Mysteries rond de afvoer van
afvalwater op Westerschelde
Hercules sloeg basis
Middelburgse fabriek
Protest
tegen niet
uitnodigen
Antwerpen
2
NA BEGROTINGSZITTING VAN NOORDBRABANTSE STATEN:
TWIJFELS AAN NADER TECHNISCH
ONDERZOEK NAAR DE GEVAREN
Moderner
Geen onderzoek
Rapport-nota
ALMANAK
Foto Verschoore
KUNST IN ZEELAND
Concert Limburgs
Symphonie Orkest
ZEEUWSE PLATTELANDSVROUWEN
VIERDEN JUBILEUM IN GOES
,De ratel'
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 18 NOVEMBER 1966
Mr F. IV. Adriaanse
herbenoemd als lid
raad voor de kunst
VLISSINGEN. De minister van CRM
zal op de algemene vergadering van de
raad voor de kunst op zaterdag 19 no
vember de 25 nieuwbenoemde leden van
die raad installeren. Onder hen bevindt
zich ook mr F. W. Adriaanse uit Mid
delburg die voorzitter van de afdeling
ballet Is. De heer Adriaanse maakte al
eerder deel uit van de raad voor de
(Van een onzer redacteuren)
DEP' BOSCH - MIDDELBURG Mysteries dreigen te ontstaan
ronc" de .affaire' van de door Noord-Brabant begeerde afvoerleiding
voor (Brabants) afvalwater naar de Westerschelde. Men weet het:
in Zeeland leidde dit plan tot protesten omdat men het schrikbeeld
van een vervuilde Westerschelde vreesde. Gedeputeerde staten van
Zeeland stelden reeds op 26 juli 1965 de minister van verkeer
en waterstaat zelfs officieel in kennis van hun verontrusting. Resul
taat: bij zijn bezoek aan Zeeland op 12 januari van dit jaar zegde
minister I Suurhoff toe een nader technisch onderzoek naar de ge
varen van vervuiling te doen instellen. Onderzocht zou dus worden
of de Westerschelde inderdaad zo .zelfreinigend' was dat deze rivier
het afvalwater uit westelijk Noord-Brabant zou kunnen verwerken.
De Brabantse gedeputeerde ir H. A. van Haaren vertelde gisteren
in de statenzitting van Noord-Brabant, dat dit technisch onderzoek
inmiddels geresulteerd heeft in een nota, die ,een ondersteuning is
van onze gedachten'. Anders gezegd: die nota maakt dus duidelijk
dat er geen reden is voor ongerustheid over een vervuilde Wester
schelde. Maar nu het mysterie: het ziet er naar uit dat er in feite
geen sprake is geweest van een serieus nader technisch onder
zoek
nota. Een dergelijk stuk was althans
by het college van gedeputeerde staten
niet ontvangen. Nog altyd is het stand
punt van kracht dat g s van Zeeland
lebben uitgesproken in de onlangs ver
schenen geleidebrief by de provinciale
begroting voor 19G7.
Alles scheen nop klaar en duidelijk
toen gedeputeerde Van Haaren giste
ren in de grote recreatiezaal van de
PNEM in Den Bosch, waar de be
grotingszitting van de Brabantse sta
ten wordt gehouden, antwoordde op
vragen over deze afvoer van afval
water. Optimistisch voor de Braban
ders begon hij: ,Ik acht het niet uit
gesloten. dat nog in 1967 begonnen
wordt met de aanleg van deze af
voer', zo deelde hij mee.
Hij herinnerde aan het rapport van de
rfCommissie-Kortmann' waarin lo
zing van het Brabantse afvalwater
bij Waarde wordt voorgesteld. Ook
moest hij memoreren dat de minister
van verkeer en waterstaat nog geen
uitspraak heeft gedaan. En voorts
maakte hij gewag van ,de bezwaren
van Zeeuwse zijde'. .Daarna werd er
alsnog een technisch onderzoek Inge
steld onder leiding van ir Zijlstra, di
recteur van het BIZA', aldus de gede
puteerde.
Dat onderzoek leverde een rapport op en
,de minister stuurde daarover een nota
aan gedeputeerde staten'. De heer Van
Haaren voegde hier nog aan toe: ,Nu
hebben gs de minister verzocht een
spoedige beslissing te nemen. Ook is het
de bedoeling dat beide commissarissen
der koningin (van Brabant en Zee
land) binnenkort hierover een gesprek
hebben met de minister".
Daarin staat letterlijk: ,BIj het werk
bezoek van de minister op 12 januari
ovlncie is
van dit jaar aan c
,Wat staat er in die nota?', wilde ir
J. G. Gooden (kvp) bij interruptie we
ten. Na enige aarzeling antwoordde ge
deputeerde Van Haaren: ,Het was een
ondersteuning van onze gedachte, dat
de hoeveelheid afvalwater maar van
zo ondergeschikte betekenis i3 dat er
geen rekening mee gehouden behoeft te
worden. Hoewel er wel enige vervuiling
kan zijn'. Brabants commissaris der ko
ningin vude dit betoog aan. H(j stelde
dat het eerste rapport (van de commis
sie-Kortmaan) waa gebaseerd op oude
gegevens, bijvoorbeeld over de Thee:
,In deze nota wordt met modernere
Nederlandse gegevens nog eens aan„
toond dat onze conclusies aangehouden
kunnen worden', aldus de statehvoorzit-
ter.
Na afloop van de Brabantse staten
vergadering hebben wij by het provin
ciaal bestuur van Zeeland geïnformeerd
naar de nieuwe nota. Van de zyde van
dit bestuur doelde men ons mee geen
kennis te dragen van een ministeriële
irovineïe fs hier-
(over de verontrusting over de conclu
sies van het rapport van de commissie-
Kortmann. Red.). De daarop gevolgde
nadere toelichting van de zyde van de
minister heeft onze verontrusting ech
ter niet kunnen wegnemen. Daarom heb-
misschien wat door elkaar gehaald', al
dus de heer Van Haaren. .Het betreft
hier een nota opgesteld door de commis
sie. onder leiding van ir Zyistra, een
nota die aan de minister Is gezonden.
Die nota, waarin dus conclusies van
deze technische commissie waren ver
werkt, is ter kennisneming aan ons toe
gezonden,
Maar het provinciaal bestuur van
land zegt die nota niet te kenne
daarop deelde gedeputeerde Van Haaren
enigszins verrassend mee, dat de nota
zelfs ter sprake is gekomen tydens
onderbond tussen gedeputeerde staten
van Zeeland en gedeputeerde staten
Noord-Brabant,Is het inderdaad de
bedoeling dat de beide commissarissen
der koningin hierover een bespreking
zullen hebben met de minister, zoals u
in de staten zei?' vroegen wij. .Nu ja,
de minister is daarvan zelf nog niet
op de hoogte', aidus de heer Van Haaren,
Opnieuw stelden we ons in verbinding
met een woordvoerder van het provin
ciaal bestuur in Zeeland, te weten de
commissaris der koningin, mr J. van
Aartsen. Nadat we hem op de hoogte
hadden gesteld van de nadere toelich
ting die de heer Van Haaren ons ver
schaft had, kon de heer Van Aartsen
het mysterie gedeeltelijk ontsluieren:
.O. maar dan gaat het hier om mede
delingen van ae minister van vier of
vijf maanden geleden. Een nieuw tech
nisch onderzoek is er naar mijn mening
niet geweest. Er waren wel besprekin-
;en. Die zijn in juni al afgesloten. We
lebben toen slechts een nadere toelich-
ing gekregen', aldus de commissaris.
Opnieuw dus (evenals in de geleide-
brief): ,een nadere toelichting', geen
conclusies van een nader technisch
onderzoek.
Met deze gegevens opnieuw commentaar
gevraagd aan gedeputeerde Van Haa
ren. ,Ja, het gaat hier inderdaad om
een nota van maanden geleden', gaf hij
daarbij op aandringend dat zoveel
gelijk wordt gestreefd naar gezuiverd
afvalwater".
Nota bene: gs van Zeeland spreken
hier niet over conclusies van een na
der technisch onderzoek, maar over
.nadere toelichtingen van de zyde
van de minister'.
oor ons was deze reactie van het pi
vlnciaal bestuur van Zeeland (geen kt„
nis van een ministeriële nota) aanleiding
nader te informeren bij gedeputeerde
Van Haaren van Noord-Brabant. ,In
mijn antwoord heb ik rapport en nota
(ADVERTENTIE)
In geval van storing, is voor de
abonnees op onze servicedienst dit
weekend beschikbaar
de heer B. C. Neve, Dorus Rljkers-
str. 12, Middelburg. TeL 01180-5025.
.eeuwse
Jk hoop dat u met deze gegevens
iets voor de Zeeuwse almanak
kunt maken' schrijft een lezer uit
's-Heerenhoek, maar het lijkt ons
geheel afdoende, hem zelf verder
aan het woord te laten:
piet is echt gebeurd in een huis
houden met zes kinderen in 's-Hee-
renhoek. De moeder had voor sin
terklaas tien chocoladeletters ge
kochtdie ze in de wasmachine
verborg. Na twee dagen ging ze
vrolijk aan de was, de chocolade
letters hélemaal vergetend. Het
resultaat was verbluffend, een
wasmachine vol chocóladesop, bo
venop dreef een papiertje met een
bekend chocolademerk en het was
goed had een mooie bruine teint
gekregen. N.B. Het was een vol
automatische wasmachine, die
door middel van een slang aan de
kraan gevuld werd.'
Wij hebben deze bijdrage in ex-
tenso geplaatst, omdat onze ver.
sie toch maar een verdraaide voor
stelling van zaken zou geven:
De moeder van een kinderrijk ge
zin in 's-Heerenhoek sloeg, met het
oog op sinterklaas, tien chocolade
letters op in haar wasmachine.
Toen ze zie*•- enkele dagen later,
chagrijnig als altijd, aan de was
zette, dacht ze ook dat nog, eerst
die chocoladeletters er uit. Eigen
lijk moet ik ze, ten behoeve van de
almanak, er in laten zitten, maar
ze kunnen me in Vlissingen nop
meer vertéllen, zit ik met een hms
vol ellende, een verziekte wasma
chine en tien kostelijke letters
in de vernielingEn ze haalt ze er
atte tien uit, een v, een e, een r,
nog een r, weer een, e, een k, een
m, een a, nog al een a en een r.
(Van een onzer redacteuren.)
DEN BOSCH. ,Het heeft een hoogst
ongelukkige indruk gewekt dat onze
Belgische Duren niet onze gasten waren
op net zeehavencongres in Middelburg'.
Dat zei mr H. A. Maeijer (kvp) gisteren
in de statenzitting van Noord-Brabant.
Dit statenlid fulmineerde heftig tegen
het feit, dat. met name Antwerpen niet
was uitgenodigd voor dit congres.
Eerder had de commissaris der ko
ningin in Noord-Brabant, mr C. N. M.
Kortmann, verklaard, dat de uitnodigin
gen .bewust tot Nederland beperkt wa
ren gebleven' en dat .Antwerpen bewust
niet uitgenodigd is'. Daarbij hebben de
organisatoren van het congres niet over
het hoofd gezien dat Antwerpen en Gent
belangrijke partners in de ontwikkeling
van het Scheldebekken zijn, aldus
commissaris.
Economisch, politiek en financieel kan
de nationale grens op dit moment echter
niet verwaarloosd wórden, stelde de heer
Kortmann. Hij meende ook: ,Van Neder
landse zijde is er ook geen enkel be
zwaar tegen de interne contacten van
de Belgische havens Antwerpen en Gent.
Nadrukkelijk wil ik echter 3tellen dat
dit alles niet betekent dat wij geen be
hoefte hebben aan overleg met Antwer
pen en Gent. We hebben dat overleg ge
had en we zullen het ook in de toekomst
hebben. Daaraan hecht ik grote waarde
omdat de ontwikkeling van Antwerpen
Gent, maar vooral van Gent een we-
toe. Maar is er dan wel sprake geweest
van een serieus nader technisch onder
zoek? .Onderzoek is een groot woord.
Verschillende technische merites uit het
rapport van de commissie-Kortmann zijn
eens op hun waarde getoetst. Een
:erzoek Dat zal er niet geweest zyn.
Een serieus onderzoek, dat duurt jaren',
aldus de heer Van Haaren.
Verontschuldigend verklaarde deze ge
deputeerde nog: .We zijn wat uitgelokt
door de heer Willem» (fractieleider van
de PvdA in de Brabantse staten. Red.)
'roeg op een manier of hij er
MONUMENTENLIJSTEN
VASTGESTELD
Bij onderscheidene beschikkingen van de
minister van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk, mr M. Vrolijk, zijn de
definitieve monumentenlijsten vastge
steld voor onder meer de gemeenten
ssele, Driewegen, 's-Heerenhoek en
Wolphaartsdijk.
Eerste paal voor
motel Nieuwerkerk
Dinsdag 22 november zal aan rijksweg
18 bij Nieuwerkerk de eerste paal wor
den geslagen voor het motel .Nieuwer-
Burgemeester A. A. van Eeten zal de
plechtigheid verrichten.
'an wist.
Conclusie: het ziet er naar uit dat na
alle conclusies van het .rapport-Kort-
mann' en het rapport-Zijlstra' geen
sprake is geweest van een serieus nader
technisch onderzoek. En dat leidt weer
tot de conclusie: het ziet er naar uit
dat de minister van verkeer en water
staat momenteel niet over veel meer
nieuwe gegevens beschikt over dit af
valwaterprobleem dan t(jdens zijn be
zoek aan Zeeland op 12 januari jl
f ADVERTENTIE:
GEMAKKELIJK FILMEN
265,-
Vlissingen - Goes - Kruiningen
LEDELTHEATER OOSTBURG
In het Ledel-theater te Oostburg con
certeerde gisteravond het Limburgs
Symphonie Orkest onder leiding van
André Rieu. Het origineel samengestel
de programma heeft helaas slechts
weinig bezoekers getrokken. Het pro
gramma werd geopend met een rede
lijke uitvoering van de korte Vijfde
Symphonie van William Boyce; een pit-
ADVERTENTIE!
VOOR VADER, MOEDER EN KIND
In ,De Prins van Oranje'
Provinciaal
bestuur
35 jaar
GOES ,wy zouden beslist g
Zeeuwse vrouwen zyn, alB w(j dit kroon
jaar niet wilden gedenken', aldus me
vrouw I. H. van Oeveren-de Rijke in
haar openingsrede by de viering van het
35-jarig bestaan van de afdeling Zeeland
van dc Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwen.
Uit alle delen van Zeeland waren leden
van de bond naar Goes gekomen om te
delen in de feestvreugde in ,De Prins
van Oranje'.
Mevrouw Van Oeveren heette de aan
wezigen van harte welkom, in het bij
zonder mevrouw K. van Aartsen-Stap,
echtgenote van de commissaris van de
koningin in Zeeland, mevrouw F. Huber,
echtgenote van de burgemeester van
Goes, ir J. Prins, voorzitter van
Zeeuwse Landbouw Maatschappij, me
vrouw J .W. Visser-Jansen, presidente
van het hoofdbestuur van de landelijke
bond, mevrouw M. L. Hendriks-Koning
van het provinciaal bestuur Noord-Bra
bant en afgevaardigden van de Christe
lijke Plattelandsvrouwen Bond, de Ka
tholieke Boerinnenorganisatie, de Neder
landse vereniging van huisvrouwen, de
Plattenlands Jongeren Gemeenschap, de
ZLM van West-Zuid-Beveland, leer
krachten huishoudelijke voorlichting,
directrices van landbouwhuishoudscholen
en de vakschool voor meisjes en de vier
oud-presidentes van de afdeling Zeeland.
zenlijke 'waarde is voor de ontwikkeling
van net Scheldebekken'.
Mr Maeijer dacht kennelijk am
over de nationale grens. Hij citeerde
uit de tweede nota ruimtelijke orde
ning in Nederland: .Zeker voor een
land als het onze is de ontwikkeling
zo zeer verweven geraakt met die
bulten de landsgrenzen en met de
Europese functie van Nederland in
het algemeen dat de ruimtelijke
vraagstukken slechts in het Interna
tionale kader volledig kunnen wor
den overzien'. En voorts: ,In dat
grotere kader lijkt Nederland geo
grafisch gezien zelfs meer een
streek dan een larnd'.
Derhalve noemde hy het niet uitnodi
gen van Antwerpen: ,Een verzuim, een
tactische fout zelfs, die verdere bespre
kingen niet bevordert'. Voorts sprak hij
over een ongelukkig gebaar.
De commissie had eerder ook nog mee
gedeeld, dat een volgende stap van de
Nederlandse partners zal zijn te spre
ken over de bestuursstructuur van het
lichaam, dat opgericht moet worden
voor .Reimerswaa''. Noord-Brabant
denkt aan een onderzoek naar de mo
gelijkheden van een versnelde aanpak
van dit plan .inclusief het kanaal van
Waarde".
f ADVERTENTIE)
(Slot van pag. 1)
speeld bij de beslissing om de fabriek
in Middelburg te bouwen:
De beschikbaarheid van een
ruime energievoorziening en van
redelijk diep vaarwater voor de
aanvoer van grote hoeveelheden
grondstoffen.
Het aantal en de geaardheid
van de thans en in de toekomst
In Zeeland beschikbare arbeids
krachten. ,Ze doet ons venvach
ten', aldus de Herculesdirecteur,
,dat wij hier een goed team van
consciëntieuze en loyale mede
werkers kunnen opbouwen'.
Hij stelde, dat Hercules dit laatste
altijd als één der belangrijkste ver
eisten voor het goed functioneren van
een bedrijf beschouwd heeft. ,Dat bo
vendien de betrokken autoriteiten be
reid bleken om de voor dit gebied
bestaande ontwikkelingsplannen ver
sneld uit te voeren, overtuigde ons er
van, dat wij in een gunstig en be
sluitvaardig klimaat zouden komen',
verzekerde hij. Vooral deze laatste
factor heeft grote invloed gehad op
het besluit in Middelburg te bouwen,
omdat deze omvangrijke Investering
om markttechnische redenen ln uit
zonderlijke korte tijd gerealiseerd
moest worden', voegde de heer Wa-
gemaker er aan toe.
De produktiecapaciteit van deze fa
briek voor DMT dimethylterephta-
laat, de grondstof voor polyester ve
zels en fiimB) is 50.000 ton per jaar
en de totaalinvestering in vaste acti
va van Hercules in Nederland zal
daardoor de 90 miljoen gulden over
schrijden. Het verkoop- en adminis
tratief personeel bulten beschouwing
gelaten, komt dit neer op een inves
tering van f 350.000 voor elke man,
die in Middelburg en Zwijndreeht bij
de produktio betrokken is. Dit bedrag
ligt volgens de heer Wagcmaker be
langrijk boven het gemiddelde voor
de Nederlandse chemische industrie.
Nadat de heer Wagemaker de Neder
landse Hercules In korte trekken aan
zyn gasten had voorgesteld (verkoop
organisatie, afzetmogeiykheden) zei
hij er van overtuigd te zijn, dat de
fabriek een goede toekomst tege
moet gaat. De sterke groei van de
wereldproduktle van synthetische ve
zels, met de relatief sterkste groei
van de polyestervezel. namelijk
100.000 ton per jaar, tot zeker 19(0,
wettigt deze verwachting.
B(j de beantwoording van de
vraag over uitbreidingsmogelijk
heden dient volgens de directeur
in aan meriting te worden geno
men, dat de textielindustrie bij
zonder conjunctuurgevoelig is, en
dat de concurrerende chemische
bedrijven ook veel belangstelling
tonen voor de snel groeiende
markt. ,Wij vertrouwen echter dat
het door ons gevolgde procédé, te
zamen met efficiënte produktie-
methoden, ons in staat zal stellen
zo'n aandeel van de markt te ver
krijgen, dat wy in de niet te verre
toekomst tot uitbreiding kunnen
overgaan, die overigens niet tot
DMT behoeft beperkt te blijven',
liet de heer Wagemaker weten.
de Amerikaanse moedermaatschappij,
voegde mr Drijber zyn respect toe
voor de visie, voortvarendheid en
teamgeest, waarmee het Hercules
plan in Middelburg is op- en door
gezet.
Nu kortgeleden een stroom nota's
is verschenen ,En dus nog net
niet zijn vergeten' plaatste de
heer Drijber de ontwikkeling van
Middelburg met de vestiging van
Hercules in het brede kader van
deze nota's: De Nederlandse
economie tot 1970, de tweede nota
ruimtelijke ordening, de haven
nota, de nota groei en structuur
van onze economie. Nota's, waar
in de groei van chemische en de
petrochemische industrie worden
onderstreept, (Zeeland heeft er
met Dow, Biliton, Hoechst en Her
cules een belangrijk aandeel in),
de daarvoor noodzakelijke zeeha
vens en het belang in dit kader van
de Schelde. Al deze nota's zijn
Hercules en de stedelijke kanaal
zone Middelburg-Vlissingen vol
gens mr Drijber ,op het lijf ge
schreven' en uit de feiten en cij
fers trok de burgemeester de vol-
gende conclusies:
Conclusies
gen, alsmede een bredere financiële
armslag voor de gemeenten.
Rijksbijdragen zullen voor geruime
tijd noodzakelijk zyn, zowel voor
overbrugging van de periode, waarin
de schaalvergroting nog niet bereikt
is, en voor dekking van verkeers- en
saneringslasten enz.
De woningbouw en de arbeidsmarkt
zijn niet los van elkaar te zien. Het
personeel zal vooral op hot middel
baar en hoger technisch vlak van el
ders moeten worden aangetrokken,
althans in het begin, daar de Zeeuw
se onderwijsinstellingen in een niet
onbelangrijk deel in de behoeften kun
nen gaan voorzien. Voor gemeenten,
provincie en ministerie, ligt hier
voorts een taak om met het Zeeuwse
bedryfsleven te trachten particuliere
beleggers nog meer voor de woning
bouw in deze streken te interesseren.
De nu zo tastbaar geworden toekomst
van Schcldehaven en industriebekken
maakt wellicht een zeer tydlge p"
ning niet van bovenaf, maar binnen
Zeeland bijzonder noodzakelijk. ,wy
moeten zelf sturen in de snelle stroom
naar het, naar Ik hoop, niet onbe
reikbare einddoel: een redelijk har
monische combinatie van een sterke
economische ontwikkeling met be
houd van het wijde voor ue recreatie
geschapen Zeeuwse land en water",
concludeerde mr Drijber tot slot.
(Voor meer nieuws over
Hercules zie pag 9)
Een stedelijk complex is nodig en
potentieel aanwezig: de 67.000 in
woners tellende Walcherse kanaal
zone zal een schaalvergroting onder
gaan, nu grote concerns zich er ge
vestigd henben. Schaalvergroting en
bevolkingsgroei zyn geen doeleinden
op zichzelf, nodig voor: een gevari
eerder werkgelegenheid, meer varia
tie in sociale contacten en hoger peil
van de sociaal-culturele voorzlenin-
De aote voor de grondoverdracht
van de gemeente Middelburg aan
Hercules wordt onderteleend: vin
r: gemeentesecretaris mr J. Hooij,
burgemeester mr J. Drijber, mana
ging-director J. W. Wagemaker en
directeur C. Muys, beiden van Her
cules.
(Foto PZC)
In haar openingswoord zei mevrouw Van
Oeveren dat er ln die 35 jaar zoveel ver
anderd was, zeker in Zeeland: ,De af
standen zijn kleiner geworden, er zyn
bruggen en dammen gekomen en onze
huishouding is veranderd door de vele
nieuwe hulpmiddelen. Laten we er oog
voor hebben en ervoor zorgen dat alles
b(j te houden en ook iets te weten van
de satellieten en Gemini's die om de aar
de cirkelen'.
,De plattelandsvrouwen zelf zijn niet
jes van hen uit het hele land kregen
met het schortje en een greep uit de
knopendoos. Nu waren het ook weer
plattelandsvrouwen die hebben gehol
pen met het naaien van gordijnen
voor ,Het zilveren schor', ontmoe
tingscentrum voor de jeugd op dr
Zeeuwse schorren bij Arnemufden'
aldus de presidente.
Sprekers
Na het zingen van het bondslied was
het de beurt aan sprekers en spreek
sters. Als eerste sprak één van de eigen
leden, mevrouw Wouters uit Middelburg,
een wens op rym uit. Zij bood daarbij
een wandkleed aan, dat naar ontwerp
van mevrouw Vermet uit Zierikzee door
eigen leden uitgevoerd was. Alle facet
ten van het Zeeuwse leven waren hierin
terug te vinden: stad en platteland, cais
son, dijk en brug, landbouw, visserij,
fruitteelt, recreatie en industrie, liet
geheel beschenen door een zon.
Verdere felicitaties werden uitgesproken
door mevrouw J. W. Visser, presidente
van het hoofdbestuur, ir J. Prins van de
ZLM, mevrouw M. L .Hendriks, presi
dente van het provinciaal bestuur
Noord-Brabant, de heer J. C. Zandee na
mens de PJG en mevrouw J. E. Kake-
beeke-Mosselmans namens de andere
vrouwenbonden en -verenigingen.
Hierna spraken vier oud-presidentes van
hun ervaringen tijdens him voorzitters
schap. Mevrouw F. Kostense-Kraak ver
telde van de moeilijkheden rondom het
contact met do afdelingen, dit in ver
band met het vervoer: het ging nog O]
de fiets! Mevrouw L. N. Huysman-Grlei
herinnerde aan de lezingen die zij ooi
toen veel hield en wel gratis. Zo werd
ze een keer bedankt door een enthou
siast bestuurslid met de woorden: ,Nu u
zo vriendelijk bent geweest hier gratis
te spreken, kunnen we de volgende keer
een goede spreekster vragen'.
Mevrouw W. van Veen-van Loghem
haalde herinneringen op van de tentoon
stelling van Zeeuwse sieraden in haar
bestuurstijd en mevrouw D. Kugel-Swart
vertelde van de opening van het badsei
zoen ln Engeland waar zij Indertijd bij
aanwezig was.
Oe oud-presidentes werden ieder toege
zongen.
En nadat de uitslag van de provinciale
brelwedstrijd bekend was gemaakt zon
gen twee plattelandsmannen, de heren
A. Riedijk uit Sint-Maartensdijk en J.
van der Pijl uit Kruiningen een kostelijk
lied: ,Waar zijn alle vrouwen heen?',
waarin zij verzuchtten van die goeie
ouwe t(jd toen ,zij' nog niet geëmanci
peerd waren!
Een gezamenlijk optreden van de koren
van Kruiningen, Schouwen, Wolphaarts
dijk en Tholen besloot de morgenbyeen-
komst. Er werd uitgevoerd .Holland, ze
zeggen je grond is zo dras', ,Des win
ters als het regent', .Fledeldi-fiedeldel,
buiten in de bloemenwei' en ,Wilt heden
nu treden'.
's Middags verzorgde de toneel-werk
groep .Proloog' uit Eindhoven een op
voering van ,De schelmenstreken van
Scanin' van Molière.
In de foyer van ,De Prins van Oranje'
waren stands Ingericht van het woning
adviesbureau, de stichting voor huishou-
deiyke voorlichting ten plattelande en
van de verschillende commissies van
de bond voor plattelandsvrouwen,
was ook een kraampje waar men ca
deautjes kon kopen. De presentjes waren
door leden gemaakt en bijeengebracht.
De opbrengst komt ten goede aan de
Internationale bond voor plattelands
vrouwen, de ACWW.
ti gstuk Engelse barok, waarin uiter
aard een streng ritme, bewegelijke lage
strijkers en een stralende solopartij voor
blaasinstrumenten, in dit geval twee
trompetten, niet ontbraken. De goed ge
blazen soil kwamen door de akoestiek
van de zaal voortreffelijk tot hun recht,
in het strijkorkest merkte men nauwe
lijks enige beïnvloeding van het klank-
evenwicht door de (wegens ziekte) niet
volledige celli-groep. Meer miste men
het klavecimbel als noodzakelijke ritmi
sche ondersteuning, daar de bewerking
van Constant Lambert werd gespeeld,
die onder meer op dit punt het barok-
karakter ernstig geweld heeft aange
daan. Binnen de instrumentengroepen
afzonderlijk was het samenspel vol
maakt. Bij het orkest als geheel waren
er lichte oneffenheden.
Met een ongewone concentratie werd
hierna uitgevoerd de omvangrijke, door
de componist zelf voor orkest bewerkte,
balletsuite .Facade' van sir William
Walton. Het bijzonder gave resultaat
strekt dirigent en orkest aes te meer tot
eer, daar deze uitvoering de eerste was
die het orkest van de suite als één ge
heel gaf. Dirigent Rieu was - gewend
ais wij reeds zijn geraakt aan zijn exac
te directie - overal tegeiyk en met lenig
omschakelingsvermogen wist het orkest
aan elk van de delen hun typische ka
rakter mee te geven. Dat was een hals
brekende, doch verdienstelijk verrichte
prestatie.
De hier en daar ronduit vermakeiyice
passages waren bij de Maastrichtenaren
vanzelfsprekend in bekwame handen;
zij beleefden dan ook, en ook dat paste
volkomen bij de aandachtige uitvoering,
zelf kennelijk plezier aan deze verklan
king. Slechts zou men deze suite als ge
heel beschouwd wat overrompel ender,
wat minder voorzichtig wensen. Bril
jant werden de soli gespeeld, vaak in
kleine groepjes van de meest merkwaar
dige samenstelling. Prachtig werk hoor
den wij de slagwerkgroep verrichten in
de .Populair Song'. Zeer imponerend wa
ren de talloze solistische trekjes in het
Zwitserse jodellied (een van de best ge
slaagde parodieën!) en in de Polka. Di
rigent en orkest wisten voortreffelijk
raad met de zeer ingewikkelde ritmen
van de Valse en van het slotdeel, een
virtuoze tarantella. Terecht kreeg het
orkest een enthousiast applaus.
Na de pauze volgde er nog een te wei
nig lichtvoetige Symphonie K.V. 181
van Mozart, voordat Fernade Kaeser de
soloparty van het Vierde Pianoconcert
van Beethoven met een bijzonder per
soonlijk karakter vertolkte. Haar tou
cher was, zonder nu de meest denkbare
helderheid te bezitten, soepel en fijn ge
schakeerd. zodat vooral de wat geleide
lijker verlopende wisselingen in de
klanksterkte bijzonder fraai gerealiseerd
werden. Zo imponeerden ons bijvoor
beeld haar cadensen in hoge mate. Haar
zeer elastische spel gaf het middendeel
een zelden zó overtuigend gespeeld dich
terlijk karakter. Haar charmante ver
tolking had hier en daar meer ontspan
nen kunnen zijn, doch André Rieu liet
het orkest met een niet overbodige, ge
voelige attentie begeleiden.
Jammer genoeg werd aan de klankkleur
van het geheel afbreuk gedaan door een
ernstig stemmingsverschil tussen orkest
en de, met uitzondering van de hoog
ste octaven, duidelijk te lage vleugel. De
slecht bezette zaal moet een teleurstel
lende ervaring hebben betekend voor de
ZVU die dit interessante concert had
georganiseerd.
v. d. Br.
NEDERLANDS TONEEL GENT;
CONCERTZAAL, ZIERIKZEE
Het zou, jegens het Nederlands Toneel
Gent, te vriendelijk zijn, de opvoering
van Charles Dyers JDe ratel' (Rattle of
a simple man), gisteravond onder ZVU-
auspiciën in de Zierikzeese Concertzaal,
briljant te noemen. Daarvoor waren
Dyers by vlagen virtuose teksten niet
voldoende uitgediept, benut, miste de
voorstelling het esprit, dat de auteur de
situatie heeft meegegeven: het treffen
tussen de wereld van het lichte meisje
Cyrenne en voetbalsupporter Percy, die
zyn clubdas voor één keer, bij wijze van
ongecoördineerde uitspatting, aan de
kapstok van haar zwoel ingerichte flatje
zal hangen. Maar daar dient direct aan
toegevoegd, dat het Nederlands Toneel
Gent het - niet talryke - publiek een
bijzonder genoeglijke komedie voorscho
telde. met behoud van de waarden van
dit stuk: de personages kregen voldoen
de menselijk reliëf om hen als levensecht
te accepteren hun tragiek werd niet
medogenloos, maar met warm mededo
gen aan de zaal opgediend.
Percy is een schattige, onbedreven pro
vinciaal, hopman van de padvindery, die
thuis liefdadigheidswedstrijden organi
seert, maar by het jaarlijks uitstapje
van zyn club aangeschoten, overrompeld
en meegtroond in Cyrennes flatje tot
enige bezinning komt en dan om een
burgerly'k bestaantje volkomen weer
loos; de auteur plaatst hem dan tegen
over een Cyrenne, die bij haar licht
voetige, soms spitse teksten als ,Ga je
mammie nu alles vertellen over je uit
spattingen?' en, daarop aansluitend,
,Zijn mama's soms geen mensen?' een
gevoeligheid behoudt, die het stuk tot
meer dan een komedie maakt. Dyer had
maar twee figuren nodig om een hele
wereld op te roepen en het waren gister
avond Suzanne Juchtmans en Roger de
Wilde, die, steunend op de kracht van
Dyers sublieme dialogen, als Cyrenne en
Percy toch wel de goede toon vonden,
soms vertederend acteerden en - inciden
teel - een ontroering opriepen, die de
jsante situaties in ,De ratel' een hu-
Zeldzaam
Het zyn van Hercules, aldus burge
meester Drijber in zijn toespraak, in
vooral door de goede samenwerking
waarmee het bedrijf de gecompli
ceerd geschakeerde overheden tege
moet trad) het blijft toch een zeld
zame gebeurtenis, waarmee de bevol
king geleidelijk aan vertrouwd zal ra.
ken in het komende jaar, wanneer
het bedrijf visueel en qua mankracht
vooral voor de kundige regie van 1
Poppe. Mare Cammaert tekende voor
het decor, er waren bloemen, en een
dankbaar publiek applaudlseerde lang
durig.
H. H.
fADVERTENTIE
ENKEI.E IiUIEN
Veranderlijke bewolking met plaatseljjk
enkele buien, maar ook enkele opklarin
gen. Matige, in het Waddengebied af en
toe krachtige noordoostelijke wind. On
geveer dezelfde temperaturen als gis
teren.
ZON EN MAAN
19 november
Zon op 08.06 onder 16.44
Maan op 14.18 onder 23.11