed ingelichte
officieuze bron vernomen
Het komplot is op tijd ontdekt. De eer
ste arrestaties werden een maand ge
leden verricht. Kortgeleden is een ma
rinecommandant gearresteerd die de
voornaamste verantwoordelijke persoon
zou zijn. In de hoofdstad verwacht
men dat de samenzwering geen enkele
terugslag zal hebben op de politieke toe
komst van het bewind.
HAAKSBERGEN (ANP) De 55-
jarige G. J. F. Keizers uit Haaksber
gen is maandagavond bij een verkeers
ongeval op de Hengeloseweg in zijn
woonplaats om het leven gekomen. Hij
liep links op de weg en werd geschept
door een personenauto, nadat deze een
andere personenauto had ingehaald.
Iets heet anders. Stewardessen zyn
niet gelukkig me' het verbod mini
rokken of kniekousen te dragen. En
1 vat doet men in zo'n geval f ln Ame
rika is het antwoord: staken oj pro-
sferen De charmante vliegende
jastvrouwen van de Pan American
•1 irways deden het laatste. Gestoken
■n dij-korte minirokjes, kleurige
cniekousen en hoge laarzen flaneer
den zij met grote borden voor het
hoofdgebouw van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij. Opschrift:
Up with mini-skirtsdown with the
Pan Am: Het heeft niet geholpen.
De vereniging vat exploitanten van
waterleidingbedrijven, in de wande
ling ook wel de Vewin genoemd,
wil alle huisvrouwen er op wijzen
lat er veel ellende voorkomen kan
worden als men nu controleert of de
hoofdkraan van de waterleiding wel
goed sluit en niet kan lekken. Het
voorkomt onaangename verrassingen
als de winter serieus toeslaat. Con
troleer ook of het niet tocht m de
ruimte waar de hoofdkraan zich be
vindt. Maak kieren en tochtnaden
dicht; sluit roosters en ventilatie-
voegen wanneer vorst wordt voor
speld en open ze pas na de vorst
periode weer. Hoofdkranen en wa
termeters kunnen met droge wollen
lappen tegen strenge winterkoude
worden beschermd Ligt de meter-
put buiten, leg dun tussen boven- en
tussendeksel 'en plustirzak die met
kranten is gevuld Bij zeer strenge
vorst moet de hoofdkraan extra wor
den afgedekt.
I/ROUW CNDER TREIN
HOEVELAKEN (ANP) De 54-jarige
mevrouw J. M. van Haniersveld-van
Burgsteden uit Hooglanderveen is dins
dagochtend zeer ernstig gewond in het
Sint-Elisabeth Gasthuis in Amersfoort
opgenomen, nadat zij omstreeks kwart
voor negen bij Hoevelaken onder de
trein Ede/Wagen ingen - Amersfoort
gekomen.
Mevrouw Van Hamersveld moet iedere
dag bij de spoorbaan zijn. Op haai
bromfiets brengt zij koffie voor arbei
ders. die hier bezig zijn met het ver
breden van het viadukt over rijksweg
(verkeersplein Hoevelaken). Toen ze
de baan overstak, werd zij door de trein
aangereden.
WASHINGTON (RTR) Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken
heeft dinsdag bekendgemaakt, dat de VS overleg plegen met India, Polen en
Canada over een mogelijke versterking van de internationale controlecommissie
voor Cambodja.
Deze drie landen verschaffen personeel voor de commissie die krachtens de Ge-
neefse akkoorden van 1954 toezicht moet houden op de naleving van de bestands-
overeenkomsten voor het voomalige Indo-China Voor een versterking van de
commissie heeft zich vorige week prins Norodom Sihanoek uitgesproken in ver
band met de kwestie van het uitwijken van militairen van Vietcong en Noord-
Vietnam naar Cambodjaans gebied. Het Cambodjaanse staatshoofd betoogde
toen, dat de Sowjet-Unie en Polen zich tegen een versterking van de internatio
nale commissie verzetten.
LAREN De zangeres Ria Valk
wenst collega Willeke Alberti op
hartelijke wyze gelukkig nieuw
jaar tijdens een dinsdagmiddag
gehouden nieuwjaarsreceptie.
(Van een correspondent in Bonn)
Momenteel is 62 procent vn de in
woners van West-Duitsland van me
ning, dat Duitsland in 1939 verant-
woordelijk is geweest voor het uit
breken van de tweede wereldoorlog.
Dit kan althans worden geconclu
deerd uit hot resultaat aan do jong
ste enqiiét0 van een Duits bureau
voor het peilen van de publieke opi
nie. In 1951 was bij een enquête
over precies hetzelfde onderwerp nog
slechts 32 procent van de onder
vraagden deze mening toegedaan.
,Wie heeft eigenlijk de schuld gehad,
dat in 1939 oorlog uitbrak?' aldus
luidt de pijnlijke vraag die het ,In-
stitut für Demoskopie' te Allensbach
periodiek aan duizend Westduitsers
voorlegt. Behalve in 1951 en nu is
ook in 1956 en 1964 navraag gedaan.
Op deze wijze kon een verdubbeling
van het percentage in zestien jaar
tijds worden geconstateerd.
Interessant is, dat in de leeftijds
groep 16-30 jaar zelfs 66 procent de
schuld van Duitsland aan het uitbre
ken van de oorlog thans een uitge
maakte zaak acht. Dit wordt een be
wijs geacht van een realistische vi
sie bij het Duitse onderwijs. Slechts
acht procent van de ondervraagden
vindt andere staten schuldig en
eveneens acht procent zoekt de ver
antwoordelijkheid aan beide kanten.
In 1951 waren deze percentages res
pectievelijk 24 en IS.
NAAM
Sedert het begin van deze
week wordt onder de officiële
tefisten in de Belgische Staats
courant met links de Franse
tekst en rechts de Nederlandse
niet meer uitsluitend de Fran
se naam van de Belgische koning,
Jïaudouin afgedrukt. Onder de
Nederlandse kolom staat nu zijn
Nederlandse naam ,Boudewijn'.
Begin van dit jaar nog had een
Vlaamse senator de minister van
justitie uitleg gevraagd over de
eentalige Franse handtekeningen
van de koning. Het antwoord luid
de toen, dat de vorst moest te
kenen met de naam die op zijn
geboorteakte staat en dat was
,Baudouln'.
In de VVestdultse staatsdrukkerij
worden op het ogenblik dc zes wets
ontwerpen gedrukt, die de regering te
Bonn bij het parlement zal indienen!
om het veelomstreden .algemene!
verkeersplan' van de socialistische
minister van verkeer en waterstaat
en oud-vakbondsleider Georg Leber
te kunnen uitvoeren. Het ,plan-Le-1
ber' is door de regering in beginsel I
reeds aanvaard. Minister Lebers par
ty- en ambtgenoot, de minister van!
economische zaken, prof. Karl Schil-1
Ier, heeft een aantal bezwaren geop-;
perd tegen de voorgenomen extra
heffingen op liet wegvervoer en tegen
een transportverhod voor bepaalde
bulkgoederen. Veel kon ook hy ech
ter niet uitrichten, want de SPD
heeft zich min of meer vastgebeten
in haar eerste grote stuk wetgeving
en zal waarschijnlijk het wapen
Weinigen voelen voor
vestiqing in Israël
(Van een medewerker)
De in 1960 verschenen demo
grafische studie naar de joden
in Nederland na de tweede we
reldoorlog heeft duidelijk aan
getoond dat de joodse gemeen
schap van Nederland qua zie
lental, zonder toevloed van jo
den van buiten, met rasse
schreden haar einde tegemoet
gaat. Het sterftecijfer en het
aantal emigranten overtreft
immers vele malen het geboor
tecijfer. Het demografisch rap
port zei evenwel niets over de
vraag hoe joods' de joden van
Nederland zijn. Daarin is thans
voorzien.
jood met zijn gemeenschap in Ne
derland heeft dr S. Wijnberg aange
toond, dat vervlakking het sterkste
kenmerk is. De resultaten van dit
onderzoek zijn neergelegd in een
proefschrift .De joden in Amsterdam
een studie over verandering van
hun attitudes' waarop dr Wijnberg
bij prof. dr J. P. Kruljt aan de uni
versiteit van Utrecht is gepromo
veerd tot doctor in de sociale we
tenschappen.
Hoewel het onderzoek alleen betrek
king heeft op de joodse leefgewoon
ten van de 12.600 joden boven de
achttien Jaar in Amsterdam, kunnen
de uitkomsten van de studie represen
tatief worden geacht voor de gehele
joodse gemeenschap van Nederland.
Amsterdam bezit tenslotte de groot
ste joodse bevolkingsgroep van het
'and en haar gedragingen zullen nau
welijks afwijken van die elders ir
Nederland.
lok uit dit onaerzoek blijkt duide
ijk, dat de joodse gemeenschap me
edere nieuwe generatie een sta
lichter bij haar einde is gekomen
Iteeds minder Is er namelijk sprak<
.■an typisch joodse leefgewoonten
Slechts de staat Israël blijkt vooi
'38 procent hc' bindmiddel te zijn
Voor velen is dit zelfs het enige
joodse bindmiddel. De 32 procent die
voor Israël geen belangstelling koes
tert. heeft ook geen andere joodse
interessen.
De identificatie met Israël wordt
voor velen echter ingegeven door
de houding \a». de Nederlandse be
volking. Zelfs in die mate. dat dr
Wijnberg zijn studie met een noot
DP, S. WIJNBERG
...solidair met de groep...
aanvult: .Hoe stabiel het pro-Israë
lische klimaat is, Ir. moeilijk te
voorspellen. Wanneer de pro-ksraël-
stemming in Nederland mocht om
slaan, zal zeker een deel van de
joodse groep een stuk Israëlidenti-
icatie prijsgeven*.
Tweederde van de joden te Amster
dam blijkt vestiging in Israël nim
mer te hebben overwogen. Israël
wordt beschouwd als symbool van
een joods eerherstel, een land waar
de joden overigens .minder joods'
worden bevonden dan elders.
Maar in werkelijkheid worden juist
de joden van Nederland minder joods.
,Zo een asslmilant als ik zal u nog
niet veelontmoet hebben', vermeldt
di- Wijnberg als opmerking te heb
ben gekregen bij tientallen Inter
views. Menige jood denkt dat zijn
verwijdering van de joodse cultuur
een hoogst persoonlijke stap is, ter
wijl hij juist hierdoor het meest re
presentatief is voor de groep als ge
heel. In toenemende mate vindt ver
val van traditie plaats. Nagenoeg
iedere joodse generatie houdt min
der joodse gebruiken in ere dan de
vorige.
Zo blijkt uit de studie, dat 88 procent
van de ouders van de geïnterviewden
hun huwelijk volgens de joodse wet
hebben bekrachtigd. De kinderen van
ie gehuwden achtten dit nog slechts
voor 43 oroccnt noodzakelijk. Niet al-
.een d:t hoogtepunt uit het joodse
leven wordt minder nageleefd. Ter
nerde k;ng van de wording van hel
joodse volk. de uittocht uit Egypte,
eet nog maar 17 procent van de kin
deren van de geïnterviewden uit
sluitend matzes terwijl dat bij de
ouders nog bij 53 procent het ge
val was Meer dan de helft
ee> thuis geen varkensvlees. Niet
omdat het verboden is. .Ik lust het
niet' Ik krijg er ouistjes van' .Het
is slecht voor ii:.,n gezondheid', waren
de meest voorkomende verklaringen.
De meeste geïnterviewde joden zijn
van mening, dat de joodse gemeen
schap van Nederland langzaam ach
teruit zal gaan, in tegenstelling lot
de toekomst van de joodse gemeen
schap over de gehele wereld, waar
hij men tan vooruitgang denkt. Ove
rigens is 74 proeent van oordeel,
dat de joden zich niet als aparte
groep moeten handhaven. Wat Ne
derland betreft zal door de ongezonde
leeftijdspiramide, maar in belang
rijker mate door het verval van tra
dities, hiervan over enkele generaties
ook geen sprake meer zijn.
Desalniettemin is 48 procent van de
Joden bij een van de drie joodse
:erkgenootschappen aangesloten. Het
komt niet voort uit een religieuze
behoefte, want 54 procent geeft te
kennen niet in een god te geloven
en 85 procent is van oordeel dat de
Messias nimmer zal komen.
Het joodse kerkg'.ïootschap wordt
hoofdzakelijk als een nationaal of
sociaal instituut gezien. Uit dr Wijn-
bergs dissertatie biykt, dat de joden
uit de .joodse beroepen' sterker ge
porteerd zijn dat de joden een aparte
groep blijven dan andere beroepsbe
oefenaars. Deze joodse beroepen wor
den gevormd door de textiel, waar
8 procent van de joden een bestaan
in hebben gevonden, de diamanthan
del, waarin 34 procent is vertegen
woordigd en academici, 14 procent.
Desondanks heeft 65 procent van de
joden niet meer dan lager onderwijs
genoten. Tegenover de joodse aca
demici staat dan ook, dat een kwart
van de joodse bevolking van Amster
dam bij de sociaal-economisch laag
ste drie klassen moet worden inge
deeld.
Het is dan ook een cliche, zegt dr
Wijnberg, dat de jood rijk is. Een
cliché dat zelfs bij de joden ingang
heeft gevonden. Antwoordt men op
een vraag of men als jood herboren
zou willen worden: ,Ja, maar dan
als rijke jood'. Het Is ook een cliché
dat joden intelligenter zijn dan an
deren Weliswaar heeft de Amster
damse joodse groep met 24 procent
academici in vergelijking met het
Amsterdamse gemiddelde van 1,25
procent een opmerkelijk hoog per
centage Intellectuelen, maar de mas
sa van de groep wordt niet geken
merkt door een intellectueel gedrags
patroon.
De juiste waarneming (meer intel
lectuelen bij joden) leidt tot de valse
conclusie: de meeste joden zijn in
tellectuelen. Dr Wijnberg zegt daar
verder van: .Zo gaf bijvoorbeeld een
door ons geïnterviewde medicus als
antwoord op de vraag of men eer
beroemd persoon wilde noemen: .Ein
stein en Freud, dat zegt toch ieder
een Hij zou verbaasd staan ovei
het aantal voetbalhelden, radiospre
kers en tophitzangers die genoemr
werden.
In dc drie .joodse beroepen' is sprak
van sterkere joodse Impulsen dan el
ders. Daarin ook is liet gevoel joodsi
contacten te missen aanmerkelijk
minder sterk. Die hunkering naar
joodse contacten komt tot uiting in
net intensief luisteren en kijken naar
de joodse programma's van radio en
televisie.
,Om ballet geef ilt mets, maar als
er ballet uit Israël op de tv ls. ga
ik altijd kijken geeft dr Wijnberg
een opmerking weer En ook verhaalt
hij hoe vriendelijk hij overal werd
ontvangen omdat men dacht dat hij
(Van een medewerker)
De disseratic ,Dc joden in Am
sterdam' van dr Sylvain Wijn
berg is niet alleen opgedragen
aan zijn vrouw Chawa ,die m(j
de ruimte schiep' en zijn kinde
ren Nachoem en Naomi. Als
eerste wordt vermeld Salmon
Wijnberg. Het is dc broer
wiens leven en dood mij inspi-
rntie heeft gegeven*. De broer
van dr Wijnberg was sterk
joods bewust. Iljj volgde een
landbouwopleidlng voor vesti
ging in Israël. Tijdens de oor
log Werd hij in een Duits con
centratiekamp vermoord.
Dit noodlot is dr Wijnberg door
onderduik bespaard gebleven.
Het laatste jaar van de oorlog
was dat in het hart van de
jodenbuurt aan de Amsterdam
se Nieuwe Prinsengracht, waar
zyn ouders, zich uitgevend als
evacués uit I.Imuiden, een huls
hadden gehuurd. Na de oorlog
behaalde dr Wijnberg in 1947
het eindexamen hbs-B aan dc
GIcol (Gemeentelijke inhaal-
cursus voor ondergedoken
leerlingen), waarna hy by de
zaak van zijn vader tex-
tielimport en agenturen ln
dienst trad. Daarnaast stu
deerde hy aan de gemeen
telijke universiteit \an Amster
dam sociale psychologie. In
1959 deed hy doctoraal examen.
Dr Wijnberg, «lie tijdens zijn
studie voorzitter van de Ne
derlandse zionistische .studen
tenorganisatie was, nam in '65
het initiatief ia de Amsterdam
se tuinstad Buitenvehlert een
werkgroep in het leven te roe
pen voor maatschappelijk op
bouwwerk van de joodse ge
meenschap. Voornamelijk in dc
toxtielvakbladen heofl hij pu-
blikaties op zijn naam staan
in het sociaal-psychologische
vlak. Ook gcefl hij cursussen
voor personeel van warenhui
zen. Desgevraagd zijn mening
gevend over eigen joodse in
stelling: .Mijn jood-zijn wordt
bepaald door de solidariteit
met de groep waartoe ik be
hoor.
van een joodse Instantie kwam om
contacten te leggen. ,W1J vinden het
fijn. dat er eindelijk eens iemand van
de jorler. komt. En na het werkelijke
doel te hebben uiteengezet: Je ziet
nooit een functionaris van de joodse
gemeente, als je wat hoort ls het
illeen om te betalen.
De joden in Nederland beschouwen'
zich voor het grootste deel als leden
van een bepaalde totsgemeensdiap. j
Al zijn de barrières tussen joden en
niet-joden dermate vervaagd, dat al-
e mogelijkheden voor hen openstaan,
zij worden nog altijd als joden be
schouwd. Ruim 90 procent beschouwt
zichzelf ook als jood, maar 35 pro
cent antwoordde geen .ja' op de
vraag of zij als joden herboren zou
den willen worden. Het komt mede
door de angst voor het anti-semitis-
me, dat 85 procent nog steeds aan
wezig acht en waardoor men zoals
dr Wijnberg stelt ,maar liever niet
wil opvallen.'
de discipline binnen de fractie In het
parlement aanwenden om de nieuwe
verkeerswetten erdoor te krjjgen.
in de CDU-CSU daarentegen is het
verzet tegen het ,plan-Leber' sterker.
De verkeersexpert der christendemo
craten, dr Müller-Hermann, heeft
zelfs een eigen plan als alternatief
uitgewerkt, waarvoor hij de steun
zijner fractie hoopt te krijgen. Wordt
liet plan van Müller-Hermann inder
daad eveneens bij de Bondsdag inge
diend als initiatief-wetsontwrp, dan
zouden compromissen onvermijdelijk
zyn.
En om nog even bij de politiek te
blijven: de liberale Vrije Democra
tische Partij, de parlementaire oppo
sitie van kanselier Klesinger, zit een
beetje tussen twee stoelen. ZIJ is
méér dan de andere partijen een
partij van werkgevers en industriëlen.
Zij kan ook als liberale party moeiiyk
stemmen vóór dergelijke ingi-ypende
dirigistische maatregelen als het
,plan-Leber' bevat. Anderzijds wil zfl
graag goede vrienden met de SPD
worden om nd de Bondsdagverkie
zingen van 1969 eventueel als haar
coalitiepartner ln aanmerking te ko
men en de christendemocraten naar
de banken van de oppositie te sturen.
Op z'n vroegst in de tweede helft
van januari zullen de plannen
dan by de bondsdag worden inge
diend, die dc ontwerpen in drie le
zingen zul behandelen. Bij de eer
ste lezing zal minister Leber zyn
denkbeelden in het parlement
moeten toelichten. Dit .grote ver-
keersdebat' kan dus tegen het ein
de van januari tegemoet worden
gezien. Het betekent in leder ge
val, dat géén der voorgestelde ex
tra heffingen reeds per 1 januari
1968 zal kunnen worden ingevoerd.
Het betekent verder, dat ue rege
ring al heel blij zal mogen zyn,
wanneer 1 juli 1968 als riehtdatum
voor het, van kracht worden der
wetten zal kunnen worden ge
handhaafd. 10r zijn velen Ie Bonn,
die ook aan deze datum twijfelen.
Ook in Nederland heeft het .plan-
Leber' groot opzien gebaard en on
rust gewekt. De zeer ernstige Neder
landse bezwaren zijn voornamelijk
op twee punten gericht:
A. de voorgestelde controle aan de
Nederlands-Westduitse grens op
handhaving der vrachttarieven in
de grensoverschrijdende binnen
vaart.
B. de aiscriminerende maatregelen
tegen het wegvervoer.
De controle op de vrachten van de
binnenvaart is voor Nederland een
principieel punt, waarin geen enkele
concessie zal worden gedaan omdat
het indruist tegen de Akte van
Mannheim. De vrachtenvorming is
namelijk in geheel Europa nog vrij.
Deze vrijheid werd in juni 1965 nog
maals bevestigd voor het gebied der
EEG. Wat de Duisters willen con
troleren is of de Nederlandse binnen
vaartschippers zich voor een traject
in West-Dultsland houden aan de
.Festfrachte', die voor Westduitse
beurtschippers by het binnenlandse
vervoer gelden
Ook de maatregelen tegen net weg-
vervoei die in hot .algemene ver
keersplan van minister Leber zyn
voorgesteld, druisen naar Neder
lands inzicht niet alleen in tegen de
EEG-verdragen maar schaden boven
dien de nationale Nederlandse be
langen als de vrachtrijders van Eu
ropa. Dit geldt met name voor de
invoering van een extra heffing cq
belasting op het wegvervoer en voor
een transportverbod van graan, hout,
zand. kiezel, stenen, aarde, marmer,
graniet andere natuurstenen, gips,
kalksteen, yzerertsen, schroot, ande
re metalen, steenkolen, briketten,
turf, bruinkolen, cokes, kalk. cement,
beton, staal, walsprodukten, rails,
buizen en personenauto's (voor zover
or op één vrachtwagen niet meer dan
twee worden vervoerd). De voorge
leide extra heffing bedraagt één
ofennig per ton-kilometer
</erdei zal in hel zogenaamde fa-
irieksvervocr i hier werksverkehr'
jenoemd. wanneei fabrieken van één
oncem grondstoffen en produktcn
transporteren i het transport tot vier
.on vrii blijven daarna Lussen de drie
•n vijf pfennig per ton-kilomcter be-
Jragen Bovendien zou de Westduitse
•ogering dan nog - hoewel dat
liet mei zoveel woorden in het .plan-
'.eber' staat -- het aantal Neder-
andse vrachtauto's, dat tot de Bonds-
cpubllek wordt toegelaten, willen
•ontingeren. Dit zou niet alleen be
kkenen. dat Nederland aan toege
laten vrachttransporten zou verliezen
wat net nu al heeft, maar dat boven
dien het normale accrès verloren zou
gaan.