SVETLANA STALIN: EEN GETUIGE IN VERWARRING rente-girorekening Engelse speelgoedauto's veroveren gehele wereld TOMADO Maakt u al rente Fp op uw girorekening? Uk Neen? Open dan nü een met 31/2% rente bij de Algemene Bank Nederland TOMADO Grondwet voor het water bepleit HET VEILIGE ANTI- SPATDEKSEL Arthur Koestier over .Twintig brieven aan een vriend' Positieve herinnering aan Stalin Fraude bij Zwols postagentschap MATCHBOX BREIDT WEER UIT Winstgevend bedrijf DONDERDAG 12 OKTOBER 1967 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 15 150 miljoen stuks verkocht en de verkoop zou gemakkelijk kunnen worden opgevoerd. .Wij hebben veel meer orders dan capaciteit. Daarom moeten wij onze produkten mondjes maat verdelen,' constateerde Odell. Er is zo'n belangstelling, dat van elk nieuw model een afzet van 3,5 miljoen stuks bij voorbaat is verze kerd. De modellen worden bijna in elk land ter wereld verkocht, tot Japan en Hong Kong toe en 75 pro cent van de produktie is voor export bestemd. Het opzienbarendst is de verovering van de Amerikaanse markt. Gemid deld worden per dag twee enorme containers verscheept. Hoewel de markt in de Verenigde Staten pas kort intensief wordt bewerkt, moet nu al In New Jersey een gigantisch Sakhuis met expeditiecentrum wor- en gebouwd. Met zulke indrukwekkende perspec tieven kan niet worden verwacht dat Smith en Odell, die tweederde van *het aandelenkapitaal in eigen hand hebben en beiden nog geen vijftig zijn, op hun lauweren zouden gaan rusten. Natuurlijk bestaat altijd het gevaar, dat een Japanse onderne ming zich met afbraakprijzen op de markt werpt. Tot dusverre is daar van echter nog niets gebleken. Les- ney Products is voortdurend bezig de fabricagemethoden en de model len te perfectioneren. Odell, de tech nische man van het stel, heeft al verscheidene machinerieën ontwor pen, waaronder een machine die da gelijks acht miljoen onderdeeltjes van plastic produceert. DEN HAAG (ANP) ,Er bestaat een duidelijke behoefte aan wat wij zouden willen noemen een grondwet voor het water, een integrale wettelijke regeling, waarin alie zaken, die de waterhuis houding raken, worden bijeengebracht en wat het belangrijkste zal zijn in hun onderlinge samenhang worden behandeld'. Dit Is de conclusie van een rapport .Water in oostelijk Gelderland", dat ver schenen is ter gelegenheid van de 75.000- ste aansluiting op de NV Waterleiding Oostelijk Gelderland, maandagmiddag in Aaten gevierd. Ir H. Haverkate, directeur van genoem de nv, zei hierbij, dat de waterleiding bedrijven met schulden beladen zijn in het vertrouwen dat hieraan geen risico's verbonden zouden zijn. De overheid mag ons nu niet in de steek laten. De rijks subsidie voor de onrendabele percelen Is vorig jaar ingetrokken, zo vervolg de hij. Steeds meer wordt echter het vermoeden gewettigd dat ook aan de' subsidie voor de super-onrendabele aan- sluitingen zal worden getornd. De sub sidieregeling is een landelijk belang en daarom mogen wij eisen, dat over de subsidiëring van superonrendabelen1 slechts wordt beslist op grond vein een degelijk onderzoek naar de economische gevolgen voor de bedrijven en de stre ken, die hierbij betrokken zijn, aldus Ir Haverkate. EGYPTE: ,SUEZKANAAL NIET OPEN' CAIRO (AFP) De Egyptische re gering heeft een voorstel verworpen dat de bevaarbaarmaking en de herope ning van het tijdens de oorlog met Is raël versperde en gesloten Suezka- naal beoogde. Het voorstel, gedaan door een niet met name genoemd aantal landen, hield een eventuele terugtrek king In van de Israëlische strijdkrach ten tot een strook van twintig kilome ter breedte langs het kanaal. Het Egyptische blad ,A1 Achram', dat dit bekendmaakte, schreef dat Egypto zijn standpunten met betrekking tot dit onderwerp aan betrokken landen heeft doen toekomen. Deze standpunten hou den onder meer in, dat de Israëlische strijdkrachten moeten worden terug- fetrokken tot de posities die zij voor et uitbreken van de oorlog innamen. De vrijmaking van het vaarwater kan eerst beginnen op het moment dat de Israëlische troepen zich gaan terug trekken, omdat het risico van ople ving der vijandelijkheden op het ogen blik nog te groot is. Israëlische en Jordaanse soldaten heb ben elkaar maandagmiddag in de buurt voerder van het Israëlische leger deel de mee, dat dit het eerste incident was waarbij geregelde Jordaanse troej openlijk guerrilla-activiteit ontp'.ooia BONN De Boeing Chinook CH-J/7B van het Amerikaanse leger was een ongewone verschijning op de Rijn. De schippers keken hun ogen uit. De he likopter, welke het enige type ter we reld schijnt te zijn, dat op het water drijft met stilstaande rotors, werd na bij de Westduitse hoofdstad gedemon streerd. Tip voor handiger huishouden (Bakken en bradenen tóch de keuken schoon!) Wèg hinderlijke spatduiveltjes! Ze krijgen eenvoudig geen kans, als het nieuweTomado anti-spatdeksel op braad- of koekepan ligt Ook al staat het vuur nóg zo hoog onder biefstuk, eieren of pannekoeken. Een slim aluminium deksel met kleine ontsnapgaatjes voor de stoom. En een speciale uitholling in het midden om onder het braden water bij het vlees te doen. Het krokante korstje? Verzekerd, me- vrouwl Dit onmisbare deksel, dat past op elke pan, kost f 5,90. Arthur Koestier, schrijver van Nacht In de middag', het eni- fe onbetwistbare meesterwerk at de terreur van liet Stalin- bewind heeft opgeleverd, be spreekt in deze bijdrage het boek .Twintig brieven aan een vriend', geschreven door Svet- lana Alliloejeva. Van dit boek is inmiddels ook een Neder landse vertaling verschenen. Koestier baseert zijn commen taar op een Engelse en een Dnitse uitgave, die niet ge heel parallel lopen. Svetlana's boek is in een Ne derlandse vertaling van E. L. Duret verschenen bij Elsevier. (ADVERTENTIE) Onze kantoren lichten u graag verder in Na al dat trompetgeschal wa ren wij op alles voorbereid een nieuwe Tolstoi of Kafka of een authentiek dagboek in de trant van de Borgia's. Niemand had er rekening mee gehouden te mogen luisteren naar zo'n aardige huisvrouw die ons ver gast op aardige, huiselijke be spiegelingen, zoals: ,In onze eeuw met al haar onverwachte veranderingen en snelle evolu ties doet het zo goed als er nog sprake is van hechte gezinsban den en trouw aan tradities'. Deze passage en een aantal andere soortgelijke uitspraken zijn ge schrapt uit de Engelse versie van het boek. Ook heeft de vertaler stopwoordjes, adjectieven en com plete alinea's prietpraat weggela ten. Dit is de leesbaarheid van het boek alleen maar ten goede geko men. De Duitse versie (die ik eerst heb gelezen) klinkt op sommige plaatsen als een feuilleton in een damesblad, maar ik heb de indruk dat deze tekst toch dichter bij het origineel staat en de persoon van de auteur getrouwer weergeeft. Dan leren wij haar kennen als een tradi tionele 'burgerlijke huisvrouw met een sterke wil en een warmkloppend Russisch hart, soms een beetje sen timenteel doch zonder een sprankje ijdelheid. Toen zij nog geen zestien jaar was geworden had Svetlana een diepe verering voor haar kleine papa met zijn hartelijke zoenen en zij hield ook erg veel van de talrijke ooms, tantes, aangetrouwde verwanten, kindermeisjes, baboeskja's en huis vrienden, zonder dat zij blijkbaar merkte dat ooms, tantes en boezem vrienden zich de een na de ander ont popten als vijanden van het volk en van de aardbodem verdwenen. Pas toen zij zestien was geworden be kroop haar voor het eerst een ,vaag gevoel van twijfel'. Dat gebeurde toen er weer eens iemand was verdwenen: haar schoon zusje Julia, de vrouw van Jakov Dzjoegasjwili, een zoon van Stalin uit zijn eerste huwelijk. In 1941 viel Jakov, die als officier bij de artillerie diende, met zijn afdeling in handen van de Duitsers. Uiteinde lijk werd hij doodgeschoten nadat Stalin geweigerd had in te gaan op een aanbod, hem in ruil voor een belangrijke Duitse officier uit te le veren. Toen te Moskou bekend werd dat Jakov gevangen was genomen, werd zijn vrouw gearresteerd en twee jaar lang achter slot en tralies gezet .ingevolge het statuut met strafbepalingen voor "erwanten van hen die gevangen zijn genomen". Maar papa maakte jegens Svetlana ook gewag van zijn verdenking, dat Julia haar man op de een of andere manier een lelijke streek had gele verd en daardoor in de hand had gewerkt dat hij gevangen was ge nomen. Deze gebeurtenis illustreert hoe diep Stalins ziekelijke wan trouwen toen al om zich heen had gegrepen. Jakov kon trouwens nooit iets goed doen in de ogen van mijn va der. Uit wanhoop over deze houding van mijn vader, die het liefst maar niets met hem te maken wilde heb ben, probeerde Jakov (die toen twintig jaar oud was( eens in de keuken van onze flat in het Krem lin de hand aan zichzelf te slaan. Gelukkig werd hij alleen maar ge wond, hoewel de kogel dwars door zijn lichaam was gegaan. Mijn vader maakte hem belachelijk en smaalde: Ha, ha. Hij kon niet eens raak- schieten' Svetlana's moeder, Nadezjda Alliloe- jewa daarentegen schoot wel dege lijk raak. Nadat zij publiekelijk door haar man was vernederd, snelde zij naar huis, haalde de trekker van een kleine revolver over en stierf. Svet lana was toen zes jaar oud, maar pas tien jaar later ontdekte zij, toen zij een artikel in een buitenlands tijdschrift las, dat haar moeder de hand aan zichzelf had geslagen. Een uniform lot Nadezjda's zoon Waslll, vijf jaar ou der dan Svetlana, trof geen beter lot. Van jongsaf aan door zijn vader geringeloord, werd hij een alcoholi cus en stierf op 41-jarlge leeftijd. Wat betreft het lot van de diverse ooms, tantes en aangetrouwde ver wanten moeten wij onwillekeurig denken aan de ,Tien kleine neger tjes'. Svetlana vatte de situatie al dus samen ,Je zal, beste vriend, zo langzamer hand wel doodop zijn van het ver haal van de ontelbare sterfgevallen waaryan ik melding heb gemaakt. Heb ik dan niemand gekend die het goed is vergaan? Het leek wel eens alsof mijn vader in het midden zat van een duistere kring en dat een ieder die zich binnen die kring waag de, van het toneel verdween, om het leven kwam, of op de een of andere wijze werd vernietigd'. ,Toen ik hem vroeg wat mijn tantes dan hadden misdaan, zei hij: Zij kletsten. Zij wisten te veel, zij praatten te veel en daarvan hebben onze vijanden profijt getrokken. Hij was verbitterd, even verbitterd als hij soms tegenover de gehele wereld stond. Overal bespeurde hij vijanden. Dit is de Tissot PR 516 met extra schokbrekers ZWOLLE (ANP) Een postagent schap in Zwolle is dinsdag gesloten in verband met fraude. De onregelmatig heden kwamen aan het licht toen de opsporingsdienst van de PTT een on derzoek instelde. De houdster van het postagentschap werd bij haar werk ge holpen door haar man, A. van de S., die heeft bekend zich ruim zesduizend gulden te hebben toegeëigend. Gebleken is dat het publiek niet is benadeeld. Het echtpaar heeft toegezegd het verdwe nen bedrag dezer dagen te zullen aan zuiveren. Het is de Tissot PR 516 - een echt man- Denhorloge. Een horloge, dat niet kapot te krijgen is - of u zou het met alle ge weld moeten willen. Want een aantal-nieuwe technische vin dingen maken het bestand tegen het hardste mannenwerk, tegen de ruwste mannensport. Ingebouwde schokbrekers. Zoals de wie len onder uw wagen soepel zijn beves tigd door het dubbele systeem van veren plus schokbrekerszit het uurwerk in de least van de PR 516. Een ring van een speciale synthetische stof plus een elas tische pakking zorgen ervoor dat het uurwerk stevig, maar verend is inge bouwd. Schokken en stoten, hoeruw en uit welke richting ook, doen het uur werk niets. Tissot watcrdïchthcidsformule 25 40. Het glas is 25 dikker dan een gewoon horloge-glas en op een speciale manier gebogen. De bodem van de kast is 40% Het was een pathologische situatie gewonden, een geval van vervolgings waanzin. Je bezondigt je zelf aan uitlatingen tegen de Sowjet-Unie', riep hij eens woedend uit en hij meende volkomen wat hij zei. Ik sprak hem maar niet tegen, ik vroeg hem maar niet waar hij dat vandaan had'. Zou papa hebben voortgeleefd, dan zou misschen ook Svetlana door de duistere kring zijn opgeslokt. Kort voor hij stierf in afwezigheid van zijn vertrouwde dokter die ja renlang voor hem had gezorgd, maar die in de gevangenis was gezet we gens een vermeende samenzwering met de westerse geheime diensten om Sowjet-topfiguren te vermoor den: .opende hij plotseling zijn ogen en liet zijn blik gaan over een ieder die zich in de kamer bevond. Het was een verschrikkelijke blik, waan zinnig, wellicht verbitterd en vol angst jegens de dood en de onbeken de gezichten van de dokters die zich over hem bogen. In één enkele se conde vloog die blik over een ieder. Toen gebeurde er ïets onbegrijpe lijks, iets afschuwelijks dat ik nooit heb kunnen vergeten en evenmin verklaren. Opeens hief hij zijn lin kerhand op alsof hij de aandacht wil de vestigen op iets dat zich boven ons bevond en een vervloeking over ons allen uitsprak'. Toch, toen de dood uiteindelijk was ingetreden en de bedienden en men sen van de lijfwacht afscheid kwa men nemen: ,Stil traden zij aan het bed en ween den... Zij veegden hun tranen weg zoals kinderen dat doen, met een hand, met een mouw, met een zak doek... Al deze mannen en vrouwen waren bedienden van mijn vader ge weest en zij hielden veel van hem. Zij hielden van hem en respecteerden hem wegens heel gewone menselij ke eigenschappen. Bedienden kunnen dat het best beoordelen'. En als een laatste commentaar: ,Hij had zich nooit tijd gegund vijf van zijn acht kleinkinderen te ont moeten. Toch hielden ook de klein-, kinderen die hem nimmer hadden aanschouwd veel van hem en dat doen zij nog altijd. Tijdens die dagen dat hij tenslotte toch rust had gevon den op zijn sterfbed en zijn gelaats trekken mooi en ontspannen waren geworden, merkte ik dat mijn hart brak van smart en liefde'. Een romanschrijver zou geen over tuigender voorbeeld van de onderlin ge tegenstrijdigheid van de ziele- roerselen van de mens op papier kunnen zetten. Wij nemen kennis van uitlatingen die niet met elkaar kloppen, maar dit tast de betekenis van het boek van Svetlana niet aan integendeel! Zij zijn een bewijs te meer van de echtheid. Maar hoe authentiek en oprecht het boek on getwijfeld is, de vraag rijst of het iets kan bijdragen tot onze kennis van de geschiedenis. Geen onthullingen In het boek staan geen opzienbaren de onthullingen. Het werpt geen nieuw licht op de zuiveringen, schijn- procegsen, absurde aanklachten en ongeloofwaardige bekentenissen. Zo nu en dan treffen wij slechts een toespeling aan. Het akkoord tus sen Stalin en Hitier, de overweldi ging van Polen, worden in het ge heel niet genoemd. De wijze waarop Svetlana de gruwelijkheden van het Stalin-regime" beschrijft is verbazend naïef: alles was op touw gezet door die schurk van een Beria, die papa in zijn ,ban' had gekregen en van papa gebruik maakte als een werk tuig voor zijn duivelachtige plan nen. Als Beria ter sprake komt laat Svetlana alle terughoudendheid va ren en neemt zij haar toevlucht tot de scheldwoorden uit het partij-jar gon, waar zij overigens van gruwt. Beria is een .monster', een .volkomen gedegenereerde' figuur, ,de verper soonlijking van oosterse trouweloos heid, vleierij en schijnheiligheid' en eigenlijk overbodig ,een gebo ren spion en provocateur', in dienst van Armeense nationalisten. Met andere woorden: Svetlana heeft een zondebok gevonden voor de euveldaden van haar vader. Psy chologisch is dat begrijpelijk en ver geeflijk. Uit historisch oogpunt is dat natuurlijk volslagen onzin. Zij schijnt zich daarvan zelf wel ergens bewust te zijn: ,In vele opzichten waren mijn vader en Beria allebei schuldig. Ik zal niet proberen dc schuld van de een op de ander te schuiven'. Toch is dat nu precies wat zij doet. Zij stelt bijvoorbeeld dat Stalin wel geloof moest hechten aan de belache lijke bekentenissen, die aan zijn oude strijdmalckers waren ontwrongen. ,Mijn vader realiseerde zich niet dat X, Y en Z in de kelders van de geheime politie ertoe konden worden gebracht alles te bekennen'. Als Stalin zich daarvan niet bewust was, dan was hij de enige in geheel Rusland. Zodoende bieden de .Twintig brieven' de historicus nóch nieuw belangrijk feitenmateriaal, noch een betrouw bare interpretatie van de gebeurte nissen. De betekenis moeten wij el ders zoeken. Wij kunnen ons op de hoogte stellen van een bepaalde sfeer of, beter gezegd, het ontbreken van sfeer. Het beeld van het leven op het flatje in het Kremlin en in de dacha's buiten de stad is, gezien door de ogen van een jonge vrouw, van een afschuwelijk deprimerende grauwheid. Alles is even laag-bij- ae-gronds. Het bewind van Stalin was een van de bloederigste episo des in de geschiedenis. Niettemin lijkt het wel alsof zelfs het bloed van de slachtoffers er grauw uitzag als het door de afvoergoten van de exer citiecellen wegvloeide. .Het was moeilijk met hem in ge sprek te komen', schrijft Svetlana oi er een bezoek aan Stalin in 1947. ,Hoe vreemd het ook moge klinken, wij hadden elkaar niets te zeggen, 's Avonds keken wij naar oude voor oorlogse films, zoals Wolga-Wolga en de films van Chaplin'. ,Het hele stel verscheen aan het avondeten: Beria, Malenkov, Zjada- nov, Boelganin en de rest. Ik vond het saai en vermoeiend drie of vier uur lang aan tafel te zitten en te moeten luisteren naar dezelfde oude verhalen alsof er geen nieuws was, alsof er in het geheel niets in de wereld gebeurde. Ik werd er doodmoe van en dan ging ik maar naar bed'. Het laatste bezoek aan de vader had vijf jaar later plaats. Hetzelfde beeld. In verwarring In haar voorwoord schreef Svetlana, dat het boek ten doel heeft .getui genis te doen'. Uit de aard der zaak raakt zij als getuige nogal eens in verwarring; zij doet haar uiterste best objectief te zijn doch kan zich niet van onderling tegenstrijdige ge voelens losmaken. Dat leidt ertoe dat zij de zaken soms wil verklaren en verontschuldigen, niet het stelsel doch haar arme, slechte, dwaze klei ne papa, die zij als een produkt van het systeem beschouwt. Onlangs werd haar de vraag ge steld: ,Ziet u het soms zo, dat als uw vader er niet zou zijn geweest, een andere Stalin naar voren zou zijn gekomen?' Het korte antwoord luidde: ,Ja, vol gens mij wel'. Als wij inderdaad zouden geloven, dat de hele ontwikkeling van de his torie van tevoren wordt uitgestip peld, als de mens inderdaad een speelbal van de grillen van het lot zou zijn, dan zou dat de uiteindelijke rechtvaardiging zijn, niet slechts van Stalin doch van alle groot en klein addergebroed dat de mensheid zoveel onheil heeft gebracht. Het is een bron van inspiratie voor totali taire ideologieën. Wij werpen deze inzichten verre van ons, maar helaas hebben wij de juiste repliek nog niet ontdekt. dikker dan van een normaal horloge. Daardoor werd het mogelijk er meer scliroefdraad in aan te brengen (de kast zit namelijk in elkaar geschroefdDót is de Tissot - watcrdichthcidsformule: 25 40! Belangrijk! Iedere Tissot heeft een num mer; waardoor het gedurende de fabri- katie nauwkeurig kan worden gevolgd. Dit nummer staat bij Tissot geregi streerd. Hetzelfde nummer dient to worden vermeld op uw internationale garantie-certificaat, dat in meer dan 140 landen geldig is. 15,90 Wilt u méér tips? Vraag uw winkelier cm do j utuoekfolder "Hartewensen"- Ot schrijf aan (Door John Mattison, redacteur .Sunday Times' LONDEN Speelgoedautootjes zijn commercieel een bijzonder winstge vend artikel. Dat blijkt wel uit de stormachtige groei van een Britse onderneming, Lesney Products, die de autootjes van het merk Match box fabriceert. Te Hackney Marshes in Oost-Londen draaien reeds ver scheidene fabrieken op volle kracht en binnenkort zullen nog twee nieu we produktiecentra worden inge richt. ,YVij zijn van plan dit jaar en volgend jaar 30 miljoen gulden te investeren,' deelde directeur Leslie Smith mede. .Ruimte, ruimte, ruim te. Wjj zitten voortdurend met ruim te te woekeren,' voegde mede-op richter John Odell eraan toe. De directie is vol vertrouwen over de vooruitzichten van dit wonderlij ke bedrijf, dat zijn succes geheel te danken heeft aan de nauwkeurig op schaal vervaardigde speelgoedmodel len van personen- en vrachtauto's. Twintig jaar geleden werd begonnen in een bouwvallig kroegje in Totten- ham. Nu behoort Lesney tot de 200 grootste Britse concerns. Het winst cijfer van het afgelopen jaar be droeg 22,5 miljoen gulden, het ge plaatste aandelenkapitaal is tot 270 miljoen uitgegroeid. Aangezien de afzet nog altijd uitbundig stijgt, wordt rekening gehouden met een winstcijfer van 40 miljoen binnen af zienbare tijd. Odell en Smith ontdek ten dat er een onafzienbare markt voor speelgoedmodellen bestond toen zij meer dan een miljoen exemplaren verkochten van de .kroningskoets,' de Britse .gouden koets' die bij de kroning van een monarch te Londen wordt gebruikt. Nu worden jaarlijks solitair ringen met 1 steen In prijzen van 125.-, 200.-, 325.-en hoger. heetman edelsteenkundlge f.g.a. diamantexpert gla. LIJNBAAN 92 tel 116670 oostzeedijk 155-157 rotterdam Kan brillant groeien? Dat kan bij ons. U koopt een ring met een kleine brillant. Deze steen kunt u telkens ruilen voor een grotere. U hoeft dan alleen het verschil bij te betalen. Zo krijgt U geleidelijk, zonder grote uitgaven ineens, een steeds edeler en kostbaarder sieraad. Wilt u meer weten over dit aantrekkelijke systeem? Wij zullen het u graag vertellen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1967 | | pagina 15