KERK OP DE CAMPING
VOORZICHTIG BEGIN
OP EILAND THOLEN
betadine
jodium
DE EUROPESE
BISSCHOPPENCONFERENTIE
ZATERDAG 22 JULI 1967
Kerk op de camping: dat zijn die twintig Tholenaren, die twee
aan twee met lectuur de campings op hun eiland afgaan. Dat
zijn die jongeren, die op één van de Noordbevelandse stranden
met kinderen spelletjes doen. Dat zijn die paar enthousiastelin
gen, die paraat zijn in een grote tent ergens in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen. Dat zijn ook die jongeren, die met een lectuurkiosk
bezig zijn ergens in de Schouwse Westhoek, of die jonge men
sen in één van de Walcherse badplaatsen. Kerk op de camping,
dat is de kerk, dat zijn veelal de kerken samen, die de toeristen
in Zeeland opzoeken. Die diensten willen bewijzen. Dat kan
eenvoudigweg al de dienst zijn van een folder geven met daarop
de plaatsen en tijden van de kerkdiensten. Dat kan ook verder
gaan: met recreatieve voorzieningen voor de badgasten, zoals
kampvuren, boeken uitlenen, kinderspelen organiseren. Kerk
en recreatie kan ook betekenen dagsluitingen op campings, of
zoals men dat bij de rk-toeristeiizielzorg in Zeeland vindt
naar de toerist in de recreatiecentra, de badplaatsen gaan en
daar (open) toeristenkerken bouwen.
Het onderwerp kerk en recreatie is
al niet nieuw meer in Zeeland. AJ
enkele jaren geleden zijn de eerste
ideeën daarover geuit en al enkele
jaren zijn op diverse plaatsen één en
ander gedaan om de dienst van de
kerk aan de toerist gestalte te ge
ven. Nu zijn op diverse plaatsen itn
Zeeland interkerkelijke commissies,
die zich ermee bezighouden. Jonge
ren, scholieren en studenten afkom
stig uit diverse plaatsen in Zee
land en vooral van buiten Zeeland,
zetten hun beste beentje een paar
weken voor om als christen, met
steun en namens de kerken de toe
risten te confronteren met ook
een stuk kerkelijke arbeid. Dat stuit,
waarbij de kerk ook dienstverlenend
is en gewoon met de mensem mee
gaat op vakantie. Dat aspect van
het meegaan op vakantie komt in
ternationaal duidelijk tot uitdruk
king waar men in enkele Zeeuwse
badplaatsen ook Duitse predikanten
aantreft van de Evangelische Kerk.
Sommige Zeeuwse kerkgemeenten
zorgen voor tweetalige kerkdiensten.
Klein duimpje
Achter de duinen in Kamperland,
een zomerse avond, een uur of zeven.
Tientallen caravans en tenten staan
kris kras door elkaar op zand en
helm. Op stretchers en luchtbedden
loeristen die genieten van de nog
steeds stralende zon. Kinderen rennen
rond. Achter de dijk bij deze cam
ping een grote tent met stoelen en
banken, een podium, een piano, een
platendraaier. Een stel jonge men
sen, onderwijzers en onderwijzeres
sen organiseert.
Leiding: Piet Geelhoed, protest
songzanger studieonderwijaer, en
thousiast voor het stramdpastoraat.
Deze avond is er heel wat te doen,
op een strand en bij een camping,
waar overdag zand en zee de hoofd
rol spelen. Deze avond: stramdrecre-
atie voor jong en oud. Er worden
platen gedraaid, dit keer licht klas
siek, vorige avond beat. In de tent
hangt nog een papier, dat herinnert
aan een opdracht: .Breng een man
iminste 90 kilo Wie hezorct
i tenminste 90 kilo. Wie
ons de dikste'. Een opdracht van
vanavond zal voor de volwassenen
worden om raadsleden te vimden. Zo
komt er ook contact van de toeris
ten met de dorpelingen.
Ander baantje is: luchtbedden ver
zamelen en zo hoog mogelijk opsta
pelen. Van her en der .vordeii de
luchtbedden aangesleept. Sommige
deelnemers gaan stuk voor stuk de
caravans en tenten af. Dc jeugd doet
van alles. Bijvoorbeeld in ploegjes
straadfiguren maken: klein duimp
je, een heel klein mannetje wordt
dat met enorme laarzen aan. Het
materiaal: alles wat aam het 9tramd
gevonden wordt, wier, schelpen, stuk
ken hout. Weekprogramma in dit
stramdpastoraat tussen dijk en zee:
maandag film, woensdag volksdan
sen, donderdag diverse puzzels, vrij
dag bonte avond, zaterdag discobal.
Bovendien is er 's morgens twee uur
spel voor de kinderen op het strand.
Br 3taat een interkerkelijke commis
sie hervormd-gereformeerd achter
dit werk.
Vraag de toeristen hoe ze het vin
den: een rooms-ka.tholieke kantoor
bediende uit Eindhoven: ,er moet
iets zijn, juist voor de kinderen en
juist ook 's avonds. Goed werk, bij
veel campings zijn speeltuinen. Hier
is niets, maar dat geeft niet. We
zijn blij, dal ze onze kinderen zo
leuk bezighouden. Is dit een inter
kerkelijke club? Kam mij met sche
len. er wordt tenminste iels gedaan.
Kan mij werkelijk niet schelen door
wie het wordt gedaan'.
Niks
Twee onderwijzeresjes, allebei twin
tig jaar. Thea uit Mijdrecht en Jet
ty uit Rhêonen. zitten in het team
jongeren. Eon team van vijf meisjes
en maar twee jongens: .jongens gaan
liever m de vakantie in een fabriek
werken om er driehonderd gulden
mee te verdienen', zegt één van de
vrouwelijke teamleden. De meisjes
maken elk twee tot drie weken deel
uit van dit team. Waarom: Thea:
.voor mij zowel vakantie als een goed
werk doen. Ik vind hot fijn om met
kinderen te werken'.
Jetty: .noem het ook een beetje
praktisch christendom. In de kerk
zitten heeft niets mei praktisch
christendom te maken. Dit wel: men
sen bezig houden, dienstverlenend
staan, zo moeten de kerken voor dc
mensen zorgen'. Thea is hervormd en
Jettv is gereformeerd. Andere op-
mrking van Kees (19). leerling
christelijke kweek m Dordrecht,
woont in Breda, .je krijgt op deze
manier ervaring in hel omgaan mei
,d't is toch typisch prak
tisch christendom'.
Ki-itrivek Ls er ook: twee jongens,
uit Schijndel, .Peter (17) en Ad (16)
vinden er allemaal niet veel aan:
,voor ons is er niks te doen. Vorig
jaar was er een beatavond, maar
kwam zo'n stuk evan
gelie. Dat hoort toch niet bij elkaar'
b&n en bijbel?' Peter vindt, dat hij
a genoeg voor zijn (r-k) kerk doet
rf.kD zondags collecteert in drie
kerkdiaisten. Hij begrijpt niet hele
maal. dat de teamleden enthousiast
kunnen zijn en kunnen praten over
dienstverlening van de kerk. Aan dc
andeie kamt: hij gunt graag ieder
HJn plezier, vindt Het wel 'aardig,
zulke dingen vooral voor de
Kinderen worden georganiseerd.
Maai ook hier die kritische opmer-
khi .kerlten? Oh. interesseert mij
nien wie liet doet. Waarom de ker-
waarom niet iemand andera
rvan toch net zo goed?'
Nog een paai- activiteiten Westen-
schouwen bijvoorbeeld heeft een ac
tief convent voor strandpastoraat.
Een kiosk is te vinden op een groot
parkeerterrein. Men kan er alle mo
gelijke inlichtingen krijgen, er zijn
boeken en tijdschriften, de busdien
sten staan aangegeven en. aankon
digingen van diverse evenementen.
Voor de toerisbenkmderen wordt van
alles georganiseerd: st randfiguren
maken, een songfestival in de grote
tent achter het parkeerterrein,
volksdansen in de avonduren.
Teamleden zijn een theologisch stu
dent van de Amsterdamse gemeen
te universiteit, kweekscholieren en
een uts'er. Supervisie hebben de pre
dikanten Flink en Roodenburg. Voor
de volwassen kampeerders zijn onder
andere volleybalcompetities.
De teamleden komen uit Amsterdam,
Rotterdam. Meppel en Woerden.
Hondertwintig kinderen en mis
schien zijn het er intussen al weer
meer geworden komen regelma
tig meedoen aan de kinderspelen.
Om nog even op Schouwen te blij
ven: in Renesse heeft de hervormde
kerk een heel zo mei-programma ge
maakt. Den-gelijke programma's heb
ben ook vele andere kerken elders
in Zeeland. Zoals op Walcheren in
Domburg en in Oostlcapelle. We ne
men Renesse als voorbeeld: het be
gon al in juni: orgelconcerten, dan
in juli: zomeravondstilte, samenzang,
filmavond, orgelconcert. In augustus:
zomeravondstilte, int. zangdieusten.
met medewerking van een 100 perso
nen tellend koor uit Wuppertal en de
combo .Christy Five' uit Utrecht.
Samendoen
In West-Zeeuwsch-Vlaanderen wer
ken alle kerken samen in de inter
kerkelijke recreatiiiecommissie, een
actief gezelschap, dat in samenwer
king met de Bijbel Kiosk Vereni
ging die ook elders in Zeeland
samenwerkt met de kerken en het
materiaal levert heel wat zaken
onderneemt. In Nieuwvliet en Bres-
kens - Nieuwe Sluis staat een tent
op twee campings. Daar werkt een
groep jonge mensen van de BKV
namens de West Zeeuws-Vlaamse
kerken, doopsgezind, gereformeerd,
hervormd, luthers, vrije evangelisch
en rooms-katholiek. Wat er verder
zijn: een bibliotheek, orgelconcerten,
communitystaging.
Er worden folders verspreid met uit
voerige informatie over alle kerk
diensten in heel West-Zeeuwsch-
Vlaanderen erop. Medewerkers en
medewerksters komen uit Old en-
zaal, Baarn, Zutphen, Beverwijk.
Den Haag, Baarn, Bilthoven.
Predikanten, geestelijken en Hede-
nesse-stafleden doen mee aam dag
openingen op de campings.
Het. eiland Tholen deelt mee in de
ontwikkeling van het toerisme in
Zeeland. Er zijn nu acht campings
en er is de nieuwe jachthaven in
Sint-Annaland. Eén camping heeji
plaats voor honderd caravans en ten
ten, de andere gelegenheden zijn wat
kleiner. Maarer is al een flink
brok toerisme op Tholen, watersport-
recreatie. Wat. doen de vele kerken
op Tholen met die recreatie, met de
recreatiezoekenden? Bijna alle her
vormde (gereformeerde bondsge
meenten op het eiland (alleen die
van St.-Maartensdijk niet) en alle
gereformeerde kérken hebben de
koppen bij elkaar gestoken. Resul
taat: evangélisa.tiearbeid op de cam
pings. Maar ook: een eerste vorm
van samenwerking tussen twee ker
ken, waarvan de kerkeraden over
tuigd werden van huil plicht de ker
ken op de één of andere manier aan
wezig te laten zijn op de campings
en in de jachthaven
Door twintig vrijwilligers, half om
half hervormd en gereformeerd, die
twee aan twee de campings afgaan,
liefst steeds een hervormde en een
gereformeerde samen. Ze doen dat in
de weekeinden, delen lectuur uit en
folders. Verder staan op de com pin as
borden met. de kerkdiensten verm&d
van alle kerken op het eiland, uus
ook van die kerken, die niet mee
doen met het werk. En, om te be
ginnen, er staat direct over de brug
aan de ingang van de stad Tholen
dsn bord. met: ,De Prot. Kerk van
Tholen heet u van harte welkom'.
Merkwaardig: een felgeel bord
en dat waar zoals uit een en
quête gebleken is omstreeks ne
gentig procent van de Tholengangers
in de toerlstentijd rooms-katholiek
is. En geel hoort met wit. tot dc
pauselijke kleuren. Overigens: hel
is niet meer dan een misschien wat
merkwaardige samenloop van om
standigheden. Geel is in ieder geval
een kleur die duidelijk opvalt eu
dat heeft- het bord wel nodig, want
het staat iets bezijden de weg op
een werkplaats met als entourage
een oude tractor, een jachtje in re
visie en nog wat andere spulletjes.
Dit. bord: er werd aan meebetaald
door de hervormden en de gerefor
meerden en de gereformeerde ge
meente in Tholen. De rest van de
evungelisatiearbeid: de borden op
de campings met de kerkdiensten
van hervormden, gereformeerden, ge
reformeerde gemeente, christelijk ge
reformeerden en oud-gereformeerden
erop, wordt gedragen door de Thool-
se hervormde en gereformeerde ker
keraden minus de hervormde kerke-
raad van Sint-Maartensdijk. Dan is
er liet campingbetoek, alleen zater
dags. Ze komen met bladende Eli-
sabethbode, Echo, Goede Tijding en
Open Poort. Wie nemen die bladen
in ontvangst: overwegend rooms-ka-
tholielce Brabanders 'en Limburgers
en verder de ongaveer zes procent
hervormden onder de toeristen cu
de rest, die of bij andere kerken
behoort of onkerkelijk is. Van de
teams kunnen de toeristen ook een
foldertje krijgen met een situatie
schets van Tholen en een ivellcomst-
tekst aan de andere leant.
,llet is niet gemakkelijk om zich
in een onbekende of minder be
kende streek te oriënteren. Wellicht
kunnen wc u hier enigszins bij van
dienst :ijn door middel van deze
eenvoudige situatieschets aan de voor
kant van deze folder. Wc hopen dat
u spoedig wegwijs zult zijn op ons
eiland cii de mooiste eu beste plekjes
aan rIe zeedijken of in het eiland
zult vinden.' De foldertekst vervolgt
dan:
Tevens willen we n graag nog attent
maken op oen andore, veel betere
en vooral, zeer betrouwbare Reisgids.
We bedoelen hier het. oude t*/i actuele
boek de bijbel. Het is onze eerlijke
en diepe overtuiging, dat in deze
.reisgids' voor het leven juist ook
voor de moderne en intens levemde
mens van de twintigste eeuw de
weg te vinden is tot wezenlijke re
creatie herscheppingDe tekst
wijst vervolgens op Jezus Christus,
op de bevrijdende boodschap van de
bijbel en de protestantse kerk van
Tholen wenst tot. slot prettige eai
blijde dagen aan of op het water toe,
met- vooral veel zon en weinig re
gen'.
Vorig jaar is op zeer bescheiden
schaal begonnen met deze evangeli-
satiearbeid.
Doel: ,niet zieltjes winnen, negentig
procent van de toeristen is boven
dien rooms-katholiek. We willen een
getuigenis geven van de boodschap
van Christus. We willen graag met
de mensen spreken op de campings.
Vier man per zaterdagde ene ploeg
doet vier campings en de ander vijf
recreatiecentra. Dus nogal druk, aan
een persoonlijk gesprek kom- je eigen
lijk niet toe'. Aan het woord is de
heer B. Baijense, lid van de her
vormde kerketraad in de stad Tho
len, één van het groepje mensen,
dat zich beijvert om de toerist op
déze manier op te vangen.
Winter 1965-1966 ging er een brie)
van de gereformeerde merkeraad de
■stad Tholen uit naar de andere ker
ken om tot een samenspreking over
de evungelisatiearbeid te komen. De
samenwerking ging door, hoewel er
'nier en daar niet even gunstige re
acties waren. Bij het eerste con tact
waron hervormden, gereformeerden
en leden van de gereformeerde ge
meente aanwezig. Aan de gerefor
meerde evangelisatiecommissie wer
den enkele hervormde ouderltngen
toegavoegd, later stapte ook onder
wijzer J.P.M. Nijman namens de her
vormde jeugdbeweging stad Tholen
in de kring. De eerste reacties kwa
men, zo vertelt Nijman, vooral van
de jongeren. Er werd voorzichtig be
gonnen vorig jaar en in de afgelopen
winter werd. contact gezocht metalle
gereformeerde en hervormde kerke
raden o phet eiland. Wie niet zijn
gevraagd: Kerkelijk Leven' in Tho
len en ,Rehoboth' in Sint-Maartens
dijk, de groepen hervormden, die
geen contact hebben met. de gere
formeerde bondsgemeenten en waar
van in Tholen een buitengewone
wijkgemeente in wording is. Nijman:
,er is in principe besloten alleen dc
gereformeerde bond en de gerefor
meerde kerken erin te betrekken,
de commissie is op gereformeerde
grondslag'. De organisatoren hebben
hoop de christelijk gereformeerden
en de gereformeerde gemeenten op
het eiland in het werk te betrek
ken. Er zijn goede en slechte reac
ties geweest:. Do campinghouders zijn
blij met het werk. Er zijn er zelfs,
die vinden, dat er ook wel dagslui
tingen kunnen worden gehouden op
de campings. Een erg negatieve reac
tie kwam op een gegeven moment
van Sint-Annaland. Maar die werd
plotseling goedgemaakt door een par
ticuliere gift van een onbekende:
J00 voor het evangelisatiewerk.
Volgend jaar komt er misschien man
kracht uit. Sint-Annaland.
En met zo'n gift. is men wel blij:
de ZOO bladen, diet gratis in de week
einden worden verstrekt, kosten zo'n
500 per jaar. ,We moeten de kerk
niet: naar het. strand brengen, zeg
gen ze in Sint-Maartensdijk. De
meesten zeggen: de kerk staat
en de klok luidt, dus de mensen we
ten waar ze moeten zijn, maar het
gaat om dienstverlening. De mensen
crossen anders maar wat rond, maar
nu komen ze zelf al vragen om ons
.planneke'. ons foldertjezegt dc
heer Baijense. Maar van het één
kom je op 'I, ander. Nijman tot slot:
.de kerkdiensten hier zijn nog niet
zo ingesteld op mensen met vakantie.
In de ogen van vele mensen zijn de
kerkdiensten wat. saai, niet zo aan
trekkelijk. En dat moet. dus verande-
De echte i.die met but!
Dat hebben we dus ook weer beleefd in ons land. dat uit nage
noeg alle Europese landen rooms-katholieke bisschoppen bijeen
zijn gekomen om zich gezamelijk te beraden over de weg die hun
kerk in de toekomst zal moeten bewandelen. Een bijzondere bij
komstigheid was dat dit Europese bisschoppelijke beraad plaats
vond juist nadat er hier weer het een en ander te doen was ge
weest over de laatste encycliek van de bisschop van Rome als
hoofd van heel zijn kerk, welke ging over het celibaat. Voor zo
ver we de gedachtenwisseling in artikelen en ingezonden stuk
ken hebben kunnen volgen, ging het bij het verzet tegen deze
encycliek er voor een groot deel om dat ze op ouderwetse wijze
was klaar gemaakt, zonder dat ook maar een poging is gedaan
de bisschoppen, in welke vorm dan ook, er bij te betrekken. Op
het laatste concilie is het afgeweerd dat er over werd gesproken.
Dat zou later komen. Regeert de paus als eerste onder zijn ge
lijken, te samen met de bisschoppen de kerk, of regeert hij deze
tenslotte alleen Toen dit punt op het 2e Vaticaans concilie ter
sprake werd gebracht, kwam er ineens leven in de brouwerij en
bleek dat dit niet een vraag was die alleen in ons land leefde
(kardinaal Alfrink bracht ze het eerst ter sprake) maar in zeer
vele landen waar de R.-K.-Kerk haar parochies heeft. In hoever
draagt een plaatselijke kerk', om het woord van kardinaal Al
frink te gebruiken en waarmee hij heel de Nederlandse kerkpro
vincie aanduidde, medeverantwoordelijkheid voor de gehele
kerk?
Zo langzamerhand weten we het
nu wel dat in bepaalde landen
en ook in bepaalde knngen van het
Vaticaan de overtuiging groeit dat
ons land ,een vruchtbare voedingsbo
dem is voor ketterijen en rebellie'
en dat de Nederlandse rooms-katho-
lïeken worden gezien als de provo's
van hun kerk, zoals we het eens za
gen omschreven. Juist daarom was
het misschien wel goed dat de Ne
derlandse bisschoppen de gastheren
wai-en om dit Europese gezelschap
uit 18 landen samengestroomd, te
ontvangen.
Oorspronkelijk had het centrale on
derwerp van deze bisschoppenconfe
rentie zullen luiden: gezag en vrij
heid. De Volkskrant bericht dat dit
voorzichtigheidshalve was veranderd
in: gezag en gehoorzaamheid. Eigen
lijk is dit precies hetzelfde, alleen het
is een benadering van een andere
kant. Het ging in wezen om een ab
solute gehoorzaamheid en daarvan
stond reeds tevoren %-ast, gezien de
besprekigen op het laatstgehouden
concilie, dat deze niet meer zo abso
luut kan worden opgevat als dit vroe
ger wel eens werd verondersteld. Het
blijft dan altijd een lastige vraag
hoever die gehoorzaamheid dan moet
gaan. Is het woord van de paus het
laatste woord, zoals menigeen aan
nam na het eerste Vaticaans concilie
van 1870. Nu weten we wel dat dit
alleen gold voor wat hij ,ex cathedra'
als hoofd van de R-K Kerk sprak,
maar wanneer we in een r-k ency
clopedie lezen welke waarde er aan
een encycliek moet worden toege
kend. dan is ook hier niet veel ruimte
voor andere gedachten. Waar blijft
net pauselijk gezag als iedereen in de
kerk zijn eigen mening daar tegen
over kan stellen en hetzelfde geldt
voor- hef gezag der bisschoppen. Het
onderwerp waarmee de bisschoppen
in Noordwijkerhout zijn bezig
geweest, was ln ieder geval actueel
en het stootte door tot op de grond
van de gedachten waarmee vele
room s-k atholieken, tot in Spanje toe.
worstelen.
Op dit bisschoppelijk beraad is een
van de inleiders geweest mgr Carlo
Colombo, die we zagen aangeduid
als ,de persoonlijke theoloog van de
paus'. Het is met een zekere span
ning geweest dat de bisschoppen
hebben geluisterd naar wat deze. hun
Italiaanse collega, te berde zou bren
gen en wanneer er nadien een zekere
teleurstelling zich van hen meester
maakte, is deze er geweest omdat
de gedachten welke hij ontvouwde,
meer aansloten bij het eerste das
bij het tweede Vaticaans concilie.
Toen we op de avond van de dag w-
op hij sprak een samenvatting van
zijn woorden hoorden in een KRO-
RKK-ultzending, was onze eerste ge
dachte: dat zullen de bisschoppen
niet meer nemen: daarvoor is er te
veel losgewoeld in de R-K Kerk.
.Ieder wettig gezag in de kerk komt
rechtstreeks van God en niet vanuit
de gelovige gemeenschap. Daarom
kunnen de wijze waarop de kerkelij
ke gezagsdragers hun gezag uitoe
fenen en de draagwijdte van dat
gezag niet' door de gelovige gemeen
schap worden vastgesteld'. Zulk een
gemeenschap kan zich niet beroepen
op een goddelijk recht om ,ecn be
paalde wijze va.n gezagsuitoefening
te eisen'. Met andere woorden: zij
hebben tenslotte gehoorzaam te zijn.
.Ln de kerk hebben met ailen dezelf
de bevoegdheid te oordelen over de
bovennatuurlijke waarheden en mid
delen waaroor het rijk Gods wort
bevestigd.' Al sprak hij voorts nog
over de .dialoog tussen gezagsdrager
en onderdanen', welke hij zelfs nood
zakelijk noemde, toch eindigde hij
daarna weer met de vermaning dat
het niet voldoende is waneer on
derdanen .de bevelen van het gezag
nakomen', maar het is noodzakelijk
.dat zij dit op zo volmaakt moge
lijke wijze doen'. Noch priesterraden,
noch pastorale raden zijn .voorge
schreven door goddelijk recht'.
Daarvoor had kardinaal Alfrink
- zijn stelling verdedigd, met ar
gumenten geput uit documenten van
het tweede Vaticaans concilie dat
.het goed recht van de plaatselijke
kerk is om binnen het grote geheel
van de wereldkerk zichzelf te zijn'.
Volgens hem heeft het concilie een
einde gemaakt aan ,de wijdversprei
de gewoonte om de plaatselijke kerk
allereerst te zien en te beleven als
slechts een deel van de éne over heel
de wereld verspreide en door de op
volgers van Petrus centraal geleide
katholieke geloofsgemeenschap'. Vol
gens hem moeten we geen .eenzijdige
overtrokken betekenis toekennen aan
de zogenaamde wereldkerk ten koste
van de eigen fundamentele betekenis
der plaatselijke kei-ken'. Het ,kerk-
mysterie' zal zich ontplooien in een
rijke verscheidenheid van .plaatselijk
verschil lende belevingen'. Deze veel
vormigheid zal geen schade doen
zo verzekerde hij aan de eenheid,
.omdat zij in dienst staat van het
leven der kerk'.
Hier hebben we de twee standpun
ten tegenover elkaar en wanneer
we horen van kritiek op bepaalde
dingen die in Rome worden gedaan
en gezegd, is deze altijd terug te
voeren tot de standpunten die op de
conferentie van de bisschoppen naar
voren kwamen. Er Is nu eenmaal
een crisis van het gezag in de R-k
Kerk en nog niet zolang geleden heb
ben we er iets over gezegd dat deze
crisis een stukje is van die. welke
tegenwoordig openbaar wordt wan
neer het gaat over alle gezag. Er
bestaat nogal wat onbehagen over de
gevestigde orde. Steeds meer mensen
gaan dit gezag als een druk. als een
rem gevoelen, althans net gezag dat
alleen maar decreteert. Dat men in
de kerk van Rome daai-van meer
last heeft dan in de kerken die uit
het protestantisme zijn voortgeko
men. is een bijna vanzelfsprekende
zaak. In deze laatste kerken la men
er reeds lang aan gewend dat leder
STEMMEN UIT
DE KERKEN
zijn eigen mening zegt. Het hangt
ook samen met de opbouw van de
kerken, die bij de meeste protestantse
van onderop is geschied. In Je R-K
Kerk poogt men r.u deze Europese
bisschoppelijke besprekingen hebben
ons geleerd dat dit niet alleen in
ons land gebeurt dc-or priester
raden en pastorale raden, aan welke
laatste, behalve priesters ook reli
gieuzen en leken deelnemen, een
spreken der kerk van onderop mo
gelijk te maken, zodat een steeds
bredere laag meedenkt over de weg
die de kerk" heeft te gaan. Deze ra
den zullen ce steunpilaren moeten
zijn van het bisschoppelijk gezag en
via de bisschoppen van het pause
lijk gezag. Daar is men in Rome
blijkbaar nog niet aan toe. niettegen
staande het tweede Vaticaans conci
lie- De gelovige onderdanen zijn onaf
hankelijk geworden van hun kerk.
Dit is gekomen door de secularise
ring van het openbare leven. De bo=
terham staat voor de gewone man
niet meer dii-ect op het spel als hij
een ketterij tot uitdrukking brengt
of tegen het zogenaamde kerkelijke
recht ingaat. De ambtsdragers zijn
in dezen nog het meest kwetsbaar,
maar ook hier groeit het besef dat
zij niet direct dé hand op de mond
behoeven te leggen wanneer men in
Rome de wenkbrauwen fronst. In
grote lijnen blijft er natuurlijk nog
veel van de vroegere kenmerken van
het kerkelijk leiderschap dat autori
tair was. De ontwikkeling is niet
meer te stuiten en van het droom
beeld dat mgr Colombo op de bis
schoppenconferentie heeft ontvouwd,
kan men wel zeggen dat het defini
tief tot de verleden tijd behoort.
,0NZE VADER'
GEEF ONS HEDEN ONS DAGELIJKS BROOD fMATTH 5:11 J
Hoevelen bidden elke. dag het ,Onze Vader', voordat zij de maaltijd be
ginnen Hoevele malen wordt dit gebed per dag bij andere gelegenheden
uilgesproken? Het is natuurlijk nooit mogelijk dit in statistisch cijfer
materiaal vast te leggen.
Is het u overigens wel eens opgevallen, dat men dit gebed nooit alleen
kan bidden, maar alleen in gemeenschap met anderen? We roepen God
aan en zeggen: ONZE Vader, die in de hemelen is. En bij de voortgang
van liet gebed bidden we: Geef ONS heden ONS dagelijks brood.
Als iemand alleen, of zoals we dit dan wel zeggen: in de stilte van de
binnenkamer de woorden van het ,Onze Vader' voor zichzelf bidt, dan
kan het niet anders, of hij .moet zich op dat ogenblik verbonden weten
met allen, die van Jezus geleerd hebben God op deze wijze aan te roepen.
Jezus heeft oms zo geleerd te bidden, niet opdat we het kla.kkeloos en
onoverdacht of uit domme gewoonte zouden doen. Willen we waarlijk
bidden, dan zullen we het overwogen en oprecht.moeten doen.
Stel u nu voor twee mensen, die overwogen en oprecht vragen: Geef ons
heden ons dagelijks brood. En zie, dan behaagt het de Here God het bord
van de een te voorzien van een stapel boterhammen, die meer dan vol
doende is, maar het bord van de ander laat de Here God leeg. De twee
mensen hebben samen gebeden. Nu zullen ze ook samen delen. Voor beide
is er voldoende. God heeft hun gezamenlijk gebed verhoord.
Oprecht gebeden is het .Onze Vader' een moeilijk gebed. We bidden in
verbondenheid met anderen over de gehele wereld. Dan moeten we wel
bedenken, dal wij meer dan voldoende ontvangen cn anderen gebrek
hebben aan het aliemodigste. Hebben we wel oprecht gebeden, als we
daaraan niets of veel te weinig doen
Nu moeten we er vooral niet mee ophouden het .Onze Vader' te bidden
of mee te bidden, als anderen in gebed voorgaan. Wij moeten al biddend
leren wat de goede wil van God is voor alle mensen en al biddend leren
ons naar die goede wil van God te richten.
Heinkenszand, H. Kwakkelstein
