PiOVINCIALE ZEEUWSE COURANT
FORM ATI E-SCHMELZER
OP VELDKAMP GESTRAND
KVP
woedend
Staten vóór tariefswijziging van brug
Fractieleiders vandaag naar koningin
JOHNSON MOET
EEN OPERATIE
ONDERGAAN
Geen subsidie voor
metaal-vakbonden
Vandaag
in de
Icrant.»
Waarschuwing tot
huisartsen
Treinverkeer bij
Halfweg hervat
Consternatie om
een vermeende
bankoverval
VERZET VAN
VVD-FRACTIE
Smakeloze pot
209e jaargang - no. 259
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
I, von do C V Provincial Zoouwio Cournnli I
I, Wololmal 58-60, lol. 2355 (b.g.g. rod.
ros. administratie telefoon 2094. Adv
n por adv. 5.25. 1
I G. A. do Kol:. AbonnomontiprlJ. 80
.8- rod. 2078/3169, odv. 2375). Gooi, C
tarief. Kleine ndv. (mo*. 8 regelt) 35
11,40 por k
tel. 6140 (b.8-9
(min. 1,75).
Vrijdag 4 november 1966
Boekje
te buiten
Pagina 11
3 PZC, Middelburg.
DBS SOHMELZEB
opdracht terug
Fabriek in
Smilde dicht?
HOOGEZAND-SAPPEMEER (ANP)
De president-commissaris van het Ko
ninklijke Scholten-Honig Concern, de
heer G. F. Dalenoord, meent dat er in
de Nederlandse aardappelmeelindustrie
geleidelijk enkele bedrijven gesloten zul
len worden. Hy acht het in dit verband
niet uitgesloten dat ook de aardappel
meelfabriek van W. A. Scholten in liet
Drentse Smilde gaat sluiten.
Dit bedrijf is een nevenvestiging van de
aardappelmeelfabriek, die het concern in
Foxhol (Gron.) bezit. Volgens de heer
Dalenoord gaat de ontwikkeling van de
aardappelmeelindustrie naar een ver
dere mechanisatie en automatisering in
het arbeidsproces, waardoor o m een
snellere verwerking' van de oogst kan
worden bereikt. Verdere concentratie in
deze bedrijfstak zal niet kunnen uitblij
ven, zo heeft de heer Dalenoord gisteren
verklaard tegenover journalisten, die
deelnamen aan een door de Vereniging
Nederlands Fabrikaat georganiseerde
persexcursie naar de provincie Gronin-
Veldkamp
DE WEIGERING van minister
Veldkamp zitting te nemen in een
niet-parlementair overbruggings-
kabinet betekende gisterochtend
het einde van de formatiepoging
van drs Schmelzer. On een pers
conferentie gaf de ex-formateur
gisteravond een uiteenzetting over
zijn werkzaamheden (pagina 1).
De laatste
DE LAATSTE gymnastiekzaal
van een serie van vijftien, die in
Zeeland zijn gebojuwd, werd im
Goes geopend. Men wil er graag
nog meer in Zeeland, maar of het
kan? (pagina 2).
Geboekt
NA BIJNA TWEEHONDERD
jaar is er weer een boeJcje ver
sohenen over Axels historie. Het
is een fors geheel geworden. Het
boelc is gisteren aan de historie
ontrukt en im het hedendaagse
daglicht, geplaatst (pagina 8).
Van het Reve
DE SCHRIJVER Gerard Kornelis
van het Reve is gisteren door de
Amsterdamse rechtbank ontsla
gen van alle rechtsvervolging van
het hem ten laste gelegde: het zich
opzettelijk in het openbaar bij ge
schrift door smalende godslaste
ringen op voor godsdienstige ge
voelens krenkende wijze te heb
ben uitgelaten (pagina 3).
Mishandeling'
DE .MISHANDELING' van <le
dienstplichtig soldaat Theo Klap-
po uit Kampen in een kazerne in
Den Bosch door een aantal mede
soldaten blykt van aanzienlijk
minder ernstige aard te zyn dan
in sommige publikaties is voorge
steld (pagina 11)
Vernietigd
SPAARBANKBOEKJES, ter ver
nietiging op de vuilnisbelt van
Krabbendijlcc gedeponeerd, kwa
men in verkeerde handen; bélte-
naren gingen hun boekje te buiten
(pagina li).
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Minister Veld
kamp heeft het vonnis over de
formatiepoging van drs Schmel
zer voltrokken. Zijn weigering
om in een niet-parlementair over
bruggingskabinet zitting te ne
men, was gisteren voor de forma
teur de directe aanleiding, zijn
opdracht aan de koningin terug
te geven. Zij ontving drs Schmel
zer om twaalf uur op paleis Huis
ten Bosch in Den Haag, waar zij
vandaag de fractieleiders van de
KVP, PvdA, WD, AR en CHU
zal ontvangen. Gistermiddag ont
ving zij tweede-kamervoorzitter
mr Van Thiel, eerste-kamervoor-
zitter prof Mazure en prof Beel,
vice-voorzitter van de raad van
State.
gister-
Benoeming van een informateur om
te onderzoeken hoe een oplossing van
de crisis kan worden bereikt. In de
KVP-fractie acht men dit in meerder
heid de beste methode, terwyl ook drs
Nederhorst (PvdA) in die richting
sehynt te denken. Ook de CH-fractielei-
der Beernink wil dit.
Mr Van Thiel
Benoeming van prof Zijlstra tot. for
mateur. De AR-fractieleider Roolvink
zal dit naar wordt aangenomen, aan d€
koningin adviseren. De voorstellen Bies-
heuvel/Roolvlnk van enkele dagen gele
den zouden dan kunnen worden gepro
beerd.
Drs Schmelzer zei gisteravond op een
persconferentie in Den Haag, dat dr
Veldkamp hem gisterochtend had ge
zegd, niet te willen aanblijven. In over
leg met de demissionaire minister var
defensie, de heer P. J„ S. de Jong, die
WASHINGTON (RTR/AFG) President Johnson heeft giste
ren meegedeeld dat hij over twee weken een chirurgische behande
ling moet ondergaan.
RUST VOOR
INGREEP OVER
14 DAGEN
De Amerikaanse president zei op een
persconferentie dat hij moet worden ge
holpen op de plaats waar vorig jaar een
incisie is gemaakt toen hij aan zijn gal
blaas werd geopereerd. Bij het litteken
aan de rechterzijde van zijn buik zit een
bultje.
De artsen zijn dan ook van plan een
ldeino poliep uit zijn keel te verwyde-
De artsen hebben verklaard bij de ope
ratie ,die ongeveer een uur zal duren,
geen complicaties te venvachten en dat
Johnsons gezondheidstoestand uitste
kend blijft. Niettemin hebben zij de pre
sident geadviseerd voor de operatie vijf
tien dagen rust te nemen.
Johnson deelde mee dat hij vandaag
naar zijn boerderij in Texas zal vertrek
ken. Zijn plannen om met de verkie
zingscampagne te beginnen, zijn afge
last.
Het Witte Huis deelde mee dat nog niet
beslist is naar welk ziekenhuis de Ame
rikaanse president zal gaan. Hij werd
vorig jaar in het marinehospitaal Beth-
esda in Maryland (Washington) aan zijn
gal geopereerd.
minister-president van het nieuwe babi- Wat hem betreft had prof Zijistra met
Woedend
KVP-kamerleden waren gisteren woe
dend over de weigering van dr Veld
kamp. Zij verklaarden, dat deze geen
minister wil zijn in een kabinet waar
van zijn collega De Jong premier is. Drs
Schmelzer zei, geen vrijheid te hebben
iets over de beweegredenen van dr Veld
kamp mee te delen.
Hij legde er de nadruk op, dat hij
noodzakelijk had gevonden op de post
van minister van sociale zaken een fi
guur van voldoende ervaring en gezag
te hebben. Daarom had hij zijn formatie-
poging opgegeven na de weigering van
dr Veldkamp.
Geen commentaar
Minister Veldkamp weigerde ons gister
avond commentaar op de uitlatingen
van zijn partijgenoot drs Schmelzer. Hy
achtte het geen goed gebruik als een
kandidaat-minister zijn oordeel geeft
over de formateur.
Uit zijn omgeving vernamen wy echter,
dat het vreemd wordt gevonden dat de
formatiepoging nu juist op dr Veldkamp
zou zyn afgesprongen.
Sociale zaken is na toch weer niet
belangrijk, dat er niemand anders voor
kan worden gevonden, zei men.
Moeilijker
De KVP-fractie beraadde zich gister
avond in aanwezigheid van drs Schmel
zer over de situatie. Zij had meegedeeld
,zeer teleurgesteld' te zijn over de mis
lukking.
FvdA-fractieleider Nederhorst zei voor
de televisie, dat de oplossing van de cri
sis door de formatiepogingen van drs
Schmelzer eerder moeilijker dan ge
makkelijker is geworden. Hy kon niet
beoordelen of het kabinet-Cals kans
had, terug te komen,
AR-fractievoorzitter Roolvink zei, dat ei
zo spoedig mogelijk een krachtig kabi
net moet komen en dat men moet stop
pen, elkaar verwijten te maken. .Minder
nakaarten en meer vooruitzien'
1 bonden
ernstig zyn geschokt door de medede
ling van de werkgevers. Zy zijn van
oordeel dat het standpunt van de*-
geversbonden geheel in strijd is r
afspraken die zijn gemaakt bij d
besprekingen en de geest waarin die be
sprekingen zijn gevoerd.
Zoals bekend heeft de cao-metaal een
looptijd van 40 maanden. De overeen-
Vloot VS in
actie voor kust
Noord-Vietnam
SAIGON (UPI) Amerikaanse oor
logsschepen opereren sinds 23 oktober
voor de kust van Noord-Vietnam maar
biyven daarby buiten de territoriale wa
teren van dat land. Dit is gisteren be
kend gemaakt door een Amerikaanse
militaire woordvoerder in Saigon.
Volgens de woordvoerder gaat het hier
om schepen van de zevende vloot, die
enkele malen het vuur hebben geopend
op jonken en andere vaartuigen die wa
pens smokkelen naar de communistische
strijdkrachten in Zuid-Vietnam. Voorts
is het verscheidene malen tot een vuur
gevecht met kustbatterijen gekomen.
UTRECHT (ANP) De heer C. L. van
Lienden, die gistermiddag in Utrecht
na een dertigjarig voorzitterschap r"
scheid nam van de Centrale Bond v:
Onderling Beheerde Ziekenfondsen, heeft uur Ulh
ds-re£fp,1C ,fT ernstige „it Haarlem waren
waarschuwing gericht aan het adres van
de huisartsen.
Hij is gedurende zijn loopbaan met tal
loze problemen geconfronteerd geweest,
maar de moeilijkheden van dit ogenblik
noemde hij wel heel groot. Degenen, die
daarvoor de verantwoordelijkheid dra
gen, zo zei hij, moeten heel goed weten
wat ze doen. Hij betoogde, dat het zie-
kenfondsbestel dat na de oorlog is op
gebouwd een stuk sociale zekerheid is
geworden. Dit komt nu in gevaar. ,Wees
verstandig', zo vroeg de heer Van Lien
den, ,en maak van de zaken die nu aan
de orde zyn geen prestigekwestie'. De
groepen die honorariumverhogingen vra
gen die ver boven de mogelijkheden uit
gaan, moeten volgens hem heel goed
weten dat zij iets aan het glijden bren
gen dat in de toekomst moeilijk tegen
te houden zal zijn, iets, dat veel verder
gaat dan de verhouding huisartsen-zie
kenfondsen: een stuk sociale zekerheid
dat in goed overleg is opgebouwd dreigt
verloren te gaan.
de formatie-poging van de heer Schmel
zer kunnen blijven meedoen. Zoals be
richt is de houding van minister Bies
heuvel de oorzaak geweest, dat prof
zyistra het premierschap niet heeft
aanvaard.
WD-fractieleider Toxopeus noemde
de mislukking van drs Schmelzer
,een verdrietige zaak want er moet
geregeerd worden'. De CH-fractie-
voorzitter Beernink vindt dat er een
informateur moet komen.
Minister-president Gals wilde zich
van commentaar onthouden. Hij be
treurde het, dat de kabinetscrisis nu
nog langer zal duren.
Verkiezingen
Drs Schmelzer verklaarde op de pers
conferentie, dat zijns inziens in onze de
mocratische verhoudingen een eerlijke
Zie slot pag. 9 kol. 1
IN VAKRAAD METAAL BLIJKT:
WERKGEVERS WILLEN
.BEPAALDE ACTIVITEITEN
NIET SUBSIDIËREN'
UTRECHT (ANP) In de vak
raad metaal hebben de vertegen
woordigers van de werkgevers-
bonden woensdag laten weten, dat
zij niet bereid zijn 'n financiële bij
drage aan de vakorganisaties te
geven, omdat zij bepaalde activi
teiten van de vakbonden niet wil
len subsidiëren'.
De vakbonden zyn over dit standpunt
verontwaardigd en ernstig teleurgesteld.
Voorzitter J. Lanser van de Christelyke
Metaalbedryfsbond verklaarde desf
UTRECHT Gistermorgen om half
tien zijn beide sporen van de lijn Am
sterdam-Haarlem weer in gebruik ge
nomen. Op het emplacement van Half
weg, waar woensdag een reizigerstrein
ontspoorde, kon met veertig kilometer
per uur worden gereden. De treinen van
9.22 uur uit Amsterdam en van 9.23 uur
eerste die na
het ongelnk weer volgens de dienst
regeling konden rijden.
Voor zover is na te gaan, zou de ont
sporing te wijten kunnen zijn aan een
fout van de machinist. Door een wissel
storing, die anderhalf uur voor het onge
luk optrad, moesten de treinen uit
Haarlem over een zuidelijk zijspoor wor
den geleld in plaats van over de hoofd-
baan. Drie treinen hadden deze manoeu
vre normaal volbracht. Maar deze trei
nen reden dan ook met de voorgeschre
ven snelheid van 45 km per uur. De
ramptrein raasde met een snelheid van
120 kilometer per uur over het zijspoor.
De Nederlandse Spoorwegen meenden
gistermorgen dat de wissel die naar het
zijspoor leidde in de juiste stand moet
hebben gestaan.
De NS sluiten de mogelijkheid, dat het
seinbeeld, dat de machinist van de snel
heidsbeperking op de hoogte moet bren
gen, haperingen heeft vertoond, echter
nog niet uit.
komst is ingegaan op 1 juli 1965
loopt tot de eerste november van 1968.
Op het tijdstip dat de besprekingen over
deze cao werden afgesloten, bestond over
het vraagstuk georganiseerden-ongeor-
ganiseerden nog geen overeenstemming
Er was ook in andere bedrijfstakken
nog geen besluit over dit onderwerp
genomen.
Nader beraad
Werkgevers en werknemers besloten om
deze zaak nader aan de orde te stellen
nadat onder meer de centrale van werk
gevers richtlijnen zou hebben gegeven.
Deze adviseerde inderdaad vakbondsac
tiviteiten als scholing, vorming en voor
lichting te steunen door een financiële
bijdrage.
De houding dié de werkgevers nu
hebben aangenomen dwingen de vak
bonden tot nader beraad in eigen
kring. ,Wij beschouwen deze a
niet als afgedaan', aldus de heer 1
ser.
AMSTERDAM (ANP) Een
cliënte van de Nederlandsche Mid-
denstandsbank heeft gistermiddag
omstreeks kwart over twaalf de
Amsterdamse politie in rep en roer
gebracht met haar mededeling,
dat in het hoofdkantoor van de
bank aan de Herengracht een
roofoverval werd gepleegd. Een
busje met mannen van de centra
le recherche en een surveillance
wagen van het bureau Singel sto
ven met loeiende sirenes ijlings
r.aar de Herengracht, waar spoe
dig bleek, dat het alarm op een
misverstand berustte en bij de
bank alles rustig was.
De verwarring ontstond toen het
telefoongesprek cat de cliënte,
een winkelierster uit de Utrechtse-
straat, met de directeur van de
bank voerde, plotseling werd af
gebroken en zij op het moment
van verbreken de Icreet .overval1
meende te horen. Zy deed toen het
enige wat zij kon doen: namelijk
vijfmaal acht bellèn.
Een woordvoerder van de Mid
dens tandsbank deelde desgevraagd
mede, dat de bewuste cliënte om
inlichtingen vroeg en daartoe met
een ander toestel moest worden
doorverbonden. De directeur zei
toen, dat hij haar zou overschake
len. Het woord overschakelen
moet de vrouw hebben verstaan
als .overval'.
MIDDELBURG. Do staten
van Zeeland hebben zich giste
ren positief opgesteld tegenover
de door de NV Provinciale
Zeeuwse Brugmaatschappij
voorgestelde herziening van do
Oosterscheldebrugtarïeven.
Voordat zij de agenda van de
najaarsvergadering in de afde
lingen in behandeling namen,
kregen de statenleden gelegen
heid hun standpunt over dit
voorstel van de brugmaatschap
pij kenbaar te maken. De meer
derheid van de staten besloot
formeel de tariefswijziging te
aanvaarden; slechts de VVD-
fractie verzette zich er tegen.
Fractievoorzitter mr J. F. G.
Schlingemann zei van oordeel te
zyn, dat deze herziening geen
soelaavS zal bieden voor de min
der gunstige brugexploitatie,
maar het voornaamste bezwaar
van de liberalen was, dat weer
dezelfde groep verkeersdeelne
mers getroffen wordt, die altijd
de dupe is: de gebruikers van
de ,luxe' auto's, waarbij de heer
Schlingemann met opzet het
woord luxe gebruikte. ,Want het
zijn geen ,luxe' auto's meer, met
uitzondering" dan van de toeris
ten, die we juist naar de brug
toe moeten zien te krijgen'.
Dhr. D. Geuze (arp) vond in de ta
riefswijziging' de gelijkstelling van
motoren en scooters met fietsen wat
te ver gaan. Hij deed daarom de sug
gestie een tussentarief voor de moto
ren en scooters in te voeren. Gedepu
teerde M. J. van Poelje (pvda), die
de opmerltingen beantwoordde, vond
dit een overwegend bezwaar, omdat
er dan opnieuw een bepaald tarief
moot worden toegevoegd, hetgeen de
overzichtelijkheid niet ten goede zal
komen. Bovendien zet het volgens de
lieer Van Poelje geen zoden aan de
dijk als liet motortarief bijvoorbeeld
van f I,op 1,50 gebracht wordt.
De .tarievenvastheid' was een onder
werp, waarvoor de staten zich bijzon
der interesseerden. De heer W. C. A.
M. van Dongen (kvp) pleitte voor
,rust' rond de tarieven, maar dat kon
gedeputeerde Van Poelje niet toezeg
gen. By de bestudering van het sa
menspel van financiële mogelijkheden
voor de exploitatie van de brug moet
een eventuele tariefswijziging niet
uitgesloten blijven, meende de heer
Van Poelje. Hij geloofde, dat 'n .rust'
in deze fase van Zeelands ontwikke
ling niet bevorderlijk zou werken.
De heer C. F. van der Peijl (chu)
ging hiermee akkoord, maar wenste
wel flexibiliteit, zodat men ze op ie
der gewenst moment aanpast aan de
situatie.
De vraag of de tarieven nu of later
gewijzigd moeten worden, was voor
gedeputeerde Van Poelje aanlei
ding op te merken, dat de verant
woording van de brugmy en gs
meebrengt, dat men thans niet on
der een wyziging uitkan. Daarmee
was de heer Schlingemann het niet
eens. ,Ik zou er voor kunnen voelen
als het tekort er mee kan worden
opgeheven, maar dat is niet zo'.
De YVD-fractielelder herinnerde
daarbij aan een opmerking van de
lieer Tan Poelje in een vroeger
stadium, waarbij deze gezegd zou
hebben, dat het tarief maar eens
twee jaar aangezien moet worden.
De heer Schlingemann wilde daar
om nog een jaar met de herziening
wachten.
Onverantwoord
,Dat zou onverantwoord zijn', meen
de de heer .Van Poelje, ,de tekorten
zouden dan nog veel gieter zijn. Dit
is toch wel het minimum, dat gedaan
kan worden'. Het speet de gedepu
teerde, dat de WD dit niet kaïn vol
gen.
.Want het alternatief is: niets
doen',aldus dhr. Van Poelje. ,Bc
heb expres geen alternatief ge
noemd', verklaarde de heer Schlin
gemann. .Volgend jaar zou u zich
daar rustig over kunnen beraden.
,Hoe, dat zou ik willen overlaten
aan de brugmy en aan gs'. De heer
Schlingemann voegde er nog aan
toe graag akkoord te gaan met de
stelling van de heer Van Poelje,
dat het hier niet gaat om een ver
hoging, maar om een wyziging
van de tarieven.
Vanzelfsprekend kwamen de staten
leden bij hun besprekingen over de
ze herziening ook by het uitgangs
punt terecht: de bouw van de Oos-
terscheldebrug. Elke fractiewoord
voerder verzekerde, daarbij de me
ning van gedeputeerden volgend,
geen enkele moment spijt te hebben
van het beluit, dat resulteerde in de
bruggenbouw. Met name de heer C.
Hoek (pvda) waarschuwde tegen de
volgens hem defaitistische instelling
als men zich afvraagt of 't wel goed
is dat de staten hun" fiat aan de bouw
gegeven hebben. ,Men is', zo stelde de
heer Hoek. ,maar al te snel geneigd
om de ongemakken van de vroegere
veerdienst met zijlading te vergeten'.
In dit verband wees de gedeputeerde
Van Poelje er op, dat een modernise
ring van de veerdienst reeds bestu
deerd is voordat er een Oosterse.hel-
debrug was. ,Het zou een verplich
ting zijn geweest te moderniseren en
by die studie', zei de heer Van Poel
je, ,is gebleken, dat het geen hon
derdduizenden zou hebben gekost,
maar, vergelijkbaar met de verbete
ringen voor de dienst. Vlissingen
Breskens, enkele miljoenen'. De heer
Van Poelje noemde dit een positieve
rechtvaardiging van het besluit om
de brug te bouwen.
Nationaal
De gedeputeerde onderstreepte volle
dig de mening van de heer Hoek, dat
de Oosterscheldebrug niet alleen van
grote infrastructurele betekenis is
voor Zeeland en Zuid-West Neder-
Zie slot pag. 9 kol. 3)
Wij hebben er vandaag geen
behoefte aan om uitvoe-
rige nabeschouwingen te geven
2GA; over des heren Schmelzers fa-
«ggg len, wel om de aandacht te ves-
tigen op een aantal onloochen-
—5^ bare feiten.
Feit nummer 1. In de nacht van der
tien op veertien oktober Jongstleden
heeft een meerderheid In de tweede
kamer, aangevoerd door de fractie
van de KVP
kabinetscrisis
Feit nummer 2. De algemene opinie
op dat ogenblik was (en is ook nu
nog steeds), dat deze gang van za
ken in en om het Binnenhof dwong
tot vervroegde verkiezingen, uit te
Bchrijven op zo kort mogelijke ter
mijn.
Feit nummer 3. Er diende een kabi
net te komen, dat ten hoogste drie
maanden zou regeren, in welke pe
riode een aangepaste begroting zou
kunnen worden afgev/erkt. Het ka
binet, dat na de verkiezingen zou
optreden, zou daarna weer een beleid
op lange termijn kunnen voeren.
Feit nummer 4. Er zijn nu drie we
ken sinds de nacht van Schmelzer
voorbijgegaan zonder dat het moge
lijk is gebleken een overgangskabi
net te formeren, drie weken waarin
allerlei politieke sleutelaars op het
schouwtoneel zijn verschenen.
Voor deze vier feiten ia het Nederlandse
volk vandaag de dag gesteld.
Wat is nu de conclusie uit deze feiten?
In het algemeen zijn wij er huive
rig voor bij het uitspreken van een oor
deel te generaliseren. Wanneer men dat
doet worden nameljjk allerlei onmisken
baar aanwezige nuances verwaarloosd,
vaak ook worden beschuldigingen geuit,
die slechts voor een deel der betrokke-
voorzitter der KVP-fractie, hebben wy
neiging om wél te generaliseren, om
grove lijnen te trekken zonder ons te
bekommeren om de details. Toegevende
aan die neiging willen wij dan vaststel
len, dat de politieke heren die in de hoge
vergadering der staten-generaal het
landsbelang heten te dienen, sinds der
tien oktober bij de uitoefening van dit
dienstbetoon een meer dan belabberde
indruk hebben gemaakt. Wij erkennen:
het woord .belabberd' klinkt niet al te
parlementair, we gebruiken het niette
min, zonder schroom en met veront
waardiging. Zo langzamerhand wordt
men in Nederland gedwongen dergelijke
(en andere) uitdrukkingen te gebruiken
voor de wijze, waarop de politici hier
hun stiel uitoefenen. In de historie van
Nederland is eens de regel neergeschre
ven: .Wanneer het gemeen U roept, be
zorg het als Uw eigen'. Wij zyn er van
overtuigd, dat weinig .eigen belangen'
de laatste drie weken zo slecht zijn be
hartigd als dat van ,het gemeen'. Of het
zouden vermeende partijpolitieke belan
gen moeten zijn geweest.
Ja méér zal men ons tegenwer
pen (we horen het al) om te re
geren is het sluiten van compromissen
nodig, men moet het eerst met elkaar
eens worden en dat lukt niet altijd de
eerste keer. We zijn de laatsten om te
ontkennen, dat er compromissen geslo
ten moeten worden. Maar er zyn gren
zen. Mogen we nog eens herinneren aan
wat wij hierboven als feit nummer drie
formuleerden: er diende na de dertiende
oktober een overgangskabinet te ko
men voor ten hoogste drie maanden. Let
wel: drie maanden, géén vier jaar. Het
ïykt ons volkomen verantwoord nu te
stellen, dat een ieder, die voor een der
gelijk kabinet géén compromis kon vin
den, wel zéér slordig is omgesprongen
met het landsbelang. Sinds de nacht van
Schmelzer zyn er reeds drie weken voor
bij en er is in die periode gehandeld als
of er een regering voor alle eeuwigheid
moest worden gevormd. Een beschamen
de vertoning.
Ach ja, het zal allemaal weer wel ver
klaard kunnen worden. Het is trou
wens al direct begonnen na de slippartij
van Schmelzer. Het- lijkt er op alsof dê
spelers aan een schaaktoernooi een be
langrijke partij met elkaar nog eens ana
lyseren en naspelen. Heel interessant
werk, maar helaas; het gaat hier niet
om een schaakpartij, maar om de re
geerbaarheid van het koninkrijk der
Nederlanden. Wanneer men de vriende
lijk keuvelende babbelaars, die de poli
tici tegenwoordig op het scherm blijken
te zijn. wanneer men ze bekijkt als ze
via de tv de huiskamer binnenkomen - -
aanvallend, verdedigend, vermanend, zal
vend krijgt men onvermijdelijk de in
druk, dat de heren lijden aan wat de
Fransen noemen .deformation professio-
nelle', de beroepsde
formatie. Ze zijn er
kennelijk allemaal hei
lig van overtuigd, dat
het spel nu eenmaal
gespeeld moet worden
zoals het wordt ge
speeld en dat het bovendien in overeen
stemming is met het landsbelang, ster
ker nog, dat landsbelang en hun politiek
spel in wezen gelijk zyn. Maar het is de
vraag of de overgrote meerderheid van
de Nederlanders er ook zo over denkt:
cie tekenen wyzen er namelijk op, dat
de toeschouwers verbaasd en verbijsterd
naar de spelers zitten te kijken. Ze be
schouwen het als gepeuter en ze gaan
zich met het spel bemoeien: ze richten
nieuwe partijen op. Een heel gevaarlijk
symptoom: rissen nieuwe politieke groe
peringen schieten als zwammen op
uit de politieke bosgrond. Het ziet er
echter niet naar uit, dat dergelijke
symptomen veel indruk in Den Haag
maken, het ziet er evenmin naar uit
dat de politici erg op het publiek letten.
Ware dat wel het geval, dan zou er nu
heus wel een interimkabinet zijn ge
weest. Maar neen, de heer Schmelzer
is gestruikeld, al struikelend een vlotte
bijdrage leverend tot het in diskrediet
brengen van de democratie.
gedetailleerde nabeschouwingen
■er deze formatiemislukking. Het is op
dit ogenblik niet van belang te filosofe
ren over de vraag wéér de schuld voor
deze recente mislukking ligt. bij Veld
kamp. die op het laatste moment uit de
boot stapte, of bij Schmelzer zelf die
niet achter de compromisvoorstellen van
het duo Roolvink-Biesheuvel wilde gaan
staan (de KVP wenste kennelijk de be
lastingverlaging niet op te offeren), of
bij die AR-figuren, die Zijlstra afgera
den hebben mee te doen (Roolvink heeft
al laten merken dat zyn fractie Zijistra
een ander advies zou hebben gegeven),
men komt er Immera niet uit: ieder po-
Voor vervolg zie pagina 3
eerste kolom
ftantlijn
