KERSTFEEST
KERSTDRUKTE
evangelie
geweten
traditie
ne
der
lands
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT -KERSTNUMMER 1966
0 Kerstfeest. 0 Het wordt weer 25 december. Eerste kerstdag. De feestdag ter ere en nagedachtenis van de geboorte
van Christus. Daarmee en daarna werd het een feest van dennegroen, kaarsen en lekker eten. Bij uitstek een gezellig feest,
met een intiem familiedinertje. Wat dennetakken, een kerstboom of een kerststukje, een kerstkrans en een kerstgratifica
tie, een kerstroos en kerstvakantie, het is allemaal een onderdeel van het kerstfeest. Q Hoe is het in het buitenland? En
hoe ervaren buitenlanders het kerstfeest in Nederland? Wij spraken met twee Hongaarsen, een Engelse, een Franqaise,
een Deense en een Finse. Het is wél gebleken dat de Nederlandse huisvrouw die zichzelf en haar lotgenotenbe
schouwt als het slachtoffer van de drukke voorbereidingen voorafgaande aan kerst en het kerstfeest, het lang niet zo
druk heeft als de buitenlandse huisvrouw.
Drukte voor de Deense huisvrouw. Mevrouw Inge
van Sabben-Jensen te Goes, is geboren en opge
groeid in Denemarken. In haar ruime en gezellige
kamer staat een lage rode kandelaar met vier
kaarsen. ,In plaats van de adventskrans, die we
anders, Deense traditie getrouw hadden' zegt ze.
En dan zijn we direct aangeland bij de drukte van
de huisvrouw die voor de versieringen zorgt, maar
bovenal voor het eten. Natuurlijk een uitgebreid
diner, maar bovendien zeven of acht soorten koek
jes. marsepein en chocoladefiguurtjes, bruine koe
ken, een soort speculaas en kerstkoek. Maar die
voorbereidingen zijn gezellig, de Deense huisvrouw
doet het graag.
Het kerstfeest zelf concentreert zich rondom de
kerstboom. Het hele gezin gaat naar het bos om
een mooie, vooral grote, kerstboom uit te zoeken.
Zo'n kerstboom wordt versierd met door de kinde
ren zelf gevlochte mandjes en in plaats van een
piek, kent Denemarken (evenals andere noordelij
ke landen) een ster ter bekroning. Tijdens de
kerstdagen wordt de boom in het midden van de
kamer gezet en wordt er om gedanst en gezongen.
Erg veel gezongen. .Behalve de liederen die we ook
in Nederland kennen als .Glade Jul', ons .Stille
nacht' zijn er nog wel zo'n honderd andere,
's Middags wordt er rijstepap gegeten. De vinder
van een verstopte amandel krijgt een cadeautje.
Om zes uur begint het diner met tamme eend, ver
schillende soorten aardappelen, jams en sausen.
Dit alles op kerstavond, 24 december.
Op de 25ste wordt er bij een ander lid van de fami
lie weer uitgebreid gedineerd, de 26ste idem dito.
De rest van de week eet men ruimschoots van de
restjes.
Kerst in Denemarken betekent: sfeer, sneeuw en
post. Voor de kerstpost wordt een ereplaats in het
huis gecreërd. Mevrouw Van Sabben heeft een ge
borduurde zak die aan de muur gehangen wórdt en
waar alle schriftelijke wensen in komen.
De gezelligheid, hartelijkheid begint bij de deur.
Evenals in Engeland hangt er een dennekrans aan
de huisdeur in Denemarken.
In Goes hangt nu ook zo'n krans. Als een klein
stukje Denemarken, als een klein stukje kerst
feest: veel minder drukte voor de Nederlandse
huisvrouw.
Kerkgang om zeven uur 's morgens. Finland be
dekt door een sneeuwlaag. Het is pikdonker en in
ieder huis brandt voor elk venster een kaars. Van
alle kanten hoor je bellengerinkel van arresleeën.
Het hele gezin gaat naar een feestelijke kerst
dienst om de geboorte van Christus te vieren.
Dat is 25 december altijd geweest voor de Finse
mevrouw A. K. AL Visbeek uit Kats, die nu zes
jaar in Nederland woont. ,Het hoogtepunt is die
kerkgang en de kerkdienst. De kerk is dan stamp
vol en sfeervol. Heel fijn. Dat was hier in het begin
heel anders en dat heb ik echt gemist' zegt ze.
Het ernstige van dit feest werd gecombineerd
met het luchtige van kerstman, kerstspelen en
kerstcadeaus. In Nederland heb je een scheiding
van sinterklaas en kerstfeest; het is hier soberder
en dat mag ik wel. Wij vieren sinterklaas en Kerst
mis dan ook op z'n Nederlands'.
In het hoge noorden, in Lapland woont de kerst
man met zijn vrouw. Onderin een berg, waar hij
een smederij heeft. Daar worden de cadeautjes
gemaakt. Met Kerstmis komt hij met zf'
en zijn gepuntmutste helpers, de kabouters, naar
de mensen om cadeautjes te brengen. Op scholen
worden dan kabouter- en elfenspelletjes gedaan,
de sfeer is sprookjesachtig geworden.
Vo'or de huisvrouw betekent kerstfeest nog meer:
grote schoonmaak, uitgebreide maaltijden met ki
lo's ham en koffietafels met vele soorten gebak,
zoals de ,joulu torttu', een gebak met vulling van
pruimenmassa. En alles maakt de huisvrouw zelf
klaar. De Nederlandse huisvrouw heeft het veel
makkelijker volgens mevrouw Visbeek.
,Het wezenlijke van Kerstmis blijft hetzelfde en de
sfeer maakt men zelf. Maar het is in Finland bij
voorbeeld geen echte kerst als er geen sneeuw ligt.
Met de kerst wordt er ook aan de overleden fami
lieleden gedacht. Dan wordt er bij de graven op
het kerkhof een kaars in een holletje van sneeuw
gezet. Dat is een fantastisch gezicht, al die lichtjes
in dat witte park'. Het kerstevangelie blijft de
hoofdzaak, daarnaast komt een huiselijk feest. En
het is zowel in Finland als in Nederland feest.
In Frankrijk gaat bijna iedereen in de kerstnacht
naar de nachtmis. De grootste kerken zijn dan te
klein, In het centrum van de kerk staat een kribbe
en jongens en meisjes spelen voor Jozef, Maria en
de herders. Het is een kerststalletje in het groot.
Het is mevrouw M. S. Kuijt-Bleuze uit Middelburg,
Parijse van geboorte, die vertelt hoe zij nog steeds
elke kerst zo viert. ,Na de mis brandt het feest los.
Het feest met een grootse reveillon van de hele fa
milie, met een groot uitgebreid diner, waarbij
meestal een hors d'oevre van oesters en verschil
lende soorten wijn. Enpikante sausen met cham
pignons, spaanse pepers, knoflook, charlotjes en
giroffe! Kaasgangen. Gebak. Wijn. Brioche. Café-
pouche. Baba au rhum. Kortom een gezellig feest
met familieleden waar .gegeten' wordt. Dat diner
neemt de hele nacht in beslag, en daar leeft men
in die tijd naar toe. Voor de kinderen is Pêre-noël
misschien belangrijker. Deze Franse kerstman im
mers vervult de taak van sinterklaas in Neder
land: hij brengt cadeaus! De geschenken worden in
de kerstboom gehangen. In de loop van de avond
mag ieder zijn eigen pakket pakken'.
Mevrouw Kuijt vindt het kerstfeest in Parijs veel
mooier, feestelijker. ,De straten zijn versierd, er
wordt vuurwerk ontstoken en de mensen trekken
op de kerstdagen de stad in'. Het is in Frankrijk
wel opmerkelijk1 dat de mensen alles wat hen nog
dwarszit, gaan goedmaken voor kerstmis. Het
kerstfeest moet met een goed geweten gevierd
worden'.
Tenslotte verzucht mevrouw Kuijt: Ik hoop toch
dat ik de kerst in Parijs mee kan maken, dat is
toch gezelliger.
Op Suva, een stadje op de Fidzji eilanden in de
grote oceaan is mevrouw P. H. C. Nijsse-Hunt als
accountantsdochter geboren. Na een veelbewogen
leven woont ze nu in een witte bungalow in Goes.
De Fidzji-eilanden zijn Brits gebied, en mevrouw
Nijsse viert haar kerstfeest dan ook als Engelse.
Met plumpudding, kalkoen, de verstopte penny, de
trifle (cake), de opgehangen kerstpost, en cadeau
tjes onder de kerstboom.
Voor de kinderen, 16 jaar en ouder, blijft het sin
terklaasfeest maar voor mezelf het Engelse kerst
feest gehandhaafd', aldus mevrouw Nijsse.
Vroeger op Fidzji was het heet, tropisch heet. Dan
gingen we met de kerstdagen picknicken op het
strand. Hier dineren we bij de kachel. Het kerst
feest betekent voor mij de traditie met plumpud
ding, de dienst met kerstliederen bij de Missions to
seamen en de pakjes overal vandaan. Zonder dat
zou ik heimwee krijgen. En dan: ik houd er van
pakjes te krijgen en pakjes te geven. Ik houd ook
van de mistletoe aan de deur, de gevulde kalkoen,
de crackers en de cake met lange vingers, gedoopt
in wijn of sherry; met jams en saroma, Engelse
gelatine, slagroom, nootjes en vruchten'.
Het kerstfeest is een fijn sfeerfeest. De geboorte
van Christus? Ja, ik ga eens in het jaar luisteren
naar de kerstliederen, dan heb ik mijn plicht weer
gedaan.
Vroeger hingen we rode kousen aan het hoofdein
de van de kinderbedden. Gevuld met snoep. Ik vind
ze er nu te oud voor. Maar het Engelse kerstfeest
heeft overigens veel weg van het Nederlandse
feest. ,Met stukjes traditie uit Engeland en Fidzji.
Merry Christmas'.
Keller Pii'oska en Frebrich Ka-
talin, nu mevrouw Steenpoorte
en mevrouw Varkevisser, res
pectievelijk uit Kruiningeiv en
Souburg,zouden in-.deze. tijd de
mensen in Hongarije, hun moe
derland, begroeten met: ,Kelle-
mes karacsonyé ünnepeket ki-
vanunk', hetgeen betekent: wij
wensen prettig kerstfeest. Het
is een goede gewoonte in Hon
garije om dat iedereen zo woor
delijk toe te wensen.
Voor de gelovigen in Hongarije
(2/3 deel rooms-katholiek en
1/3 deel gemengd) wordt het
kerstfeest met een kerkdienst
of nachtmis begonnen. Daarna
volgt een intiem familiefeest.
In calvinistische kringen brach
ten engelen bij de rooms katho
lieken bracht Jezuska de kerst
boom.
De ouders versierden de boom,
pas als hij klaar was mochten
de kinderen hem zien. Dat werd
meestal nog uitgesteld tot na de
maaltijd met vetgemeste gans
en gevulde zuurkool. Een Hon
gaarse kerstspecialiteit is de
maanzaadkoek. Dit wordt ge
maakt van opgerold deeg met
een vulling van okkernoten, ro
zijnen en maanzaad.
Mevrouw Varkevisser en me
vrouw Steenpoorte die ieder aan
een andere kant van Boedapest
woonden, ontdekken verschil
lende gebruiken, maar de ,Bet-
hlehem-ronde' was voor de oor-
logeen begrip voor Hongarije.
.Kinderen lopen dan in lange
witte gewaden langs de deur,
één met stal, één met staf en
één als herder, in dierehuid. Bij
de mensen werd gezongen voor
geld, een appel of noten. Soms
werd de herder naar binnenge
gooid en afgeranseld om on
begrijpelijke redenen'. .Verder
zijn de Hongaren erg hoffelijk.
Tweede kerstdag gaat iedereen
prettige kerstdagen wensen.
Dan moet je overal wat eten,
reveranche maken of de hand
kussen, een kwestie van welop
gevoedheid!
De kerstman ging vroeger de
deuren van de Hongaarse hui
zen voorbij: Jezuska of de en
gelen brachten de goede ge
schenken. Nu gaat daar weer
een stukje traditie verloren en
begint de kerstman opgang te
maken. Wij in Nederland doen
het zonder cadeautjes-brenger.
We gaan naar de kerk, hebben
een etentje, kaarsen en een
kerstboom. Als andere Neder
landers: we zijn Nederlandei's,
en in feite vieren we alleen:
kerstfeest.
