Over kerk
en wereld
gesproken
o&n
MARGREET
SCHOON:
RIEN HEIJBOER:
INEKE OELE:
HANS VAN DE WAL:
ADRIE BRUGGE:
kerk faalt
te gek
geen kliekjes
niet zo stijf
brave mensen?
OUD - - NIEUW - OUD - NIEUW
OUD - «I NIEUW - OUD - - NIEUW
Over God, kerk, christendom en niet te vergeten wereld
gesproken: op deze pagina opmerkingen van jonge mensen,
tussen de vijftien en de twintig, scholieren, wonend in Zeeland.
Geloven ze in God, wat betekent de kerk of niet) voor hen,
wat is christendom? Hier hun openhartige antwoorden.
,De kerken zullen nooit genoeg aan vrede kunnen doen. Zolang
een land, waar iedereen .christen is, soldaten in de oorlog stuurt en
zolang een kerk dit toelaat en zwijgend toekijkt, of zich zelfs ak
koord verklaart, zoals kardinaal Spellman, dan vind ik dat de kerk
ergens faalt'.
Dat zegt Margreet Schoon, Middelburg, twintigjarige vierde klas
leerling van de rijkskweekschool. Men kan haar onder andere te
genkomen bij de ziekenomroep, bij roeien, in mimespel, bij het
vrijdagavondgebed en soms in Taizé. Ze wil in het onderwijs, blo-
of lom-scholen.
Margreet wil nog meer kwijt over politiek en kerk: walgelijk,
zoals daar in Griekenland die patriarch of hoe die heette die
kolonels beëdigde. Voor mij zijn dat geen christenen meer, gewoon
mannetjes die macht willen hebben, het type Makarios'. Margreet
vindt dat een christen niet meteen naar de wapens moet grijpen:
Johnson zou moeten zeggen: de wapens neer in Vietnam, ik ben
christen, en dat betekent aandacht besteden aan de vrede, de sja-
loom. Die nazimethoden van de officieren in Vietnam: afschuwe
lijk'.
Ander onderwerp: God? Geen voorstelling van iemand, die in de
lucht zweeft. Het is iets abstracts in de mens, die misschien rege
lend optreedt via de mens. Als ik met humanisten praat kan ik op
een gegeven moment zeggen: daarmee ben ik het helemaal eens'.
Ze gaat veel naar kerkdiensten: van verschillende kerken, ze wil
zich niet binden aan een bepaalde kerkgenootschap (thuis zijn ze
vrijzinnig hervormd), ze voelt zich erg thuis in het oecumenische
vrijdagavondgebed in de Engelse kerk. ,Dat trekt mij veel meer
aan. Een preek kan goed zijn of je kan erbij in slaap vallen. Bij
het vrijdagavond gebed is er vijf of tien minuten tekst en uitleg,
daarna stilte na de preek. Daaraan kom je thuis nooit toe en hele
maal niet op school'.
Ze gaat ieder jaar naar Taizé. de, noem het kortweg, protestantse
kloostergemeenschap in Frankrijk, ze is ook in Grandchamps ge
weest, het vrouwelijk equivalent. Ze geniet er van mensen te ont
moeten en mensen te ontdekken. Ze vindt, dat je wel als christen
zonder kerkdiensten kan leven, maar er moet wel een zekere band
onderling zijn, zoals die bestaat bij het vrijdagavondgebed, in
Taizé, Grandchamps, in een agapèviering. Ze is er bang voor, dat
kerkgang teveel traditie is voor christenen, een sleur wordt, dat
het ware christendom: helpen van de naaste, wordt vergeten. Ze
heeft die aspecten juist weer gevonden bij Taizé en Grandchamps.
Zieken- of bejaardenbezoek op de zondagmorgen in plaats van een
kerkdienst, dat is toch veel beter werk Dat is actief christendom'.
Niet veiwonderlijk, dat Margreet voorstander is van de oecume
nische beweging, vooral ook van samenwerking der kerken in de
hulpverlening, nationaal, internationaal, plaatselijk. Gewoon om
dat het dan efficiënter kan gebeuren Om over samen kerken bou
wen als het dan moet dan maar (bijna) te zwijgen: ,in een
nieuwe wijk zou een kerk gerust eerst een gymnastiekzaal kunnen
zetten of een wijkgebouw, is voor de héle gemeenschap. Dan komt
die kerk nog wel. Samen kerken bouwen, graag, en het uitgespaar
de geld gebruiken voor sociaal, maatschappelijk en jeugdwerk'.
Zevenentwintighonderd mensen
in St-Annaland zijn verdeeld
over drie kerkgenootschappen.
Rien Heijboer die als hij uit
het raam van zijn huis kijkt niet
meer zicht heeft dan de steen
klomp van de hervormde kerk
noemt het ,te gek'. Vooral
op' het gebied van de godsdienst
kan dat niet volgens hem. De
kerken moeten samenwerken,
maar er is een zekere onver
draagzaamheid. ,De afscheiding
had nooit mogen komen. Maar
er moeten wel heel vooruitstre
vende kerkeraden komen wil
het anders worden in Sint-An-
naland en daar niet alleen'.
Rien is vijftien jaar. Hij gaat el
ke dag naar de rijks hbs in
Bergen op Zoom, zit in B4. Hij
vindt dat ze in St-Annaland nog
wat bekrompen zijn. De mensen
komen niet in eikaars kerken-
Riet heeft eerlijke kritiek,
maar hij meent het goed met
zijn kerk, waar hij regelmatig
heengaat: de hervormde ge
meente. Kerkdiensten horen bij
de zondag én bij de rest van de
week volgens Rien, maar hij zag
liever jeugddiensten, meer af
gestemd op de jongeren. ,De
kerk doet te weinig voor jonge
ren. je moet ze trekken, anders
worden ze afgestoten. De men
sen moeten er meer vrijwillig
heenkomen, maar er moet wel
een soort uitnodiging van dc-
kerk uitgaan'.
En wat hem nog hoog zit: het
ziekenhuis in Bergen op Zoom,
voor het eiland Tholen van be
lang. Er is een rooms-katholiek
ziekenhuis in aanbouw en nu
willen ze er nog een protestants
neerzetten: ,het zou veel beter
zijn één ziekenhuis te hebben.
De gemeenteraad hier is er vóór.
Dan kunnen ze moderne appara
tuur kopen, anders worden het
kleine en bekrompen ziekenhui
zen en dan moeten de mensen
toch weer worden doorge
stuurd naar grotere?
iets te noemen: kortere preken, andere liederen.
Verder vindt ze, dat jonge mensen in de kerke-
raad moeten.
Als er een kerk in een nieuwe wijk zou moeten
komen, hoe zou die er uit moeten zien? ,Een
echte kerk, maar met bijgebouwen. Je moet wel
direct kunnen zien dat het een kerk is, maar
hoeft niet zo groot te zijn, zoiets als de Oost-
kerk. De bijgebouwen: zoiets als de Veste. Ver
der: licht, gewone stoelen, groot kruis, tegen
achterwand, orgel en Avondmaalstafel'.
Ineke heeft nog een paar pijlen op haar boog:
wat zeggen jongeren collecten voor diaconie en
kerkvoogdij. De jongeren zamelen geld in voor
bijvoorbeeld Zonneveld, dat is tenminste
een dóel. Het geld wordt er zelf gebracht.
Ander punt, een wens voor de kerkeraad in
1968: ,het moet een oecumenisch jaar zijn. Ik
hoop, dat die paar kerken in Goes gaan samen
werken. Dat het niet meer allemaal van die
kliekjes zijn'.
Weinig over God, meer over de kerken in Goes
praat zestienjarige Ineke Oele (chr. ulo, 4 B,
wil naar de vakschool voor goud- en zilversme
den in Schoonhoven)
Het valt niet mee om te vertellen hoe je God
ziet, het gaat makkelijker als je de kerk (en ze
is kerkelijk meelevend) erbij haalt.
God en beatmuziek? .Allebei belangrijk: beat-
muziek is amusement, maar verdwijnt, God
blijft'. Ineke zit in de jeugdkerkcommissie van
de hervormde gemeente, is helemaal weg van
de jongerendiensten, met combo (piano, drums,
klarinet), met ritmisch zingen, moderne liederen
en met het margrietjes' geven voor de predi
kant, die het het beste deed in de jeugddienst,
en die dan prompt weer wordt gevraagd. Het
gaat democratisch toe in de jeugdkerkcommis
sie.
De jeugdkerk trekt doorgaans zo'n 150 tot 200
jongeren. Voor Ineke een bewijs, dat de jonge
ren iets anders willen dan de ouderen. Om maar
.Huize Marisa' is het adres van
Hans v. d. Wal in Vlissingen.
Geen bungalow of herenhuis,
maar één van de .Zwolsmanwo-
ningen' in plan-Pa'auwenburg,
die met elkaar het zeevaart-
schoolinternaat ,Onze Vloot'
vormen. Hans, in opleiding voor
machinist grote vaart, BM 2 b,
twintig jaar, gereformeerd, be
lijdend, is afkomstig uit Eind
hoven. Vergelijkt met Vlissin
gen: gereformeerde kerk in
Eindhoven stukken beter dan
de hervormde gemeente daar,
hervormde gemeente in Vlissin
gen veel actiever dan de gere
formeerde kerk daar. Hij heeft
veel contacten met de hervorm
den in Vlissingen- Deze kerk or
ganiseert avonden voor de zee
vaartscholieren. er zijn ge
spreksgroepen, enzovoort. Het
bevalt Hans wel, hij doet er
graag aan mee, het contact tus
sen ouderen en jongeren in de
kerk is toch al niet zo best,
vindt hij.
Wat over de kerkdiensten:
.vooral vrij passief. Het behoeft
ook weer geen festijn te zijn
waar je lol hebt, maar je mag
toch blij zijn, geen zwarte kou
sen alsjeblieft. In de kerk moet
je krijgen wat je mist, .pepping',
een geestelijke stoot om verder
te leven, van week tot week. De
kerk moet vanuit de wereld naar
de bijbel toespreken, actuele
preken, dat mis je zo dikwijls
De kerken vergeten de wereld.
En we leven toch in de twintig
ste eeuw. Je. kan de klok niet te
rug zetten'.
Hans meent, dat kerken heus
wel kunnen worden gebruikt als
gemeenschapscentrum, voor
film, tentoonstellingen* voor bij
eenkomsten op zuiver cultureel
gebied, een kerkgebouw moet
ook door-de-weeks nuttig zijn,
want zo'n kerk neemt veel ruim
te in beslag. In Eindhoven deed
hij zijn mulo-examen in de Ad-
ventskerk, die door hervormden
en gereformeerden samen wordt
gebruikt.
Ook Hans piekert over Vietnam.
Hij zou graag zien, dat de paus
een oproep deed en dat ook de
kerken dat deden: jongeren ga
niet in het leger, maar laat alle
christelijke jongeren ontwik
kelingshulp doen. Het bommen
gooien in Vietnam noemt hij
,een zeer waanzinnige bezigheid,
die nergens toe leidt', de kerk
mag zich niet binden, zegt hij.
aardig. De geboorte van Jezus werd uitgebeeld.
Hij ging er heen omdat het er zo'n beetje bij-
hoort.
Christenen kunnen hele brave mensen zijn, maar
het valt nogal eens tegen, aldus deze jonge
lts'er. Als een christen een goed christen wil zijn
zou hij niet moeten vechten. Hij ziet heel wat in
ds Martin Luther King. ,Je moet je naaste lief
hebben'.
De kerkelijke verdeeldheid is voor hem ook al
geen best teken van het christendom. ,Ze zeg
gen dat er maar één geloof is. maar ondertus
sen maken ze er hoe langer hoe meer'.
De christenen moesten maar eens wat meer
aan de arme landen doen, waar de oogsten altijd
zo slecht zijn en dat moesten ze dan maar eens
in hun politieke partijen laten uitkomen, zegt
Adrie. En de mensen in de kloosters konden
beter naar Afrika gaan.
Adrie Brugge (16, vierde klasser op de lts in
Oostburg, woont in IJzendijke, leert voor auto
monteur, houdt van volleyballen, Rolling Stones
en Beattles) ziet het niet, al die kerken en kerk
jes en dat christendom.
Waaraan denkt hij, bij Leger des Heils' ,Een
instelling die arme mensen helpt'. Bij .dominee'
.iemand die het geloof predikt' en bij .nonnetje'
.ongelukkige liefde'.
Toch praat Adrie niet zo schamper over het
christendom als het wel lijkt. Hij vindt het jam
mer. dat er kerken zijn, die tegen de sport en
zelfs tegen sport op zondag zijn. Hij vindt dat
de kerken wat meer moeten doen tegen de oor
log: .de paus zit wel te bidden en te preken,
maar dóet-ie eigenlijk wat. Heeft-ie wel in
vloed?'.
Met Kerstmis is hij naar een avond van de zon
dagsschool in IJzendijke geweest. Was wel
