Posthumus Meyjes: ridder
zonder vrees of blaam
ZELANDiCA
.Meeleven met
de bedoeïenen'
Lezers schrijven
Grote reputatie in Nederlandse zakenwereld
Vakvereniging
kapitalisten
noodzakelijk'
POLDERPLAN: OPLOSSING VOOR
VLISSINGS BOULEVARDPROBLEEM
1
1
Pionier van
Nederlandse
afkomst
onderscheiden
RUBY LIJDT
AAN KANKER
Ommekeer
WOENSDAG 14 DECEMBER 1966
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
i7
ik? De bankier. Ik gaf ook geld
uit'. Posthumus Meyjes lacht dave
rend en grijpt opnieuw naar de ta
bakspot.
Hoofdwerk
(Van onze Haagse redactie)
Een gevreesde man in de zakenwereld: W. C. Posthumus Mey
jes. Stapt de forsgebouwde, met een bulderende stem toebe
deelde commissionair uit Laren een aandeelhoudersvergade
ring binnen, dan incasseren directies en commissarissen met een
zwak geweten zijn verschijning zonder meer als een onverwacht
onheil. Sinds 1947 heeft Posthumus Meyjes een reputatie op
gebouwd van de ridder zonder vrees of blaam, die met staalhar
de argumenten en een bijna griezelige kennis van zaken ontoe
laatbare praktijken aan de oppervlakte brengt en zo nodig on
dernemers van naam aan de kaak stelt. Met slechts een mulo
opleiding als basis heeft hij zich opgewerkt tot een man van ge
zag, van wiens adviezen een dankbaar gebruik wordt gemaakt.
Aan het oordeel van Posthumus Meyjes wordt niet getwijfeld.
Mede dankzij de pers heeft zijn
naam een bijna magische klank
gekregen. Het optreden' van
Meyjes levert namelijk meestal
hard nieuws op.
De gevreesde ridder, die graag met
open vizier vecht, is zich die belang
rijkheid van de publiciteit wel de
gelijk bewust. Natuurlijk heb lit de
fers nodig. Het is belangrijk, dat je
et publiek kunt laten zien wat dat
voor een snoeshaan is, die Meyjes'.
De in Usselo bij Enschede geboren
zoon van een predikant bewoont een
idyllische villa in Laren. Zijn stu
deerkamer wekt de indruk dat hier
een man leeft die zijn rommel niet
kwijt kan. Posthumus Meyjes is om
ringd door forse boekwerken en me
tershoge stapels mappon, waarin dui
zenden gegevens over het Nederland
se bedrijfsleven vervat liggen.
Een dominerende rol vervullen ook
de ferme tabakspotten die onze gast
heer tussen zijn knieën houdt. Hij
stopt meer pijpen dan hij leegrookt.
Wij noteren: een sterk gezicht met
verbeten trekken en priemende ogen.
Een bewegelijke, dynamische man die
zich kennelijk geen uur rust gunt.
Ook: een benijdenswaardig savorr vl-
vre en een joviaal taalgebruik.
Opposant
WH wagen hoe hij zichzelf ziet. Ge
heimzinnig glimlachend: ,U kimt be
ter vragen, wat zegt de buitenwe
reld van mij. De buitenwereld zegt
Meyjes, de eeuwige opposant, die zo
lastig kan zijn... dat is bepaald een
mistekening van mijn persoon. Laat
ik het zo zeggen. He ben Neder
lands hervormd. Mijn vader was pre
dikant. Bij my thuis werd van klein
kind af goed bijgebracht: eerlijkheid
en betrouwbaarheid boven alles.
Daarom, iemand die mij bedriegt,
heeft het voorgoed verbruid. Van na
ture begin ik altyd iemand te ver
trouwen. Als anderen zeggen, Jansen
of Pietersen is een onbetrouwbare
hond, dan wil ik dat eerst zelf er
varen. Het kan nameiyk best zyn,
dat die Jansen of Pietersen verkeerd
begrepen hebben en dat hij wél be
trouwbaar is'.
,Waar spruit uw belangstelling voor
effecten uit voort?'
,Van de lagere school af heb ik in
de financiële wereld geleefd. Ik her
inner me nog goed we woonden
in Nijmegen dat ik op woensdag
en zaterdag-middag met m'n vrien
den naar bos en heide trok. Op de
hei groeven we loopgraven. We
noemden dat onze kolonie. Het woord
kolonie kun je nu eigenlijk niet meer
gebruiken, het is een besmet woord.
We bouwden een heel dorp. waarin
ieder zijn functie had. En wat was
zien. dat ik word onderzocht op
schiet- en steekwapenen. Ik wil op
dit moment gefouilleerd worden.
Iedereen keek gek. Toen vertelde ik
dat ik iets gehoord had over het in
winnen van informaties.
Nou, u begrypt natuurlijk wel, de
dader lag op het kerkhof. De bank
moest zich vergist hebben en meer
van die flauwekul.
Kruistocht
,Onze familie heeft pred.ika.nten, dok
toren en financiële mensen voortge
bracht. Dat is ook eigenlijk wel lo
gisch. De een dient God en de kerk,
de ander de mammon'.
.Waarom werpt u zich op als ridder
zonder vrees of blaam?' JVIjjn hoofd
werk is dus de effectenhandel. Wie
zyn daar by betrokken? De bankier,
de commissarissen en het grote pu
bliek'. Met grote nadruk: ,Het pu
bliek vertrouwt zijn geld toe aan het
Nederlandse bedrijfsleven. Wanneer
er dus in het Nederlandse bedrijfsle
ven dingen gebeuren die niet deugen,
dan wordt de belegger geschaad
maar ook mjjn vak'.
,U hebt het oog op de VAT?'
.Onder andere. Duizenden kleine men
sen zyn daar ingetuind. Iedereen
heeft gedacht, dat wordt wel wat met
die REM. Er deden immers ook gro
te jongens aan mee? Zg stopten er
dus him spaarcentjes in. Die kleine
aandeelhouders had men nodig als
kiezers. Wamt laten we wel wezen,
het was bewust begonnen om strijd
te voeren tegen de zuilen. Er moest
zeven miljoen op tafel komen. Of
dat geld nou vam één man kwam of
van tien, dat zou de VAT toch niet
moeten interesseren? Maar nee, er
moesten duizenden mensen bij be
trekken worden. Duizenden men
sen die met een aandeel van de REM
in hun zak straks tegen de zuilen
zouden stemmen. Die duizenden men
sen zyn nu in het nauw gedrukt. En
wat zeggen ze dus? De effectenhan
del is een vieze boel. Nou, dan moet
de zaak maar aan de kajak worden
gesteld'.
.Wanneer begon uw kruistocht?'
,In 1947. Een cliënt van my had aan
delen in een Indische vennootschap.
Hij had het jaarverslag gekregen,
maar mj begreep er niets van. De
dag van de aandeelhoudersverga
dering schikte hem niet erg en hy
vroeg of ik voor hem wilde optreden.
Enfin, de vergadering was in een
suite aan het Mauritsplein in Den
Haag. Achter een tafel zaten en
kele heren. Ik stelde my voor en
hoorde hun namen, Arnold, Arnold,
en nog eens Arnold.
Ik wist toen: een familiebedrijf. Zij
vroegen mij even te wachten, want
er moesten nog een paar aandeel
houders komen. Een tijdje later
stapten er vier dames binnen, die
de heren om hun hals vielen, behal
ve mij. Het bleken nichten uit Bel
gië te zijn. Ik stelde een paar vra
gen en die werden heel open en eer
lijk beantwoord. Ik wist onmiddelUjk,
dit waren betrouwbare mensen van
wie veel te verwachten viel. Dat is
trouwens ook uitgekomen. Voor mij
was deze ervaring belangrijk. Nor
maal gesproken zou je over zo'n aan
deel heen lopen, maar door dat ge
sprek werd mijn belangstelling ge
wekt. Ik besefte dat je moet weten
wat voor heren zitten er achter de
cijfers. Zo kun je aandelen in je han
den hebben dat je zegt sjonge, wat
mooi. Maar maak je kennis met het
bestuur, dan ontdek je, wat een
zootje. Aan die mensen vertrouw ik
mijn geld niet toe.'
.Hebben de meeste commissionairs
misschien te veel bindingen met be
drijven?.
,Ja, dat is het, te veel bindingen en
te weinig tijd. Maar ik heb lak aan
die bindingen. Als ik vecht voor een
rechtvaardige zaak, dan win ik uit
eindelijk toch. Na de oorlog kwam
ik by de firma Hörchner en Götzen,
een effectenhandel in Amsterdam,
waar ik nu onder-directeur van ben.
Zy zochten iemand, die thuis was op
effectengebied en bereid was het con
tact te onderhouden met de cliënten
buiten Amsterdam. Dat was een kolf
je naar mgn hand'.
Achteloos: ,Als ik dus cliënten be
zocht nam ik en passant een aan
deelhoudersvergadering mee. Andere
commissionairs, wier arbeidsterrein
in Amsterdam ligt, kunnen dat niet
doen. Dat is voor hen niet econo
misch. U zult zeggen, zo'n aandeel
houdersdag is niet produktief. Toch
wel. Want de wetenschap die ik op
die vergadering opdoe, kan ik ten
nutte maken voor het kantoor, waar
van dus ook de cliënten indirect kun
nen profiteren. Stelt u zich nou eens
voor, u wilt 5000 beleggen. U
vraagt ndj om advies. Ik ken een be
drijf waar het goed zit. Als dan na
een half jaar blijkt, dat ik geiyk had,
dan zegt u: Posthumus Meyjes
Meyjes zat
Enige
.Waarom hebben andere commissio
nairs uw voorbeeld niet gevolgd?'
Fel reageren: Jk ben de enig over
geblevene. Je zou kunnen zeggen
dat Justus Meyer mjjn leermeester
is geweest. Dan had je G. E. van der
Werf en de derde was Ik'.
Niet technisch
,Kent u de bedrijven alleen via de
aandeelhoudersvergaderingen
,Ik ben niet technisch. Maar het be
zoeken van bedrijven vind ik machtig
interessant. Zo'n bezoek is geen ver
loren tijd. En wanneer je het geregeld
doet, dan kun je op den duur oordelen
over de opstelling van de niacliines,
over het intern transport. Je gaat
vergelyken. Als ik als gast in een
fabriek m'n bek breek over de ar
beiders, dan struikelen die arbeiders
ook over elkaar. Waar de mensen
elkaar zo voor de voeten lopen, steek
ik myn geld niet in. Kijk, als de di
rectie tegen mjj zegt: .Meyjes, we
zijn bezig met ons machinepark over
te schakelen van het Engelse naar
het Amerikaanse materiaal, dan heb
ik daar natuurlijk begrip voor. Je
moet ze niet direct voor het blok
zetten'.
.Teixeira de Mattos is nog steeds een
actuele zaak. Bent u niet vam me
ning, dat de Nederlamdse Bank aan
Denkt na: J>e Nederlandse Bank zit'
in een duivels moeilijke positie. Echti
formeel had hij er niets aan kunnen
doen. Maar hy had wel via andere
wegen pressie kunnen uitoefenen'.
.Welke wegen?'
.Eventueel door by de regering een
wijziging in de wettelijke bepalingen
aanhangig te maken. De wet schrijft
namelijk eén beherende vennoot voor.
Dat moeten er tenminste twee zijn.
Weet u wat my in deze hele zaak
heeft verwonderd Dat het personeel
zijn mond heeft gehouden. Daaruit
concludeer ik, dat een en ander is
gebeurd met medewerking van de
personeelsleden.
Fehmers kon niet zomaar fondsen
uit zijn kluis lichten zonder medewe
ten van de anderen. En vertel me nou
niet dat die mensen bang waren voor
hun positie. Stel je voor dat zij er uit
getrapt waren, dan hadden ze overal
als boekhouder kunnen werken, want
zij hadden him betrouwbaarheid be
wezen'.
.Heeft u het allemaal voelen aanko
men?'
.Natuurlijk. Deze Fehmers had nooit
in zijn eentje zoveel macht mogen
hebben. Deze man doet zaken op
een manier dat je zegt, dat moet op
een bepaald moment mislopen. Hij
was niet helemaal straight. Soms
dacht ik. dat is een beetje gek, we
moeten nu voorzichtig worden.'
Bier
Posthumus Meyjes stopt de tabak
vaster in zijn pijp en vraagt of wij
bier willen. Bier van de firma waar
hij commissaris van is. Tijdens het
inschenken vertelt hij losjes over zijn
vrouw, ,die voelt wanneer ik weer
op het oorlogspad ben', zijn zes kin
deren van wie er niet één de effecten
ambieert, zijn zomerhuisje in de
buurt van Dalfsen, zijn vijfentwintig
nevenfuncties met name in de cul
turele sector en zijn liefde voor het
vak. .Hier wordt gewerkt van 's mor
ons 8 tot 's nachts één uur'.
Me willen weten of zijn strijdbaarheid
voortkomt uit eventuele fouten die
er in het bedrijfsleven worden ge
maakt. .Er worden inderdaad grote
fouten gemaakt. U moet het zo zien.
Het bedrijfsleven wordt bepaald door
drie factoren. Dat zijn arbeid, lei
ding en kapitaal. Ais een van die
factoren niet meewerkt zit het fout.
sprake is van goede samenwerking,
dan is dat ten gunste van alle drie.
Denk niet dat ik een voorstander
ben van het oude liberale beginsel.
Die tyd is voorby.
Dr Ben Assa kent één devies
Reputatie
,U komt dus op voor de belangen van
de beleggers?'
,Ja, dat doe ik, maar daarby moet je
het belang van het bedryf niet over
het hoofd zien. Meermalen maak ik
directies een compliment, maar dat
komt niet in de krant. En dat is be-
grypeiyk, het is geen nieuws. Ik lees
alleen de kamerverslagen als Vonde
ling spreekt over kouwe kak. Dan
denk ik, hé, wat is dat? Daardoor
heb lk ook die reputatie gekregen.
Maar ik zit niet altijd te vechten
voor een hoger dividend. Ik heb ook
wel eens geadviseerd dat met een la
ger dividend kon worden volstaan'.
.Heeft men werkeiyk angst voor u?'
.Sommige besturen zijn als de dood
voor me. Ik herinner me een leuk
geval. Van een bepaalde zaak had ik
om de aandeelhoudersvergadering te
kunnen bijwonen, een aandeel bij de
Rotterdamse Bank gedeponeerd.
Toen de president-commissaris mijn
naam las, belde hy onmiddellijk de
Rotterdamse Bank en vroeg wat er
nou ging gebeuren. Wat ging Post
humus Meyjes doen De bank wist
het niet en belde dus mijn procuratie
houder. Die wist het natuurlijk ook
niet. Enfin, ik kom op die vergade
ring en ik zie de directie en de com
missarissen staan. Met kloppend
hart. Ze dachten, daar komt dat
beest.
Ik zei: mijne heren, ik zou graag
-,r ->j~:rTr-rr
3
fel;;;
ilfWi
Als alternatief voor het zogenaamde
,plan voorlangs' en het ,plan achter
langs' kan misschien ter oplossing
van de problemen rond de Vlisslngse
boulevard het onderstaande plan die
nen. Zoals uit bjjgaande Illustratie
biykt is het de bedoeling voor de
boulevard een polder te maken die
voor het grootste gedeelte uit een
binnenzee bestaat, en aan de Schelde-
zijde omsloten wordt door 'n djjk, die
de In het kader van het deltaplan
vereiste hoogte heeft.
De voordelen zijn duidelijk:
le) de boulevard blijft onaangetast:
2e) de in de polder geprojecteerde
promenade, de enorme vergroting aan
strandoppervlakte en de daarmee ge
paard gaande vergroting aan recrea
tieve mogelijkheden, de volkomen vei
lige, beschut gelegen binnenzee, waar
van de watertemperatuur sneller zal
stijgen dan elders langs de kust, en
de mogelijkheid om op de aan te leg
gen dijk een groot restaurant te bou
wen, dat zowel op Vlissingen als op
de Schelde een schitterend uitzicht
zal geven, zullen Vlissingen tot de
mooiste badplaats aan de Noordzee
maken;
polderplan niemand aan of achter
de boulevard schade toebrengen, ter
wijl de bouwkosten veel meer als een
investering beschouwd kunnen wor
den dan bij de eerdergenoemde plan
nen. Want afgezien van de uit het
polderplan ongetwyfeld voortvloeien
de vermeerdering aan inkomsten voor
de Vlissingse hotel- en zakenwereld,
zullen ook ter gedeeltelijke dekking
van de bouwkosten inkomsten ver
kregen kunnen worden uit te heffen
toegangsprijzen voor promenade en
strand.
Zuiver technisch zal het polderplan
wel uitvoerbaar zijn, maar of de kos
ten en het rendement in enige ver
houding zullen staan met die van de
zal natuurlijk allereerst onderzocht
plannen .voorlangs' en .achterlangs'
zal natuuriy allereerst onderzocht
moeten worden.
H. Hermans,
Utrecht.
VERKOOP KERSTKAARTEN
VOOR KINDERFONDS VN
Zeshonderd miljoen kinderen krijgen
niet wat ze nodig hebben. Om voor
hun belangen op te komen hebben de
volken van 118 landen zich verenigd
in .United Nations International Chil-
drens Emergency Fund'. UNICEF
bestond op 11 december 1966 twin
tig jaar. Helpt u dit jubileum tot een
feest maken? U kunt dit doen door
de aankoop van kerstkaarten k 0.50
per stuk, 5 per doos van 10 stuks,
of van de agenda A ƒ7,50, welke by
uitstek geschikt is als kerst- of ver
jaarsgeschenk-
De aankoop van 1 doos kaarten A
5 maakt het mogeiyk om 7 kinderen
een jaar lang tegen malaria te be
schermen door middel van DDT. Voor
10 heeft een tbc-patiëntje een jaar
lang geneesmiddelen. U ziet dat met
een eenvoudige bydrage véél bereikt
kan worden.
Voor de verkoop kunt u terecht bij
Een doorsnede van het z g polder
plan voor de Boulevard te Vlissin
gen: l. Boulevard met bebowwing,
2. binnenzee en 3. ringdijk met res
taurant.
mevrouw M. Rinders-Schlatten, Paul
Krugerstraat 72; mevrouw R. Ooye-
vaar-Doornebosch, Boul. de Ruyter
541; mevrouw J. M. Kloosterman-
Dumans, Badhuisstraat 48; mevrouw
M. Ornée-Berger, Julianalaan 5; me
vrouw F. Smit-van der Wees, Boul.
Bankert 18; mevrouw W. de Weerd-
van der Est, Julianalaan 3, allen te
Vlissingen.
Maar wel is het zo, dat de
houder eeuwig is. Maar zijn positie
in Nederland is niet zo oppermachtig
zoals in Zwitserland en -Amerika.
Wat zien we nu de laatste tijd gebeu
ren dat door de beperkende maat
regelen van de overheid het kapitaal
wegloopt naar het buitenland. Men
lean namelijk in het buitenland goed
koper produceren. Maar wat is liet
gevolg? Dat je je eigen land uit-
prijst. Door de stelselmatige verho
gingen van de lonen vergroten de
vakbonden de werkloosheid. Want
naarmate er goedkoper in het bui
tenland door de eigen vestigingen
wordt geproduceerd, des te meer
mensen komen in Nederland
straat te staan'.
,Er wordt wel eens kritiek geleverd
op de hoge tantièmes van de com-
Daar zitten de aandeelhouders meest
al zelf wel achterheen. Commissaris
sen zijn zeker wel nuttig. Wanneer
ze bijvoorbeeld oud-minister zijn,
leunen ze alle deuren openen. Zo is
dat nou eenmaal in Nederland. Het
beroerde is alleen dat er mensen zq'n
die alleen commissaris willen worden
van vennootschappen die goed lopen.
Maar o wee als er moeilijkheden ko
men, dan zijn ze niet thuis'.
Vakvereniging
,U zegt, de aandeelhouder gaat er
achterheen, maar weet de aandeel
houder nog wel wat er in het bedrijf
gebeurt?'
,Heel weinig. Wie zijn de aandeelhou
ders? Dat is myn sigarenwinkelier,
die vraagt: moet ik mijn olie nog
maar even vasthouden? Dat is mijn
werkster, die begint met; ik heb nog
een stukie van... hé, begrijpt u?
Maar het zijn allen mensen die hun
eigen werk hebben. Zij kunnen niet
naar een aandeelhoudersvergadering
komen. Zij kunnen ook het jaarver
slag niet bevatten. Daarom zou er
eigenlijk een vakvereniging van ka-
Ïitalistan moeten komen. Daar, nou
eb je alle lelijke woorden by elkaar.
De tijd is er rijp voor. We moeten
een macht vormen'.
,Hoe ziet u de Nederlandse onder
nemer?'
,Hij is over het algemeen fatsoeniyk'.
,.T Xeb met het aldergrootste genoegen uw be-
xlknopte woordenboek gelezen', schrijft Guido
Gezelle aan Gerrit Pieter Roos, eerst onderwijzer
en later archivaris van Aardenburg. Bedoeld werd
het beknopt geschied- en aardrijkskundig woor
denboek van Zeeuwsch-Vlaanderen westelijk deel,
dat in 1874 te Oostburg verscheen.
De auteur, geboren te Aardenburg, was gehuwd met de zuster
van J. H. van Dale, de vader van het groot woordenboek der
Nederlandse taal. De Smet schrijft een kort artikel over Roos in
Biekorf, Westvlaams archief, hooi en kooramaand 1966.
De omschrijving van Biekorf, als een leer- en leesblad voor alle
verstandige Vlamingen, gesticht door Guido Gezelle in 1890, is
waard om te worden vermeld. Het woordenboek van Roos wordt
nog steeds geraadpleegd al moet hieraan worden toegevoegd, dat
latere werken over Zeeuwsch-Vlaanderen vele gegevens hebben aan
gevuld en verbeterd. De Smet verhaalt dat de levensgang van de
schrijver niet bepaald over rozen is gegaan. Hij heeft het ambt van
archivaris moeten neerleggen ten gevolge van het faillissement van
zijn schoonbroeder, voor wie hij borg had getekend. ,Hij week uit
naar Roeselare, bij zijn schoonbroeder, en is later gaan wonen bij
zijn dochter te Calais, waar hij na 1893 gestorven is".
In het zelfde nummer van Biekorf, wordt nog het rijm van kapelaan
Jacob de Hont genoemd, lid van de rederijkerskamer van Axel, die
de zeven goede dingen van het leven vermeld in 1525. Geen beter
brood dan tarwebrood, geen beter vlees dan goed bereid schapevlees,
geen betere riviervis dan snoek, geen betere zeevis dan wijting,
geen betere drank dan Rijnwijn, geen betere brandstof dan-eikehout.
geen beter goud dan net goud van een nobel (muntnaam). Het moet
gezegd, dat de kapelaan er aan toevoegt: Up dat hij daer mede
Gode dient ende den armen zij goet vriendt.
In het laatste driemaandelijks bericht .Deltawerken' (november
1966) komt een artikel voor over het Veerse Meer. Het begint met
een tussentijds overzicht van de .inrichtingswerken'. In de eerste
plaats wordt gedacht aan de recreatieve mogelijkheden, wat niet
wegneemt dat ook de natuurbescherming en de landbouw in dit ge
bied de nodige aandacht lcr ij gen. .Enkele jaren geleden is de be
bossing der staats gronden ter hand genomen door, de dienst der
domeinen en het staatsbosbeheer. Van de totaie oppervlakte ge
projecteerd bos, 270 ha, is thans ongeveer 210 ha ingeplant. Daar
van zal de op de voormalige Plaat van Onrust achter de Veerse Dam
beplante oppervlakte van 135 ha kunnen uitgroeien tot het tot dus
verre grootste bos van Zeeland'. Het tweede arikel gaat over de slui
tingsmethoden voor het Brouwershavensche Gat.. Aangezien zowel
mede caissonsluiting met behulp vaan doorlaatcaissons, als wel de
geleidelijke sluiting met behulp van een kabelbaan zoveel ervaring
is opgedaan, is van beide sluitingsmethoden de toepassing nagegaan.
,Voor de zuidelijke stroomgeul verdient een geleidelijke sluiting
de voorkeur, zowel terwille van de stabiliteit van de Schouwense oe
ver als uit uitvoeringstechnisch en financieel oogpunt'. In combina
tie hiermee kan de noordelijke stroomgeul het best met
worden afgesloten.
T'EL-AVTV ,In een grondige
kennis van de bedoeïenen
zie ik de sleutel van onze toe
komst. Als wij ons niet gaan
voelen als een deel van het Mid
den-Oosten, dan hebben we hier
niets te zoeken'. Dat is de me
ning van de Israëlische arts van
Nederlandse afkomst, dr B. J.
Ben Assa, die op'grond van zijn
pioniersarbeid onder de bedoe
ïenen in de Negevwoestijn is on
derscheiden met de Albert
Schweitzerprijs, die hem op 15
januari te Amsterdam zal wor
den uitgereikt.
0DVatt...o
bedoeïnen-
redacteur van Israëls succesvolle
weekblad Ha'Olam Haze' (.Deze
Wereld'), die een federatie van de
jpodse staat met de Arabische we
reld voorstaat en sedert de verkie
zingen van vorig jaar als eenling in
het parlement zit.
DR BEN ASSA
.vertrouwensman
Idealist
Dr Ben Assa, die destijds In Neder
land Van Esso heette, te Amsterdam
medicynen studeerde, heeft zich by-
zonaer ingespannen voor de medische
verzorging van Israëls woestijnbewo
ners. Als overtuigd zionist kwam hy
in 1950 naar Israël. ,Het is nujn be
doeling duidelgk te maken dat wij
loden iets voor de bedoeïenen over
hebben, want wij weten wat het be
tekent een minderheid te zijn.' Aldus
heeft hij zijn taak in de gloeiende
woestijn opgevat.
Tien jaar achtereen, tot vorig jaar
bereisde de in Israël zeer bekende
arts dag en nacht 1100 vierkante kilo
meter ruig woestgngebied rond de
hoofdstad van de Negevwoestijn,
Beersheba, waar de ongeveer 20.000
Israëlische bedoeïenen wonen. In die
tien jaar pioniersarbeid werden de
bedoeïenen zijn vrienden. Langzaam
kregen zij vertrouwen in de dynami
sche arts, die in schamele tenten kin
deren vond in opgerolde tapijten, op
deze wijze verstopt door arigs'-.ge
moeders voor de vreemde dokter, die
hen kwam Inenten.
Behalve een vriend werd dr Ben
Assa ook een vertrouwensman van de
bedoeïenen. Met trots zegt de onder
schelden arts: ,Ik ben de enige man
die de bedoeïenenvrouwen kent. Het
zijn heel aardige, typisch vrouwelijke
wezens die er alleen maar naar ver
langen voortdurend kinderen te krij
gen. Hoewel zij door hun mannen als
vee en ruilwaar worden beschouwd
zijn de vrouwen toch gelukkig. Ze
weten dat ze zich volledig aan hun
mannen dienen te onderwerpen.'
Toverdokters
Bij zyn medische werk ondervond dr
Ben Assa, die goed bedoeïenen-Ara
bisch spreekt, zowel de concurrentie
als de steun van de djerwisj, de to
verdokter, die een geheimzinnige
macht over de primitieve, zeer bij
gelovige mensen uitoefent. Dr Ben
Assa heeft veel respect voor deze
dokters, die soms ongeneeslijk geach
te zieken genezen. ,Het zijn heel goe
de psychologen. Gevallen die ik niet
aankan, stuur ik vaak naar de djer
wisj, die op zijn beurt weer patiënten
naar mij verwijst', zegt hij.
Bij wijze van voorbeeld vertelt hy,
dat zowel hy als de artsen en psychia
ters van Israëls grootste ziekenhuis
er niet in saagden, een zeventien
jarige bedoeïenjongen. die wilde
trouwen te genezen van zijn voort
durend braken. De jongen werd pas
beter nadat hij een vrouweiyke tover
dokter gevraagd had hem te helpen.
.Geef mij je hoofddoek en een gulden,
dan zal ik erop slapen', zei zij. Het
eerste jaar kon zij hem niet helpen.
Een jaar later sliep zij weer op de
hoofddoek met een gulden. .Nu gaat
het', verkondigde zij. Zij nam de jon
gen mee in haar tent waar ze hem
al blazend in zijn oor betoverde. Na
deze behandeling was de jongen vol
gens dr Ben Assa .volledig genezen'.
Zo herstelde ook een meisje van een
ongeneeslijk geachte uitslag. De djer
wisj smeerde haar in met urine van
een koe en kruiden en las haar voor
uit de koran. Zeven dagen later was
zij beter. De djerwisj was van mening,
dat het meisje was genezen omdat
zy volledig vertrouwen in hem had
gesteld.
Bijgeloof
Belgische staat
veroordeeld
BRUSSEL (ANP) Het hof van be
roep in Brussel heeft de Belgische staat
tweemaal tot een symbolische schade
vergoeding van 1 frank veroordeeld 1
gens uitlevering van politieke gegev
van Belgische burgers aan de Franse
veiligheidsdienst.
Het ging om een zaak uit 1960, toen
twee jonge Belgen in Frankrijk werden
aangehouden met pamfletten waarin de
Algerijnse opstand werd gesteund. De
Franse politie b'.eek toen in bezit te zij-
van gegevens die van de Belgische pol
tie afkomstig waren.
Het hof van beroep in Brussel heeft
verklaard, dat de Belgische uitvoerende
[macht geen politieke inlichtingen over
Belgische burgers aan een derde land
mag verstrekken, omdat zij die burgers
daardoor verhindert in het buitenland
uit te komen voor meningen, die zij in
j België volkomen vrij mogen uten.
DALLAS (REUTER) Jack Ruby, de
55-jarige voormalige nachtclubeigenaar
Idic op 24 november 1963 voor de ogen
van miljoenen televisiekijkers de ver
moedelijke moordenaar van president
Kennedy. Lee Harvey Oswald, dood
schoot, lijdt aan kanker. Dit is zater
dagavond meegedeeld door een woord
voerder van het Parkiandziekenhuis,
waarheen Ruby vrijdag vanuit de ge
vangenis met naar men vermoedde long
ontsteking was overgebracht.
Het onderzoek van een stukje weefsel
van een lymfknobbel, bij Ruby onder
plaatselijke verdoving weggenomen,
had uitgewezen dat er sprake is van een
tumor, maar de artsen hebben nog niet
kunnen vaststellen waar het gezwel ach
precies bevindt. De vraag of van kanker
kan worden gesproken beantwoordde de
zegsman bevestigend.
Dr Ben Assa drong tijdens zijn werk
door in veel bedoeienengeheimen. Zo
worden geestelijk gestoorde mensen
door de bedoeïenen met wolvenbloed
behandeld. Mollen worden op handen
van kleme meisjes geslacht, die dan
later de eigenschap zouden bezitten
zieke koeien met een slag op de buik
te genezen. Soms is de hele stam
langer dan een week in de woestijn
op zoek naar een mol. Vrouwen die
geen kinderen kunnen krijgen, slach
ten een schaap en baden daarna met
hun echtgenoot te Jaffo r.aby Tel-
Aviv in de Middellandse Zee. De be
doeïenen hebben een zeer originele
en uit historisch standpunt bezien
begrijpelijke opvatting van de staat
Israël, die hen reeds achttien jaar
scheidt van de zwervende broeders
in de omliggende Arabische landen.
Dr Ben Assa kwam tot de conclusie
dat de bedoeïenen zich eigenlijk als
de enige permanente bewoners van
Israël beschouwen. Een bedoeïenen
sjeik bracht deze opvatting als volgt
onder woorden: .Wij hebben al heel
wat heersers zien komen en gaan.
De Turken, toen de Engelsen en nu
de joden. Wij zullen wel merken wie
en wat er na julhe komt'.
De Israëlische bedoeïenen worden in
tussen door Israël met hun neus op
de twintigste eeuw gedrukt. De bot
sing van het moderne Israel met de
achterlijke levenswijze van de bedoe
ïenen is zo hevig, dat het bestaan
van de woestijnbewoners grondig
verandert. Zó ingrijpend is deze snel
le ontwikkeling dat dr Een Assa ge
looft, dat er over tien jar in het
geheel geen bedoeïenen meer op ka
melen van bron tot bron door
de gloeiende vlakte zullen trekken.
,De bedoeïenen willen zich op een
vaste plaats vestigen', zegt dr Ben
Assa. Een tocht door de Negevwoes
tijn bewijst dit. Hier en daar staan
houten en metalen huisjes midden in
de woestijn die de lage, schamele
tenten vervangen. Bedoeïenen wer
ken reeds in de steden als bouw
vakarbeiders, benzinepompbedienden
of chauffeurs. Sommigen keren
's avonds niet meer naar de stam
terug. In tien jaar woestbnarbeld
heeft dr Ben Assa de bedoeïenen
naar de beschaving zien groeien.