Posthumus Meyjes: ridder zonder vrees of blaam ZELANDiCA .Meeleven met de bedoeïenen' Lezers schrijven Grote reputatie in Nederlandse zakenwereld Vakvereniging kapitalisten noodzakelijk' POLDERPLAN: OPLOSSING VOOR VLISSINGS BOULEVARDPROBLEEM 1 1 Pionier van Nederlandse afkomst onderscheiden RUBY LIJDT AAN KANKER Ommekeer WOENSDAG 14 DECEMBER 1966 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT i7 ik? De bankier. Ik gaf ook geld uit'. Posthumus Meyjes lacht dave rend en grijpt opnieuw naar de ta bakspot. Hoofdwerk (Van onze Haagse redactie) Een gevreesde man in de zakenwereld: W. C. Posthumus Mey jes. Stapt de forsgebouwde, met een bulderende stem toebe deelde commissionair uit Laren een aandeelhoudersvergade ring binnen, dan incasseren directies en commissarissen met een zwak geweten zijn verschijning zonder meer als een onverwacht onheil. Sinds 1947 heeft Posthumus Meyjes een reputatie op gebouwd van de ridder zonder vrees of blaam, die met staalhar de argumenten en een bijna griezelige kennis van zaken ontoe laatbare praktijken aan de oppervlakte brengt en zo nodig on dernemers van naam aan de kaak stelt. Met slechts een mulo opleiding als basis heeft hij zich opgewerkt tot een man van ge zag, van wiens adviezen een dankbaar gebruik wordt gemaakt. Aan het oordeel van Posthumus Meyjes wordt niet getwijfeld. Mede dankzij de pers heeft zijn naam een bijna magische klank gekregen. Het optreden' van Meyjes levert namelijk meestal hard nieuws op. De gevreesde ridder, die graag met open vizier vecht, is zich die belang rijkheid van de publiciteit wel de gelijk bewust. Natuurlijk heb lit de fers nodig. Het is belangrijk, dat je et publiek kunt laten zien wat dat voor een snoeshaan is, die Meyjes'. De in Usselo bij Enschede geboren zoon van een predikant bewoont een idyllische villa in Laren. Zijn stu deerkamer wekt de indruk dat hier een man leeft die zijn rommel niet kwijt kan. Posthumus Meyjes is om ringd door forse boekwerken en me tershoge stapels mappon, waarin dui zenden gegevens over het Nederland se bedrijfsleven vervat liggen. Een dominerende rol vervullen ook de ferme tabakspotten die onze gast heer tussen zijn knieën houdt. Hij stopt meer pijpen dan hij leegrookt. Wij noteren: een sterk gezicht met verbeten trekken en priemende ogen. Een bewegelijke, dynamische man die zich kennelijk geen uur rust gunt. Ook: een benijdenswaardig savorr vl- vre en een joviaal taalgebruik. Opposant WH wagen hoe hij zichzelf ziet. Ge heimzinnig glimlachend: ,U kimt be ter vragen, wat zegt de buitenwe reld van mij. De buitenwereld zegt Meyjes, de eeuwige opposant, die zo lastig kan zijn... dat is bepaald een mistekening van mijn persoon. Laat ik het zo zeggen. He ben Neder lands hervormd. Mijn vader was pre dikant. Bij my thuis werd van klein kind af goed bijgebracht: eerlijkheid en betrouwbaarheid boven alles. Daarom, iemand die mij bedriegt, heeft het voorgoed verbruid. Van na ture begin ik altyd iemand te ver trouwen. Als anderen zeggen, Jansen of Pietersen is een onbetrouwbare hond, dan wil ik dat eerst zelf er varen. Het kan nameiyk best zyn, dat die Jansen of Pietersen verkeerd begrepen hebben en dat hij wél be trouwbaar is'. ,Waar spruit uw belangstelling voor effecten uit voort?' ,Van de lagere school af heb ik in de financiële wereld geleefd. Ik her inner me nog goed we woonden in Nijmegen dat ik op woensdag en zaterdag-middag met m'n vrien den naar bos en heide trok. Op de hei groeven we loopgraven. We noemden dat onze kolonie. Het woord kolonie kun je nu eigenlijk niet meer gebruiken, het is een besmet woord. We bouwden een heel dorp. waarin ieder zijn functie had. En wat was zien. dat ik word onderzocht op schiet- en steekwapenen. Ik wil op dit moment gefouilleerd worden. Iedereen keek gek. Toen vertelde ik dat ik iets gehoord had over het in winnen van informaties. Nou, u begrypt natuurlijk wel, de dader lag op het kerkhof. De bank moest zich vergist hebben en meer van die flauwekul. Kruistocht ,Onze familie heeft pred.ika.nten, dok toren en financiële mensen voortge bracht. Dat is ook eigenlijk wel lo gisch. De een dient God en de kerk, de ander de mammon'. .Waarom werpt u zich op als ridder zonder vrees of blaam?' JVIjjn hoofd werk is dus de effectenhandel. Wie zyn daar by betrokken? De bankier, de commissarissen en het grote pu bliek'. Met grote nadruk: ,Het pu bliek vertrouwt zijn geld toe aan het Nederlandse bedrijfsleven. Wanneer er dus in het Nederlandse bedrijfsle ven dingen gebeuren die niet deugen, dan wordt de belegger geschaad maar ook mjjn vak'. ,U hebt het oog op de VAT?' .Onder andere. Duizenden kleine men sen zyn daar ingetuind. Iedereen heeft gedacht, dat wordt wel wat met die REM. Er deden immers ook gro te jongens aan mee? Zg stopten er dus him spaarcentjes in. Die kleine aandeelhouders had men nodig als kiezers. Wamt laten we wel wezen, het was bewust begonnen om strijd te voeren tegen de zuilen. Er moest zeven miljoen op tafel komen. Of dat geld nou vam één man kwam of van tien, dat zou de VAT toch niet moeten interesseren? Maar nee, er moesten duizenden mensen bij be trekken worden. Duizenden men sen die met een aandeel van de REM in hun zak straks tegen de zuilen zouden stemmen. Die duizenden men sen zyn nu in het nauw gedrukt. En wat zeggen ze dus? De effectenhan del is een vieze boel. Nou, dan moet de zaak maar aan de kajak worden gesteld'. .Wanneer begon uw kruistocht?' ,In 1947. Een cliënt van my had aan delen in een Indische vennootschap. Hij had het jaarverslag gekregen, maar mj begreep er niets van. De dag van de aandeelhoudersverga dering schikte hem niet erg en hy vroeg of ik voor hem wilde optreden. Enfin, de vergadering was in een suite aan het Mauritsplein in Den Haag. Achter een tafel zaten en kele heren. Ik stelde my voor en hoorde hun namen, Arnold, Arnold, en nog eens Arnold. Ik wist toen: een familiebedrijf. Zij vroegen mij even te wachten, want er moesten nog een paar aandeel houders komen. Een tijdje later stapten er vier dames binnen, die de heren om hun hals vielen, behal ve mij. Het bleken nichten uit Bel gië te zijn. Ik stelde een paar vra gen en die werden heel open en eer lijk beantwoord. Ik wist onmiddelUjk, dit waren betrouwbare mensen van wie veel te verwachten viel. Dat is trouwens ook uitgekomen. Voor mij was deze ervaring belangrijk. Nor maal gesproken zou je over zo'n aan deel heen lopen, maar door dat ge sprek werd mijn belangstelling ge wekt. Ik besefte dat je moet weten wat voor heren zitten er achter de cijfers. Zo kun je aandelen in je han den hebben dat je zegt sjonge, wat mooi. Maar maak je kennis met het bestuur, dan ontdek je, wat een zootje. Aan die mensen vertrouw ik mijn geld niet toe.' .Hebben de meeste commissionairs misschien te veel bindingen met be drijven?. ,Ja, dat is het, te veel bindingen en te weinig tijd. Maar ik heb lak aan die bindingen. Als ik vecht voor een rechtvaardige zaak, dan win ik uit eindelijk toch. Na de oorlog kwam ik by de firma Hörchner en Götzen, een effectenhandel in Amsterdam, waar ik nu onder-directeur van ben. Zy zochten iemand, die thuis was op effectengebied en bereid was het con tact te onderhouden met de cliënten buiten Amsterdam. Dat was een kolf je naar mgn hand'. Achteloos: ,Als ik dus cliënten be zocht nam ik en passant een aan deelhoudersvergadering mee. Andere commissionairs, wier arbeidsterrein in Amsterdam ligt, kunnen dat niet doen. Dat is voor hen niet econo misch. U zult zeggen, zo'n aandeel houdersdag is niet produktief. Toch wel. Want de wetenschap die ik op die vergadering opdoe, kan ik ten nutte maken voor het kantoor, waar van dus ook de cliënten indirect kun nen profiteren. Stelt u zich nou eens voor, u wilt 5000 beleggen. U vraagt ndj om advies. Ik ken een be drijf waar het goed zit. Als dan na een half jaar blijkt, dat ik geiyk had, dan zegt u: Posthumus Meyjes Meyjes zat Enige .Waarom hebben andere commissio nairs uw voorbeeld niet gevolgd?' Fel reageren: Jk ben de enig over geblevene. Je zou kunnen zeggen dat Justus Meyer mjjn leermeester is geweest. Dan had je G. E. van der Werf en de derde was Ik'. Niet technisch ,Kent u de bedrijven alleen via de aandeelhoudersvergaderingen ,Ik ben niet technisch. Maar het be zoeken van bedrijven vind ik machtig interessant. Zo'n bezoek is geen ver loren tijd. En wanneer je het geregeld doet, dan kun je op den duur oordelen over de opstelling van de niacliines, over het intern transport. Je gaat vergelyken. Als ik als gast in een fabriek m'n bek breek over de ar beiders, dan struikelen die arbeiders ook over elkaar. Waar de mensen elkaar zo voor de voeten lopen, steek ik myn geld niet in. Kijk, als de di rectie tegen mjj zegt: .Meyjes, we zijn bezig met ons machinepark over te schakelen van het Engelse naar het Amerikaanse materiaal, dan heb ik daar natuurlijk begrip voor. Je moet ze niet direct voor het blok zetten'. .Teixeira de Mattos is nog steeds een actuele zaak. Bent u niet vam me ning, dat de Nederlamdse Bank aan Denkt na: J>e Nederlandse Bank zit' in een duivels moeilijke positie. Echti formeel had hij er niets aan kunnen doen. Maar hy had wel via andere wegen pressie kunnen uitoefenen'. .Welke wegen?' .Eventueel door by de regering een wijziging in de wettelijke bepalingen aanhangig te maken. De wet schrijft namelijk eén beherende vennoot voor. Dat moeten er tenminste twee zijn. Weet u wat my in deze hele zaak heeft verwonderd Dat het personeel zijn mond heeft gehouden. Daaruit concludeer ik, dat een en ander is gebeurd met medewerking van de personeelsleden. Fehmers kon niet zomaar fondsen uit zijn kluis lichten zonder medewe ten van de anderen. En vertel me nou niet dat die mensen bang waren voor hun positie. Stel je voor dat zij er uit getrapt waren, dan hadden ze overal als boekhouder kunnen werken, want zij hadden him betrouwbaarheid be wezen'. .Heeft u het allemaal voelen aanko men?' .Natuurlijk. Deze Fehmers had nooit in zijn eentje zoveel macht mogen hebben. Deze man doet zaken op een manier dat je zegt, dat moet op een bepaald moment mislopen. Hij was niet helemaal straight. Soms dacht ik. dat is een beetje gek, we moeten nu voorzichtig worden.' Bier Posthumus Meyjes stopt de tabak vaster in zijn pijp en vraagt of wij bier willen. Bier van de firma waar hij commissaris van is. Tijdens het inschenken vertelt hij losjes over zijn vrouw, ,die voelt wanneer ik weer op het oorlogspad ben', zijn zes kin deren van wie er niet één de effecten ambieert, zijn zomerhuisje in de buurt van Dalfsen, zijn vijfentwintig nevenfuncties met name in de cul turele sector en zijn liefde voor het vak. .Hier wordt gewerkt van 's mor ons 8 tot 's nachts één uur'. Me willen weten of zijn strijdbaarheid voortkomt uit eventuele fouten die er in het bedrijfsleven worden ge maakt. .Er worden inderdaad grote fouten gemaakt. U moet het zo zien. Het bedrijfsleven wordt bepaald door drie factoren. Dat zijn arbeid, lei ding en kapitaal. Ais een van die factoren niet meewerkt zit het fout. sprake is van goede samenwerking, dan is dat ten gunste van alle drie. Denk niet dat ik een voorstander ben van het oude liberale beginsel. Die tyd is voorby. Dr Ben Assa kent één devies Reputatie ,U komt dus op voor de belangen van de beleggers?' ,Ja, dat doe ik, maar daarby moet je het belang van het bedryf niet over het hoofd zien. Meermalen maak ik directies een compliment, maar dat komt niet in de krant. En dat is be- grypeiyk, het is geen nieuws. Ik lees alleen de kamerverslagen als Vonde ling spreekt over kouwe kak. Dan denk ik, hé, wat is dat? Daardoor heb lk ook die reputatie gekregen. Maar ik zit niet altijd te vechten voor een hoger dividend. Ik heb ook wel eens geadviseerd dat met een la ger dividend kon worden volstaan'. .Heeft men werkeiyk angst voor u?' .Sommige besturen zijn als de dood voor me. Ik herinner me een leuk geval. Van een bepaalde zaak had ik om de aandeelhoudersvergadering te kunnen bijwonen, een aandeel bij de Rotterdamse Bank gedeponeerd. Toen de president-commissaris mijn naam las, belde hy onmiddellijk de Rotterdamse Bank en vroeg wat er nou ging gebeuren. Wat ging Post humus Meyjes doen De bank wist het niet en belde dus mijn procuratie houder. Die wist het natuurlijk ook niet. Enfin, ik kom op die vergade ring en ik zie de directie en de com missarissen staan. Met kloppend hart. Ze dachten, daar komt dat beest. Ik zei: mijne heren, ik zou graag -,r ->j~:rTr-rr 3 fel;;; ilfWi Als alternatief voor het zogenaamde ,plan voorlangs' en het ,plan achter langs' kan misschien ter oplossing van de problemen rond de Vlisslngse boulevard het onderstaande plan die nen. Zoals uit bjjgaande Illustratie biykt is het de bedoeling voor de boulevard een polder te maken die voor het grootste gedeelte uit een binnenzee bestaat, en aan de Schelde- zijde omsloten wordt door 'n djjk, die de In het kader van het deltaplan vereiste hoogte heeft. De voordelen zijn duidelijk: le) de boulevard blijft onaangetast: 2e) de in de polder geprojecteerde promenade, de enorme vergroting aan strandoppervlakte en de daarmee ge paard gaande vergroting aan recrea tieve mogelijkheden, de volkomen vei lige, beschut gelegen binnenzee, waar van de watertemperatuur sneller zal stijgen dan elders langs de kust, en de mogelijkheid om op de aan te leg gen dijk een groot restaurant te bou wen, dat zowel op Vlissingen als op de Schelde een schitterend uitzicht zal geven, zullen Vlissingen tot de mooiste badplaats aan de Noordzee maken; polderplan niemand aan of achter de boulevard schade toebrengen, ter wijl de bouwkosten veel meer als een investering beschouwd kunnen wor den dan bij de eerdergenoemde plan nen. Want afgezien van de uit het polderplan ongetwyfeld voortvloeien de vermeerdering aan inkomsten voor de Vlissingse hotel- en zakenwereld, zullen ook ter gedeeltelijke dekking van de bouwkosten inkomsten ver kregen kunnen worden uit te heffen toegangsprijzen voor promenade en strand. Zuiver technisch zal het polderplan wel uitvoerbaar zijn, maar of de kos ten en het rendement in enige ver houding zullen staan met die van de zal natuurlijk allereerst onderzocht plannen .voorlangs' en .achterlangs' zal natuuriy allereerst onderzocht moeten worden. H. Hermans, Utrecht. VERKOOP KERSTKAARTEN VOOR KINDERFONDS VN Zeshonderd miljoen kinderen krijgen niet wat ze nodig hebben. Om voor hun belangen op te komen hebben de volken van 118 landen zich verenigd in .United Nations International Chil- drens Emergency Fund'. UNICEF bestond op 11 december 1966 twin tig jaar. Helpt u dit jubileum tot een feest maken? U kunt dit doen door de aankoop van kerstkaarten k 0.50 per stuk, 5 per doos van 10 stuks, of van de agenda A ƒ7,50, welke by uitstek geschikt is als kerst- of ver jaarsgeschenk- De aankoop van 1 doos kaarten A 5 maakt het mogeiyk om 7 kinderen een jaar lang tegen malaria te be schermen door middel van DDT. Voor 10 heeft een tbc-patiëntje een jaar lang geneesmiddelen. U ziet dat met een eenvoudige bydrage véél bereikt kan worden. Voor de verkoop kunt u terecht bij Een doorsnede van het z g polder plan voor de Boulevard te Vlissin gen: l. Boulevard met bebowwing, 2. binnenzee en 3. ringdijk met res taurant. mevrouw M. Rinders-Schlatten, Paul Krugerstraat 72; mevrouw R. Ooye- vaar-Doornebosch, Boul. de Ruyter 541; mevrouw J. M. Kloosterman- Dumans, Badhuisstraat 48; mevrouw M. Ornée-Berger, Julianalaan 5; me vrouw F. Smit-van der Wees, Boul. Bankert 18; mevrouw W. de Weerd- van der Est, Julianalaan 3, allen te Vlissingen. Maar wel is het zo, dat de houder eeuwig is. Maar zijn positie in Nederland is niet zo oppermachtig zoals in Zwitserland en -Amerika. Wat zien we nu de laatste tijd gebeu ren dat door de beperkende maat regelen van de overheid het kapitaal wegloopt naar het buitenland. Men lean namelijk in het buitenland goed koper produceren. Maar wat is liet gevolg? Dat je je eigen land uit- prijst. Door de stelselmatige verho gingen van de lonen vergroten de vakbonden de werkloosheid. Want naarmate er goedkoper in het bui tenland door de eigen vestigingen wordt geproduceerd, des te meer mensen komen in Nederland straat te staan'. ,Er wordt wel eens kritiek geleverd op de hoge tantièmes van de com- Daar zitten de aandeelhouders meest al zelf wel achterheen. Commissaris sen zijn zeker wel nuttig. Wanneer ze bijvoorbeeld oud-minister zijn, leunen ze alle deuren openen. Zo is dat nou eenmaal in Nederland. Het beroerde is alleen dat er mensen zq'n die alleen commissaris willen worden van vennootschappen die goed lopen. Maar o wee als er moeilijkheden ko men, dan zijn ze niet thuis'. Vakvereniging ,U zegt, de aandeelhouder gaat er achterheen, maar weet de aandeel houder nog wel wat er in het bedrijf gebeurt?' ,Heel weinig. Wie zijn de aandeelhou ders? Dat is myn sigarenwinkelier, die vraagt: moet ik mijn olie nog maar even vasthouden? Dat is mijn werkster, die begint met; ik heb nog een stukie van... hé, begrijpt u? Maar het zijn allen mensen die hun eigen werk hebben. Zij kunnen niet naar een aandeelhoudersvergadering komen. Zij kunnen ook het jaarver slag niet bevatten. Daarom zou er eigenlijk een vakvereniging van ka- Ïitalistan moeten komen. Daar, nou eb je alle lelijke woorden by elkaar. De tijd is er rijp voor. We moeten een macht vormen'. ,Hoe ziet u de Nederlandse onder nemer?' ,Hij is over het algemeen fatsoeniyk'. ,.T Xeb met het aldergrootste genoegen uw be- xlknopte woordenboek gelezen', schrijft Guido Gezelle aan Gerrit Pieter Roos, eerst onderwijzer en later archivaris van Aardenburg. Bedoeld werd het beknopt geschied- en aardrijkskundig woor denboek van Zeeuwsch-Vlaanderen westelijk deel, dat in 1874 te Oostburg verscheen. De auteur, geboren te Aardenburg, was gehuwd met de zuster van J. H. van Dale, de vader van het groot woordenboek der Nederlandse taal. De Smet schrijft een kort artikel over Roos in Biekorf, Westvlaams archief, hooi en kooramaand 1966. De omschrijving van Biekorf, als een leer- en leesblad voor alle verstandige Vlamingen, gesticht door Guido Gezelle in 1890, is waard om te worden vermeld. Het woordenboek van Roos wordt nog steeds geraadpleegd al moet hieraan worden toegevoegd, dat latere werken over Zeeuwsch-Vlaanderen vele gegevens hebben aan gevuld en verbeterd. De Smet verhaalt dat de levensgang van de schrijver niet bepaald over rozen is gegaan. Hij heeft het ambt van archivaris moeten neerleggen ten gevolge van het faillissement van zijn schoonbroeder, voor wie hij borg had getekend. ,Hij week uit naar Roeselare, bij zijn schoonbroeder, en is later gaan wonen bij zijn dochter te Calais, waar hij na 1893 gestorven is". In het zelfde nummer van Biekorf, wordt nog het rijm van kapelaan Jacob de Hont genoemd, lid van de rederijkerskamer van Axel, die de zeven goede dingen van het leven vermeld in 1525. Geen beter brood dan tarwebrood, geen beter vlees dan goed bereid schapevlees, geen betere riviervis dan snoek, geen betere zeevis dan wijting, geen betere drank dan Rijnwijn, geen betere brandstof dan-eikehout. geen beter goud dan net goud van een nobel (muntnaam). Het moet gezegd, dat de kapelaan er aan toevoegt: Up dat hij daer mede Gode dient ende den armen zij goet vriendt. In het laatste driemaandelijks bericht .Deltawerken' (november 1966) komt een artikel voor over het Veerse Meer. Het begint met een tussentijds overzicht van de .inrichtingswerken'. In de eerste plaats wordt gedacht aan de recreatieve mogelijkheden, wat niet wegneemt dat ook de natuurbescherming en de landbouw in dit ge bied de nodige aandacht lcr ij gen. .Enkele jaren geleden is de be bossing der staats gronden ter hand genomen door, de dienst der domeinen en het staatsbosbeheer. Van de totaie oppervlakte ge projecteerd bos, 270 ha, is thans ongeveer 210 ha ingeplant. Daar van zal de op de voormalige Plaat van Onrust achter de Veerse Dam beplante oppervlakte van 135 ha kunnen uitgroeien tot het tot dus verre grootste bos van Zeeland'. Het tweede arikel gaat over de slui tingsmethoden voor het Brouwershavensche Gat.. Aangezien zowel mede caissonsluiting met behulp vaan doorlaatcaissons, als wel de geleidelijke sluiting met behulp van een kabelbaan zoveel ervaring is opgedaan, is van beide sluitingsmethoden de toepassing nagegaan. ,Voor de zuidelijke stroomgeul verdient een geleidelijke sluiting de voorkeur, zowel terwille van de stabiliteit van de Schouwense oe ver als uit uitvoeringstechnisch en financieel oogpunt'. In combina tie hiermee kan de noordelijke stroomgeul het best met worden afgesloten. T'EL-AVTV ,In een grondige kennis van de bedoeïenen zie ik de sleutel van onze toe komst. Als wij ons niet gaan voelen als een deel van het Mid den-Oosten, dan hebben we hier niets te zoeken'. Dat is de me ning van de Israëlische arts van Nederlandse afkomst, dr B. J. Ben Assa, die op'grond van zijn pioniersarbeid onder de bedoe ïenen in de Negevwoestijn is on derscheiden met de Albert Schweitzerprijs, die hem op 15 januari te Amsterdam zal wor den uitgereikt. 0DVatt...o bedoeïnen- redacteur van Israëls succesvolle weekblad Ha'Olam Haze' (.Deze Wereld'), die een federatie van de jpodse staat met de Arabische we reld voorstaat en sedert de verkie zingen van vorig jaar als eenling in het parlement zit. DR BEN ASSA .vertrouwensman Idealist Dr Ben Assa, die destijds In Neder land Van Esso heette, te Amsterdam medicynen studeerde, heeft zich by- zonaer ingespannen voor de medische verzorging van Israëls woestijnbewo ners. Als overtuigd zionist kwam hy in 1950 naar Israël. ,Het is nujn be doeling duidelgk te maken dat wij loden iets voor de bedoeïenen over hebben, want wij weten wat het be tekent een minderheid te zijn.' Aldus heeft hij zijn taak in de gloeiende woestijn opgevat. Tien jaar achtereen, tot vorig jaar bereisde de in Israël zeer bekende arts dag en nacht 1100 vierkante kilo meter ruig woestgngebied rond de hoofdstad van de Negevwoestijn, Beersheba, waar de ongeveer 20.000 Israëlische bedoeïenen wonen. In die tien jaar pioniersarbeid werden de bedoeïenen zijn vrienden. Langzaam kregen zij vertrouwen in de dynami sche arts, die in schamele tenten kin deren vond in opgerolde tapijten, op deze wijze verstopt door arigs'-.ge moeders voor de vreemde dokter, die hen kwam Inenten. Behalve een vriend werd dr Ben Assa ook een vertrouwensman van de bedoeïenen. Met trots zegt de onder schelden arts: ,Ik ben de enige man die de bedoeïenenvrouwen kent. Het zijn heel aardige, typisch vrouwelijke wezens die er alleen maar naar ver langen voortdurend kinderen te krij gen. Hoewel zij door hun mannen als vee en ruilwaar worden beschouwd zijn de vrouwen toch gelukkig. Ze weten dat ze zich volledig aan hun mannen dienen te onderwerpen.' Toverdokters Bij zyn medische werk ondervond dr Ben Assa, die goed bedoeïenen-Ara bisch spreekt, zowel de concurrentie als de steun van de djerwisj, de to verdokter, die een geheimzinnige macht over de primitieve, zeer bij gelovige mensen uitoefent. Dr Ben Assa heeft veel respect voor deze dokters, die soms ongeneeslijk geach te zieken genezen. ,Het zijn heel goe de psychologen. Gevallen die ik niet aankan, stuur ik vaak naar de djer wisj, die op zijn beurt weer patiënten naar mij verwijst', zegt hij. Bij wijze van voorbeeld vertelt hy, dat zowel hy als de artsen en psychia ters van Israëls grootste ziekenhuis er niet in saagden, een zeventien jarige bedoeïenjongen. die wilde trouwen te genezen van zijn voort durend braken. De jongen werd pas beter nadat hij een vrouweiyke tover dokter gevraagd had hem te helpen. .Geef mij je hoofddoek en een gulden, dan zal ik erop slapen', zei zij. Het eerste jaar kon zij hem niet helpen. Een jaar later sliep zij weer op de hoofddoek met een gulden. .Nu gaat het', verkondigde zij. Zij nam de jon gen mee in haar tent waar ze hem al blazend in zijn oor betoverde. Na deze behandeling was de jongen vol gens dr Ben Assa .volledig genezen'. Zo herstelde ook een meisje van een ongeneeslijk geachte uitslag. De djer wisj smeerde haar in met urine van een koe en kruiden en las haar voor uit de koran. Zeven dagen later was zij beter. De djerwisj was van mening, dat het meisje was genezen omdat zy volledig vertrouwen in hem had gesteld. Bijgeloof Belgische staat veroordeeld BRUSSEL (ANP) Het hof van be roep in Brussel heeft de Belgische staat tweemaal tot een symbolische schade vergoeding van 1 frank veroordeeld 1 gens uitlevering van politieke gegev van Belgische burgers aan de Franse veiligheidsdienst. Het ging om een zaak uit 1960, toen twee jonge Belgen in Frankrijk werden aangehouden met pamfletten waarin de Algerijnse opstand werd gesteund. De Franse politie b'.eek toen in bezit te zij- van gegevens die van de Belgische pol tie afkomstig waren. Het hof van beroep in Brussel heeft verklaard, dat de Belgische uitvoerende [macht geen politieke inlichtingen over Belgische burgers aan een derde land mag verstrekken, omdat zij die burgers daardoor verhindert in het buitenland uit te komen voor meningen, die zij in j België volkomen vrij mogen uten. DALLAS (REUTER) Jack Ruby, de 55-jarige voormalige nachtclubeigenaar Idic op 24 november 1963 voor de ogen van miljoenen televisiekijkers de ver moedelijke moordenaar van president Kennedy. Lee Harvey Oswald, dood schoot, lijdt aan kanker. Dit is zater dagavond meegedeeld door een woord voerder van het Parkiandziekenhuis, waarheen Ruby vrijdag vanuit de ge vangenis met naar men vermoedde long ontsteking was overgebracht. Het onderzoek van een stukje weefsel van een lymfknobbel, bij Ruby onder plaatselijke verdoving weggenomen, had uitgewezen dat er sprake is van een tumor, maar de artsen hebben nog niet kunnen vaststellen waar het gezwel ach precies bevindt. De vraag of van kanker kan worden gesproken beantwoordde de zegsman bevestigend. Dr Ben Assa drong tijdens zijn werk door in veel bedoeienengeheimen. Zo worden geestelijk gestoorde mensen door de bedoeïenen met wolvenbloed behandeld. Mollen worden op handen van kleme meisjes geslacht, die dan later de eigenschap zouden bezitten zieke koeien met een slag op de buik te genezen. Soms is de hele stam langer dan een week in de woestijn op zoek naar een mol. Vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen, slach ten een schaap en baden daarna met hun echtgenoot te Jaffo r.aby Tel- Aviv in de Middellandse Zee. De be doeïenen hebben een zeer originele en uit historisch standpunt bezien begrijpelijke opvatting van de staat Israël, die hen reeds achttien jaar scheidt van de zwervende broeders in de omliggende Arabische landen. Dr Ben Assa kwam tot de conclusie dat de bedoeïenen zich eigenlijk als de enige permanente bewoners van Israël beschouwen. Een bedoeïenen sjeik bracht deze opvatting als volgt onder woorden: .Wij hebben al heel wat heersers zien komen en gaan. De Turken, toen de Engelsen en nu de joden. Wij zullen wel merken wie en wat er na julhe komt'. De Israëlische bedoeïenen worden in tussen door Israël met hun neus op de twintigste eeuw gedrukt. De bot sing van het moderne Israel met de achterlijke levenswijze van de bedoe ïenen is zo hevig, dat het bestaan van de woestijnbewoners grondig verandert. Zó ingrijpend is deze snel le ontwikkeling dat dr Een Assa ge looft, dat er over tien jar in het geheel geen bedoeïenen meer op ka melen van bron tot bron door de gloeiende vlakte zullen trekken. ,De bedoeïenen willen zich op een vaste plaats vestigen', zegt dr Ben Assa. Een tocht door de Negevwoes tijn bewijst dit. Hier en daar staan houten en metalen huisjes midden in de woestijn die de lage, schamele tenten vervangen. Bedoeïenen wer ken reeds in de steden als bouw vakarbeiders, benzinepompbedienden of chauffeurs. Sommigen keren 's avonds niet meer naar de stam terug. In tien jaar woestbnarbeld heeft dr Ben Assa de bedoeïenen naar de beschaving zien groeien.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1966 | | pagina 17